زندگی، تنها سرمایه برای شادکامی انسان
«زندگی»، تنها سرمایه انسان برای سعادت یا شادکامی است. زندگی دنیا، مزرعه آخرت است. زمان، گذراست. عمر، رو به کاهش است و ناگهان پایان زندگی فرا میرسد.
دوشنبه، 28 بهمن 1398
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما
آنچه در این میان مهم است، تعریف دقیقی از سعادت (شادکامی) و راه رسیدن به آن است. ویسینگ و وان دان یک سازه بهزیستی - روانشناختی کلی را معرفی کردند که به وسیله احساس انسجام و پیوستگی در زندگی، تعادل عاطفی و رضایت کلی از زندگی، مشخص و اندازه گیری می شود. آنها تأکید می کنند که بهزیستی روانی، سازهای چهاربعدی است که شامل: عاطفه، شناخت، رفتار و روابط بین فردی می شود. در سال ۱۹۹۱م داینر، سندویک و پاووت، دریافتند که توازن کلی میان هیجانهای مثبت و منفی افراد، پیش بینی کنند، احساس به زیستن آنان است. بنا براین یافته، کهنمن در سال ۱۹۹۹م، اظهار کرد که شادی عینی، با ردیابی احساس های زودگذر خوب و بد افراد، قابل اندازه گیری است. طبق این دیدگاه، هیجانهای مثبت، صرفأ نشان دهنده بهزیستی هستند. در سالهای ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۱م، فرد ریکسون نیز با تفاوت هایی همین دیدگاه را بیان نمود.
در سالهای ۲۰۰۰م، به بعد، افرادی همانند آرگایل و داینر، با ارائه نظریه بهزیستی روانی، سه مؤلفه برای شادکامی بیان کردند که شامل هیجانهای لذت بخش، رضایت از زندگی و فقدان عواطف منفی بود. در سال ۲۰۰۴م، با حذف مؤلفه سوم، تجربه های هیجانی و رضامندی را به عنوان مؤلفه های شادکامی معرفی کردند. از نظریه های مهم در باره شادکامی، نظریه زندگی کامل سلیگمن است که در سال ۲۰۰۲م، ارائه کرد. سلیگمن، الگویی از چهار نوع زندگی نیک را مطرح می کند که همچون نظریه ارسطو، بر یک نظام سلسله مراتبی و از ساده به پیچیده، تدوین یافته اند. سلیگمن، ساده ترین زندگی از انواع چهارگانه زندگی خوب (نیک) را «زندگی لذت بخش» می نامد. پس از آن، «زندگی درگیرانه» یا اشتیاق به زندگی قرار دارد و سومین نوع زندگی خوب، «زندگی با معنا» است. چهارمین نوع زندگی - که در حقیقت، پیچیده ترین شکل زندگی نیک است -، «زندگی کامل» است. روانشناسان مثبت گرا بر این باورند که حرکت به سمت یکی از این انواع چهارگانه زندگی خوب (نیک)، خاصه نوع چهارم آن، آدمی را به خشنودی از زندگی، بهزیستی روانی و در نهایت، خوشبختی نائل میگرداند.
پراستفادهترین و متقنترین نظریه در بین نظریههای جدید در باره شادکامی، نظریه شادکامی پایداری است که بین سالهای ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۹م، در مقالات مختلفی توسط سونیا لوبومیرسکی ارائه شده است. در «الگوی شادکامی پایدار» لوبومیرسکی، عوامل تعیین کننده سطح شادکامی یا عوامل مؤثر بر شادکامی افراد، به سه دسته طبقه بندی می شوند که عبارت اند از: عوامل وضعی یا تثبیت شده، عوامل مرتبط با شرایط زندگی و عوامل مرتبط با فعالیتهای ارادی همان گونه که مشهود است، مبتنی بر مبانی و پژوهشهای تجربی، نظریه ها و دیدگاههای مختلفی در باره یکی از دیرینه ترین موضوعات بشر، یعنی سعادت و شادکامی ارائه شده و حتی مداخله هایی نیز برای تأمین آن در جامعه تعریف شده است. مسئلهای که ما با آن رو به رو هستیم این است که شادکامی در منابع اسلامی چگونه است؟ از دیدگاه اسلام، شادکامی چگونه تعریف شده و چه مبانی و ساختاری دارد؟ چه راهکارهایی برای دستیابی به آن ارائه شده است؟ و چه نقاط اشتراک و یا افتراقی با شادکامی در روانشناسی مثبت گرا دارد؟
ضرورت و اهداف یکی از ضروری ترین پژوهش ها، بررسی شادکامی (سعادت) در منابع اسلامی است. این بدان جهت است که از یک سو، شادکامی، مطلوب همه بشر بوده، با سرنوشت انسان گره خورده است. هر چند در شادکامی، اختلاف های زیادی وجود دارد و هر کدام از مکاتب و نظریه پردازان، بر اساس اصول و مبانی خود، آن را به گونهای تعریف کرده اند، اما همه در این تردید ندارند که سعادت، منتهای زندگی و هدف نهایی آن است و پس از آن، چیزی وجود ندارد و برای آن غایت دیگری در نظر گرفته نمیشود. بنا براین، شادکامی، مسئله ساده و جنبیای نیست؛ بلکه موضوعی سرنوشت ساز و حیاتی به شمار می رود.
از سوی دیگر، آنچه در صحنه عمومی جامعه به چشم می خورد، احساس ناکامی و ناشادکامی است. مردم معمولا معنای شادکامی و عوامل آن را نمیشناسند. لذا از آن به دورند و یا دست کم، دچار احساس ناشادکامی اند. از این رو، ضروری است که معنا، مبنا و عوامل شادکامی به درستی شناسایی شوند و به مردم آموزش داده شوند تا احساس شادکامی و نشاط و خرسندی از زندگی به وجود آید. این در حالی است که متون دینی، آکنده از آموزه های سعادت بخش و شادکام کنندهاند. دین در حقیقت، ارائه کننده برنامه شادکامی است. دین، تعریفی خاص از شادکامی دارد که با واقعیت های نظام آفرینش و حیات انسانی، هماهنگ است و مبنایی مشخص در این باره دارد که بر اساس آن، عوامل متعددی قرار می گیرند و به تحقق شادکامی کمک می کنند. این آموزهها ابتدا باید شناسایی و استخراج شوند و سپس طبقه بندی گردند و بر اساس آنها برنامهای تدوین شود. با این رویکرد، بررسی های اندکی در این زمینه صورت گرفته که هم ناقصاند و هم ناکافی.
با رویکرد روانشناختی، تنها یک پژوهش اختصاصی توسط کاظم علی محمدی به عنوان پایان نامه کارشناسی ارشد، صورت گرفته که در سال ۱۳۸۸ دفاع شده است. این پژوهش، هر چند به شادکامی از دیدگاه اسلام و ساخت آزمون آن اختصاص دارد، اما مباحث اسلامی آن به شدت اندک است. ایشان، بیشتر به بررسی دیدگاه های روانشناسان، فلاسفه و حکمای اسلامی پرداخته است و در بحثی کوتاه، آیات و روایاتی را بیان نموده و بدون این که پایه روشن و متقنی برای شادکامی از دیدگاه اسلام ارائه کرده باشد، عوامل آن را در چهار گروه دستهبندی کرده که عبارت اند از: ۱. مقوله زیستی - رفتاری؛ ۲. مقوله عاطفی - معنوی؛ ۳. مقوله شناختی (فکری - ذهنی)؛ ۴. مقولة صفات شخصیتی. وی برای یافتن آیات و روایات، بیش از سی کلیدواژه را معرفی کرده است؛ ولی مشخص نیست چه توجیهی دارد و بر چه اساسی این واژهها انتخاب شدهاند که این به دلیل فقدان پایه و چارچوب نظری مشخص است. البته کار ایشان در حد خود قابل تقدیر است؛ اما نمیتواند مورد اتکا قرار گیرد؛ بویژه که ایشان آزمونی برای سنجش شادکامی ارائه کردهاند که در این مسئله باید با احتیاط عمل نمود.
منبع: الگوی اسلامی شادکامی، دکتر عباس پسندیده، صص18-13، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، قم، چاپ دوم، 1394
مقالات مرتبط
انواع تفریح در منابع اسلامی
معیار غم و شادی چیست؟
شادی و تفریح از دیدگاه اسلام (1)
تفريح و شادي در آموزه هاي مذهبي
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
تازه های مقالات
قهوه کلد برو چیست؟ چگونه در خانه قهوه کلد برو درست کنیم؟
۱۰ تجربهی منحصربهفرد در کیش که هرگز فراموش نخواهید کرد
تبلیغات تلویزیونی
انتقام مظلومان از ظالمان از دیدگاه حضرت علی (علیه السلام)
مشاوره سئو چیست
وعده صادق الهی از منظر رهبر انقلاب امام خامنه ای(حفطه الله)
آشنایی با انواع زیورآلات با ورق طلا 24 عیار
ثامن تجارت؛ سامانه خرید و قیمت روز آهن آلات
نکاتی برای نگهداری بهتر از پیراهن های مردانه در منزل
وعده های صادق خداوند در قرآن کدامند؟
بیشترین بازدید هفته
آیا استحمام در زمان آبله مرغان خطرناک است؟
نماز استغاثه امام زمان (عج) را چگونه بخوانیم؟
نحوه خواندن نماز والدین
زنگ اشغال برای برخی تماس گیرندگان
گیاه بیلهر خواص و عوارضی دارد؟
وجود خلط یا مخاط شفاف در مدفوع
لیست کاملی از خدایان و الهههای یونانی
طریقه خواندن نماز شکسته و نیت آن
دعا برای ختم به خیر شدن امور و گشایش مسائل
پیش شماره شهر های استان تهران
موارد بیشتر برای شما
حکمت | برای کوچکترین نعمت ها شکر کنید ! / استاد عزیزی
حکمت | خجالت بکش، چیو قبول داری؟ / استاد رفیعی
حکمت | ای که گفتی فمن یمت یرنی / استاد رفیعی
حکمت | بقیه از من بهترن / استاد قاسمیان
حکمت | در هر مصیبتی جایگزینی هست / استاد قاسمیان
رئیسی: بانکها حق بنگاهداری ندارند
قهوه کلد برو چیست؟ چگونه در خانه قهوه کلد برو درست کنیم؟
جزئیات مهم از تسلیحات استفاده شده سپاه در حمله به اسرائیل
حضور باشکوه مردم سمنان پیش از سخنرانی رئیسجمهور
لحظه عجیب برخورد مهدی طارمی با عکاسان کنار زمین
مهدی طارمی باز هم گل زد
بازتاب عملیات تنبیهی سپاه و شوخیهای مجازی
خلاصه دیدار سپاهان 1-0 ذوب آهن
شکارچیان گنبد آهنین
تصاویری از قبرستان بقیع پیش از تخریب