تخمین زده میشود هر ساله در جهان، حدود 41000 مرگ و میر در اثر کودک آزاری برای رنج سنی زیر 15 سال رخ میدهد؛ این عدد واقعی نیست و عمق فاجعه چندین برابر است چرا که بخش قابل توجهی از مرگ و میر ناشی از سوء استفاده از کودکان، به اشتباه به سقوط، سوختگی، غرق شدن و دلایل دیگر نسبت داده می شود.
همچنین در مناطق جنگی و آشفته ی جهان، کودکان بسیاری، به ویژه دختران، در معرض خشونت جنسی، استثمار و سوء استفاده توسط مبارزان، نیروهای امنیتی، اعضای جوامع آنها، امدادگران و دیگران هستند و این یکی از بدترین جلوه های کودک آزاری به شمار می رود.2
عوارض ناشی از کودک آزاری
پیامد های سو استفاده از کودکان ( کودک آزاری )، شامل اختلال در سلامت جسمی و روحی مادام العمر آنها می شود؛ و همچنین نتایج اجتماعی و شغلی ناخوشایندی در پی دارد که در نهایت می تواند توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور را کُند کُنَد.3سوء رفتار با کودکان بیشتر در چه موقعیت هایی رخ میدهد ؟
کودک آزاری می تواند در هر خانواده و هر منطقه ای اتفاق بیفتد. مطالعات نشان داده است که کودک آزاری از مرزهای درآمد، نژاد، میراث قومی و ایمان مذهبی عبور می کند با این وجود میزان بروز در گروه های زیر بیشتر است :والدینی که در دهه ی 20 صاحب فرزند می شوند.
تحصیلات پایین خانواده ها ( زیر دیپلم ) که موجب بروز نا آگاهی می گردد.
خانواده هایی که زیر سطح فقر زندگی می کنند یا از نظر مالی تحت فشار هستند.
خانواده هایی که بنا به دلایل مختلف اقتصادی و اجتماعی استرس بالایی دارند.
خانواده هایی که پیشینه ی سوء استفاده دارند.
خانواده هایی که مشکل مصرف مشروبات الکلی و مواد مخدر دارند.
خانواده هایی که سابقه ی افسردگی دارند.
خانواده هایی که در آن یکی از والدین ( عمدتا پدر ) نسبت به همسر خود خشونت بسیاری اعمال می کند.4
راهکار جلوگیری از کودک آزاری
پیشگیری همیشه بهتر از درمان است!با آموزش مهارت های لازم به والدین و فرزندان و بالا بردن سطح اگاهی جامعه از عوامل و پیامد های این مشکل ( کودک ازاری )، که خود دارای رویکردی چند بخشی و طولانی مدت است؛ می توان پیشگیری نمود.
مراقبت مداوم و درست از کودکان و خانواده ها، می تواند خطر بروز این دسته سوء رفتار ها را کاهش داده و عواقب آن را به حداقل برساند.
انجمن جلوگیری از کودک آزاری در آمریکا، نکات زیر را جهت متوقف نمودن سوء رفتار با کودکان ارائه داده است :
سعی کنید فرزندان خود را درک کنید. بیاموزید که بچه ها چگونه رفتار می کنند و چه کارهایی می توانند در سنین مختلف انجام دهند. انتظارات واقع بینانه داشته باشید.
فرزندان خود را سالم نگه دارید. تنبیه غذایی، خواب یا مراقبت های بهداشتیِ کودکان از جمله موارد کودک ازاری محسوب می شود.
کودکان را از محیط و افرادی که انواع مشروبات الکلی و مواد مخدر مصرف می کنند دور نگه دارید.
مراقب کلماتتان باشید. عصبانیت یا مجازات کردن با زخم زبان می تواند اثرات منفی عاطفی را برای یک عمر باقی بگذارد.
در خانه قوانین واضحی وضع کنید تا کودک بداند چه انتظاری از او دارید. از تنبیه بدنی خودداری کنید.
خانه خود را به یک منطقه عاری از خشونت تبدیل کنید و حتی از تماشای فیلم ها، سریال ها، برنامه های ورزشی و حتی بازی های ویدیوئی خشن جلوگیری کنید. این موارد در طولانی مدت، بر سلامت روانی تمام اعضای خانواده تاثیر منفی می گذارد.
والدین تمام وقت نباشید ! زمانی از روز و یا هفته را به دور از فرزندانتان بگذرانید. اجازه بدهید فشار ها و دغدغه های فکری شما تخلیه گردد تا اثرات نامطلوب آن دامن گیرِ کودکان نشود.
موارد دیگری نیز از دیدگاه مشاورین و روانشناسان کودک بیان شده که میتواند از بروز کودک آزاری جلوگیری نماید؛ از جمله اینکه :
پدر و مادر شدن، امری آسان اما پدر و مادر بودن، مسئولیتی سنگین و دشوار است. پیش از اقدام به فرزند آوری، دانش و اطلاعات خود را در این زمینه بالا ببرید تا بعد ها دچار مشکل نشوید.
برای فرزندانتان دوستانی صمیمی باشید؛ به آنها اطمینان دهید که دوستشان دارید و در تمام مراحل زندگی حامی و پشتیبانشان هستید.
در هر سن، با توجه به روحیه فرزندتان و رشدِ عقلی و درکِ او، خطراتِ جامعه و راه های مقابله با آن را آموزش دهید. کودکان خود را پخته بار بیاورید تا درصورت مواجهه با کودک ازاری در گام اول از خود دفاع کنند و در ادامه بدونِ ترس از طرد شدن و یا تنبیه شدن مشکل را با شما در میان بگذارند.
نسبت به هرگونه تغییر رفتار در فرزند خود حساسیت به خرج دهید. گوشه گیری، گریه های بی دلیل و کابوس های شبانه میتواند زنگ خطر بزرگی باشد که در صورت بی توجهی، اثراتِ جبران ناپذیری در پی دارد.5
اثرات کودک آزاری
همانطور که پیش تر ذکر شد؛ کودک ازاری اثراتِ نامطلوب و پایداری بر جا میگذارد که موجب برهم خوردن زندگی فردی و اجتماعی میگردد. برخی از این اثرات عبارت اند از :عدم اعتماد و بروز مشکلاتی از این دسته در روابط اجتماعی
بروز روابط نا سالم
ایجاد حس نفرت نسبت به جنسی که کودک را مورد آزار قرار داده ( زن یا مرد )
تقویت حس انتقام که میتواند منجر به بروز قتل گردد.
ترک تحصیل
افسردگی
روی آوردن به مواد مخدر و مشروبات الکلی
احساس گناه6
به هنگام مواجهه با کودک آزاری چه کنیم ؟
اگر کودکی به شما پناه آورد و از اتفاقاتی که برایش افتاده صحبت کرد :ابتدا با آرامش به حرف هایش گوش دهید.
به آنها اطمینان دهید که کار اشتباهی انجام نداده اند.
برایشان یک حامی باشید تا از اعتماد خود پشیمان نشوند. ( افرادی که در معرض کودک ازاری قرار میگیرند، روحیه ی به شدت حساسی دارند؛ هرگونه رفتار اشتباه شما منجر به وقوع حوادث بدتر میشود. )
در باره ی صحت گفته هایشان تحقیق کنید.
مراتب را به ارگان های مربوطه ( نیروی انتظامی، اداره ی بهزیستی و.. ) اطلاع دهید.
در پایان، تذکرِ مجدد این نکته شایانِ ذکر است که کودک ازاری تنها چشمان کبود و بدنِ آسیب دیده نیست. این روزها، همه ی علائم کودک ازاری مشهود نبوده و بسیاری از انها بر روح و روانِ انسان ها تاثیر گذاشته است.
صرف نظر از نوع و شدت سوء استفاده، نتیجه ی کودک آزاری آسیب جدی عاطفی است. اما اگر به موقع شناخته و پیگیری شود میتوان به روند بهبود و فراموشی آن امید داشت.
به یاد داشته باشید که کودک آزاری اغلب در نسل بعدی تکرار می شود. پس امروز، با انجام اموری ساده و یادگرفتن مهارت های ارتباطی با کودکان، نه تنها آینده ی فرزندان خود، بلکه آینده و سلامتِ جهانِ فردا را تضمین کنید.7
پینوشتها
1.www.childhelp.org
2.www.who.int/news-room
3.www.urmc.rochester.edu
4.www.preventchildabuse.org
5.www.kelsi.org.uk
6.www.nacac.org
7.www.helpguide.org
