در برخی روایات، به مسئله خرسندی از گناه، به گونه‌ای ویژه پرداخته شده و پیامدهای آن برشمرده شده است. پیامبر خدا (صلی الله علیه و اله و سلم) در باره پیامد آن می‌فرماید: «کسی که خندان گناه کند، وارد دوزخ شده است.» پیروی از معصیت، منش نابودشوندگان است. لذا بدبختی و ناشادکامی، از آن کسی است که در وادی گناه، عنان از کف داده باشد. کسی که گناه می‌کند، در حقیقت، بهشت موعود را به معصیتی پست، فروخته است و به قلعه سستی پناه برده که حافظ ساکنان خود نیست. معصیت، خشم خداوند را نصیب انسان گنهکار می‌کند و موجب ذلت در دنیا و خشم خدا در آخرت می‌گردد. پشیمانی، یکی از ویژگی‌های گناهکاران در قیامت است. بویژه پیامد اخروی معصیت چنان است که خداوند متعال می‌فرماید: وقتی گناهکاران با آن رو به رو می‌شوند، آرزو می‌کنند که ای کاش بین آنان و پیامدها، فاصله فراوان وجود می داشت. روز قیامت، همه پشیمان می‌شوند؛ خوش بختها از این که چرا عمل صالح بیشتری انجام ندادند و بدبخت‌ها از این که چرا مرتکب گناه شدند. گاه ممکن است علاقه به خانواده و تلاش برای تأمین و راضی ساختن آن‌ها، موجب گناه شود. به همین جهت، پیامبر خدا (صلی الله علیه و اله و سلم) به ابن مسعود توصیه می‌کند که به خاطر آن‌ها مرتکب گناه نشو که در قیامت، هیچ کدام به فریاد تو نخواهند رسید.
مبنای تشریع، «انسان - سودی» است، نه «خدا - سودی». بنابراین، کسی که گناه می‌کند، در حقیقت، به خود ستم کرده است. امام على (علیه السلام) پیامد دردناک گناه را عامل از بین برنده لذت و شیرینی آن می‌داند و بر این باور است که لذت گناه، با رسوایی آخرت و عذاب های دردناک آن برابری نمی‌کند.بنابراین، کسی که به پیامدهای گناه توجه داشته باشد، نه تنها از آن لذت نمی برد؛ بلکه از آن نفرت نیز پیدا خواهد کرد.معصیت، لذت آنی است. لذا برای انسان، خوشایند است. با عامل نخست که پیامدهای منفی گناه را بر می‌شمرد، رغبت به کراهت تمایل پیدا می‌کند. گام بعدی، این است که آثار مثبت ترک معصیت مورد توجه قرار گیرد تا شوق ترک گناه در فرد به وجود آید. در بخشی از روایات، آثار مثبت ترک گناه بیان شده‌اند. یکی از این آثار، حسنه شمردن ترک گناه است. پیامبر خدا (صلی الله علیه و اله و سلم) می‌فرماید: فرشتگان گفتند: پروردگارا! این بنده توست که می‌خواهد کارناشایستی انجام دهد، در حالی که به آن آگاه است. خداوند فرمود: مراقب او باشید؛ اگر آن را انجام داد، به همان اندازه، آن را بنویسید و اگر آن را ترک کرد، برایش حسنه بنویسید؛ چرا که همانا او آن را به خاطر من ترک کرد. بنابراین، خداوند متعال، ترک گناه را یک حسنه به شمار می‌آورد و ترک کننده گناه را همانند نیکو کار می‌داند.
اثر دیگر، آمرزش گناهان است. کسی که از گناه دست بکشد، خداوند متعال، گناهان او را می آمرزد. از دیگر فواید ترک گناه می‌توان به دو برابر شدن پاداش حسنات، ترفیع درجات، چشیدن شیرینی عبادت، آسانی مرگ و کسب بهشت اشاره کرد. دین، مجموعه ای مشخص و غیر قابل تغییر است؛ اما نوع تعامل افراد با دین، متفاوت است. از این رو، شیوه دینداری از دیگر عوامل مؤثر در رضامندی یا نارضایتی است. مسئله بعدی، شیوه دینداری است. گاه دینداران به گونه ای عمل می‌کنند که بر آنان سخت می‌آید. عمل دینی سختگیرانه و طاقت فرسا، هم فرد را خسته و فرسوده می‌سازد و هم دیگران را از دین، گریزان می‌سازد. یکی از مسائلی که در روایات، مورد توجه قرار گرفته، آسان گرفتن دین و پرهیز از سختگیری‌های خارج از دین است. از آن جا که دین، راحت و آسان است و مطابق توان انسان تنظیم شده است، اگر دینداران به آن همان گونه که هست عمل کنند، دچار زحمت و سختی غیر معقول نمی‌شوند. پیامبر خدا (صلی الله علیه و اله و سلم) که دوست داشتنی ترین، برترین و بهترین دینداری نزد خداوند را دینداری سهل و آسان همانند خود دین دانسته و خود را مبعوث به شریعت سهل و آسان معرفی نموده، سهل گیری مطابق خود دین را سنت خود بیان نموده و از مردم می‌خواهد تا با ست ایشان مخالفت نکنند. ایشان در سخنان خود تأکید دارد که دین آسان است و هر کس آن را سخت بگیرد، شکست خواهد خورد.
بریدہ اسلمی نقل می‌کند: روزی برای کاری بیرون آمدم که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و اله و سلم) را در جلوی خود، در حال قدم زدن دیدم. ایشان دست مرا گرفت و با هم حرکت می کردیم تا این که به مردی رسیدیم که نماز می‌خواند و زیاد رکوع و سجده به جای می‌آورد. پیامبر فرمود: «آیا گمان می کنی که او را می‌کند؟». من گفتم: خدا و فرستاده‌اش بهتر می‌دانند. پیامبر(صلی الله علیه و اله و سلم) دست مرا رها کرد. سپس در حالی که دو دست خود را پایین و بالا می برد، فرمود: «بر شما باد به روش معتدل و میانه! بر شما باد به روش معتدل و میانه! بر شما باد به روش معتدل و میانه؛ که هر کس آن را سخت گیرد، بر او غلبه خواهد کرد».
منبع: الگوی اسلامی شادکامی، دکتر عباس پسندیده، صص457-452، مؤسسه علمی فرهنگی دار‌الحدیث، قم، چاپ دوم، 1394
