کرمک چیست و چگونه به آن مبتلا می‌شویم؟

کرمک (Pinworms یا Threadworms) نوعی بیماری‌ است که به واسطه آن کرم‌هایی کوچک و ریز در درون روده بزرگ و معده به وجود می‌آیند و زندگی می‌کنند. درازای آن‌ها حدود یک چهارم تا نیم اینچ و تقریباً به اندازه‌ی یک میخ کوچک است. نوع مونث این کرم‌ها، زمانی که فرد مبتلا در خواب به سر می‌برد، کار خود را آغاز می‌کنند و با ترک روده و رفتن به سمت مقعد، بر پوست اطراف آن تخم‌گذاری می‌کنند.

چگونه به کرمک مبتلا می‌شویم؟

در صورتی که به شکلی تصادفی و اتفاقی تخم‌های این کرم‌ها را قورت دهید و یا آن‌ها را تنفس کنید به این عارضه مبتلا خواهید شد. همچنین ممکن است در اثر خوردن یا آشامیدنِ ناآگاهانه‌ ماده‌ای که آلوده به این تخم‌هاست نیز دچار این بیماری شوید. این تخم‌ها همچنین می‌توانند بر سطوحی همچون لباس، رختخواب و یا هر شیء دیگری وجود داشته باشند. اگر یکی از این اشیاء را لمس کنید و بعد انگشتتان را در دهان خود فرو ببرید، تخم‌ها را قورت خواهید داد.

حدود یک ماه بعد، تخم‌ها درون روده می‌شکنند و به کرم‌هایی بالغ تبدیل می‌شوند. کرم‌های جنس مونث با رفتن به نواحی مقعد، خود را برای تخم‌گذاری تازه آماده می‌کنند که همین مسئله به خارش مقعد منجر می‌شود. در صورتی که آن ناحیه را بخارانید، تخم‌ها به انگشتان شما می‌چسبند و زیر ناخن‌هایتان می‌روند. بعد از آن نیز در صورت لمس هر سطح و شیئی، در واقع آن کرم‌ها را در آن ناحیه پخش خواهید کرد.1

چرخه زندگی کرمک

این کرم در سکوم و آپاندیس و قسمت‌های تحتانی روده باریک زندگی می‌کند. پس از جفتگیری، کرم نر از بین می‌رود. کرم ماده جهت تخمریزی به سمت مخرج حرکت می‌کند و اغلب در روز از مخرج خارج شده و در ناحیه جلدی نشیمن‌گاهی تخمریزی می‌کند.

در رحم کرم ماده حدود ۱۲ هزار تخم وجود دارد. کرم‌های ماده پس از تخم‌ریزی و کرم‌های نر پس از جفت‌گیری از بین می‌روند. تخم‌ها در موقع خروج حاوی لارو هستند و پس از حدود ۶ ساعت خاصیت آلوده کنندگی پیدا می‌کنند.

تخم‌ها از راه دهان به وسیله آب، مواد غذایی، گرد و خاک و دست‌های آلوده وارد بدن می‌شوند. در ابتدای روده باریک لاروها آزاد شده و مسیر خود را به طرف سکوم ادامه می‌دهند. پس از رسدن به سکوم به کرم بالغ تبدیل می‌شوند ولی به عنوان مخزن بیماری محسوب می‌شوند.2

آیا کرمک مسری است؟

بله. شیوع کرمک بیشتر در میان بچه‌هایی که در سن مدرسه هستند رواج دارد که البته به سادگی بین اعضای خانواده و نزدیکان آن‌ها شیوع پیدا می‌کند. افرادی که در محیط‌هایی با ازدحام جمعیت بالا، همچون انواع موسسات زندگی می‌کنند، احتمال بیشتری برای ابتلا به این عارضه در آن‌ها وجود دارد.1

علائم ابتلا به کرمک چیست؟

در بیشترِ افرادی که به این بیماری دچار شده‌اند هیچ علائمی دیده نمی‌شود و اگر هم علائمی وجود داشته باشد می‌تواند شامل موارد ذیل شود:

خارش مقعد، خصوصا شب‌ها

بدخوابی

خارش در ناحیه واژن (در صورتی که کرم‌های بالغ به سمت واژن حرکت کنند)

احساس تندخویی و کج‌خلقی

دل دردهای گاه و بی‌گاه.1

درمان کرمک چگونه است؟

کودکان آلوده و بزرگسالان باید در اسرع وقت درمان شوند. سایر افراد خانواده نیز باید همزمان با فرد مبتلا درمان شوند.

کرمک می تواند به کمک داروهای بدون نسخه درمان شود. شما می توانید این داروها را بدون نسخه از داروخانه ها تهیه کنید.

در مورد روش استفاده از این داروها با دکتر داروساز داروخانه حرف بزنید و راهنمای روی دارو را با دقت بخوانید.

برای کودکان زیر 2 سالی که به کرمک مبتلا شده اند حتما به پزشک مراجعه کنید و از دادن خودسرانه دارو به آنها جدا خودداری کنید.

هیچ گونه منعی برای فرستادن کودکان مبتلا به کرمک به مدرسه یا مهد کودک وجود ندارد. اما به یاد داشته باشید که به کودکانتان اصول اولیه رعایت بهداشت فردی را یاد بدهید و از او بخواهید که این اصول را با دقت بیشتری رعایت کند.3

عوارض کرمک چیست؟

در اغلب مواقع، کرمک منجر به مشکل حادی نمی‌شود. در مواردی نادر و خصوصاً زمانی که بیش از حد به کرمک دچار می‌شوید، این بیماری می‌تواند از ناحیه مقعد به سمت واژن و رَحِم و لوله‌های آن و اطراف اندام‌های لگن حرکت کنند. چنین اتفاقی می‌تواند به التهاب واژن منجر شود.2

چگونه کرمک را تشخیص دهیم؟

چنانچه شما، فرزندتان و یا هر عضوی از خانواده‌تان علائمی از کرمک دارد، با پزشک خود تماس بگیرید و چگونگی انجام آزمایش چسب اسکاچ را از او جویا شوید. تکه‌ای چسب اسکاچ بردارید و قسمت چسبان آن را روی پوست اطراف مقعد بچسبانید. این عمل بایستی به محض اینکه خودتان یا فرزندتان از خواب بیدار شدید انجام شود؛ یعنی پیش از دستشویی رفتن، دوش گرفتن و یا لباس پوشیدن. در این حالت، تخم‌های کرمک به نوار چسب خواهد چسبید.1

کرمک چگونه گسترش پیدا می کند؟

کرمک به صورت مستقیم از فردی به فرد دیگر و معمولا از طریق کودکان منتقل می شود.

کرمک های ماده بر روی پوست اطراف مقعد تخم ریزی می کنند که این قضیه منجر به احساس خارش مقعد می شود. خاراندن این منطقه باعث می شود که تخم ها بر روی انگشتان قرار بگیرند.

سپس تخم های کرمک از طریق تماس مستقیم و یا از طریق استفاده مشترک از اسباب بازی، مواد غذایی و غیره منتقل می شود.

شستن دست ها و زیر ناخن ها قبل از غذا خوردن و بعد از اجابت مزاج و رعایت بهداشت عمومی برای جلوگیری از پیشرفت گسترش عفونت الزامیست.

تخم کرمک ها به مدت 2 هفته می تواند در هوا و گرد و غبار زنده بماند و ممکن است از طریق استنشاق فرد را آلوده کند. کودکان در مراکزی مانند مهد کودک ها می توانند به راحتی به بیماری کرمک آلوده شوند.3

کرمک و روش‌های مقابله با ابتلا به آن

تخم‌گذاری کرمک‌ها شبانه صورت می‌گیرد. هر روز صبح نواحی اطراف مقعد خود را بشویید تا از تعداد تخم‌های آن‌ها بر روی پوست خود کم کنید. پس از اتمام استحمام، حتماً دوش بگیرید تا خطر آلودگی مجدد بر اثر استحمام در وان را کاهش دهید.

در تمام طول دوره درمان و تا دو هفته پس از آخرین دوره درمانی، به تنهایی دوش بگیرید و هرگز از یک وان به صورت مشترک استفاده نکنید.

هر روز لباس زیر و ملحفه‌های تخت خود را تعویض کنید. این کار به زدودن تخم‌ها کمک می‌کند.

ملحفه‌های رختخواب، لباس خواب، لباس زیر، لیف حمام و حوله‌های خود را با آب داغ بشویید تا تخم‌ها نابود شوند و پس از شستشو آن‌ها را با حرارت بالا خشک کنید.

نواحی اطراف مقعد را نخارانید. ناخن‌های دست فرزندتان را کوتاه کنید تا فضای کمتری برای تجمع تخم‌ها وجود داشته باشد. به فرزندتان اجازه جویدن ناخن‌هایش را ندهید.

پس از هر بار دستشویی رفتن، عوض کردن کهنه بچه و پخت و پز غذا، دست‌های خود را با آب و صابون بشویید و فرزند خود را نیز به انجام این کار ترغیب کنید.1

پینوشتها
1.www.rastineh.com
2.www.mizanonline.com
3.www.shafajoo.com