هیدرونفروز چیست؟

هیدرونفروز بیماری است که در صورت ابتلا به آن، شاید یکی از کلیه ها و یا ممکن است هر دو کلیه در نوزادان دچار تورم شده باشند. در چنین شرایطی، کلیه نوزاد شما قادر به تخلیه ی کامل ادرار از کلیه به مثانه نخواهد بود. در نتیجه انسداد در دستگاه ادراری باعث دفع دردناک ادرار در فرزند شما خواهد شد.1

علل

هیدرونفروز پی‌آمد انسداد بخشی از مجرای ادرار یا برگشت (رفلاکس) ادرار یعنی جریان رو به بالای ادرار از مثانه به سمت کلیه‌ها است. بعضی موارد ورم کلیه از رشد غیرطبیعی یا شکل‌گیری نابه‌هنجار کلیه‌ها نشأت می‌گیرد و ارتباطی به برگشت ادراری یا انسداد ندارد. چند علت ژنتیکی یا ارثی نیز برای بزرگ شدن کلیه وجود دارد و گاهی همراه با عارضه‌های دیگر در نوزاد مشاهده می‌شود.2

نشانه های ورم کلیه در کودکان

نوزادان و خردسالان مبتلا به هیدرونفروز اغلب علائمی را در خود نشان نمی دهند. کودکان بزرگتر که ورم کلیه متوسط تا شدید دچار هستند ممکن است دچار علائم زیر شوند:

خون در ادرار

درد در پهلو و شکم

همچنین نوجوانان بیشتر در معرض ابتلا به عفونت های ادراری هستند که دارای علائم زیر است:

احساس نیاز به تخلیه ادرار به صورت مداوم

احساس درد در ناحیه زیر شکم در هنگام تخلیه ادرار

ادرار کف آلود یا مشاهده خون در ادرار

درد در ناحیه پشت و پهلو

تب

استفراغ.3

راه های تشخیص هیدرونفروز در نوزادان:

برخی از آزمایشات برای تشخیص هیدرونفروز در نوزادان وجود دارند، که عبارتند از:

1. تجزیه و تحلیل ادرار نوزاد

آزمایش ادرار هر عفونت یا وجود سلول های غیر طبیعی را در ادرار فرزند شما تشخیص می دهد.

2. شمارش کامل گلبول های خون (CBC)

این آزمایش برای تشخیص کم خونی و یا عفونت های ادراری در نوزادان بسیار موثر است.

3.تجزیه و تحلیل الکترولیت ها در نوزاد

تجزیه و تحلیل الکترولیت ها در نوزادان، آزمایش موثری برای تشخیص هیدرونفروز مزمن در فرزند شما می-باشد.

4. BUN (نیتروژن اوره خون) و میزان فیلتراسیون گلومرولی (GFR)

این آزمایش یکی از انواع مختلف آزمایش خون برای کمک به بررسی عملکرد کلیه ها در نوزادان می باشد.

5. سی تی اسکن

سی تی اسکن، تصویربرداری موثر برای نواحی شکم بیماران است، که کمک بزرگی به تشخیص هر گونه اختلال در آناتومی کلیه ها به ویژه در نوزادان می کند. امروزه بسیاری از مشاوران پزشکی انجام سی تی اسکن برای تشخیص وجود سنگ کلیه یا مثانه را برای نوزادان بیمار تجویز می کنند.

6. سونوگرافی

سونوگرافی، روشی است که کمک می کند تا تشخیص اختلال در عملکرد کلیه های فرزند شما به بهترین نحو انجام شود. 1

انواع هیدرونفروز

هیدرونفروز به سه نوع اصلی تقسیم بندی می‌شود:

برگشت وزیکورترال

به جای آن که ادرار به روانی از کلیه‌ها به سمت مثانه حرکت کند، به سمت بالا و به طرف حالب یعنی لوله متصل کننده کلیه‌ها به مثانه برمی‌گردد.

انسداد یا گرفتگی

انسداد در چهار نقطه زیر رخ می‌دهد:

در محل رسیدن کلیه به حالب (تنگی محل اتصال حالب به لگنچه کلیوی یا UPJ )

محل اتصال حالب به مثانه (UVJ)

داخل میزراه یا لوله‌ای که ادرار را از مثانه می‌گیرد و به بیرون بدن هدایت می‌کند. این نوع انسداد موسوم به گرفتگی دریچه میزراه خلفی یا PUV فقط در آقایان بروز می‌یابد.

اتصال نامناسب حالب به مثانه (حالب نابه‌جا یا یورتروسل)

هیدرونفروز بدون دلیل مشخص (ایدیوپاتیک)

هیچ علت مشخصی برای هیدرونفروز وجود ندارد و عارضه معمولاً خود به خود قبل یا بعد از تولد برطرف می‌شود.2

درمان هیدرونفروز نوزادان

درمان هیدرونفروز در نوزادان به موارد زیر بستگی دارد:

شدت بیماری

ابتلای یک یا هر دو کلیه

علت بیماری

روش های درمانی می توانند شامل مراقبت فعال، پیشگیری و درمان عفونت های مجاری ادرار و همچنین جراحی شوند.

مراقبت فعال

در صورتی که هیدرونفروز نوزاد شدید نباشد و احتمال آسیب به کلیه ها اندک باشد، پزشکان می توانند مراقبت فعال را پیشنهاد دهند. در این روش پزشک پس از هر چند وقت تغییر وضعیت بیماری و احتمال آسیب دیدگی کلیه ها را همگام با رشد نوزاد بررسی می کند.

هیدرونفروز می تواند بهبود یافته و با گذشت زمان رفع شود. با این حال، در صورت بدتر شدن یا بروز عوارض در اثر این بیماری، پزشک گزینه جراحی را پیشنهاد خواهد داد.

پیشگیری و درمان عفونت های مجاری ادرار

در برخی موارد، پزشکان می توانند برای کمک به پیشگیری از بروز عفونت های مجاری ادرار در نوزادان و کودکان مبتلا به هیدرونفروز مصرف دارو های آنتی بیوتیک را تجویز کنند.

تحقیقات بیان دارد که در نوزادان پسر مبتلا به هیدرونفروز، ختنه کردن می تواند احتمال ابتلا به عفونت های مجاری ادرار را کاهش دهد.

درمان جراحی

در برخی موارد هیدرونفروز را می توان با دارو درمان کرد. هیدرونفروز دوره ی بارداری گاهی اوقات پس از پایان بارداری و بدون نیاز به دارو و درمان برطرف می شود. اگر هیدرونفروز قبل از تولد تشخیص داده شود و شدید نباشد، معمولاً احتمالا احتیاجی به درمان ندارد.

فقط در هفته های اول بعد از تولد احتمالاً آزمایش هایی انجام می شود تا اطمینان حاصل شود که مشکلات جدی برای نوزاد پیش نمی آید. از آن جا که نوزادانی که دچار هیدرونفروز هستند با احتمال بیش تری ممکن است دچار عفونت دستگاه ادراری شوند، برای آن ها آنتی بیوتیک تجویز می شود تا ریسک ابتلا به عفونت ادراری کاهش پیدا کند.

نوزادانی که هیدرونفروز شدید دارند معمولاً نیاز به جراحی دارند. در بعضی از آن ها ممکن است لوله ی ارتباطی کلیه و مثانه مسدود شده باشد.

در این موارد پزشک می تواند عارضه را با نوعی جراحی به نام پیلوپلاستی درمان کند که رایج ترین جراحی در نوزادان است. پیلوپلاستی تحت بیهوشی عمومی انجام می شود و در آن، قسمتی از لوله ی رابط که مسدود شده بریده و دو انتهای آن به هم وصل می شود.

درمان گیاهی هیدرونفروز نوزادان

۲ قاشق چایخوری روغن زیتون را با ۲ قاشق چایخوری آب لیمو ترکیب کنید. پس از مصرف این ترکیب یک لیوان آب بنوشید.

این روش یک درمان خانگی بسیار موثر برای سنگ های کلیوی است که می توانند به بروز هیدرونفروز منجر شوند. مصرف هندوانه نیز برای بیماران مبتلا به سنگ کلیه بسیار مناسب است.

خمیری نرم از دانه های انار درست کرده و آن را به همراه سوپ گیاه هورس گرم (ماکروتیلوما یونیفلوروم یا horse gram) میل کنید. این ترکیب به تجزیه شدن سنگ های کلیوی ایجاد کننده هیدرونفروز کمک می کند.

آب برگ تربچه را گرفته و دو بار در روز به مقدار یک فنجان میل کنید.

در هنگام صبح مقداری آب گوجه میل کرده و برای کسب نتایج بهتر اندکی نمک و فلفل نیز به آن اضافه کنید.

به مقدار فراوان آب و مایعات دیگر بنوشید.3

عوارض بیماری هیدرونفروز در نوزادان

اگر بیماری هیدرونفروز در نوزاد شما درمان نشده باشد و در بدن نوزاد در دراز مدت بماند، کلیه ها شروع به آسیب دیدن خواهند کرد. در این هنگام کلیه ها نهایت سعی و تلاش خود را برای فیلتر کردن خون، از بین بردن سموم تولید شده و دفع ادرار به صورت طبیعی به کار خواهند گرفت، که با این کار کلیه های بدن نوزاد شما تحت فشار قرار داده شده و به احتمال زیاد از بین خواهند رفت.

عارضه ی بیماری هیدرونفروز اغلب در نوزادان می تواند به عفونت های کلیوی منجر شود. کلیه های عفونی و از کار افتاده می تواند عوارض کشنده و خطرناکی را برای فرزند شما به دنبال داشته باشد. اما اگر تورم کلیه ها در زمان مناسب درمان شود و یا در مرحله درمان پیشرفتی حاصل گردد، می تواند جلوی پیشرفت بسیاری از عوارض ناخوشایند را بگیرد، و یا آن ها را محدود کند.

اگر روش درمان مناسبی اعمال شود، و یا با خرید کلیه ی دیگری، فرزند شما به راحتی می تواند بهبود یابد، و با این کار هر دو کلیه ممکن است به خوبی به کار بیافتد.

اما در برخی از موارد نادر، زمانی که نوزاد دچار هیدرونفروز مزمن شود، وضعیت بدتر خواهد شد. حتی پس از بهبود سریع ورم کلیه ها و از بین بردن انسداد در دستگاه ادراری، نوزاد ممکن است کلیه هایش از کار بیافتد و تا پایان عمر کاربردی نداشته باشد.

برای درمان هیدرونفروز در نوزادان خود حتما دنبال راهنمایی ها و مشورت با پزشکان باشید، تا نوزاد شما آسیب کمتری ببیند:

اگر نوزاد شما به بیماری هیدرونفروز حاد مبتلا است، برخی از علائم و شرایطی که ممکن است در بدن او دیده شود عبارتند از: وجود درد قابل توجهی در ناحیه شکم، که در درمان این درد باید به صورت اورژانسی عمل کرده و از یک دکتر متخصص بالینی کمک گرفت.

شما همچنین ممکن است خون در ادرار نوزاد خود مشاهده کنید، که بسیار حساس بوده و نیاز به درمان فوری پزشکی دارد. در بسیاری از مواقع، علت ورم کلیه ها درنوزاد شما ممکن است بر اثر وجود تومورها، سنگ کلیه یا عفونت های مثانه رخ داده باشد. به محض این که تست و آزمایش پزشکی، شروع بیماری هیدرونفروز را در نوزاد شما تایید کرد ، فورا او را به نزد دکتر متخصص برای درمان ببرید.

در غیر این صورت عفونت ادراری می تواند دفع میزان طبیعی جریان ادرار را مختل سازد، که این وضعیت، خطر ابتلا نوزاد شما را به رشد عفونت هایی مانند عفونت باکتریایی جریان خون و باکتریمی افزایش دهد.1

پینوشتها
1.www.mamanam.com
2.www.drnamdari.com
3.www.drkidneystones.com