عفونت ادراری چیست؟

عفونت ادراری نوعی عفونت باکتریایی دستگاه دفع ادرار است که مثانه نوزاد شما را تحت تأثیر قرار می دهد؛ در برخی موارد نیز، این نوع عفونت کلیه ها را نیز درگیر می کند. در واقع، نوزاد در صورت حمله پاتوژن ها به بخش هایی از مجاری ادراری (از کلیه تا مجرای ادرار)، دچار این نوع عفونت می شود.

عفونت ادراری که مثانه را تحت تأثیر قرار می دهد، سیستیت نامیده می شود؛ عفونتی که بر کلیه های نوزادان اثر می گذارند، پیونفریتیت گفته می شود.

هنگامی که فقط مجرای ادرار نوزادی آلوده شود، به آن اورتریت گفته می شود. در نهایت، لازم است بدانید که اکثر عفونت های ادراری توسط باکتری ها و در برخی موارد نادر، توسط ویروس ها یا قارچ ‌ها ایجاد می شوند.1

علائم عفونت ادراری کودک

برای بسیاری از کودکان، تب غیرقابل توضیح تنها علامتی است که در این بیماری بروز می‌کند. درصد کمی از کودکانی که تب دارند اما هیچ علائم بیماری دیگری ندارند، اغلب دچار عفونت ادراری هستند.

طبق نظر برخی از کارشناسان، فقدان نشانه‌های دیگر باعث می‌شود که بسیاری از عفونت‌های ادراری در کودکان تشخیص داده نشود. در برخی موارد، کودک ممکن است علائم دیگری را، همراه تب یا بدون آن نشان دهد. برخی از این علائم شامل موارد زیر است:

گریه یا علامت دیگری به نشانۀ درد هنگام ادرار کردن در کودک

بوی غیرطبیعی ادرار

ادرار کدر یا خونی

تحریک‌پذیری مداوم و غیرقابل توضیح

نداشتن وزن‌گیری مناسب

استفراغ

امتناع از غذا خوردن

اسهال.2

چگونه نوزادان به عفونت ادراری مبتلا می شوند؟

باکتری ها به طور معمول در محیط و پوست اطراف مجرای ادرار نوزادان یافت می شوند. وقتی این باکتری ها وارد مجرای ادرار فرزند شما شوند، منجر به بروز عفونت ادراری در نوزاد می شوند. خطر ابتلا به عفونت ادراری در نوزادان در برخی سناریوها زیاد است که شایع ترین این موارد به شرح زیر می باشند:

بهداشت نامناسب نوزاد

در نظر داشته باشید که تمیز کردن کشاله ران کودک در هنگام تعویض پوشک او ضروری است. همیشه ناحیه تناسلی فرزند خود را از جلو به پشت پاک کنید تا از انتقال باکتری ها از مدفوع به مجرای ادرار او جلوگیری شود.

تمیز کردن نامناسب بدن نوزاد در هنگام تعویض پوشک یا خیس نگه داشتن پوشک او برای مدت بیش از حد طولانی، خطر ابتلا به عفونت ادراری را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد.

جنسیت نوزاد

به این نکته مهم توجه داشته باشید که دختران بیشتر از نوزادان پسر مستعد ابتلا به عفونت ادراری هستند. دلیل این امر، نزدیکی مجرای ادرار نوزادان دختر به مقعد آن ها است. همچنین، دختران دارای مجرای ادرار کوتاه تری هستند؛ این بدان معنی است که باکتری ها مسافت کمتری را طی می کنند تا بتوانند مثانه را آلوده کنند.

استفاده از آنتی بیوتیک ها برای درمان برخی از بیماری ها

جالب است بدانید که نه تنها آنتی بیوتیک ها باکتری های بد را ریشه‎کن می کنند، بلکه بر جمعیت باکتری های خوب نیز تأثیر می گذارند. بر این اساس، نوزادانی که تحت درمان آنتی بیوتیکی برای رفع عفونت قرار می گیرند، ممکن است باکتری های خوب مجرای ادراری خود را هم از دست دهند؛ این بدان معنی است که باکتری های مضر هیچ رقبایی ندارند و می توانند به سرعت مجرای ادراری نوزاد را مورد حمله قرار دهند.

برخی شرایط پزشکی خاص

برخی شرایط پزشکی خاص مانند ریفلاکس وزیکوئرترال یا مثانه بیش فعال نیز احتمال ابتلا به عفونت ادراری در نوزادان را تشدید می کند. ریفلاکس وزیکوئرترال شرایطی است که ادرار به عقب، از مثانه و از طریق مجرای ادرار به سمت کلیه‎ ها جریان می یابد.

در مثانه بیش فعال نیز مثانه نوزاد قادر به نگه داشتن ادرار به مدت طولانی نیست و به طور غیر ارادی، آن را از طریق مجرای ادرار دفع می کند.

اختلالات مادرزادی

ناهنجاری های موجود در ساختار فیزیولوژی دستگاه ادراری نوزاد می تواند او را مستعد ابتلا به عفونت ادراری کند؛ به طور مثال، مجاری ادرار نوزاد در نقطه اتصال به مثانه متورم می شود.

حالب خارج رحمی نیز نمونه دیگری است که مجاری ادرار به جای اتصال به مثانه به مجرای ادرار (یا واژن، در مورد دختران) وصل می شود.

سابقه خانوادگی ابتلا به عفونت ادراری

اگر سابقه خانوادگی ابتلا به عفونت ادراری دارید، نوزاد شما نیز ممکن است مستعد ابتلا به این بیماری باشد.1

گیاهان مفید برای درمان عفونت های ادراری

عفونت ادراری تمایل شدیدی به بازگشت های مکرر دارد. برای پایان دادن به این چرخۀ معیوب، که باعث درد و سوزش می‌شود، برخی از گیاهان مفید هستند:

کران بری

این میوۀ قرمز رنگ خاصیت اسیدی کردن ادرار را دارد، این خاصیت به هیچ وجه برای رشد باکتری هایی که عامل بروز عفونت ادراری می‌شوند، مناسب نیست.

علاوه بر این کران بری مانع از چسبندگی باکتری ها روی دیوارۀ مجاری ادرای و مثانه می‌شود. مقدار مصرف این نوشیدنی در روز برای مقابله با عفونت های ادراری باید بین 250 تا 500 میلی لیتر در روز باشد. در غیر این صورت، می‌توانید از کران بری به شکل مکمل غذایی (به طور خاص کپسول) استفاده کنید.

اکیناسه

این گیاه که اصالتش به امریکای شمالی برمی‌گردد خاصیت تحریک سیستم های ایمنی بدن را دارد که می‌تواند به مبارزه با عفونت های ادراری کمک کند. با این خاصیت، اکیناسه برای مبارزه با سرماخوردگی و آنفولانزا نیز مفید است.

این گیاه به شکل مکمل غذایی موجود است، اما می‌توان به شکل دم کرده هم از آن استفاده کرد (1 گرم ریشه یا برگ خشک این گیاه را در یک فنجان آب جوش قرار دهید. بگذارید به مدت 10 دقیقه دم بکشید.) نوشیدن یک تا شش فنجان از این دم کرده در روز توصیه می‌شود.

اسانس آویشن

اسانس آویشن دارای قدرت آنتی باکتریال است که می‌تواند به پیشگیری از عود عفونت ادراری کمک کند. 2 قطره اسانس آویشن را روی یک حبه قند یا یک قاشق عسل بچکانید، دو بار در روز می‌توانید این مقدار مصرف کنید، ولی بدون نظر پزشک تان از این مقدار فراتر نروید. به عنوان مکمل، می‌توانید از اسانس چوب گل رز و ملالوکا برای ماساژ زیر شکم استفاده کنید.

گیاهان دم کردنی

برای پیشگیری از عفونت های ادراری، می‌توانید از دم کردنی ها هم کمک بگیرید. این ترکیب را تهیه کنید: بذر چمن، بوسرُل (نوعی درخت که در آلپ می‌روید)، علف جارو و برگ های مورد را مخلوط کرده و بجوشانید (حدود 15 گرم از این گیاهان در یک لیتر آب). هر روز هر مقدار که تمایل دارید بنوشید.3

تشخیص

در اغلب موارد، پزشک می‌تواند با پرسیدن سؤالاتی در مورد علائم کودک و بررسی آنها و توصیه آزمایش ادرار، عفونت دستگاه ادراری در کودک را تشخیص دهد. درمان معمولاً بلافاصله پس از گرفتن نمونه ادرار شروع شده و نیازی به انجام آزمایشات بیشتر نیست.

آزمایش ادرار

گاهی اوقات جمع‌آوری نمونه ادرار از کودکان به خصوص نوزادان و خردسالان می‌تواند مشکل باشد. معمولاً از کودکانی که رفتن به دستشویی را آموخته‌اند، می‌توان خواست که نمونه ادرار خود را با استفاده از یک بطری استریل جمع آوری کنند.

برای کمک به کودکتان در جمع‌آوری نمونه ادرار می‌توانید یک بطری را در مسیر ادرار کودک خود قرار دهید. در این هنگام اطمینان حاصل کنید که لبه دهانه بطری با هیچ چیز تماس نداشته باشد، زیرا هر گونه تماس یا آلودگی ممکن است نتیجه آزمایش را تحت تأثیر قرار دهد.

اگر قادر به جمع آوری نمونه ادرار تمیز نیستید، می‌توانید با قرار دادن یک پد جاذب مخصوص در پوشک کودک خود، نمونه ادرار کودکتان را جمع آوری کنید.

این نمونه ادرار با استفاده از یک سرنگ از درون پد جاذب خارج می‌شود. در چنین مواردی، نمونه ادرار را می‌توان با قرار دادن یک لوله پلاستیکی کوچک موسوم به کاتتر در مجرای ادرار کودک به دست آورد.

آزمایشات بیشتر

در برخی شرایط، انجام آزمایشات بیشتری ممکن است لازم باشد، به عنوان مثال:

اگر سن کودکتان کمتر از شش ماه داشته باشد.

اگر 24 تا 48 ساعت پس از درمان، هیچ بهبودی در علائم فرزندتان رخ ندهد.

اگر کودکتان هر گونه علائم غیر معمول مانند کاهش جریان ادرار، فشار خون بالا و یا یک برجستگی و یا توده قابل مشاهده در شکم یا مثانه داشته باشد.

اگر کودکتان مجدداً دچار عفونت ادراری شده است.

اسکن و آزمایشات تصویربرداری

اسکن‌های مختلفی برای بررسی مشکلات دستگاه ادراری کودکتان وجود دارد:

سونوگرافی
اسکن DMSA(دی مرکاپتو سوکسینیک اسید)

سیستو اورتروگرام در حین ادرار

نوع اسکن و زمان انجام آن بستگی به شرایط خاص کودک شما دارد. در برخی موارد، این اسکن ممکن است چند هفته یا چند ماه پس از عفونت اولیه فرزندتان انجام شود.4

جلوگیری از عفونت ادراری کودک

برخی از کودکان ممکن است کلاً مستعد ابتلا به عفونت مجاری ادراری باشند، اما در اینجا به چند اقدام که می‌توانید برای به حداقل رساندن خطر ابتلا کودک انجام دهید اشاره می‌شود:

شیردهی

اگر کودک را با شیر مادر تغذیه می‌کنید، همچنان در صورت بیماری لازم است به شیردهی ادامه دهید. مطالعات نشان داده‌اند که تغذیه با شیر مادر ممکن است از کودک در برابر عفونت ادراری محافظت کند و مزایای آن حتی پس از قطع شیردهی تا دو سال ادامه دارد.

مصرف مایعات

اطمینان حاصل کنید که کودک شما مقدار زیادی مایعات می‌نوشد. نوشیدن مایعات بیشتر باعث ادرار کردن بیشتر خواهد شد که دستگاه ادراری را تخلیه و تمیز خواهد کرد. نوشیدن مایعات همچنین از یبوست، که احتمال ابتلا به عفونت مجاری ادراری را بیشتر می‌کند، جلوگیری خواهد کرد.

مصرف غذاهای فیبردار

اگر کودک شما خوردن مواد غذایی جامد را شروع کرده است، مقدار زیادی میوه، سبزیجات و غلات سبوس‌دار که به جلوگیری از یبوست نیز کمک می‌کند به او بدهید.

بهداشت ناحیۀ تناسلی

اگر کودک شما دختر است، از شست‌وشوی او با صابون‌های عطری که می‌تواند اندام تناسلی او را تحریک کند، خودداری کنید و وقتی پوشک او را عوض می‌کنید ناحیهٔ تناسلی را از جلو به عقب تمیز کنید تا باکتری‌های این ناحیه را به حداقل برسانید ولی از وسواس بیش از حد در مورد شست‌وشوی ناحیۀ تناسلی کودکتان خودداری کنید.2

پینوشتها
1.www.mamanam.com
2.www.madarsho.com
3.www.mojnews.com
4.www.drnamdari.com