اخیرا در یک مقاله خوانده ام که تمرکز شدید روی یک فعالیت، نشانه ای از ADHD
(Attention Deficit disorder )می‌باشد، به نظر شما درست است؟ با خود فکر کردم که علائم ADHD با فقدان سر و کار دارد. بعضی از افرادی که دچار اختلال توجه می‌باشند ممکن است که روی بعضی کارها (مثل خیره شدن به پنجره یا تماشای بازی ویدئویی متمرکز شوند و به این صورت از دنیای اطراف خود فرار کنند. با این وجود، این به تنهایی نشانه تشخیص این اختلال نمی‌باشد. تمرکز شدید چیزی است که هر دو دسته افراد (باADHD و بدون آن) به کار می‌گیرند تا کاری را که در دست دارند، کامل کنند. حال نمی‌دانیم که آنها می‌توانند کارها را در زندگی روزمره به انجام برسانند یا نه.تمرکز شدید، عبارتی است که برای تمرکز عمیق و شدید روی کاری استفاده می‌شود. در حقیقت، این تمرکز خیلی نرمال نمی‌باشد به صورتی که فرد فقط روی یک کار ( پینگ پنگ بازی کردن، جستجو در اینترنت، تماشای تلویزیون، خواندن، .....) تمرکز کند. به گونه ای که حتی وجود افراد دیگر یا صحبت های اطرافیان را اصلا متوجه نشود. نیازی به گفتن ندارد به هر حال این گونه از تمرکز، عواقب مثبت و منفی را به همراه دارد. به عبارت دیگر، اگر این توانایی برای کارهایی مثل انجام تکالیف مدرسه یا گوش دادن به مدرسه به کار برود، یک استعداد به حساب می‌آید. اما از طرف دیگر اگر فرد فقط روی علائق شخصی خود تمرکز کند نه روی تکالیف، صحبت های اطرافیان یا کارهای دیگر، این تمرکز به زیان فرد تمام خواهد شد. به گونه ای که گاهی اوقات قرار ملاقات‌ها، زمان خواب و یا غذا خوردن را فراموش می‌کند.
تمرکز شدید و ADHD
اگر کسی فکر کند افراد با ADHD، نمی‌توانند تمرکز کند، دچار سوء تفاهم شده است. تفاوت در این است که آنها فقط روی کارهایی که علاقه دارند (مثل شنا کردن، یا تماشای بازی ویدئویی) متمرکز می‌شوند، اما با کارها و فعالیت‌هایی که خارج از علاقه آنها می‌باشد، (مثل تکالیف مدرسه یا فعالیت های گروهی) مشکل دارند. در این صورت اگر هم بخواهند کاری را تمام کنند با سرزنش دیگران مواجه می‌شوند و در نهایت دچار استرس خواهند شد. برعکس، افرادی که بدون ADHD هستند، قادر می‌باشند که حتی کارهایی را که خارج از علاقه آنهاست، به انجام برسانند. بدون اینکه دچار استرس شوند، این افراد می‌توانند فعالیت ها را سازماندهی کنند، مکالمات را به خاطر بیاورند، برنامه ریزی کنند، حتی زمانی که کارهای زیادی را باید انجام دهند.یک کشمکش روزانه
هر چند که افراد با ADHD رفتارهای متفاوتی دارند، اما مشکلاتی را دارند که قبل از 7 سالگی شروع می‌شود و تا 6 ماه یا بیشتر ادامه می‌یابد. در بچه‌ها، رفتارهایشان متفاوت از رفتار گروه همسالان آنها می‌باشند. در بزرگسالان، این رفتارها، توانایی‌های آنها را در زمینه‌های کار، مدرسه، روابط اجتماعی و خانه تحت تاثیر قرار می‌دهند. به طور خاص‌تر، در حالیکه افراد ADHD ممکن است هوسی باشند (از قبیل بدون فکر کردن تصمیم گرفتن، یا بیش فعال باشند (بی قرار بودن و آرام نداشتن)، بقیه مشکلاتی را مربوط به توجه دارند (مشکل در به خاطر آوردن چیزها، عدم سازماندهی و نداشتن تمرکز). بعضی‌ها حتی بین این 3 گروه در نوسان می‌باشند.دریافت مدال طلا به خاطر داشتن تمرکز
اگر یک شخص ADHD توانایی تمرکز داشته باشد، می‌تواند این تمرکز را برای بعضی فعالیت ها به کار بگیرد. برای مثال، اگر آنها رفتن از یک فعالیت به فعالیت دیگر را و انجام چند کار را دوست داشته باشند، می‌توانند در صنعت کامپیوتر، شغلی را دست و پا کنند. اگر تک فعالیتی را دوست دارند می‌توانند در زمینه موسیقی، شنا یا دویدن موفق شوند. مایکل فلپس نمونه ای از این افراد است که دارای ADHD می‌باشد و توانست در المپیک موفق شود. باید برای آنها فعالیت سازنده‌ای را در نظر گرفت تا بتوانند از مزایای این نوع از تمرکز بهره مند گردند.پیشنهادهای زیر می‌توانند سازنده باشند:
کمک به آنها تا بتوانند علاقه خود را در زمینه موسیقی، مطالعه یا کارهای دیگر پیدا کنند. استفاده از علاقه آنها به عنوان یک عامل محرک تا فعالیت های دیگر را نیز کامل کنند. برای مثال، اگر به شنا کردن علاقه دارند، از قبل برای آنها برنامه ریزی کنید و به آنها بگویید قبل از این کار باید فعالیت های دیگری را هم انجام دهند. هر چند که این کار برای افراد با ADHD مشکل می‌باشد، اما حمایت خانواده و رفتار درمانی همراه با دارو یا بدون دارو می‌توانند کمک کننده باشند.در هنگام انجام فعالیتی آنها را از عوامل مزاحم دور کردن (از قبیل سروصدا، صدای تلویزیون، ایمیل و بازی های ویدئویی) بی نظمی را بر طرف کردن. فقط یک پروژه را در اختیار آنها بگذارید تا بتوانند آن را کامل کنند. اگر باید چندین کار را انجام دهند، ساعتی را تنظیم کنید که سر ساعت، آن فعالیت را رها کنند و به فعالیتی دیگر بپردازند.
نقص توجه یا ADD با نقص توجه به همراه بیش فعالی یا ADHD چه تفاوتی با هم دارند ؟
- اصطلاح ADD یک اصطلاح قدیمی است و در حال حاضر برای تمامی افراد بیش فعال از اصطلاح ADHD استفاده می شود.- در نگارش چهارم دستورالعمل تشخیص روانی یا DSM-IV بیش فعالی | ADHD به 3 نوع تقسیم بندی شده بود
1) ADD یا Attention Deficit Disorder که معادل فارسی آن اختلال نقص توجه می شود در این حالت فرد علائم بیش فعالی را دارد ولی حرکات اضافه و حرکات تکانشی یا همان حرکات Impulsive را ندارد.
2) ADHD یا Attention Deficit Hyperactivity Disorder که معادل فارسی آن اختلال کمبود توجه و بیش فعالی می باشد ، که کودک در این اختلال دچار نقص توجه به همراه حرکات زیاد می باشد ، درواقع کودک علاوه بر اینکه نمی تواند بر روی کاری تمرکز نماید ، تحرک زیادی نیز دارد و مدام جنب و جوش دارد.
3) Combined ADHD یا اختلال کمبود توجه و بیش فعالی از نوع ترکیبی که در این اختلال کودک علاوه بر اینکه نقص در توجه دارد و حرکات زیادی نیز دارد کودک دچار حرکات تکانشی یا impulsivity نیز می باشد. این نوع از بیش فعالی را می توان نوع سخت بیش فعالی در نظر گرفت.
- در نگارش پنجم دستورالعمل تشخیصی و آماری اختلالات روانپزشکی یا DSM 5 اصطلاح ADD یک اصطلاح outdate یا از رده خارج محسوب می شود و در این رده از تقسیم بندی صرفا اصطلاح ADHD مطرح شده است.
تقسیم بندی در DSM 5 به این صورت است که ما فقط اصطلاح بیش فعالی یا ADHD را داریم ولی همین بیش فعالی یا ADHD با 3 زیر گروه که هر گروه با 3 میزان شدت می باشند وجود دارد
تقسیم بندی زیر گروه های بیش فعالی | ADHD در DSM-5 :
- بیش فعالی | ADHD به همراه نشانه های ترکیبی : که هم معیار بی توجهی و هم بیش فعالی به همراه تکانشگری وجود دارد- بیش فعالی | ADHD به همراه بی توجهی غالب : که معیار بی توجهی حضور دارد اما معیار بیش فعالی به همراه تکانشگری وجود ندارد
- بیش فعالی | ADHD به همراه تکانشگری غالب : که معیار بیش فعالی - تکانشگری وجود دارد اما معیار بی توجهی وجود ندارد
علائم کم توجهی – بیش فعالی
اختلال کم توجهی/ بیش فعالی، اختلال کم توجهی ( ADD ) و بیش فعالی نیز نامیده می شود. اما ADHD بزرگسالان بهترین واژه برای چنین شرایطی است. این واژه حاوی دو جنبه اصلی از این شرایط است: نبود توجه کافی و رفتارهای بیش فعالی و تکانشی.اختلال ADHD بزرگسالان علایمی دارد که شامل موارد زیر است:
- مشکل در تمرکز و توجه
- بی قراری
- بیش فعالی
- مشکل در اتمام تکالیف
- بی نظمی
- تحمل بسیار پایین در ناکامی ها
- نوسانات خلقی مکرر
- زود جوش بودن
- مشکل در مواجهه با استرس
- روابط بی ثبات و متشنج
بیشتر افراد بزرگسالی که دارای ADHD هستند از وجود این اختلال آگاهی ندارند. آنها تنها فکر می کنند که وظایف روزمره می تواند چالش برانگیز باشد. اینگونه افراد در تمرکز کردن و اولویت قائل شدن در کارهای خود مشکل دارند و همین امر موجب می شود ملاقات ها و یا برنامه های اجتماعی خود را فراموش کنند. ناتوانی در کنترل هیجانات ممکن است به اشکال مختلفی همچون ناتوانی در منتظر ماندن در صف اتوبوس و یا نوسانات خلقی بروز کند. همه افراد بزرگسالی که از این اختلال رنج می برند در کودکی خود نیز این اختلال را به همراه داشته اند حتی اگر خودشان هرگز در مورد این موضوع هیچ گونه آگاهی نداشته باشند. نشانه های این اختلال در برخی از افراد بزرگسال ممکن است با گذشت زمان و بالا رفتن سن کاهش پیدا کند در حالیکه برخی دیگر همین نشانه ها را در دوران بزرگسالی نیز به همراه خود خواهند داشت و حتی این شرایط ممکن است بدتر شود.
تفاوت فرد عادی با فردی که به اختلال ADHD مبتلاست چه می باشد؟
تقریبا همه افراد دارای نشانه مشابه به این اختلال در برهه ای از زندگی خود هستند. اگر مشکلات شما تازه هستند و یا گاه به گاه در گذشته رخ داده اند، شاید این اختلال را نداشته باشید. اختلال ADHD تنها زمانی تشخیص داده می شود که نشانه های آن به اندازه کافی شدید و حاد شده باشد و باعث ایجاد مشکلات زیادی در زندگی روزمره فرد گردد. این علائم مداوم و مخرب می تواند ریشه در گذشته و دوران کودکی فرد داشته باشد. تشخیص این اختلال در افراد بزرگسال کمی دشوار است زیرا برخی از نشانه های خاص این اختلال شبیه سایر موارد است. مثلا ممکن است فردی که به این اختلال مبتلاست دچار اضطراب و یا اختلال خلقی شده باشد. بیشتر بزرگسالان با ADHD همچنین سایر مشکلات ذهنی همچون افسردگی یا اضطراب را نیز دارند.چه زمانی باید به روانپزشک یا روانشناس مراجعه کرد؟
اگر عدم توجه، بیش فعالی و یا رفتار تکانشی به طور مستمر زندگی شما را مختل کند، باید با یک پزشک متخصص در این مورد صحبت کنید. البته برخی از نشانه های اختلال ADHD با سایر شرایط ذهنی یکسان است و ممکن است اصلا مبتلا به این اختلال نباشید. اما شاید شما شرایط دیگری داشته باشید که نیازمند درمان باشد.علل و دلایل ایجاد کم توجهی – بیش فعالی:
اگرچه علت دقیق بروز این نوع اختلال هنوز مشخص نیست، اما تحقیقات بر روی آن همچنان ادامه دارد. فاکتورهای مختلفی در توسعه ADHD نقش دارند. تحقیقات انجام شده نشان می دهد که شاید ژنتیک در بروز این اختلال نقش داشته باشد. فاکتورها و عوامل محیطی خاصی نیز ممکن است خطر ابتلا به این اختلال را افزایش دهد.
فاکتورهای خطر بیش فعالی – کم توجهی:
اگر موارد زیر را داشته باشید، به طور بالقوه در معرض خطر ابتلا به ADHD هستید:- در اعضای خانواده فردی با این اختلال و یا سایر بیماری های ذهنی وجود داشته باشد.
- نوشیدن الکل، سیگار کشیدن و یا مصرف مواد مخدر در دوران بارداری مادر.
- مادر شما در دوران بارداری، در معرض سموم محیطی قرار گرفته باشد.
- در دروان کودکی در معرض سموم محیطی همچون سرب قرار گرفته باشید.
- قبل از موعد مقرر متولد شده اید (تولد نارس).
عوارض بیش فعالی – کم توجهی:
اختلال ADHD با موارد زیر مرتبط است:- عملکرد ضعیف در مدرسه
- مشکل با قانون
- مشکل در کار
- مصرف الکل و یا مواد مخدر
- تصادفات مکرر و یا سایر حوادث
- روابط متشنج
- سلامت ذهنی و فیزیکی ضعیف
اگرچه اختلال ADHD باعث ایجاد سایر شرایط روحی و روانی نمی شود، اما برخی از اختلالات دیگر ممکن است به همراه ADHD ایجاد شود. این موارد شامل:
اختلالات خلقی: بیشتر بزرگسالانی که به این اختلال مبتلا هستند ممکن است افسردگی، اختلال دو قطبی و یا سایر اختلالات خلقی را داشته باشند. اگرچه تمامی مشکلات خلقی لزوما به طور مستقیم مربوط به ADHD نیست اما الگوی تکرار از شکست ها و ناکامی های مرتبط با ADHD می تواند افسردگی را بدتر کند.
اختلالات اضطراب: اختلال اضطراب اغلب در بزرگسالانی با ADHD رخ می دهد. اختلال اضطراب ممکن است باعث ایجاد نگرانی، عصبی بودن و یا سایر نشانه ها شود.
اختلالات شخصیتی: بزرگسالانی که دارای اختلال ADHD هستند خطر بیشتری در ابتلا به اختلال شخصیتی مانند اختلال شخصیت مرزی یا اختلال شخصیت ضد اجتماعی دارند.
ناتوانی در یادگیری: بزرگسالانی که اختلال ADHD دارند ممکن است در امتحانات آکادمیک نمره کمتری دریافت کنند.
تشخیص اختلال ADHD در بزرگسالان:
تشخیص این اختلال در بزرگسالان نسبت به کودکان چالش برانگیزتر است. تشخیص نشانه ها و علائم آن در بزرگسالی می تواند بسیار دشوار باشد. یک آزمایش واحد نمی تواند تشخیص این اختلال را تایید کند. روانشناس یا روانپزشک شما باید آزمایش های فیزیکی مختلفی را انجام دهد و سوالاتی نیز را از شما بپرسد.رد بیماری های دیگر:
روانشناس یا روانپزشک شما باید تشخیص دهد که نشانه هاو علائم موجود به خاطر شرایط و بیماری های دیگر نیست. برخی از مشکلات ممکن است نشانه هایی مشابه با اختلال ADHD داشته باشند. شرایطی که ممکن است نشانه هایی شبیه اختلالADHD ایجاد کنند شامل موارد زیر است:اختلالات سلامت ذهنی: شرایط مختلف ذهنی می تواند در کودکان و بزرگسالان نشانه هایی شبیه ADHD ایجاد کند. مواردی همچون اضطراب، اختلال خلقی، اختلال سازگاری، مشکل در یادگیری زبان و سایر مورد از این دست است.
مشکلات سلامتی دیگر: اگر سابقه مشکلات دیگری همچون اختلال رشدی، تشنج، اختلال تیروئیدی، مسمومیت با سرب و یا کاهش قند خون (هیپوگلیسمی) را داشته باشید، پزشک شما ممکن است تشخیص های مختلفی را در نظر بگیرد و یا اینکه شما را به متخصص ارجاع دهد.
داروها و مواد مخدر: الکل و یا داروهای مخدر و سایر موارد دارویی می تواند باعث ایجاد نشانه هایی شبیه نشانه های ADHD شود.
ارزیابی نشانه ها و علایم از دوران کودکی:
الگوی مداوم از علائم و نشانه های دوران کودکی برای تشخیص ADHD در بزرگسالان ضروری است. ممکن است در یادآوری اینکه در دوران کودکی مشکلات تمرکزی داشته اید یا خیر دچار مشکل شوید. به همین خاطر، روانشناس یا روانپزشک ممکن است به اطلاعات معلمان و سایر اطلاعات مدرسه ای شما نیاز داشته باشد. همچنین ممکن است از شما بخواهد با همسر، والدین، دوست صمیمی و یا افراد دیگری که شما را به خوبی می شناسند، صحبت کند.منبع: سایت سیمرغ
سایت وصال
سایت درمانکده
