آیت الله طالقانی پسری مجاهد، پدری روحانی

آغاز ارتباط با مجاهدین

مهندس بازرگان در این خصوص می‌گوید: «مجاهدین خلق، شما فرزندان نهضت آزادی هستید. در سال 1343 که در زندان بودم به دنیا آمدید و راه خود را در پیش گرفتید».(1) «علی شیرخانی» در کتاب «شورا و آزادی» می‌نویسد: «آغاز ارتباط طالقانی با مجاهدین به واسطه عضویت فرزند او در این سازمان بود»(2)

«محمدحسین میرابوالقاسمی (یکی از اعضای مجاهدین) در خاطراتش می‌گوید: اولین عملیاتی که گروه ما داشت در سال1348 بود. بچه‌ها رفته بودند خدمت آقا (طالقانی)، ایشان برای آزمایش جرات و توان عملیاتی ما گفتند: «یک کاری به شما بگویم می‌کنید؟» بچه‌ها گفتند به روی چشم. فرمودند: «در مدخل ورودی مسجد هدایت عکسی است (عکس شاه با لباس احرام در کعبه) این عکس را بیندازید تا مقدمه ای باشد که ببینم میتوانید خودش را هم بیندازید یا نه؟»(4)

سید محمود دعایی که واسطه دیدار «تراب حق‌شناس» و امام است در خاطرات خود می‌نویسد: «ایشان نامه را با آیه (انهم فتیته امنو بربهم و زدناهم هدی) شروع کرده بودند. و تعبیر آقای طالقانی از این آیه این بود که جوان‌هایی که گرفتار شدند مثل اصحاب کهف می‌مانند که به غار پناه برده اند».(5)

دعایی می‌گوید: «من ارث پدری خود را هم به سازمان بخشیدم. یعنی 5/1 دنگ خانه پدری در یزد به من رسیده بود. من آن را به اخویم به مبلغ 21000 تومان فروختم، با 7000 تومان آن مادر را به حج بردم و 14000 تومان آن را به تراب حق‌شناس دادم تا به سازمان برساند»(6)

تغییر ایدئولوژی سازمان

محسن نجات از اعضای مجاهدین خلق در کتاب خاطرات خود در این خصوص می‌نویسد: «این فرهنگ مختلط نه ماتریالیستی بود و نه مذهبی. در آموزش های ناهمگن سازمان، هر کجا که مذهب از پاسخ منطقی به سوالی عاجز بود، با توسل به ماتریالیسم علمی جواب داده می‌شد و هر وقت که مسئله ای احساسی و عاطفی مطرح بود که در قالب ماتریالیسم نمی‌گنجید، با توجیح مذهبی و وظیفه شرعی پاسخ می‌گرفت»(8)

تقی شهرام در این رابطه می‌گوید: «ظرف نیم ساعت ماجرای تغییر ایدئولوژی را شرح دادم در طول این مدت آقای طالقانی ساکت بود و حرفی نزد وقتی حرف من تمام شد، با صدایی که آشکارا می لرزید، پرسید: حالا اسم خودتون و سازمان را چی گذاشته اید؟ گفتم: هیچ؛ همان سازمان مجاهدین خلق ایران که برافروخته شد و گفت: شما حق نداشتید این کار را بکنید. بنا به اعترافات وحید افراخته اعضا در واکنش به مخالفت و اعتراض شدید آیت الله طالقانی به وی گفتند که اگر صدایش دربیاید او را خواهند کشت و قتلش را گردن رژیم خواهند انداخت».(9) فرزند آیت‌الله طالقانی در خصوص عدم کارایی مذهب در مبارزه با رژیم شاه به پدر نامه می‌نویسد او در این نامه ذکر می‌کند: «مذهب به هیچ وجه و واقعا به هیچ وجه نمی‌توانست کوچک‌ترین مشکل سیاسی_استراتژیک و ایدئولوژیک ما را حل کند».(10)

محمد محمدی (عضو سازمان مجاهدین خلق) که در زمان صدور فتوا به همراه طالقانی در زندان بوده است در این رابطه می‌گوید: «من خیلی ناراحت شدم که چرا آقایانی که مشکلات و مسائل ما را نمی‌دانند اقلا یک مشورت از ما نمی‌گیرند. اول رفتم سراغ آقای طالقانی و گفتم حاج آقا شما چرا این کار را می‌کنید؟ آخر چه لزومی دارد شما بیایید بگویید مارکسیست‌ها نجس هستند؟ شما که حکم تازه‌ای نداده‌اید. این حکم توی رساله‌ها هم هست. شما در‌ واقع با این مسئله برخورد سیاسی می‌کنید. آقایان فکر می‌کنند دلیل مارکسیست شدن بچه‌ها نشست و برخاست با مارکسیست‌ها است. به او گفتم: آقا این چه فضایی است؟ با ناراحتی گفت: «من این موارد را پیش بینی نمی‌کردم و موافق هم نیستم.» به او گفتم شما حسینی شکنجه‌گر را نجس نمی‌دانی بعد عباس مفتاحی را فتوا می‌دهی که نجس است. طالقانی گفت: «باشد من حرف شما را قبول دارم ولی حال و توان ندارم بروم آنها را قانع کنم، تو برو و قانعشان کن».(12)

حسین طالقانی (فرزند آیت‌الله طالقانی) در مصاحبه با «روزنامه شهروند»؛ سوال: فتوای ضد هم‌سفره بودن با مارکسیست‌ها در زندان صادر شد. ظاهرا ایشان (آیت‌الله طالقانی) زیر فتوایی که درباره همسفره نشدن با مارکسیت‌ها بوده، امضا کرده است. این در جهت همان اظهاراتش درباره مجاهدین بوده؟ جواب: ایشان همیشه همسفره بود (همسفره گروه‌های چپ)، یعنی می‌نشست با آنها غذا می‌خورد، اما یک فتوایی در زندان اوین دادند که همه علما امضا کردند، ایشان هم به احترام سایر دوستان امضا کرد.(13)

«طالقانی معتقد بود افرادی که علیه استعمار، امپریالیسم و دیکتاتوری مبارزه می‌کنند در راه تکامل (تقرب به خدا) گام برمی‌دارند اعم از آنهایی که به خدا آگاهی دارند(صدیقین) که خوشا به حال آنها که همانا رستگارند، یا آنهایی که به خدا آگاهی ندارند (مارکسیست‌های مبارز) که بی آنکه به خدا و راه تکاملی که خداوند به عنوان امانت بر دوش انسان گذاشته است آگاهی داشته باشند، ناخدآگاه در این راه گام بر می‌دارند».(14)

او در اولین دیدار خود با رهبران از قید رها شده مجاهدین خلق در منزل پدر رضایی‌ها گفت: «ما به آخر خط رسیده ایم، شما باید تا پایان آن را ادامه دهید»(15)

بازداشت پسران آیت الله طالقانی به علت ارتباط با مجاهدین خلق

دستگیری «محمد رضا سعادتی» به جرم جاسوسی

فوت آیت‌الله طالقانی و مجاهدین

همسر آیت الله طالقانی پس از فوت آیت الله طالقانی در 19 شهریور 1358 طی یک نامه به امام می‌گوید: «من احساس می‌کنم که روح طالقانی از بی توجهی به سعادتی آزرده است. چرا که در زمان حیاتش صریحتا گفته بود که جریان سعادتی اصلا جاسوسی نیست»(22)