اعتیاد به اینترنت چیست؟
با اینکه اعتیاد به اینترنت به عنوان یک بیماری و اعتیاد رسمی شناخته نمی‌شود، اما شبیه به شرط بندی و قمار کردن است. فرد معتاد به قمار هیجانش در دیدن این است که هر دست بازی را ببرد و پول بیشتری به دست بیاورد، فرد معتاد به اینترنت هم همینطور است، اما به جای پول، بازتاب کاری که در فضای مجازی انجام می‌دهد برایش مهم است.در اینجا ما قصد داریم به بررسی اینکه اعتیاد به اینترنت چیست، انواع مختلف آن کدامند، چرا افراد به اینترنت وابسته می‌شوند، فاکتورهای خطرناک اعتیاد به اینترنت کدامند، علائم هشداردهنده‌ای که نشان دهنده‌ی مصرف بیش از حد اینترنت هستند، درمان و دیگر مسائل مربوط به اعتیاد اینترنتی بپردازیم.
اعتیاد فیزیکی و اعتیاد روانی
به طور معمول ما کسانی را معتاد می‌دانیم که از مواد مختلفی استفاده می‌کنند و این مواد باعث وابستگی آن‌ها می‌شوند. هرچه بیشتر مصرف می‌کنند، به مرور زمان به مقدار بیشتری مواد احتیاج دارند تا همان لذت همیشگی را ببرند.از لحاظ تئوری، هر رفتاری که پاداشی دربر داشته باشد می‌تواند باعث اعتیاد شده یا حداقل به عادتی ناسالم که جنبه‌های مختلف زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد تبدیل شود.
غذاخوردن، رابطه‌ی جنسی، ورزش کردن، شرط بندی و موارد دیگر این چنینی مثال هایی از رفتارهایی هستند که در صورت زیاده روی تبدیل به رفتارهایی ناسالم و اعتیاد گونه می‌شوند. اما این را هم باید دانست که وابستگی روانی واقعیت داشته و با تغییرات عصبی در مغز همراه است.1
برای دانستن اینکه به اینترنت اعتیاد دارید یا نه، پاسخ به این سوالات را دریابید
۱. آیا آنلاین بودن من در روابط، مدرسه، سرکار یا احساسی که درباره‌ی خود دارم مشکل جدی‌ای ایجاد کرده؟۲. آیا اغلب به خاطر آنلاین بودن از مسولیت های مهم شانه خالی می‌کنم؟
۳. آیا تابحال تصمیم گرفته ام که مصرف اینترنتم را –چه ناموفق چه با موفقیت کم- کمتر کنم؟
۴. آیا دیگران نگران استفاده‌ی بیش از حد من اینترنت هستند؟
۵. آیا اغلب آنلاین می‌شوم، چون ذهنم را از مشکلات دور می‌کند؟
۶. آیا استفاده از اینترنت به طور مداوم در طول زمان افزایش یافته است؟
۷. آیا زندگی نامناسبم از عواقب آنلاین بودن بیش از حد من است؟1
دلایل اعتیاد به اینترنت
هنوز هیچ دلیل مشخصی برای این مشکل مشخص نشده است اما متخصصین معتقدند که این شکل از اعتیاد به اینترنت نیز مانند سایر انواع اعتیاد می تواند ناشی از مشکلات درون روانی و ناتوانی در حل و فصل کردن آن هاباشد. برای مثال در بسیاری از موارد افراد به دلایلی مانند افسردگی، اضطراب و یا برای فرار از موقعیت های ناخوشایند و واقعیت های زندگی به استفاده افراطی از اینترنت روی می آورند.2علائم و نشانه ها
به طور کلی می توان از مولفه ها و علائم وابستگی به اینترنت به موارد زیر اشاره داشت:- گذارندن زمان بیش از حد در اینترنت
- مشغولیت ذهنی بیش از حد برای استفاده از اینترنت
- ناتوانی در کنترل کردن میزان استفاده
- بی قرار بودن در زمان عدم دسترسی.2
پیامدهای اعتیاد به رایانه و اینترنت
مشکلات جسمی
افرادی که به مدت طولانی در مقابل رایانه می‌نشینند دچار مشکلاتی مانند: درد و بی حسی در مچ دست (سندروم carpal tunnel)، کمردرد و گردن درد می‌شوند که این مشکلات با وضعیت نشستن فرد در حین کار با رایانه در ارتباط است؛ این افراد به علت نگاه ممتد به مانیتور، درمعرض خطر خشک شدن چشمها، دشواری در دید و در نهایت نزدیک بینی قرارمی‌گیرند همچنین فعالیت‌هایشان از حد معمولی کمتر شده و خطر بروز چاقی را افزایش می‌دهد.
عوارض روانی
در کاربران معتاد به رایانه و اینترنت افسردگی، اضطراب، تفکرهای وسواسی و اختلالات عاطفی شیوع بیشتری نسبت به کاربران عادی دارد همچنین در تحقیقات مختلف مشخص شده است که عزت نفس درکاربران معتاد به رایانه و اینترنت به طور معنی داری نسبت به کسانی که از اینترنت استفاده نمی‌کنند و یا استفاده در حد معمول دارند، پایین تر است.مشکلات خانوادگی
یکی از پیامدهای شایع در اعتیاد به رایانه و اینترنت کاهش روابط خانوادگی است که بدنبال آن پیوند عاطفی میان فرزندان و والدین و همچنین میان همسران کمتر می‌شود و انسجام خانواده را به مخاطره می‌اندازد.مشکلات اجتماعی
فرد‌گرایی و انزوای اجتماعی یکی از آسیب‌های اعتیاد به رایانه و اینترنت است، اعتیاد به رایانه افراد را وادار می‌کند زمان بیشتری به تنهایی بگذرانند یا در ارتباط‌های اینترنتی با غریبه‌ها ارتباط سطحی بر قرار کند و این کار به قیمت از دست دادن گفت وگوهای رو در رو و ارتباط‌های فامیلی و دوستانه است؛ این انزوا و تنهایی می‌تواند باعث کاهش تعاملات اجتماعی فرد با اعضای خانواده و در نهایت منجر به کاهش مهارت‌های اجتماعی وی گردد.4
ترک اعتیاد به اینترنت
به‌طور معمول این باور وجود دارد که نشانه‌های ترک اعتیاد، فقط در مورد ترک وابستگی‌های فیزیکی به الکل و مواد مخدر مشاهده می‌شود، در حالی‌که اکنون نشانه‌های ترک اعتیادهای رفتاری مانند اعتیاد به اینترنت نیز شناخته شده‌اند. نشانه‌های معمول ترک اعتیاد به اینترنت شاملِ خشم، تنش و افسردگی در شرایطی است که دسترسی به اینترنت وجود ندارد. این نشانه‌ها ممکن است به صورت خستگی، عدم احساس شادی، دمدمی‌مزاجی، عصبی بودن و زودرنجی و تحریک‌پذیری در زمانی بروز کند که نمی‌توانید به سراغ رایانه‌تان بروید.۱. افزایش قدرت تحمل نسبت به عامل اعتیادآور
ظاهرا افزایش قدرت تحمل نسبت به عامل اعتیادآور (tolerance) که از مشخصه‌های اعتیاد به الکل و مواد مخدر است (و موجب می‌شود فرد معتاد برای رسیدن به حالت نشئگی یا تأثیرگذاری مورد نظر به مقدار بیشتری ماده‌ی مخدر یا الکل نیاز داشته باشد) در اعتیاد به اینترنت نیز وجود دارد. این حالت می‌تواند به صورت خواستن (یا از دید کاربر نیاز داشتن به) تحریکات بیشتر مرتبط با رایانه بروز کند. این حالت، شکل‌های گوناگونی دارد.ممکن است فقط بخواهید زمان بیشتری را برای استفاده از رایانه سپری کنید و به تدریج، زمان استفاده از رایانه، بیش از زمانی می‌شود که برای انجام هر یک از کارهای دیگر خود صرف می‌کنید؛ ممکن است به دنبال فناوری‌های بیشتری باشید، مثلا نرم‌افزارها، سخت‌افزارها یا گجت‌های بزرگ‌تر، بهتر و جدیدتری بخواهید. در هر صورت، تمنا برای داشتن مقدار بیشتر، تم غالب فرآیندهای فکری و برنامه‌ریزی‌های شما خواهد بود.
۲. توجه به پیامدهای منفی اعتیاد به اینترنت
اگر اعتیاد به اینترنت موجب هیچ آسیبی نمی‌شد، مشکلی وجود نداشت، ولی وقتی استفاده‌ی بیش از حد از رایانه اعتیادآور می‌شود، آسیب‌هایی به دنبال دارد. مثلا ممکن است به دلیل این مسئله، تمام روابط شخصی‌تان را با دیگران قطع کنید یا به روابط شخصی بی‌توجه شوید یا به دلیل استفاده‌ی بیش از حد از اینترنت با اطرافیان خود مشاجره کنید. معمولا روابط آنلاین به‌سرعت و به‌راحتی شکل می‌گیرد و گاهی حتی فرد باور ندارد که خیانت آنلاین (online infidelity)، به معنای خیانت به شریک زندگی‌اش است.گاهی نمرات و سایر دستاوردهایتان به دلیل توجه بیش از حد به استفاده از اینترنت تحت تأثیر قرار می‌گیرد؛ گاهی برای انجام هر کار دیگری به جز استفاده از رایانه، انرژی اندکی دارید؛ اغلب معتادان به اینترنت، به دلیل بیدار ماندن تا دیروقت، در روز احساس خستگی می‌کنند و دچار کمبود خواب هستند. ممکن است از نظر مالی نیز زیان ببینید، به‌ویژه اگر دچار اعتیاد به قمار آنلاین، خرید آنلاین و … شده باشید.3
پینوشتها
1.www.yjc.ir
2.www.honarehzendegi.com
3.www.chetor.com
4.www.tasnimnews.com
