سوء استفاده عاطفی چیست؟
سوء استفاده هر رفتاری است که به قصد ایجاد کنترل و انقیاد یک انسان دیگر انجام می گیرد و می تواند استفاده از ترس, توهین و تجاوز کلامی یا جسمی را شامل شود. سوء استفاده عاطفی نوعی سوء استفاده است که ماهیتاً عاطفی و هیجان است نه جسمی. سوء استفاده عاطفی هر چیزی را شامل می شود.سوء استفاده کلامی و انتقادگونه و فنون ظریفتری چون سرزنش, دستکاری و ترشرویی همه مثال هایی از سوء استفاده عاطفی هستند.سوء استفاده عاطفی مثل شستشوی مغزی است که در آن بطور منظم اعتماد به نفس, ارزش شخصی, اعتماد به دریافت های شخصی و خود پنداره افراد تخریب می شود. سوء استفاده عاطفی چه بوسیله زخم زبان و تحقیر مداوم انجام گیرد و چه بوسیله تشر زدن یا تحت عنوان "راهنمایی" , "آموزش" و "پند" , نتیجه همیشه یکسان است.
در واقع سوء استفاده شونده, هویت و ارزش شخصی خود را از دست می دهد. سوء استفاده عاطفی به هسته درونی شخص آسیب وارد می کند, زخمهایی ایجاد می کند که عمیق تر و مزمن تر از جراحت های بدنی است.1
به طور کلی سوء استفاده عاطفی به شکل های زیر صورت می گیرد
انتقاد دائمی یا تلاش برای کنترلشرمنده کردن و سرزنش با نیشخندهای خصمانه یا اعتراض کلامی واضح
استفاده از زبان خجالت زده کردن و محکوم کردن
سوء استفاده کلامی- نحوه صدا زدن فرد
دریغ کردن محبت به عنوان مجازات
تنبیه کردن و تهدید به تنبیه
امتناع از پذیرش مسئولیت خود در مسئله پیش آمده
امتناع از حرف زدن به طور کلی
منزوی کردن فرد از دوستان و فامیل.2
نشانههای سوءاستفاده عاطفی
اسم گذاشتن
آنها با وقاحت تمام شما را «احمق»، «بازنده»، یا با صفاتی بسیار زشت که نمیتوان آنها را در اینجا تکرار کرد، مینامند.استفاده از اسامی تحقیرکننده
این رفتار هم درست مانند اسم گذاشتن روی افراد است. مانند «جوجه اردک زشت من» یا « کدو تنبل چاق من». یادتان باشد که اینگونه لقبها، اصلا نشاندهنده مهربانی و عطوفت نیست. بلکه نشانی از سوءاستفاده عاطفی است.ترور شخصیتی
این رفتار معمولا با کلمه «همیشه» همراه است. مثلا، «تو همیشه دیر، اشتباه یا کارهای احمقانه میکنی» یا «همیشه نچسب هستی». در اصل آنها میخواهند به شما بگویند که آدم خوبی نیستید.فریاد زدن
فریاد زدن، جیغ کشیدن و ناسزا گفتن، رفتارهایی است که برای ترساندن و کوچک و کماهمیت نشان دادن شما به کار میرود. این رفتار حتی ممکن است با مشت زدن و پرت کردن اشیاء همراه باشد.تهدید
مثلا به شما میگویند که بچهها را با خود میبرند و اثری از آنها پیدا نخواهید کرد یا مدعیاند که به شما نمیگویند چه در سر دارند.کنترل رفتوآمدهایتان
آنها تمام اوقات میخواهند بدانند که کجا هستید و اصرار دارند که به تماسها یا پیامهای آنها فورا جواب دهید. حتی ممکن است به مکانی که رفتهاید، سرزده بیایند تا فقط ببینند در آنجا هستید یا نه.جاسوسی دیجیتالی
ممکن است که تاریخچه اینترنتتان، ایمیلها، پیامها و حتی فهرست تماسهایتان را وارسی کنند یا حتی از شما رمزهایتان را بخواهند.تصمیمگیری یک جانبه
ممکن است حساب مشترکتان را بنابر خواست خود ببندند، قرار ملاقات با پزشکتان را کنسل کنند یا بدون اطلاع شما با رئیستان صحبت کنند.کنترل مالی
ممکن است فقط به نام خودشان حساب باز کنند و شما را وادار کنند که برای انجام دادن هر کاری از آنها پول بخواهید و بدین ترتیب بابت هر ریال پولی که خرج میکنید، حساب پس بدهید.3آیا شما از خود سوء استفاده می کنید؟
معمولا به اشخاصی که مطابق انتظار ما رفتار می کنند اجازه ورود به زندگی خود را می دهیم. اگر در خود احساس حقارت و اهانت کنیم دوستان یا اشخاصی را در زندگی انتخاب می کنیم که این احساسات را در ما برانگیزند.اگر برخورد منفی دیگران را تحمل می کنیم یا با دیگران برخورد منفی می کنیم، ممکن است با خود نیز به شیوه یکسان برخورد کنیم. برای این که بدانید آیا یک سوء استفاده کننده هستید یا سوء استفاده شونده به نحوه رفتار و برخورد با خود توجه کنید. چه چیزهایی به خود می گوئید؟ آیا افکاری چون من یک احمقم یا هرگز نشده کاری را درست انجام دهم در ذهن شما مسلط هستند؟ عشق ورزیدن به خود و دل نگرانی درباره خود، عزت نفس را افزایش می دهد و امکان روابط سالم را فراهم می سازد.4
چه باید کرد؟
اگر از نظر ذهنی و عاطفی از شما سوءاستفاده میشود، به هوش و غریزه خود اعتماد کنید. بدانید که چنین رفتاری درست نیست و شما مجبور نیستید این نوع زندگی را تحمل کنید.اگر از خشونت فیزیکی احتمالی میترسید، با پلیس یا نزدیکترین مددکاری اجتماعی تماس بگیرید.
اگر هم در خطر خاصی نیستید، پس میتوانید با یک مشاور تماس بگیرید و در مورد وضعیتتان از او راهحل بخواهید.
انتخابهایتان میتواند بسته به شرایطتان باشد. هر یک از کارهای زیر میتواند به کمکتان بیاید:
بپذیرید که شما مقصر نیستید
سعی نکنید برای فردی که قصد سوءاستفاده از شما دارد، دلیل بتراشید. ممکن است قصد کمک به او را داشته باشید، اما بدون کمک گرفتن از مشاوران حرفهای، بعید است بتوانید این الگوی رفتاری را تغییر دهید. آنها مقصر هستند و باید رفتارشان را عوض کنند.وارد بازی نشوید و مرزهای شخصی تعیین کنید
بگویید که به هیچ نوع رفتار حاکی از سوءاستفاده واکنش پاسخ نمیدهید یا وارد بحث و گفتوگو نمیشوید. سپس این تصمیم خود را عملی کنید. تا جایی که میتوانید قدرت عمل فرد سوءاستفادگر را محدود کنید.از رابطه یا وضعیت بد فعلیتان خارج شوید
اگر امکان دارد، تمام پیوندها را بشکنید. برای فرد سوء استفاده گر مشخص کنید که بازی تمام شده است و شما به گذشته باز نمیگردید. البته بهتر است برای این کار از یک درمانگر کمک بگیرید تا بهترین روش را به شما نشان دهد.زمانی را برای بهبود به خود اختصاص دهید
با اعضاء خانواده و دوستانی که میتوانند از شما حمایت کنند، تماس بگیرید. اگر در سن مدرسه هستید، از معلم یا مشاور مدرسه کمک بگیرید. اگر فکر میکنید به درمانگر نیاز دارید، حتما از یک متخصص کمک بگیرید تا در درمان به شما کمک کند.اگر فرزند یا داراییهای مشترک با همسرتان دارید، رها کردن ارتباطتان کمی سخت و پیچیدهتر میشود. در این صورت باید از یک مشاور حقوقی کمک بگیرید.3
پینوشتها
1.www.kntu.ac.ir
2.www.simiaroom.com
3.www.chetor.com
4.www.beytoote.com