4 فروردين 1389 / 8 ربيع الثاني 1431 / 24 مارس 2010
1) 4فروردين ماه سال 1356 هجري شمسي: محمد بن محمود حسيني لواساني تهراني معروف به عصار حكيم، متكلم ، فقيه، شاعر، و مفسر ايراني در مشهد درگذشت. او در تهران به دنيا آمد و تحصيلات خود را در تهران، كربلا، نجف، و مدينه ادامه دارد. لواساني تهراني قريحه شاعري بسيار خوبي داشت و در سرودههاي خود ابتدا به ناظم، و سپس به آشفته، تخلص ميكرد. آشفته تهراني مشهور به عصار در زندگي خويش فعاليت علمي بسياري داشت و آثار فراواني تدوين كرد.
4 فروردين 1389 / 8 ربيع الثاني 1431 / 24 مارس 2010
1) 4فروردين ماه سال 1356 هجري شمسي:محمد بن محمود حسيني لواساني تهراني معروف به عصار حكيم، متكلم ، فقيه، شاعر، و مفسر ايراني در مشهد درگذشت. او در تهران به دنيا آمد و تحصيلات خود را در تهران، كربلا، نجف، و مدينه ادامه دارد. لواساني تهراني قريحه شاعري بسيار خوبي داشت و در سرودههاي خود ابتدا به ناظم، و سپس به آشفته، تخلص ميكرد. آشفته تهراني مشهور به عصار در زندگي خويش فعاليت علمي بسياري داشت و آثار فراواني تدوين كرد.
2) 4 فروردين ماه سال 1365 هجري شمسي:استاد امير حسين يزدگردي از فرهنگ دوستان و ادب شناسان ايران بدرود حيات گفت. استاد يزدگردي ضمن تدريس در دانشگاه تهران در تهيه و تدوين كتاب كليله و دمنه همكاري مؤثر كرد. ايشان هم چنين در تصحيح بعضي مجلات ديوان كبير، با شادروان فروزانفر همكاري كرد. از آثار استاد يزدگردي تصحيح نفثة المصدور يزدي را ميتوان نام برد.
3) رحلت فقيه پرهيزگار و عالم جليل آيتاللَّه "شيخ علي مرندي" (1330 ش): آيتاللَّه شيخ علي مرندي در سال 1287 ش (1326 ق) در شهرستان مرند به دنيا آمد و مقدمات علوم را در همان شهر به پايان برد. وي در سال 1314 براي فراگيري سطوح بالاي علمي راهي نجف اشرف گرديد و در محضر استوانههاي علمي زمان همچون: شيخ الشريعه اصفهاني، آخوند ملامحمدكاظم خراساني و سيدمحمد كاظم يزدي به درجه رفيع اجتهاد دست يافت. آيتاللَّه مرندي پس از سالياني حضور در نجف، خود، يكي از مردان علمي و فقهي آن حوزه گرديد و جمعي از فضلا و فرهيختگان در حلقه درس او حاضر ميشدند. او فردي پرهيزگار، عابد، متين، خوشاخلاق، متواضع، خوش قلب و پاك نفس بود و به مظاهر فريبنده زندگي دلبستگي نداشت. آيتاللَّه مرندي در طول حيات پربار علمي خويش آثار متعدد با ارزشي تاليف كرد كه شرح تبصرة المتعلمين علامه حلي در يازده جلد، هداية المؤمنين، حاشيه بر مكاسب و تقريرات درس شيخ الشريعه اصفهاني از آن جملهاند. اين فقيه جليل در مرند از شأن و اعتبار و احترام فوقالعادهاي برخوردار بود و برخي از مردم خطه آذربايجان در مسائل علمي به ايشان مراجعه مينمودند. آيتاللَّه مرندي سرانجام در اوايل فروردين 1339 ش برابر با 14 جماديالثاني 1379 ق در 53 سالگي جان به جان آفرين تسليم كرد و در قبرستان واديالسلام نجف اشرف به خاك سپرده شد.
4) رحلت نويسنده و عالم ديني آيتاللَّه "سيدعلي برقعي رضوي قمي" (1353 ش): آيتاللَّه سيدعلي برقعي رضوي قمي در حدود سال 1260 ش (1398 ق) در خاندان سادات معروف برقعي و در خانوادهاي عالمپرور در قم به دنيا آمد. وي در ابتدا مقدمات و سطوح حوزه را فرا گرفت و سپس به درس خارج حضرات آيات: محمد ارباب، شيخ ابوالقاسم كبير قمي و شيخ عبدالكريم حائري يزدي راه يافت. آيتاللَّه برقعي سپس براي تكميل تحصيلات خويش راهي نجف اشرف گرديدو در محضر عالماني همچون آيات عظام: سيد ابوالحسن اصفهاني و ميرزاي ناييني به سطوح والاي علمي دست يافت. ايشان پس از سالياني توقف در نجف، به تهران عزيمت نمود و به درس و بحث و تاليف و ارشاد مردم همت گماشت و منشا كارهاي خير گرديد. از اين دانشور فرهيخته آثاري بر جاي مانده كه الهي نامه، بطون خمسون، فلسفه شهادت و ديوان اشعار از آن جملهاند. آيتاللَّه برقعي سرانجام در اوايل فروردين 1353 ش برابر با بيست و هفتم صفر 1394 ق در 93 سالگي جان به جان آفرين تسليم كرد و رخ در نقاب خاك كشيد.
5) شهادت عالم رباني آيتاللَّه "علياصغر احمدي شاهرودي" (1371 ش): آيتاللَّه شيخ علي اصغر احمدي شاهرودي در سال 1302 ش (1342 ق) در يكي از توابع شاهرود به دنيا آمد و تحصيلات مقدماتي را در زادگاهش سپري ساخت. وي سپس در 16 سالگي راهي حوزه علميه قم شد و پس از چندي از محضر استاداني همچون آيات عظام: سيدمحمد حجت كوهكمرهاي و سيد محمد محقق داماد بهره برد. ايشان همچنين در دوره درس اصول امام خميني در قم نيز شركت كرد. آيتاللَّه احمدي مدتي نيز در حلقه درس آيتاللَّه سيدحسين بروجردي در شهرستان بروجرد حاضر شد و از وجودشان استفاده نمود. اين فقيه فرزانه از آن پس در نجف اشرف اقامت گزيد و از استوانههاي علمي حوزه علميه نجف از قبيل آيات عظام: آخوند ملامحمد كاظم خراساني، سيدمحسن حكيم و سيدابوالقاسم خويي مستفيض گرديد. ايشان سرانجام در تاريخ چهارم فروردين 1371 ش برابر با هفتم رمضان 1411 ق در زمان حكومت خفقانبار حزب بعث، هنگام تشرف به حرم مطهر امام علي(علیه السلام) مورد حمله ناجوانمردانه مزدوران بعث عراق قرار گرفت و در 69 سالگي به شهادت رسيد. جنازه ايشان سه روز در آنجا ماند تا اينكه برخي از روحانيان با لباس مبدل توانستند جنازه وي را ربوده و به خاك بسپارند.
6) ولادت باسعادت حضرت امام حسن عسكري(علیه السلام) در سامرا(232 ق):دوران امامت امام حسن عسكري(علیه السلام) دوراني حساس و متفاوت بود. امام از جواني تحت نظر خلفاي جورِ عباسي قرار داشت تا جايى كه از پانزده سالگي و در زمان حيات پدر بزرگوار خويش نيز به زندان برده شد. آن امام همام، به مقتضاي زمان، رسالت خويش را به انجام ميرساند و كار امامت را به پيش ميبرد. همچنين وظيفهي سنگينِ آماده ساختن شيعيان براي امامت و غيبَت امام زمان، نيز بر عهدهي آن حضرت بود. يكي از مهمترين كارهاي امام حسن عسكري، همانند پدر و اجداد طاهرينَش، تربيت شاگرد و حفظ فقه تشيُّع و انديشهي ناب اسلام در برابر دشمنان و مخالفان بود تا آن جا كه بيش از 260 نفر را از شاگردان آن امام نام بردهاند. امام حسن عسكري(ع) در كنار كارهاي علمي، مجموعهاي از تفسير، روايات، معارف اسلامي و عقايد را نيز تأليف نمود كه تفسير و مواعظِ قصار از آن جملهاند.
7) آغاز حملات شاه عباس صفوي براي تصرف آذربايجان از دست دولت عثماني(1011ق) : چون شاه عباس صفوي خود را از نظر قواي نظامي نيرومند يافت به فكر بازپسگيري شهرهايي افتاد كه در شمال غربي ايران به عثمانيها واگذاشته بود. نخست به تبريز حمله برد و از آن جا به ايروان تاخت و از آن به بعد شهرهاي غربي ايران را از دست عثمانيها خارج ساخت و به ايران ملحق گردانيد.
8) تولد حكيم بزرگ سيد مرتضي كشميري(1268 ق) : سيدمرتضي كشميري نزد دايى و والد بزرگوارش به كسب علوم ديني پرداخت و در سنين نوجواني به درجات علمي نايل گرديد. در سال 1284 قمري همراه دايي خويش به عتبات عاليات عزيمت نمود. وي در آنجا از حوزهي درس علامه سيدمحمد عباس تستري، آخوند ملامحمد اردكاني، ميرزا حبيباللَّه رشتي و ميرزا محمد حسن شيرازي بهره برد و به مقام عالي علمي رسيد. سيد داراي شخصيت عرفاني و داراي كرامات عجيبي بوده است.
9) پايان محاصرهي شهر تبريز در جريان نهضت مشروطيت(1327 ق): پس از به قدرت رسيدن محمدعلي شاه و بياعتنايى او به مشروطه، مردم تبريز دست به قيام زده و با رهبري باقرخان و ستارخان نداي مشروطه سر دادند. پس از آن تبريز توسط قواي دولتي ماهها به محاصره درآمد ولي توفيقي جهت تصرف شهر، براي شاه به دست نيامد. مقاومت سرسختانهي مردم تبريز ده ماه به طول انجاميد و سرانجام در ربيع الثاني 1327 ق هنگامي كه سربازان روس به بهانهي حمايت از خارجيان وارد اين شهر شدند، اين محاصره پايان يافت.
10) رحلت عالم رباني "شيخالشريعهياصفهاني" مدرس بزرگ حوزهي علميهي نجف(1339 ق):ملافتحاللَّه اصفهاني معروف به شيخ الشريعه در دوازدهم ربيعالاول سال 1266 ق در اصفهان به دنيا آمد. پس از فراگيري مقدمات در اصفهان و مشهد، در سال 1295 ق راهي نجف اشرف گرديد و از محضر عالمانِ گرانقدري همچون ملااحمد سبزواري، محمد حسين كاظميني و ميرزا حبيباللَّه رشتي استفاده برد. از شاگردان او ميتوان آيات عظام: محمد تقي خوانساري، عبدالكريم حائري يزدي، محمدحسين بروجردي، سيد ابوالقاسم خويى، سيد شهابالدين مرعشي نجفي، سيد محسن حكيم و محمد علي شاه آبادي را نام برد. شيخ الشريعه با توجه به اقتضائات زمان وارد ميدان عمل ميشد و در امور سياسي متعددي دخالت مستقيم داشت. ايشان يكي از رهبران اصلي نهضت اسلامي مردم عراق عليه استعمار انگلستان در سال 1920 م بود. شيخ الشريعه، براي ارتقاء سطح علمي طلاب، كتابخانهي مهمي ايجاد كرد كه دانشپژوهان از آن استفادهميكردند. اين عالم رباني در 73 سالگي بدرود حيات گفت و در حرم امام علي(علیه السلام) به خاك سپرده شد.
11) تولد "فردريك اِنْگِلْسْ" فيلسوف سوسياليست آلماني (1820م): فريدريش اِنْگِلْسْ فيلسوف و نظريهپرداز برجسته آلماني در 24 مارس 1820م در خانوادهاي مرفه در آلمان متولد شد. وي فرزند يكي از صنعتگران آلماني بود و پس از مرگ پدر وارث ثروت هنگفت او شد. انْگِلْسْ در جواني با كارل ماركس اقتصاددان آلماني آشنايى يافت و مدت 40 سال با كارل ماركس همراه بود و وي را با مسائل و مباني اقتصادي آشنا نمود. آنگاه ماركس را مورد حمايتهاي مالي قرار داد و به او در ارائه انديشههايش كمك رسانيد. در كنار اين روابط و همكاري، انگلس خود نيز به تدوين و طرح عقايدش ميپرداخت. وي در 24 سالگي مقاله "رئوس انتقاد از اقتصاد سياسي" را منتشر نمود و در آن، پس از بررسي و تحليل سرمايهداري، به عنوان يك نظام اقتصادي مبتني بر مالكيت خصوصي و كشمكش طبقاتي، تناقضات موجود در نظريات اقتصادي ليبرال را مورد انتقاد قرار داد. همفكري انگلس با ماركس باعث شد تا مرام "سوسياليسم" را به اتفاق يكديگر تبليغ و ترويج نمايند و در نگارش كتابها و رسالات فلسفي به همراه هم اقدام نمايند. انگلس پس از شركت در اجتماع سوسياليستها در لندن، به همراه ماركس وظيفه يافت كه با نگارش و انتشار بيانيهاي، فلسفه و اهداف كمونيستها را تشريح نمايد. اين بيانيه در نهايت در فوريه 1848م با امضاي ماركس و انگلس منتشر شد و پس از چندي، جنجال زيادي به راه انداخت. از ديدگاه انگلْس ايدئولوژي از دو بخش تشكيل يافته است: بحث در علوم فيزيك، شيمي و تكنولوژي و به طور عام، علم و دانش بخش نخست آن را تشكيل ميدهد و قسمت دوم از مسائلي چون حقوق، قانون، اخلاقيات، هنر، فلسفه و مذهب تشكيل شده است. از ديدگاه اقتصادي انگلْس جزء اول اهميت ويژهاي دارد و ارزشي كه براي بخش دوم مطرح ميشود، ناشي از خطاي ذهني است. بايد يادآوري كرد كه بيشتر فرضيههاي علمي كه انگلْس انديشههاي خود را با آنها توجيه مينمايد تا حد زيادي رد شده است. از نظريات مهم وي پايهريزي انديشه ماترياليسم ديالكتيك است. اين انديشه كه توسط فريدريش هِگِل ديگر فيلسوف آلماني مطرح گرديد در تفكرات انگلس جايگاه ويژهاي يافت. ماترياليسم به مادي بودن جميع پديدهها اعتقاد دارد و ديالكتيك وابستگي پيشرفت و تكامل با كشمكش و نزاع دروني را مدنظر قرار داده است. از نظر انگلس تكامل جهان واقعي، اعم از جامعه و طبيعت، برطبق توالي تضاد و نتيجه انجام ميگيرد. وي همچنين كوشيد ماركسيسم را بر يك اساس مبتني بر قواعد علوم طبيعي بسط دهد. انديشههاي انگلس امروزه به عنوان يك نظريه جهت نقد و بررسي مطرح ميشود. فريدريش انگلس سرانجام در پنجم اوت 1895م در هفتاد و پنج سالگي درگذشت.
12) كشف عامل بيماري سل توسط "رابرت كُخ" محقق و دانشمند آلماني (1882م): در 24 مارس 1882م باسيل "كُخ" عامل سرايت و انتشار بيماري سِل، توسط رابرت كُخ پزشك و محقق آلماني، كشف شد. رابرت كخ، بيش از ده سال در زمينه شناخت علّت بيماري سل، مطالعه و تحقيق كرد و سرانجام موفق به كشف اين عامل شد كه بعدها آن بيماري را به نام او، باسيل كخ ناميدند. وي يك سال پس از اين كشف اعلام كرد كه ميتوان همه موجودات را در اثر تلقيح اين سرم از بروز امراض مصون داشت. اين پزشك آلماني، در سال 1905، جايزه نوبل را در زمينه فيزيولوژي دريافت كرد. با اين حال، رابرت كخ به عنوان كاشف ميكروب سل كه خودْ جان ميليونها نفر را نجات داده بود، پس از سفرهاي بسيار به بيماري سل مبتلا شد و در 27 مه 1910م در 67 سالگي درگذشت.
13) درگذشت "ژول ورن" نويسنده بزرگ فرانسوي (1905م): ژول وِرْن، نويسنده معروف فرانسوي در 8 فوريه 1828م در شهر نانت فرانسه به دنيا آمد و تحصيلات اوليه را در زادگاه خود گذراند. وي سپس براي ادامه تحصيل در رشته حقوق راهي پاريس شد. وِرْن به دليل علاقه به ادبيات، به فعاليت در اين رشته پرداخت. پس از آنكه چند داستان اوليه وي موفقيتي كسب نكرد، به مطالعه پرداخت و روش جديدي براي نگارش آثار خود در پيش گرفت. وي به جاي آنكه از سرگذشت پيشينيان سخن بگويد، داستان آيندگان را برگزيد. ژول ورن در اوقات بيكاري به مطالعه و تحصيل در رشته جغرافيا و رياضي و فيزيك ادامه داد و در به كار بردن زبان علمي در داستانهاي تخيلي و خلق رمانهاي علمي كه انديشه نوشتن آنها را در سر ميپرورانْد، بسيار تلاش كرد. ژولورن با پيوند دادن علم و ادبيات، تحول شگرفي در ادبيات ايجاد كرد و موضوع رمانهاي خود را بر فرضيههاي علمي ولي خيالي پايهگذارد كه بيشتر آنها در جهان امروز به حقيقت پيوسته است. نخستين اثر ژول ورن با اين روش، پنج هفته در بالن نام داشت كه با موفقيت زيادي روبرو شد. ژول ورن سپس همه ساله كتابي درباره اكتشافات و اختراعات علمي آينده را به صورت سفرنامه مينوشت و مردم با ولع تمام، داستانهايش را ميخواندند. در داستانهاي تخيلي ژول ورن، به صورت عجيبي، بسياري از پيشرفتهاي علمي نظير ساخت زيردريايى، سفر به ماه و اسرار زمين كه در قرن بيستم تحقق يافت، پيشبيني شده است. ژول ورن در مدت چهل سال آثار فراواني انتشار داد كه سراسر از ماجراهاي عجيب و غريب و بر مبناي رمان علمي كه در آنها قدرت تخيل از مرزهاي جهاني فراتر ميرفت و خيال و وهم با واقعيت ميآميخت و براي خوانندگان كه تشنه اين قبيل داستانهاي خيالانگيز بودند جاذبه بسيار دربرداشت. ژول ورن از نويسندگاني است كه آثارش بيش از ساير آثار ساير نويسندگان فرانسوي به زبانهاي مختلف ترجمه شده است. استادي ژول ورن در داستانپردازي و نقل افسانههاي تخيلي آميخته با تحليل دقيق رواني و طنز ناآشكار و استعداد خلق گروههاي واقعي است از افراد بشر بر حسب نژاد و عصري كه در آن به سر ميبرند و همين امر، او را داستاننويسي بزرگ معرفي كرده، به ويژه رمانهاي او جوانان را سخت شيفته خود ساخته است. شيوه نگارش ژول ورن شيوهاي دقيق و روان است كه هرگز كهنگي نميپذيرد. نفوذ و تأثير ژول ورن در ادبيات معاصر خود به اندازهاي بود كه برخي، زمانه وي را "عصر ژول وِرْنْ" ناميدهاند. تأثيرپذيري و الهامگيري بسياري از نويسندگان و شاعران از آثار وي، مؤيد اين معنا ميباشد. از ژول ورن بيش از پنجاه رمان علمي برجاي مانده است كه جزيره اسرارآميز، سفر به مركز زمين، زمين تا ماه و دور دنيا در هشتاد روز از آن جملهاند كه شهرتي جهاني دارند و به اكثر زبانهاي زنده دنيا ترجمه شدهاند. ژول ورن سرانجام در حالي كه در اوج شهرت بود، در 24 مارس 1905م در 78 سالگي در پاريس درگذشت.
14) وقوع كودتاي نظامي در بنگلادش و به قدرت رسيدن ژنرال "حسين ارشاد" (1982م): ژنرال حسين محمد ارشاد، يكي از افسران عاليرتبه ارتش بنگلادش بود كه از سال 1978م به رياست ستاد ارتش اين كشور رسيد. وي كه به شدت از توسعه روابط با غرب جانبداري ميكرد، همواره مترصد فرصتي براي كنار زدن رقباي خود و به دست گرفتن رهبري كشور بود. زمينههاي قدرت مطلق ارشاد، پس از ترور ژنرال ضياءالرحمن، زمامدار وقت بنگلادش و بر روي كار آمدن نظاميان مهيا شد. اما جانشين ضياءالرحمن نيز بيش از سه ماه دوام نياورد و در طي كودتايى در 24 مارس 1982م، ژنرال حسين محمد ارشاد قدرت را در دست گرفت. با اين حال سلطه ارشاد بر بنگلادش همواره مورد مخالفت اكثريت مردم اين كشور بود و تظاهرات زيادي عليه نظاميان شكل ميگرفت. ژنرال ارشاد در شرايطي كه قانون اساسي بنگلادش، كمترين مجالي براي اعمال قدرت نظاميان در كشور بنگلادش در نظر نگرفته بود، زمامدار اصلي و حاكم مقتدر و مطلق اين كشور محسوب ميشد. ارشاد در نهايت، در حالي كه در اوج قدرت به سر ميبرد، در 12 دسامبر 1983م در يك اقدام غيرمنتظره، خود را رئيس جمهور بنگلادش ناميد. اين امر مخالفتهاي مردمي را عليه ارشاد افزايش داد. از اين رو، ژنرال ارشاد نيز علاوه بر سركوبي مقاومتهاي مردمي، دانشگاهها رابه منظور جلوگيري از تجمع دانشجويان تعطيل كرد و انتخابات پارلماني را به دفعات به تعويق انداخت. ارشاد در اوايل سال 1985م در اوج نارضايتي مردم از وي، يك انتخابات فرمايشي برگزار كرد و مدعي شد كه 95 درصد آراء 48 ميليون نفر واجد شرايط رأي در اين كشور را به دست آورده است. از آن سال به بعد وي همواره در انتخابات نمايشي رياست جمهوري يا پارلماني، صاحب بيشترين آراء بود در حالي كه وضع اقتصادي و سياسي بنگلادش روز به روز وخيمتر ميشد. در نهايت، ژنرال ارشاد در چهارم نوامبر 1990م توسط يك شوراي نظامي بركنار شد و در 12 ژوئن 1991م به ده سال زندان محكوم گرديد.
15) بازگشايي مسجد جامع گنجه پس از هفتاد سال تعطيلي (1989م): مسجد جامع گنجه كه از بناهاي تاريخي جمهوري آذربايجان به شمار ميرود، از سال 1920م و پس از قدرت گرفتن حكومت الحادي كمونيستي در اتحاد جماهير شوروي سابق، به حالت تعطيل درآمده بود. مسجد جامع گنجه تا پايان عمر زمامداران كمونيست در همان حال باقي ماند تا اين كه با فروپاشي نظام اتحاد جماهير شوروي، سرانجام در 24 مارس 1989م، طي مراسمي همراه با برگزاري نماز جماعت، پس از هفتاد سال تعطيلي، بازگشايي شد. همچنين به دنبال برخي تحولات سياسي در شوروي سابق و جمهوريهاي آن و با توجه به خواست همگاني مسلمانان جمهوري آذربايجان، دهها مسجد بازسازي و مورد استفاده آنها قرار گرفت.
16) روز جهاني سِل
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.