عواملی که باعث خارش پوست می شوند

دلایل متعددی برای خارش پوست وجود دارند. در اینجا به برخی علل احتمالی اشاره می شود.

خشکی پوست

با خصوصیات زیر همراه است:

پوسته ریزی، ورقه ورقه شدن و ترک خوردگی پوست

بیشتر در ناحیه ی ساق پا ، بازو و شکم دیده می شود

در اغلب موارد می توان آن را با تغییر سبک زندگی درمان نمود.

حساسیت به غذا

این حالت یک اورژانس پزشکی بوده و نیازمند مراقبت های فوری است و زمانی بوجود می آید که دستگاه ایمنی بدن به صورت نامتناسبی به مواد موجود در غذاها یا مایعات مختلف واکنش نشان می دهد.

علائم از خفیف تا شدید متغیر بوده و شامل عطسه، خارش چشم ها، ورم، قرمزی، کهیر، کرامپ شکمی، تهوع، استفراغ و دشواری تنفس می باشند.

بسته به پاسخ دستگاه ایمنی ، علایم ممکن است چند دقیقه تا چند ساعت پس از مصرف غذای حاوی آلرژن(ماده ی حساسیت زا) بوجود بیایند.

مواد غذایی متداولی که باعث حساسیت می شوند عبارتند از شیر گاو ، تخم مرغ ، گردو و انواع آجیل ، ماهی ، صدف ، مغزها ، گندم و سویا.

لوپوس

یک بیماری خودایمنی است که با طیفی از علایم که در دستگاه ها و ارگان های مختلف ایجاد می شوند همراه است.

علایم درگیری های پوستی و مخاطی که از لکه تا زخم متغیر هستند از جمله علایم لوپوس می باشند.

یکی از شاخص ترین علایم پوستی لوپوس پیدایش یک لکه ی پوستی پروانه ای شکل(Butterfly-shaped) بر روی صورت می باشد. ل

که های پوستی ناشی از لوپوس ممکن است در معرض نور خورشید بدتر شوند.

کاندیدا

معمولا در چین های پوستی(حفرات زیر بغل ، ران ها ، زیر پستان ها ، بین انگشتان دست و پا) دیده می شود.

در ابتدا ضایعات پوستی مرطوبی بوجود می آیند که باعث سوزش و خارش می شوند. در ادامه این ضایعات خشک شده و دچار پوسته ریزی می شوند.

ضایعات پوستی بوجود آمده نهایتا باعث ترک خوردن پوست و ایجاد زخم ، تاول و پوسچول در آن می شوند که مستعد عفونت باکتریایی هستند.

انسداد مجاری صفراوی

این حالت یک اورژانس پزشکی محسوب شده و نیازمند مراقبت های فوری است.

عمدتا در اثر سنگ های صفراوی ایجاد می شود ولی ممکن است در اثر آسیب به کبد یا کیسه ی صفرا، التهاب، تومور، عفونت و انواع کیست ها نیز بوجود بیاید.

با زردی پوست، چشم ها، خارش شدید پوست(بدون ایجاد لکه) ، مدفوع روشن و ادرار تیره رنگ همراه است.

انسداد می تواند باعث عفونت شدید شود که نیازمند مراقبت های فوری پزشکی است.

ضایعات پوستی

زمانی ایجاد می شوند که سیستم ایمنی بدن به آلرژن های موجود در پوست واکنش نشان می دهد.

ضایعات پوستی ایجاد شده ظاهر چرمی داشته و دچار خارش هستند و معمولا چند دقیقه تا چند ساعت پس از تماس با آلرژن بوجود می آیند.

ضایعات قرمز، دچار خارش و پوسته ریزی مه ممکن است ساعت ها تا روزها پس از تماس پوست با آلرژن بوجود بیایند.

واکنش های آلرژیک شدید و ناگهانی ممکن است باعث ایجاد ورم در بافت ها و دشواری تنفس شوند که باید سریعا درمان شود.

گزش کک

ضایعات معمولا به صورت گروهی در ساق و پا دیده می شود.

مرکز ضایعات بوجود آمده ، برجسته و قرمز رنگ بوده و حاشیه ی آنها قرمز روشن می باشد. این ضایعات همچنین دچار خارش هستند.

علایم بلافاصله پس از گزش ایجاد می شوند.

کهیر

ضایعات پوستی و دچار خارشی هستند که پس از تماس با آلرژن بوجود می آیند.

ضایعات ایجاد شده گرم و قرمز رنگ بوده و با درد بسیار خفیف در هنگام لمس همراه هستند.

ضایعات می توانند کوچک، گرد و حلقه ای شکل بوده و یا بزرگ و بدون شکل باشند.

لکه های پوستی

این حالت جزو اورژانس های بوده و نیازمند مراقبت های فوری است.

به صورت تغییر واضح در رنگ یا بافت پوست تعریف می شود.

علل متعددی باعث ایجاد این حالت می شوند که عبارتند از گزش حشرات، واکنش های آلرژیک، عوارض جانبی داروها، عفونت های قارچی و باکتریایی پوست، بیماری های عفونی و یا خود ایمنی

در بسیاری از موارد می توان علایم راش را در خانه کنترل کرد اما راش های شدید و بویژه مواردی که با علایمی نظیر تب ، درد ، سرگیجه ، استفراغ و تنگی نفس هستند ممکن است نیازمند درمان های پزشکی باشند.

شپش بدن

شپش بدن با شپش سر و عانه (پوبیس) متفاوت می باشد. در این حالت گاهی مواقع تخم های بسیار کوچک شپش روی بدن یا لباس دیده می‌شوند.

در این حالت به دلیل واکنش آلرژیک بدن نسبت به تخم های کوچک شپش ، راش بوجود می آید.

ضایعات پوستی بوجود آمده برجسته بوده و دچار خارش هستند.

نواحی تحریک شده ی پوست، تیره تر از بقیه ی نقاط هستند.

ایمپتیگو (زرد زخم)

معمولا در نوزادان و اطفال دیده می شود.

راش های ناشی از آن معمولا در اطراف دهان ، چانه و یا بینی دیده می شوند.

تاول های آزاردهنده و تاول های پر از مایعی بوجود می آیند که سریعا پاره شده و ضایعاتی به رنگ عسل ایجاد می کنند.

شپش سر

یک شپش به اندازه ی دانه ی کنجد می باشد. تخم های این حشره ممکن است گاهی مواقع روی مو قابل رویت باشند.

این شرایط یک اورژانس پزشکی بوده و نیازمند مراقبت های فوری می باشد.

خارش شدید پوست سر ناشی از واکنش آلرژیک بدن نسبت به گزش شپش می باشد.

خاراندن پوست سر به دلیل خارش شدید نهایتا منجر به زخم شدن آن می شود.

گال

علایم ممکن است ۴ تا ۶ هفته پس از آلودگی ظاهر شوند.

راش های ایجاد شده شدیدا دچار خارش بوده و به صورت دستجات جوش دیده شوند که پوسته ریزی می کنند.

ضایعات سفید رنگ بوده و یا به صورت خطوط گوشتی دیده می شوند.

سرخک

علائم آن عبارتند از تب، گلودرد، قرمزی و آبریزش در چشم ها، بی اشتهایی، سرفه و آبریزش بینی

سه تا پنج روز پس از پیدایش علایم، راش های قرمز رنگ از صورت به سمت تنه گسترش می یابند.

نقاط کوچک قرمز رنگ با مرکز آبی-سفید در داخل دهان ایجاد می شوند.

پسوریازیس

ضایعات نقره ای و پوسته پوسته با حدود کاملا مشخص در پوست

معمولا در پوست سر ، ساعد ، زانو و پشت تنه(کمر) دیده می شوند

ممکن است دچار خارش بوده و یا بی علامت باشند.

آبله مرغان

دستجاتی از تاول های قرمز رنگ و پر از مایع در مراحل مختلف بهبود که در سرتاسر بدن دیده می شوند.

راش ها معمولا با تب ، بدن درد ، گلودرد و یا کاهش اشتها همراه هستند.

تا زمان بهبودی کامل تاول ها احتمال سرایت آن وجود دارد.

پیچک سمی

در اثر تماس پوست با اوروشیول(Ueushiol) ، نوعی روغن که در ریشه ، ساقه و برگ های این گیاه یافت می شود، بوجود می آید.

راش های ۴ تا ۴۸ ساعت پس از تماس با گیاه بوجود می آیند و ممکن است تا یک ماه پس از تماس نیز باقی بمانند.

خارش شدید ، قرمزی و ورم پوست و پیدایش تاول های آبکی در آن از علایم تماس با پیچک سمی هستند.

معمولا در چین های پوست که روغن در آنجا تجمع می یابد بوجود می آید.

بلوط سمی

این حالت یک اورژانس پزشکی است و نیازمند مراقبت های فوری می باشد.

این حالت نیز در اثر تماس پوست با اوروشیول بوجود می آید که در ریشه ، ساقه و برگ های بلوط سمی یافت می شود.

همانند پیچک سمی ، راش ها ۴ تا ۴۸ ساعت پس از تماس با گیاه بوجود آمده و ممکن است تا یک ماه نیز باقی بمانند.

خارش شدید ، قرمزی و ورم پوست همراه با تاول های آبکی از علایم تماس با بلوط سمی هستند. 1

علائم خارش پوست

ممکن است، مناطق کوچک و خاصی از پوستتان نظیر دست، پا یا تمام بدنتان بخارد.

این مشکل، گاهی بدون هیچ تغییر قابل ملاحظه‌ای روی پوست رخ می‌دهد و گاهی نیز با علائم زیر همراه است:

قرمزی

برآمدگی، لک یا تاول

خشکی یا ترک پوست

پوسته پوسته شدن یا چربی پوست

گاهی، خارش پوستتان طولانی مدت و شدید می‌شود و هرچه آن را مالش یا خراش می‌دهید، بیشتر می‌شود.

در این مواقع، خارش پوست بیشتر می‌شود و شما بیشتر آن را می‌خارانید. شکستن چرخه‌ی خارش گاهی ممکن است خیلی دشوار باشد.

گاهی خارش نشانه‌ی مشکلات روحی است

اگر با کمک پزشک خود نتوانستید یک علت فیزیکی برای خارش پوست خود بیابید، ممکن است علت آن در ذهن شما باشد.

برخی بیماری های روانی سبب تمایل فرد به خاراندن یا کندن پوست می شوند. این افراد ممکن است احساس کنند در زیر پوستشان چیزی در حال خزیدن است.

معمولاً در آغاز، هیچ بثوراتی وجود ندارد، اما پوست بعد از خارش آسیب می بیند.

در این موارد خارش پوست ممکن است نشانه ای از مشکلات زیر باشد:

افسردگی

اضطراب

اختلال وسواس فکری-عملی

روان پریشی (سایکوز)

تریکوتیلومانیا (اختلال کندن مو)

گاهی خارش نشانه‌ای از یک بیماری جدی است

اغلب، خارش پوست یک علت ساده و معمولی دارد، اما در بعضی موارد، اگر از بین نرود، ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری جدی باشد، مانند:

بیماری کلیوی

بیماری کبدی

مشکلات تیروئید

برخی از سرطان ها، به ویژه بیماری هوچکین

دیابت

کمبود آهن

ویروس HIV

ممکن است بعد از درمان برخی از این بیماری ها نیز خارش شروع شود. گاهی خارش پوست عارضه ی جانبی دیالیز، شیمی درمانی و پرتودرمانی است. 2

درمان خارش پوست

برای درمان خارش، اول باید علت آن را فهمید و بدون این مهم، فائق آمدن بر خارش بسیار مشکل است.

اما برخی اقدامات وجود دارد که می توانند به تخفیف خارش کمک کنند، مثلا خنک نگه داشتن محیط و پرهیز از حمام داغ و لباس پشمی.

خشکی پوست یکی از علل مهم خارش است، لذا در بیمارانی که از خشکی پوست رنج می برند، چرب نگه داشتن پوست برای تخفیف خارش اهمیت بسیاری دارد
در افراد مسن که در فصل سرما، دچار خارش پوست می شوند، خشکی یک علت مهم و شایع است که باید مراقب استفاده از شوینده های نامناسب پوست و استحمام مکرر که باعث خشکی پوست می شوند بود و مرتب از کرم مرطوب‌کننده استفاده نمایند.

برخی داروهای موضعی می توانند موجب کاهش خارش های موضعی شوند، مانند بی حس کننده های موضعی (مثل کرم لیدوکائین یا ژل بنزوکائین) و برخی آنتی هیستامین های موضعی مثل کرم داکسپین.

محلول های موضعی حاوی کامفور یا فنتول نیز می تواند خنک کننده و تخفیف دهنده خارش باشند.

کورتون موضعی در برخی موارد که علت خارش، التهاب است مثل اگزما می تواند مفید باشد.

کرم یا لوسیون کالامین نیز می تواند مفید باشد.

باید توجه داشت که تمام داروهای موضعی گاهی می توانند خود موجب ایجاد آلرژی و حساسیت و تشدید خارش شوند، بنابراین مصرف این داروها باید زیر نظر پزشک و متخصص پوست باشد تا بتواند اتفاقات احتمالی را مدیریت نماید.

از نظر داروهای خوراکی، داروهای آنتی هیستامین از شایع ترین داروها برای تخفیف خارش می باشند.

بسیاری از این داروها خواب آور بوده و به خصوص در افرادی که رانندگی می کنند یا در افراد مسن باید بسیار مراقب بود.

از برخی داروهای مخدر مثل نالوکسان و نالترکسون نیز اثرات ضدخارش دیده شده است و در نهایت از نور درمانی نیز می توان در برخی خارش ها استفاده کرد. مثلا در بیماران مبتلا به اگزمای سرشتی یا بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیه.

به یاد داشته باشید که هر نوع دارویی (چه موضعی و چه خوراکی) باید تحت نظر پزشک مصرف شود و از مصرف خودسرانه آنها خودداری کرد.

اگر دچار خارش پوستی هستید و علت آن را نمی دانید پزشک متخصص پوست می تواند با پیدا کردن علت خارش (ناشی از بیماری پوستی یا غیر پوستی)، به رفع یا حداقل تخفیف خارش شما بسیار کمک کند. 3

پی نوشت:
1.www.darmankade.com
2.www.lafarrerr.com
3.www.beytoote.com