ناباروری در زنان به چه معناست؟
برای باردار شدن یک زن، چند چیز باید اتفاق بیافتد:در ابتدا باید در تخمدان زن یک تخمک تشکیل شود.
تخمدان زن باید هر ماه یکی از تخمکها را آزاد کند. سپس این تخمک باید وارد یکی از لولههای فالوپ شود.
اسپرم مرد باید بعد از وارد شدن به رحم، خودش را به لولههای فالوپ برساند و بعد از رسیدن به تخمک موجود در لولههای فالوپ، آن را بارور کند.
تخمک بارور شده باید از درون لولههای فالوپ حرکت کند و بعد از وارد شدن به رحم به دیوارهی رحم بچسبد (یا اصطلاحا در دیواره رحم کاشته شود).
اگر هر کدام از مراحل بالا اتفاق نیافتد یا اختلالی در آن ایجاد شود، موجب ناباروری زن خواهد شد.
بین ۳۵ تا ۴۰ درصد از موارد ناباروری زوج ها به علت ناباروری و نازایی در زنان میباشد و مابقی موارد (که در اکثریت میباشند) به خاطر ناباروری مرد است.
بنابراین قبل از این که شما آزمایشات بسیاری بدهید و تحت درمان قرار بگیرید، لازم است همسر شما آزمایش مانع منی را بدهد و مشخص شود که اسپرمهای او عملکرد طبیعی دارند یا خیر. البته حتی در صورتی که مشکل ناباروری به خاطر عملکرد غیرطبیعی اسپرمها باشد نیز راههای مختلفی برای درمان آن وجود دارد.1
عامل ایجاد نازایی در زنان
تعدادی از اختلالات باروری در زنان وجود دارد که می تواند بر نازایی زنان اثر بگذارد.مشکلات تخمک گذاری
یک علت شایع ناباروری زنان ، عدم تخمک گذاری در میانه دوره قاعدگی است . تخمک گذاری فرآیندی است که توسط واکنش های بین هورمون های هیپوتالاموس و هیپوفیز در مغز و تیروئید و تخمدانها کنترل می شود. یکی از علل شایع و قابل درمان ناباروری در زنان ، سندرم تخمدان پلی کیستیک است که با اختلال هورمونی می تواند جلوی تخمک گذاری را بگیرد .اختلالات غده تیروئید مانند کم کاری آن می تواند به اختلال در تعادل هورمونها و در نتیجه اختلال در تعداد تخمک گذاری ها منجر شود . اختلالات غده هیپوفیز مانند پرولاکتینوما ( یک تومور غیرسرطانی ) نیز می تواند چنین عدم تعادل هورمونی را به وجود آورد.
در بعضی از موارد ، در زنانی که بعد از چند سال مصرف قرص های جلوگیری از بارداری را کنار گذاشته اند ، چند ماهی طول می کشد که دوباره چرخه های هورمونی طبیعی به راه بیفتد . فعالیت سنگین ، استرس و چاقی یا کاهش وزن بدن می توانند بر میزان هورمونها اثر بگذارند و باعث ناباروری موقتی شوند.
نکته : یائسگی زودرس نیز می تواند به شکست در تخمک گذاری منجر شود . این اختلال ممکن است به علت مشکل واضحی اتفاق نیفتد و یا به دلیل عمل جراحی در لگن ، شیمی درمانی یا اشعه درمانی رخ دهد . در موارد نادر ، تخمدانها به علت اختلالات کروموزومی مانند مانند سندرم ترنر تشکیل نمی شوند.
مشکلات انتقال تخمک و لقاح
عبور تخمک از تخمدان به رحم ممکن است به علت اختلال در لوله های فالوپ ( رحم ) مختل شود . این اختلال ممکن است به علت عفونت لگنی باشد که آن هم ممکن است به دلیل عفونت های منتقله از راه تماس جنسی ( مانند عفونت کلامیدیایی ) باشد . چنین اختلالاتی ممکن است بدون علامت باشند و فقط به هنگام بررسی علل نازایی مشخص شوند.اندومتریوز نیز حالتی است که باعث تشکیل بافت نابجا و کیست در لگن می شود و همچنین می تواند باعث آسیب لوله های فالوپ و ممانعت از عبور تخمک شود.
در بعضی از زنان نیز تخمک نمی تواند بارور شود ، زیرا موکوسی که توسط گردن رحم ترشح می شود دارای آنتی بادی های ضد اسپرم است و قبل از رسیدن به تخمک آنها را تخریب می کند . آنها را تخریب می کند.
مشکلات کاشته شدن تخمک
اگر دیواره رحم به دلیل عفونتی مانند سوزاک یا گونوره آسیب ببیند ، کاشته شدن تخمک بارور شده غیر ممکن است . مشکلات هورمونی همچنین می توانند باعث عدم آمادگی کافی دیواره رحم برای کاشته شدن تخم شوند.تومورهای غیر سرطانی که رحم را گرفتار می کنند و به طور نادر ناهنجاری های مادرزادی اعضای تناسلی زن ، مانع کاشته شدن تخم در دیواره رحم می شوند.2علائم و نشانههای ناباروری در زنان چیست؟
علائم و نشانههای ناباروری در زنان، بستگی به بیماریهای زمینهای عامل ناباروری دارد. در زنانی که دارای سیکل قاعدگی منظم هستند، در 95٪ مواقع، یک تخمک در هر سیکل (هر ماه) آزاد میشود. زنانی که دارای مشکل تخمک گذاری هستند، به احتمال زیاد دچار نامنظمی و یا عدم پریود (آمنوره) هستند.سندرم تخمدان پلی کیستیک، شایعترین اختلال هورمونی در زنان مبتلا به ناباروری است که منجر به دورههای نامنظم قاعدگی میشود. برخی از زنان مبتلا به این عارضه، دچار رشد موهای زائد در صورت و بدن، ریزش موی ناحیهای در پوست سر (آلوپسی) و افزایش وزن بیش از حد میشوند.
در زنان مبتلا به آندومتریوز، احتمال زیادی برای پریود دردناک و شدید، درد پایین شکم، مقاربت جنسی دردناک و یا ترکیبی از این نشانهها وجود دارد.3
تشخیص ناباروری
پزشک در ابتدا در مورد سوابق پزشکی شما، چرخه قاعدگی، بیماریهای که در گذشته به آن مبتلا شدهاید، ابتلا به بیماریهای مقاربتی، جراحیهایی که انجام دادهاید و هر نوع دارویی که مصرف میکنید، سوالاتی میپرسد.قدم بعدی، معاینهی لگنی است تا پزشک مطمئن شود که اندامهای باروری شما (واژن، رحم و تخمدانها) مشکلی ندارند. همچنین برای اندازهگیری سطح هورمونهای مختلف، از شما آزمایش خون گرفته میشود. لازم است مانع منی همسر شما نیز مورد آزمایش قرار گیرد و سوابق پزشکی او نیز ارزیابی شود.
پزشک شما بسته به نتایجی که از آزمایشات اولیه به دست میآید، آزمایشات دیگری را تجویز خواهد کرد، به عنوان مثال انجام تستی برای اطمینان از عدم مسدود بودن لولههای فالوپ.1
درمان ناباروری در زنان
بسته به علت ناباروری در زنان ممکن است یک یا دو روش با هم در درمان ها باروری کمک کنند.۱- تحریک تخمک گذاری با دارو
درمان اصلی برای ناباروری زنان استفاده از داروهای کمک باروری است که حتماً باید زیر نظر متخصص زنان شروع و مصرف شود.۲- تلقیح درون رحمی اسپرم یا IuI
اسپرم سالم در آزمایشگاه تغلیظ می شود و سپس با کاتتر خاصی در زمان مشخصی که زن داروهای کمک باروری دریافت کرده و یک یا چند تخمک آزاد کرده داخل رحم قرار میگیرد.۳- ivf
روشی که در آن لقاح در خارج و در محیط آزمایشگاهی صورت میگیرد و سپس نطفه لقاح یافته، بعد از ۲ تا ۳ روز که در محیط آزمایشگاهی به رشد خود ادامه داد، به رحم منتقل میشود.۴- ICSI
در این روش لقاح در محیط آزمایشگاهی صورت میگیرد و فورا به لوله های رحمی زن منتقل می شود.باید بدانید که در هر روشی که در درمان ناباروری استفاده می شود شانس باروری ۲۵ تا ۳۰ درصد افزایش مییابد. پس بهتر است بسته به علت ناباروری از روش های درمانی ساده تر و کم خطر تر شروع کرد.4
پینوشتها
1.www.doctormanshadi.ir
2.www.rastineh.com
3.www.drgholampour.ir
4.www.drshivamadani.com