علت تو دماغی حرف زدن و روش درمان آن

صدای تودماغی شبیه به زمانی است که ما احساس می‌کنیم جسمی در مجاری تنفسی بینی ما گیر کرده است.

صدای ما در حین صحبت کردن، زمانی تشکیل می‌شود که هوای خروجی از ریه‌های ما، تارهای صوتی بافت حنجره را به ارتعاش در آورند. کیفیت صدای حاصل را رزونانس می‌نامیم.

کیفیت صدای افراد مختلف به میزان کمی با یک دیگر متفاوت است. هنگامی که می‌گوییم صدای یک فرد تو دماغی است یا یک فرد تو دماغی صحبت می‌کند، به این معنی است که صدای او شبیه به حالت آبریزش بینی شنیده می‌شود.

همان‌طور که صحبت می‌کنیم، نرم کام سقف دهان ما تا حدی که خود را در برابر انتهای گلوی ما قرار دارد بالا می‌رود. این عمل مقدار هوای قابل عبور از طریق بینی شما را با توجه به صدا تعیین می‌کند.

دو نوع صدای تودماغی داریم:

Hyponasal: در حالتی رخ می‌دهد که مقدار هوای کمی از بینی شما می‌گذرد که در این حالت اصطلاحاً گفته می‌شود رزونانس صدای فرد کم است.

Hypernasal: در حالتی ایجاد می‌شود که هوای بیشتری نسبت به حالت عادی از بینی فرد عبور می‌کند. در این حالت به‌اصطلاح گفته می‌شود صدای فرد رزونانس بالایی دارد.

صدای تودماغی چگونه است

صدای تودماغی Hyponasal شبیه به زمانی است که ما احساس می‌کنیم جسمی در مجاری تنفسی بینی ما گیر کرده است. برای درک این صدا، کافی است بینی خود را مسدود کنید و به صحبت کردن بپردازید. در این نوع صدا ممکن است هر یک از نشانه‌های زیر را مشاهده نماییم:

* گرفتگی بینی
* مشکل در تنفس از طریق بینی
* ترشحات زیاد بینی
* گلو درد و سرفه
* از دست دادن قدرت بویایی و چشایی
* خروپف
* سینوزیت

صدای تودماغی Hyponasal نیز به گونه‌ای است که شما احساس می‌کنید مقداری هوا در هنگام صحبت کردن فرد از بینی او خارج می‌شود و محل تشکیل صدا بینی وی است. معمولاً علائم زیر در این‌گونه صداها مشاهده می‌شود:

* اخلال در تلفظ حروفی که برای ادا نیاز به هوای با فشار بیشتر دارند از جمله حروف «پ، ک، ت»
* خروج هوا از طریق بینی در هنگام تلفظ حروف «س، ش و چ»

عوامل تو دماغی شدن صدا

کیفیت صدای ما را عوامل مختلفی از جمله شکل دهان و گلو، اندازه زبان، شکل نرم کام و مقدار هوای خروجی از بینی یا همان رزونانس تعیین می‌کند.

صدای hyponasal معمولاً در اثر یک انسداد در بینی به وجود می‌آید. این انسداد می‌تواند موقتی مثل سینوزیت و التهاب باشد. در برخی موارد نیز انسداد می‌تواند به دلیل وجود مشکلات ساختاری زیر باشد:

* وجود لوزه‌های بزرگ
* انحراف تیغه بینی
* پلیپ بینی

علت اصلی صدای hypernasal، دریچه velopharyngeal است که عموماً به نام اختلال نقص velopharyngeal و با نام مخفف VPD شناخته می‌شود.

اختلال VPD می‌تواند به سه صورت مشاهده شود:

* نارسایی velopharyngeal به وجود آمده در اثر کوتاه بودن نرم کام

* نا کارآمدی Velopharyngeal در صورتی که نرم کام به دلیل نقص حرکتی نتواند به‌طور کامل مسیر بینی را ببندد.

* بد یادگیری کودک به شکلی که کودک در سنین پایین به دلایلی نمی‌تواند به‌خوبی عبور و انسداد هوای بین بینی و دهان را یاد بگیرد.

* به مجموع حالات یاد شده اختلالات رزونانس می‌گویند.

دلایل VPD

جراحی آدنوئید: جراحی آدنوئید که باهدف برداشتن غدد پشت فضای بینی انجام می‌شود، می‌تواند فضای خالی را جهت نشت هوا به‌جا بگذارد. این نوع عارضه موقتی است و پس از گذشت مدتی پس از جراحی از بین می‌رود.

کام شکاف دار: این نقص تولد زمانی رخ می‌دهد که حفره بینی کودک در طول بارداری تشکیل نشود. جراحی درمان این عارضه از یک سالگی به بعد انجام می‌شود؛ اما درد حدود 20 درصد کودکانی که تحت جراحی درمان شکاف کام قرار می‌گیرند، پس از جراحی کماکان از VPD رنج می‌برند.

کام کوتاه: این عارضه یک فضای بزرگ‌تر از نیاز را بین کام و گلو ایجاد می‌کند که می‌تواند به نشت‌ها کمک کند.

سندرم دی جورج: این اختلال کروموزومی می‌تواند سر منشأ بسیاری از ناهنجاری‌های بدن انسان از جمله ناهنجاری‌های سر و گردن شود. یکی از بارزترین نشانه‌ها سندرم دی جورج کام شکاف دار است.

آسیب‌های مغزی و عصبی: یک آسیب مغزی یا شرایط مشابه فلج مغزی از حرکت صحیح کام فرد و تشکیل صحیح صدا جلوگیری می‌کند.

یادگیری غلط: همان‌طور که ذکر شد، برخی از کودکان نحوه صحیح ادا و تلفظ حروف را فرا نمی‌گیرند.

سه بخش اصلی که در تولید صدا نقش دارد :

1.ریه و دیافراگم
2.حنجره
3.تشدیدکننده صدا

حفرات حلق، بینی ودهان علاوه براینکه مسیر عبور هوا و همچنین محل تولید اکثر صداهای گفتاری به حساب می آیند، باعث تشدید صدای درحال عبور شده و بربلندی و کیفیت ان اثر می گذارد.

صدای تمامی افرادی که گفتار عادی دارند، تاحدودی دارای ویژگی های تودماغی (خیشومی شدگی) است.هنگامی که اندازه خیشومی شدگی صدای فرد به قدری زیاد باشد که توجه مخاطبین رابه خود جلب کند،غیر عادی تلقی می شود. بیش خیشومی شدگی یا هایپرنیزالتی اختلالی است که درجامعه به نام گفتار (تودماغی) شناخته شده است، گفتاری که درآن هوا به جای خارج شدن از دهان از بینی خارج می شود وکیفیت خیشومی پیدا می کند از زمانی که می گویند شخص گفتار پرخیشومی دارد یعنی این که شخص نمی تواند دریچه کام وحلق را ببندد ومیزان خیشومی بودن واکه ها افزایش پیدا می کند.

این ناتوانی دربستن دریچه کام و حلق ممکن است به علت نقش های ساختاری_عضوی مثل وجود شکاف کام ولب یا اینکه علت عملکردی (الگو عادتی) داشته باشد.

افرادی که گفتار پرخیشومی دارند برای رفع این اختلال می توانند به اسیب شناس گفتار وزبان مراجعه کنند.

اختلالات تشدید صدا به سه نوع اصلی تقسیم می شود:

- تشدید خیشومی بیش از اندازه: صدا بیش از اندازه تو دماغی است. علل پر خیشومی شدن، وجود شکاف یا سوراخ در سقف دهان مثل شکاف کام و لب و شکاف زیر مخاطی است.

- خروج صدادار یا بی صدای هوا از بینی: علت ها متفاوتند، مانند وجود سوراخ در قدام دندان، وجود سوراخ در قسمت میانی کام یا وجود سوراخ در قسمت خلفی کام.

- تشدید خیشومی کمتر از حد: هوای لازم برای تولید همه صداها از راه دهان خارج می شود، به جز دو صدای «م» و «ن» که در این دو صدا هوا از بینی خارج می شود و در حفره بینی تشدید می یابد. در این نوع اختلال تشدید صدا، وقتی که صدا نیاز به تشدید بیشتر در بینی دارد، به اندازه کافی در بینی تشدید نمی شود.

شکاف لب باعث ایجاد عدم تقارن و کج شدن بینی و پهن شدن پره های بینی می گردد و در بزرگسالی باعث افتادن نوک بینی و بد فرم شدن آن می گردد

این حالت در صداهایی مثل «م» و «ن» مشخص می شود که تبدیل به «ب» و «د» می شود و مثل فرد سرماخورده حرف می زند؛ مثلا به جای اینکه بگویند میم، می گویند بیب.

این وضعیت تلفظ برای فرد سالمی که سوراخ های بینی خود را گرفته قابل تقلید است.

درمان صدای تودماغی

در واقع آنچه تجویز پزشک و درمان آن را تعیین می‌کند، دلیل ایجاد این عارضه در شما است.

درمان دارویی: داروهای ضد انعقادی، آنتی‌هیستامین‌ها و اسپری‌های استروئیدی بینی می‌توانند باعث کاهش تورم و از بین بردن احتقان متأثر از آلرژی‌ها، عفونت‌های سینوس و پولیپ‌ها شوند. آنتی‌بیوتیک‌ها نیز می‌توانند عفونت سینوسی در اثر بیماری‌های باکتریایی را درمان کنند.

جراحی: بسیاری از مشکلات ساختاری که موجب صدای تودماغی می‌شوند با جراحی قابل بهبود هستند:

* برداشتن لوزه‌ها یا آدنوئید ها
* جراحی انحراف بینی
* آندوسکوپی باهدف برداشتن پولیپ بینی
* جراحی بلند کردن نرم کام کوتاه
* جراحی اصلاح کام شکاف دار در کودکان در حدود 12 ماه

گفتار درمانی: شما می‌توانید بعد یا قبل از جراحی به گفتار درمانی روی آورید. متخصصان گفتار درمانی در گام اول میزان نقص شما را برای انتخاب بهترین شیوه درمانی ارزیابی می‌کنند. گفتار درمانی به شما نحوه به کار گیری صحیح زبان، لب‌ها و فک را برای ادای صحیح حروف و صداها آموزش می‌دهد.

درمانگرهای گفتار درمانی معمولاً یک سری تمرینات را برای تمرین در خانه به مراجعین خود پیشنهاد می‌دهند. بهترین روش تمرین این است که به همان شیوه‌ای که درمانگر شما سخن می‌گوید، سخن گفتن را تمرین کنید. حتی می‌توانید به شیوه صحیح ادای حروف آواز بخوانید و در حالات مختلف احساسی اعم از گریستن و یا خندیدن کلمات را ادا نمایید. برخلاف توصیه‌های رایج، تمرین‌های دمیدن و مکیدن نمی‌تواند به شما در بستن دریچه velopharyngeal کمک کند.

نکته پایانی

اگر احساس می‌کنید صدای شما حالت تو دماغی دارد، درمان‌های زیادی پیش روی شما قرار دارد:

مشکلات ساختاری همچون پولیپ یا سپتوم منحرف بینی توسط جراحی درمان پذیر است. درمانگرهای گفتار درمانی می‌توانند شما را در توزیع مناسب هوا بین حفره‌های دهانی و بینی کمک کنند. با مراجعه به درمانگرهای گفتار درمانی می‌توان بدون جراحی تا حد زیادی گفتار خود را واضح‌تر کنید.

باوجود تمام موارد ذکر شده، به یاد داشته باشید که صدای هر فرد منحصر به فرد است. در صورتی که احساس می‌کنید صدای شما حالتی مشابه تو دماغی بودن را دارد اما هیچ یک از نشانه‌های پزشکی ذکر شده در این نوشته را ندارید، باید بپذیرید که این صدا، در واقع صدای منحصر به فرد شما است و نیازی به درمان و اصلاح آن وجود ندارد. فراموش نکنیم که اغلب ما نسبت به صدای خود حساس‌تر از دیگران هستیم.

منبع: سایت دکتردکتر
سایت نمناک
سایت تبیان