آمارها در ایران حاکی از شیوع روزافزون افسردگی در کشور است. به گفته‌ی وزیر بهداشت به نقل از همشهری آنلاین، بیش از ۱۲درصد مردم ایران افسرده هستند. برخی افراد در طول زندگی شاید فقط یک‌بار به این وضعیت دچار شوند، در حالی‌که افسردگی برای بسیاری دیگر یک وضعیت تکرارشونده است. هر دوره‌ی این بیماری در صورت عدم درمان ممکن است چند ماه تا چند سال ادامه پیدا کند. افراد مبتلا به افسردگی حاد حتی احتمال دارد به درجه‌ای از ناامیدی برسند که دست به خودکشی بزنند. این در حالی است که شناخت علائم افسردگی نقش به‌سزایی در پیشگیری از افزایش وخامت این بیماری دارد.
علائم افسردگی چیست
افسردگی مانند سایر اختلالات روانی با علائمی همراه است که روند عادی زندگی روزمره را تغییر می‌دهند.
تغییرات خواب
بسیاری از مبتلایان به افسردگی با تغییرات الگوی خواب مواجه می‌شوند. تغییر الگوی خواب گاهی به شکل بی خوابی و گاهی به شکل خواب زیاد و بیشتر از حد معمول بروز می‌کند. صبح خیلی زود بیدار شدن از جمله علائم شایع در افسردگی‌های حاد است.
تغییرات اشتها
گاهی مبتلایان به افسردگی در قالب مکانیسم مقابله، به کم‌خوری یا پرخوری روی می‌آورند. این تغییر اشتها می‌تواند منجر به کاهش وزن یا افزایش وزن شدید شود.
عدم تمرکز
برخی مبتلایان به افسردگی حاد قادر به تمرکز نیستند (عدم تمرکز). گاهی این افراد در روزنامه خواندن یا دنبال کردن ماجراهای سریال های تلویزیونی نیز دچار مشکل می‌شوند و تصمیم گیری، حتی تصمیمات پیش‌پا‌افتاده، برای‌شان دشوار می‌شود.
کمبود انرژی
مبتلایان به افسردگی معمولا احساس خستگی شدید می‌کنند، در فکر کردن کُند می‌شوند و قادر به انجام فعالیت‌های عادی روزمره نیستند.
بی‌علاقگی
مبتلایان به افسردگی ممکن است علاقه‌ی خود را به انجام فعالیت‌های عادی روزمره از دست بدهند یا ظرفیت تجربه‌ی خوشی و لذت را نداشته باشند. این افراد حتی احتمال دارد به بی اشتهایی یا عدم تمایلات جنسی دچار شوند.
کمبود اعتمادبه‌نفس
یکی از علائم افسردگی، کمبود اعتماد به نفس است. مبتلایان به افسردگی مدام در فکر کاستی‌ها و ناکامی‌هایشان هستند و احساس گناه و درماندگی شدید می‌کنند. افکاری مانند «من یه بازنده‌ام.» یا «دنیا جای خیلی ترسناکیه.» بر ذهن این افراد چیره می‌شود.
ناامیدی
افسردگی موجب می‌شود فرد احساس کند دیگر هیچ اتفاق خوشایندی در راه نیست. معمولا به دنبال این منفی نگری، افکار خودکشی‌گرایانه بروز می‌کنند که باید بسیار جدی گرفته شوند.
تغییرات حرکتی
برخی مبتلایان به افسردگی به لحاظ قوای جسمی تحلیل می‌روند یا دچار بی‌قراری حرکتی می‌شوند، مثلا ممکن است صبح خیلی زود بیدار شوند و ساعت‌ها در اتاق قدم بزنند.
دردهای جسمی
عده‌ای از مبتلایان به افسردگی به جای اینکه از احساسات اندوه‌بار خود حرف بزنند، مدام از سردرد یا مشکلات معده شکایت می‌کنند.تشخیص افسردگی موضوع پیچیده‌ای است، چرا که گاهی دوره‌‌های افسردگی بخشی از اختلال دوقطبی یا سایر بیماری های روانی محسوب می‌شوند. اما اینکه فرد افسرده علائم خود را چگونه توصیف می‌کند، اغلب اوقات ریشه‌ی فرهنگی دارد. در جوامع غربی، مبتلایان به افسردگی معمولا درباره‌ی حالات یا احساساتشان حرف می‌زنند. اما در جوامع شرقی، معمولا به دردهای جسمی اشاره می‌شود. به همین دلیل توصیه می‌شود افراد به درمان‌گرانی مراجعه کنند که از فرهنگ خودشان هستند یا درک بالایی از پیشینه‌ی فرهنگی بیمار دارند.1
.jpg "علائم و عوامل موثر در افسردگی")
عوامل افسردگی چیست
افسردگی فقط به یک علت خاص محدود نمی‌شود. گاهی این بیماری در پی ناملایمات زندگی، بیماری‌های جسمی یا سایر عوامل محرک بروز می‌کند و گاهی نیز به طور ناگهانی بدون اینکه با هیچ‌یک از این موارد مرتبط باشد، ظاهر می‌شود. دانشمندان معتقدند عوامل متعددی در ابتلا به افسردگی نقش دارند. برخی از عوامل افسردگی عبارت‌اند از:
تروما
تجربه‌ی تروما یا ضربه‌ی روحی در سنین پایین می‌تواند منجر به تغییرات درازمدت در نوع واکنش مغز نسبت به ترس و استرس شود. به دلیل این تغییرات مغزی، احتمال بروز افسردگی در افرادی که سابقه‌ی ترومای دوران کودکی دارند، بیشتر است.
ژنتیک
در برخی موارد، اختلالات خُلقی و افکار خودکشی‌گرایانه ممکن است زمینهی ژنتیکی داشته باشند، اما ژنتیک فقط یکی از عوامل افزایش‌دهنده‌ی خطر ابتلا به افسردگی است. ۱۰۰درصدِ ژن‌های دوقلوهای همسان با یکدیگر تشابه دارند، در حالی‌که فقط ۳۰درصد احتمال می‌رود هر دو نفرشان به افسردگی مبتلا شوند. علائم افسردگی در افرادی که زمینهی ژنتیکی دارند، معمولا در سنین پایین‌تر ظاهر می‌شود. ناگفته نماند که علاوه بر عامل ژنتیک، عوامل دیگری نیز مانند شرایط و اتفاقات زندگی در ابتلای این افراد به افسردگی مؤثر هستند.
شرایط زندگی
وضعیت تأهل، موقعیت مالی و مکان زندگی از جمله عوامل تأثیرگذار در بروز افسردگی هستند. اما این فرضیه نیز همواره مطرح است که شاید بتوان برعکس، افسردگی را عامل بروز شرایط نامساعد زندگی دانست. مثلا شیوع افسردگی در افراد بی‌خانمان بیشتر است، اما در برخی موارد نیز احتمال می‌رود که خودِ افسردگی عامل آوارگی این افراد بوده باشد.
ساختار مغز
مطالعه‌ی تصاویر مغزی حاکی از کاهش فعالیت لوب پیشانی مغز در مبتلایان به افسردگی است. همچنین گفته می‌شود الگوهای مغزی این افراد هنگام خواب متفاوت است. افسردگی در طرز پاسخگویی غده‌ی هیپوفیز و هیپوتالاموس نسبت به تحریکات هورمونی نیز تغییر ایجاد می‌کند.
سایر شرایط پزشکی
احتمال ابتلا به افسردگی در افرادی که سابقه‌ی ابتلا به اختلالات خواب، درد مزمن، اضطراب یا اختلال کم توجهی-بیش فعالی (ADHD) دارند، بیشتر است.
مواد مخدر
اعتیاد به مواد مخدر احتمال ابتلا به افسردگی را افزایش می‌دهد.2.jpg "علائم و عوامل موثر در افسردگی")
علائم افسردگی شدید در جنسیت و سنین مختلف
افسردگی مختص گروه خاصی نیست و در تمامی سنین، نژاد، اقوام و طبقات اجتماعی-اقتصادی چه در زنان و چه در مردان بروز می‌کند. بسیاری از افراد دچار افسردگی پنهان هستند. نحوه بروز علائم افسردگی در افراد مختلف متفاوت است.
افسردگی در مردان
مردان با توجه به ویژگی‌ها و صفاتی که دارند، از افسردگی خود بیشتر شرمنده و خجالت زده می‌شوند و به همین دلیل سعی می‌کنند که بیماری و شرایط سخت زندگی خود را از همه پنهان کنند و در برابر این بیماری و شرایط بد تاب بیاورند یا به قول خودشان با مصرف مواد مخدر خود درمانی کنند.عدم درمان و رسیدگی به افسردگی در مردان می‌تواند پیامدهای فاجعه باری داشته باشد، چرا که آمار خودکشی‌هایی که نهایتا به فوت ختم می‌شود در مردان بسیار بیشتر است. از جمله عوامل زمینه ساز افسردگی در مردان می‌توان به ناکامی‌های زندگی، خیانت، طلاق، احساس تنهایی و... اشاره داشت.
افسردگی در زنان
عوامل مختلفی از جمله بیولوژیک باروری، ژنتیک، تغییرات هورمونی و روابط بین فردی در ابتلای زنان به افسردگی نقش زیادی دارد. بسیاری از زنان در دوران قاعدگی از لحاظ احساسی و جسمی بسیار ضعیف می‌شوند ( سندروم پیش از قاعدگی )، تغییرات رفتاری مثل احساس افسردگی و تحریک پذیری را تجربه می‌کنند.عده‌ی زیادی از زنان افسرده علائم و نشانه‌های شدیدتری در دوران قاعدگی تجربه می‌کنند. بسیاری از آن‌ها در زمان پس از زایمان به افسردگی پس از زایمان دچار می‌شوند. علائم افسردگی شدید در زنان در فاصله زمانی کمی پس از وضع حمل بروز می‌کند که موجب اضطراب، بی خوابی، گریه یا افکاری مانند آسیب رساندن به خود یا نوزاد می‌شود.
علائم افسردگی شدید در سالخوردگان
افسردگی در افراد سالخورده معمولا درمان نشده باقی می‌ماند، چرا که بسیاری از این افراد افسردگی را یکی از پیامدهای طبیعی افزایش سن و واکنشی طبیعی در مقابل مسائل جسمی، روحی و اجتماعی مرتبط با سالخوردگی می‌دانند. سالخوردگان معمولا برای درمان افسردگی خود اقدام نمی‌کنند.نشانه‌ها و علائم افسردگی شدید در افراد سالخورده بسیار با علائم افسردگی شدید در جوانان متفاوت می‌باشد. از جلمه علائم و نشانه‌های افسردگی شدید در سالخوردگی عبارتند از اختلالات حافظه، دردهای مبهم، توهم، فشار خون و سکته. یکی از علل اصلی افسردگی در افراد سالخورده، سندروم آشیانه خالی است.
علائم افسردگی شدید در کودکان و نوجوانان
تمامی انسان‌ها در مقطعی از دوران کودکی و جوانی خود به طور طبیعی با بحران‌های احساسی مواجه می‌شوند، اما گاهی این مقاطع بحرانی در برخی کودکان منجر به افسردگی می‌شود. کودکانی که مبتلا به بیش فعالی، اختلال یادگیری، اختلال اضطراب و اضطراب نافرمانی مقابله جویانه (Odd)هستند، احتمال این که دچار افسردگی شوند بیشتر است.کودکان افسرده معمولا از وجود درد شکایت می‌کنند و کمتر از احساساتشان صحبت می‌کنند. اما علائم و نشانه‌های افسردگی شدید در نوجوانان متفاوت‌تر است. پرخاشگری، مصرف مواد مخدر، افت تحصیلی و فرار از خانه نمونه‌هایی از نشانه‌ها و علائم افسردگی شدید در نوجوانان می‌باشد که باید بسیار جدی گرفته شود. چرا که طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، خودکشی سومین عامل مرگ در نوجوانان 15 تا 20 ساله است.
.jpg "علائم و عوامل موثر در افسردگی")
درمان نشانه‌های افسردگی
افسردگی از جمله بیماری‌های بسیار مخرب است که در صورت تشخیص به موقع قابل درمان است. فقط کافی است که برای خارج کردن بیمار از دنیای افسردگی نسبت به پیگیری بیماری خود کوشا باشید و سیکل درمان را جدی بگیرید. ادامه سیکل درمان مانع از بازگشت افسردگی می‌شود. در ادامه برخی از مهم‌ترین روش‌های درمان افسردگی را نام برده‌ایم.
دارودرمانی
داروهای ضدافسردگی، تثبیت‌کننده‌های خُلقی و داروهای آنتی‌سایکوتیک (ضد روان‌پریشی)
روان درمانی
رفتار درمانیِ شناختی (CBT)، درمان خانواده محور و درمان بین‌فردی
درمان تحریک مغزی
درمان الکتروشوک (ECT) و تحریک مغناطیسی جمجمه‌ای تکرارشونده (RTMS)
نور درمانی
در این روش، فرد با استفاده از یک جعبه‌ی نور در معرض طیف کامل نور قرار می‌گیرد تا میزان ترشح هورمون ملاتونین تنظیم شود.
ورزش
با پیگیری یک ورزش خاص و مورد علاقه به صورت حرفه‌ای و یا ورزش‌های ساده مانند پیاده‌روی
درمان‌های جایگزین
طب سوزنی، مراقبه و تغذیه‌درمانی
استراتژی‌های خود مدیریتی
یادگیری مهارت‌های حل مسئله، خودآگاهی، قدرت تصمیم‌گیری، تفکر خلاقانه و...
رویکردهای ذهن، جسم و روح
این رویکردها با استفاده از مدیتیشن، ایمان و دعا صورت می‌گیرد.
نکته آخر
داشتن اعتیاد و یا مبتلا بودن به بیماری هایی مانند اختلال استرس (PSTD) و اختلال کم توجهی و ... سیکل درمان افسردگی را مشکل‌تر از حد معمول می‌سازند. چنانچه هر یک از این موارد با موفقیت درمان شود، علائم افسردگی شدید نیز به طبع بهبود سریع‌تر پیدا خواهد کرد. استفاده از مشاوره افسردگی و روان درمانی به شما در بهبود و تشخیص شدت افسردگی کمک می کند.3پی نوشت:
1.www.chetor.com
2.www.vista.ir
3.www.honarehzendegi.com
.jpg "5 ابزار ضروری برای زنده ماندن در صعودهای زمستانی")
