گودی کمر یا لوردوز چیست؟

گودی کمر به چه عللی ایجاد میشود؟

علل متفاوتی میتوانند شدت لوردوز کمری را افزایش دهند که شایعترین آنها عبارتند از:

شایعترین علت گودی کمر ضعف عضلات کمر و شکم است

بزرگ شدن شکم موجب میشود مهره های کمری بر اثر وزن آن به جلو آمده و لوردوز آن بیشتر شود.

به هر علتی که فرد نتواند مفصل ران خود را کاملا صاف کند ( مثلا دررفتگی دو طرفه مفاصل ران) در هنگام ایستادن لگن مجبور میشود به سمت جلو بچرخد و با چرخش لگن به جلو لوردوز کمر بیشتر میشود.

بیماری های عصبی یا عضلانی مانند دیستروفی های عضلانی یا پولیومیلیت ( فلج اطفال)

کیفوز مهره های کمری موجب میشود فرد برای حفظ تعادل خود لوردوز کمری را زیاد کند.

انواع عارضه گودی کمر چیست؟

گودی کمر در پایین کمر

لوردوز در پایین کمر، یا مهره کمر، شایع ترین نوع این عارضه می باشد. آسان ترین راه تشخیص گودی کمر آن است که فرد روی یک سطح صاف دراز بکشد.

فضای بین سطح و کمر فقط باید در حدی باشد که فرد بتواند دستش را از زیر کمر رد کند.

در شخص مبتلا به لوردوز فاصله بین سطح و کمر بیش از حد طبیعی است.

اگر گودی کمر در بیمار خیلی زیاد باشد، در حالت ایستاده یک قوس C شکل در ناحیه کمر دیده می شود و اگر از پهلو به بیمار نگاه کنید، شکم و کپل ها برآمدگی دارد.

لوردوز گردن

در ستون فقرات سالم، حالت گردن مانند یک C خیلی باز است و قوس آن به سمت پشت گردن تمایل دارد.

عارضه لوردوز زمانی رخ می دهد که ستون فقرات در ناحیه گردن انحنای طبیعی نداشته باشد.

انحنای غیر طبیعی گردن به این معناست که:

گودی گردن بیش از حد طبیعی است.

گودی در جهت نادرست ایجاد شده است، که لوردوز گردنی معکوس نام دارد.

گودی به سمت راست متمایل شده است.

گودی به سمت چپ متمایل شده است.

عارضه لوردوز چه علایمی دارد؟

متداول ترین علامت عارضه لوردوز درد عضلانی است. هنگامی که ستون فقرات انحنای غیر عادی پیدا می کند، ماهیچه ها به هر جهت کشیده می شوند.

این مسأله انقباض عضلات یا گرفتگی عضلانی را در پی دارد. لوردوز گردن باعث ایجاد درد گردن، شانه ها و بالای پشت می شود. همچنین بیمار نمی تواند گردن یا کمر خود را به خوبی حرکت دهد.

برای تشخیص لوردوز گردن فرد باید روی سطح صافی دراز بکشد، اگر فضای بین سطح و گردن بیش از حد طبیعی بود و فرد توانست در این فضا دست خود را به راحتی حرکت دهد مبتلا به این عارضه است.

اگر شخصی علایم زیر را دارد باید به پزشک مراجعه کند:

بی حسی

مورمور شدن

دردی مانند شوک برق گرفتگی

کاهش کنترل مثانه

ضعف

مشکل کنترل عضلات ارادی

این علایم شاید نشانه یک مشکل جدی تر باشند، مانند مشکل “گیر افتادن عصب”.

لوردوز در کودکان

گاهی کودکان بدون دلیل مشخصی دچار عارضه لوردوز می شوند. این مسأله به علت ضعف یا گرفتگی عضلات کفل در کودکان رخ می دهد.

وقتی کودک مبتلا به لوردوز، رشد می کند و به سن نوجوانی می رسد این عارضه خود به خود رفع می شود.

علاوه بر این لوردوز گاهی نشانه دررفتگی مفصل ران است، مخصوصاً اگر کودک با ماشین تصادف کرده باشد یا از جایی افتاده باشد.

شرایط دیگری نیز باعث ایجاد عارضه لودوز در کودکان می شود که به سیستم اعصاب و مشکلات عضلانی مربوط می شود.

این شرایط که به ندرت پیش می آیند، شامل موارد زیر است:

فلج مغزی

میلومننگوسل، در این وضعیت مادرزادی مغز نخاع از میان یک شکاف به استخوان های پشت می چسبد.

نقص عضلانی، مجموعه ای از ناهنجاری های ارثی است که باعث ضعف ماهیچه ها می شود.

تحلیل ماهیچه های ستون فقرات، که باعث حرکات غیرارادی می شود.

آرتروگریپوزیس (خمیدگی دایم مفصل)، مشکلی است که هنگام تولد ایجاد می شود. در این بیماری مفاصل قادر نیستند به صورت عادی حرکت کنند.

عارضه لوردوز در زنان باردار

بسیاری از زنان باردار که کمردرد می گیرند و شکم و کپل آن ها برآمده است مبتلا به لوردوز هستند.

طبق تحقیقات “هاروارد گیز”، لوردوز دوران بارداری به این دلیل است که انحنای ستون فقرات برای هماهنگی با مرکز جاذبه در بدن تغییر می کند.

کلاً کمر درد در این دوران به علت تغییر جریان خون در بدن است که بعد از زایمان رفع می شود.

پزشک چگونه عارضه لوردوز را تشخیص می دهد؟

پزشک برای تشخیص این عارضه، سابقه بیمار را بررسی می کند، بیمار را معاینه می کند و درباره علایمی که دارد سؤالاتی می پرسد تا بهتر بتواند بیماری را تشخیص دهد.

هنگام معاینه، پزشک از بیمار می خواهد به جلو و پهلو خم شود تا موارد زیر را بررسی کند:

انعطاف پذیری انحنای ستون فقرات

گستره حرکت بیمار

تراز بودن ستون فقرات

وجود وضعیت های غیر عادی

پزشک سؤالات دیگری هم می پرسد. از جمله:

چه زمانی بیمار متوجه انحنای بیش از حد کمر شده است؟

آیا گودی در حال افزایش پیدا کردن است؟

آیا شکل گودی در حال تغییر است؟

بیمار در چه بخشی از بدن احساس درد می کند؟

پزشک پس از بررسی دقیق دلایل احتمالی، چند آزمایش می نویسد و نیز از بیمار می خواهد جهت تشخیص زاویه گودی لوردوتیک از ستون فقرات عکسبرداری کند.

پزشک می تواند با توجه به زاویه انحنا در مقایسه با عوامل دیگر مانند قد، سن و حجم بدن عارضه لوردوز را تشخیص دهد. 2

عوارض لوردوز کمر و گردن چیست؟

نکته مهمی که باید به آن اشاره کرد این است که تعداد زیادی از افراد انحنای طبیعی ناحیه گردن و کمر خود را از دست داده اند اما در حال حاضر هیچ گونه درد یا علامت دیگری ندارند.

حفظ انحنای طبیعی ستون فقرات به معنای عدم بروز درد گردن و کمر نیست زیرا همیشه احتمال آسیب دیدگی این نقاط و بروز درد وجود دارد.

افرادی که بدن آنها در بهترین حالت ممکن قرار ندارد درد گردن و کمر، اختلالات مرتبط با دیسک ستون فقرات، علائم و نشانه‌های رادیکولار از قبیل بی حسی و سوزن سوزن شدن بازو و دست، و گرفتگی عضلات گردن و شانه را تجربه خواهند کرد.

لوردوز باعث می‌شود که احتمال آسیب دیدگی ستون فقرات افزایش پیدا کند. افرادی که ستون فقرات آنها فاقد انحنای مناسب است در تصادفات خودرویی یا شرایط مشابه مانند سقوط از ارتفاع یا وارد شدن ضربه به سر توسط جسم سنگین دچار آسیب دیدگی شدید ستون فقرات خواهند شد.

درد و گرفتگی عضلانی

با پیشرفت انحنای ستون فقرات فشار بیشتری به دیسک بین مهره‌ها و طناب نخاعی وارد می‌شود.

در این حالت عضلات پشت گردن و شانه کشیده می‌شوند و به علت تحمل وزن سر دچار سفتی خواهند شد.

برای درک بهتر این مسئله تصور کنید که از خرید برگشته اید و کیف سنگین خود را در حالی حمل می‌کنید که بازوهای تان به طور کامل در مقابل بدن کشیده شده است. با از بین رفتن انحنای طبیعی گردن سر به سمت جلو متمایل می‌شود و فشار زیادی را به بدن وارد خواهد کرد. در چنین وضعیتی بدن شروع به سازگاری می‌‌کند و عملکرد خود را به عنوان یک واحد کل ادامه خواهد داد اما فشار زیادی به دیسک بین مهره‌ها وارد می‌شود و باعث تحلیل رفتگی آنها خواهد شد.

با از بین رفتن انحنای مناسب گردن بیمار دچار سفتی و درد عضلات گردن و شانه خواهد شد. ماساژ درمانی یا استفاده از کمپرس گرم می‌‌تواند به طور موقت به بهبود سفتی و درد عضله کمک کند اما در نهایت درد دوباره شروع می‌شود زیرا عضله به طور مداوم تحت فشار حاصل از تغییرات بدن و ستون فقرات قرار دارد.

اختلالات مرتبط با دیسک ستون فقرات و رباط‌ها

در صورتی که شما بتوانید مدت بیشتری انحنای طبیعی ستون فقرات خود را حفظ کنید تحلیل رفتگی و شروع تغییرات ساختاری در رباط‌ها و دیسک بین مهره‌ها دیرتر شروع می‌شود.

دیسک بین مهره‌ها و رباط‌ها و وظیفه متصل کردن استخوان‌ها را به یکدیگر دارند و از ساییدگی استخوان روی یکدیگر در هنگام حرکت کردن جلوگیری می‌نمایند. دیسک و رباط‌های بدن انعطاف پذیری بالایی دارند و در صورتی که شما تحت فشار مداوم قرار بگیرید شروع به تغییر شکل خواهند کرد.

عضلات توانایی کشش و انقباض را دارند و می‌توانند بدون هیچ گونه تغییر یا آسیب دیدگی به شکل اولیه خود برگردند اما تغییر شکل دیسک و رباط مستلزم زمان بیشتری است تا به حالت اول برگردند. به همین دلیل درمان لوردوز در جوانان راحت تر انجام می‌شود زیرا تغییرات چندانی در ساختار ستون فقرات آنها ایجاد نشده است.

دیسک‌های ستون فقرات برای سالم ماندن به حرکت نیاز دارند. این ساختارها شبیه اسفنج سفت هستند که در هنگام جمع شدن به تخلیه مواد زائد می‌پردازند و هنگامی ‌که فشار از روی آنها برداشته شود آب و مواد مغذی را جذب خواهند کرد. هنگامی ‌که شکل ستون فقرات تغییر می‌کند نحوه حرکت کردن این اجزا نیز دستخوش تغییر خواهد شد.

دیسک‌های ستون فقرات وزن سر را نیز تحمل می‌‌کنند. در صورتی که برخی از ساختارهای بدن آن طور که انتظار می‌‌رود توانایی حرکتی نداشته باشند یا برخی دیگر دچار بیش فعالی باشند شما دچار مشکلات متعدد خواهید شد. نداشتن فعالیت جسمانی و افزایش وزن بدن باعث تحلیل رفتگی دیسک خواهد شد.

در صورتی که دیسک به سرعت تحلیل برود احتمال آسیب دیدگی آن افزایش پیدا می‌‌کند و از ارتفاع آن کاسته می‌شود و به این ترتیب دیسک نازک تر خواهد شد.

بی حسی و سوزن سوزن شدن در دست و پا

در صورتی که دیسک ستون فقرات ضعیف شود و تحت فشار قرار بگیرد دچار بیرون زدگی خواهد شد.

بیرون زدگی دیسک در محل خروج اعصاب از کانال نخاعی می‌تواند باعث به وجود آمدن علائم رادیکولار از قبیل بی حسی، سوزن سوزن شدن یا درد تیر کشنده در دست و پا شود.

در صورتی که دیسک بسیار ضعیف باشد دیواره خارجی آن دچار پارگی خواهد شد که در این حالت مواد نرم و ژل مانند از مرکز دیسک خارج می‌شود.

به این وضعیت دیسک کمر گفته می‌شود که در مقایسه با بیرون زدگی دیسک شرایط جدی‌ تری را به وجود می‌‌آورد. گاهی اوقات عمل جراحی تنها روش موجود برای درمان این اختلال و بهبود علائم بیمار است.

در برخی از افراد بیرون زدگی دیسک هیچ گونه علامتی به وجود نمی‌آورد و بیمار دچار درد نخواهد شد. در این حالت دیسک در مسیری دچار بیرون زدگی شده که منجر به التهاب اعصاب نشده است. با این حال از میزان انعطاف پذیری، قدرت، پیوستگی و عملکرد دیسک کاسته شده است.

این وضعیت منجر به بروز مشکلات مرتبط با دیسک‌های نقاط فوقانی و تحتانی خواهد شد و زمینه تحلیل رفتگی آنها را فراهم می‌کند.

در صورتی که اسکن ام آر آی بیرون زدگی یک یا چند عدد از دیسک‌های ستون فقرات را نشان دهد اما شما دچار درد نشده اید نباید وضعیت ایجاد شده را نادیده بگیرید.

لوردوز چگونه درمان می‌شود؟

عدم توجه به لوردوز یا کیفوز شدید می‌تواند باعث بروز اختلالات نورولوژیکی به همین دلیل باید به محض تشخیص این اختلالات بیمار تحت درمان قرار بگیرد تا از بروز عوارض بیشتر جلوگیری گردد.

در صورتی که روش‌های غیر جراحی تاثیری در بهبود بیمار نداشته باشند پزشک از عمل جراحی برای اصلاح ستون فقرات استفاده خواهد کرد.

صرف نظر از نوع روش درمانی (جراحی یا غیر جراحی) بیمار باید از همه دستوراتی که پزشک می‌دهد پیروی کند و در خصوص همه سوالات و نگرانی‌هایی که دارد با پزشک مشورت نماید.

پزشک اطلاعات ضروری در خصوص محدودیت فعالیت جسمانی را در اختیار بیمار قرار خواهد داد.

پزشک و اعضای تیم درمان اقدامات مراقبتی و درمانی خاص را با هدف افزایش دامنه حرکات بیمار، افزایش انعطاف پذیری و قدرت جسمانی او انجام خواهند داد قدرت جسمانی او انجام خواهند داد. پزشک برای هریک از بیماران یک برنامه درمانی تخصصی را طراحی می‌‌کند که باید در منزل انجام دهند.

پزشک روشهای درمانی مختلفی را برای لوردوز پیشنهاد می‌دهد و به بیمار کمک می‌کند نتایج بهتری را از درمان به دست بیاورد.

روشهای مراقبتی معمولاً شامل مصرف داروهای مسکن یا داروهای ضد التهاب برای کاهش تورم، فیزیوتراپی برای افزایش قدرت و دامنه حرکات بیمار، استفاده از بریس برای پیشگیری از بدتر شدن انحنای ستون فقرات در کودکان و نوجوانان و کاهش وزن برای بهبود حالت بدن می‌باشد.

در اکثر موارد که لوردوز بسیار شدید است انجام عمل جراحی تنها روش موجود برای اصلاح مشکل ایجاد شده است.

کیفوپلاستی جراحی تعویض دیسک و کاشت دیسک مصنوعی از جمله روش‌های جراحی محسوب می‌‌شوند که پزشک با هدف بهبود کیفیت زندگی بیمار و اصلاح مشکل و انجام می‌دهد. 3

پی نوشت:
1.www.iranorthoped.com
2.www.physioyadman.com
3.www.aptclinic.ir