اختلال شخصیتی خودشیفتگی جزء گروهی از حالت‌ها به نام Cluster B و یا اختلال‌های شخصیتی نمایشی قرار می‌گیرد. افراد دچار این دسته از اختلال‌ها، دارای احساسات ناپایداری بوده و در تصویری که از خود می‌بینند دچارِ خطا و تحریف می‌شوند. خودشیفتگی به واسطه عشق شدید به خود، احساس برتری و اهمیت بیش از اندازه و تمایل شدید به موفقیت و قدرت توصیف می‌شود. هرچند، وجود این ویژگی‌ها و رفتارها بازتاب‌کننده اعتمادبه‌نفس واقعی این افراد نیستند. بلکه در حقیقت این رفتارها و حالت‌ها پنهان کننده حس ناامنی عمیق و کمبود عزت نفس می‌باشند. افراد دچار خودشیفتگی به ندرت با دیگران همدل می‌شوند.
علائم خودشیفتگی
در بسیاری از موارد، افراد دچار خودشیفتگی:خودمحور و خودبین هستند.
همواره به دنبال جلب توجه و مورد ستایش قرار گرفتن هستند.
در مورد استعدادها و موفقیت‌های خود اغراق می‌کنند.
اعتقاد دارند که سزاوار برخورد و رفتارِ ویژه هستند.
به سادگی آزرده می‌شوند اما آن را نشان نمی‌دهند.
اهداف غیر واقعی و واهی برمی‌گزینند.
ممکن است از دیگران جهت رسیدن به اهدافِ خود سوءاستفاده کنند.
دیگر ویژگی‌های رایج خودشیفتگی شامل موارد زیر است:
شیفته فانتزی هایی هستند که نشان گرِ موفقیت بی‌پایان، قدرت، هوش، زیبایی و عشق هستند.
بر این باورند که اشخاصی خاص و منحصربه‌فرد هستند و فقط افراد خاص می‌توانند آنها را درک کنند.
انتظار دارند که دیگران به طور خودبخود با آنها هم عقیده باشند.
ناتوانی در تشخیص و شناسایی احساسات، نیازها و دیدگاهِ دیگران.
حسادت به دیگران، و یا تصور اینکه دیگران به آنها حسادت می‌کنند.
حساسیت شدید به توهین (واقعی و یا غیر واقعی)، نقد، و یا شکست. در چنین شرایطی احتمالاً با خشم، خجالت و یا با تحقیر کردن واکنش نشان می‌دهند.
برخورد و رفتار خودبینانه. 1
دلایل بروز اختلال شخصیت خودشیفته
هنوز علت اصلی این بیماری مشخص نشده ولی محققین عوامل متعدد را در ابتلای افراد به این اختلال مؤثر می‌دانند مانند ژنتیک یا عوامل زیست محیطی. همچنین محققین در بخش خاکستری مغز افراد خودشیفته که مربوط به همدلی و روابط عاطفی و … نوعی ناسازگاری مشاهده کردند.
یکی دیگر از عوامل مؤثر تربیت اشتباه والدین است، عدم اطلاع والدین از تربیت درست و صحیح می‌تواند فرد را در بزرگسالی مستعد ابتلا به این اختلال می‌کند.
تنبیه و پاداش افراطی
وابستگی بیش از اندازه به والدین
بیش از حد از سمت والدین و خانواده مورد تعریف و تمجید قرار گرفتن
آزار و اذیت شدیدی را در دوران کودکی تحمل کردن
گرچه دلایل اصلی این اختلالات هنوز مشخص نشده ولی درمانگران تربیت والدین را یکی از مهم‌ترین عوامل در این زمینه می‌دانند.
تشخیص اختلال شخصیت خودشیفته
برای تشخیص این اختلال شخصیتی هیچ تجهیزات پزشکی – آزمایشگاهی وجود ندارد بلکه درمانگر و متخصص با توجه پرسشنامه‌ای که بیمار به آن پاسخ داده و بررسی اینکه فرد تا چه اندازه نیازمند توجه و قدرت است می‌تواند به وجود این اختلال در فرد پی ببرد.این اختلالات الگوهای رفتاری و فکری که ریشه در دوران کودکی دارد هستند، این نوع رفتار می‌تواند حتی پیش از 8 سالگی بروز کند. این افراد در درک این مسئله مشکل دارند عاجزند و به همین دلیل نیز برای درمان خود اقدام نمی‌کنند.
در مطالعاتی که اخیرا انجام شده بسیاری خیلی راحت به خودشیفته بودن را بیان می‌کنند. محققان معتقدند به این دلیل که آنها به خودشیفته بودن خود افتخار می‌کنند و آن را به هیچ وجه یک نقص یا بیماری نمی‌دانند. 2
درمان خودشیفتگی
درمان اختلال شخصیت خودشیفته، معمولا از طریق روان درمانی صورت می‌گیرد.
روان درمانی
اما اگر دچارسایر اختلال های حوزه سلامت روان هم باشید، ممکن است داروهایی نیز تجویز شوند.روان‌درمانی می‌تواند به شما کمک کند تا:
با تمرین همدلی، روابط بهتری را با دیگران برقرار کنید و روابطی که صمیمی تر و لذت بخش تر هستند
علل احساسات خود و آن چیزی که باعث بروز حس رقابت و یا بی اعتمادی نسبت به دیگران و شاید تحقیر خود و دیگران می شود را درک کنید
شناسایی حوزه‌های تغییر، جهت کمک به فرد در پذیرش مسئولیت و یادگیری
شناسایی و درک شایستگی ها و توانایی‌هایی که می تواند در پذیرش انتقادات و اشتباهات به شما کمک کند
توانایی در درک و کنترل بهتر احساسات خود و دیگران
شناسایی و روبرو شدن با تأثیر مشکلات مربوط به اعتماد به نفس بیش از حد
رها کردن اهداف و شرایط ایده‌آل دست نیافتنی و پذیرش آنچه که قابل دستیابی و ممکن است
روان درمانی، هم می‌تواند کوتاه مدت باشد و به شما در مدیریت استرس و یا بحران کمک کند و هم می‌تواند به صورت مداوم و بلند مدت برای کمک به شما و حفظ اهداف تان صورت بگیرد.
همچنین خانواده درمانی و حضور اعضای خانواده در جلسات نیز، می‌تواند به روند درمان فرد کمک کند.
دارودرمانی
هیچ دارویی به طور خاص برای درمان اختلال شخصیت خودشیفته، وجود ندارد.با این حال در صورت وجود علائم افسردگی و یا اضطراب، می توانید از داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب تحت نظر و تشخیص روانپزشک خود استفاده کنید.
پیشگیری از ابتلا به اختلال شخصیت خودشیفته
از آنجا که علت به وجودآورنده اختلال شخصیت مشکلات روانی نامعلوم است، راه قطعی برای پیشگیری از بروز این اختلال وجود ندارد.
با این حال، موارد زیر ممکن است کمک کننده باشند:
به محض این که متوجه علائم بروز مشکلات روانی در کودک شدید، روند درمان را برای او شروع کنید.
به صورت خانوادگی، در کلاس های مهارت آموزی شرکت کنید تا روش‌های صحیح برای برقراری ارتباط و یا مقابله با مشکلات و پریشانی های روانشناختی را یاد بگیرید.
در کلاس‌های آموزش والدین و فرزندپروری شرکت کنید و در صورت نیاز از راهنمایی های روانشناس و یا مددکار اجتماعی بهرمند شوید. 3
پی نوشت:
1.www.plague.blogfa.com
2.www.axonclinic.com
3.www.pezeshkekhoob.com
