سین داکتیلی یا انگشتان به هم چسبیده چیست؟

سین داکتیلی (Syndactyly) یکی از رایج‌ترین عارضه‌های مادرزادی بوده و به صورت تخمینی، هر سال از هر دو تا سه هزار نوزاد، یکی از آن‌ها با این اختلال به دنیا می‌آید.

سین داکتیلی، به اختلالی گفته می‌شود که در آن، انگشتان نوزاد در طول مراحل رشد جنین، به درستی از یکدیگر جدا نمی‌شوند. همچنین در صورتی که پوست یا ساختار دیگری در بدن در صورت صدمه دیدن (مانند سوختگی) به خوبی ترمیم نشود، می‌تواند باعث بروز سین داکتیلی گردد.

عارضه سین داکتیلی اغلب به عنوان چسبیدگی انگشتان دست یا پا شناخته می‌شود. در بیشتر مواردی که چسبیدگی انگشتان پا ایجاد می‌شود، علت اصلی جدانشدن صحیح پوست در مراحل رشد جنین است. در موارد شدیدتر سین داکتیلی ممکن است بخش‌های دیگری از بدن، از جمله استخوان‌ها، رگ‌های خونی، عضلات و اعصاب نیز درگیر این بیماری شوند.

سینداکتیلی ممکن است ساده simple باشد یعنی دو انگشت مجاور فقط با یک پره پوستی به هم بچسبند و یا ممکن است پیچیده یا کمپلکس Complex باشد یعنی استخوان های انگشتان مجاور هم به یکدیگر بچسبد. گاهی سینداکتیلی مشکل دار یا Complicated است یعنی در انگشت استخوان های اضافه وجود دارد و یا تاندون ها یا لیگامان های انگشت هم دچار مشکل شده و ناهنجاری دارند.

سین داکتیلی ممکن است به علت سندروم یا شرایط پزشکی خاصی در بدن ایجاد شود، اما در اکثر مواقع غیر سندرمیک است، یعنی بدون علت خاصی در بدن ظاهر می‌شود. تاکنون 300 سندرم ژنتیکی مرتبط با سین داکتیلی شناخته شده است که رایج‌ترین آن‌ها سندرم داون، سندرم آپرت و سندرم کروزون هستند.

مبنای ژنتیکی مشخصی برای انواع مشخصی از بیماری سین داکتیلی وجود داشته و عموم مردم، این بیماری را به عنوان یک عارضه ارثی می‌شناسند؛ با این حال محققان هنوز موفق به کشف تمامی مواردی که باعث به وجود آمدن سین داکتیلی در بدن می‌شوند نشده‌اند زیرا هر نوع از این عارضه، مشخصات و عوامل متفاوتی دارد.

بر اساس تحقیقاتی که تاکنون در زمینه این بیماری صورت گرفته است، سین داکتیلی در نوزادان پسر بیشتر از نوزادان دختر دیده شده و همچنین این عارضه در نوزادان سفید پوست رایج‌تر از سایر قومیت‌هاست. با وجود اینکه در این بیماری، احتمال چسبندگی در هر انگشتی وجود دارد، اما معمولا بین انگشت دو و سه دیده می‌شود.

علت ایجاد سین داکتیلی

عارضه سین داکتیلی، زمانی که جنین نوزاد در حال رشد در رحم است ایجاد می‎‌گردد. در مدت زمان بین هفته ششم و هفتم بارداری، انگشتان دست و پای جنین از یکدیگر جدا می‌شوند و در صورتی که در این مدت زمان، انگشتان نوزاد به خوبی از یکدیگر جدا نشوند، عارضه سین داکتیلی ایجاد می‌گردد.

این اختلال مادرزادی به صورت خانوادگی منتقل می‌گردد، به گونه‌ای که بین ده تا چهل درصد موارد سین داکتیلی، به صورت ارثی ایجاد شده‌اند. در موارد نادری، این بیماری به علت وجود ناهنجاری‌های ژنتیکی دیگری مانند سندرم آپرت در نوزاد به وجود می‌آید.

شیوع سینداکتیلی چقدر است

سینداکتیلی شایعترین تغییر شکل مادرزادی دست است و در هر ۲۰۰۰ تولد در یک نفر ایجاد میشود. در ۴۰ درصد موارد زمینه خانوادگی داشته و معمولا بصورت ژن غالب به ارث میرسد یعنی اگر فردی سینداکتیلی داشته باشد احتمال بروز بیماری در فرزندانش ۵۰ درصد است.

البته سینداکتیلی فرزندان ممکن است از سینداکتیلی والدین خفیف تر یا شدیدتر باشد. سینداکتیلی در پسر ها دو برابر شایعتر از دختران است و شایعترین نوع آن یعنی در ۵۰ درصد از موارد وجود چسبیدن انگشتان وسط و حلقه است. این عارضه در نیمی از موارد دوطرفه بوده و در هر دو دست دیده میشود.

آیا سین داکتیلی درد دارد

سینداکتیلی معمولا بدون درد است ولی بندرت و در موارد خیلی شدید که ناخن به داخل نوک انگشتان به هم چسبیده فرو میرود ممکن است عفونت خفیفی در ناحیه بوجود آید که بچه را کمی اذیت کند.

پلی داکتیلی یا چند انگشتی در پا چیست

پلی داکتیلی Polydactyly یا چند انگشتی شایعترین عارضه مادرزادی پنجه پا است. در این عارضه پنجه پا شش انگشت یا بیشتر دارد.

پلی داکتیلی میتواند همراه با سینداکتیلی یا چسبیده بودن انگشتان باشد. این عارضه میتواند در ۳۰ درصد موارد بصورت ارثی و خانوادگی باشد ولی گاهی هم بدون وجود سابقه فردی مشابه در خانواده بروز میکند. پلی داکتیلی گاهی اوقات همراه با بعضی بیماری های ژنتیکی است. این بیماری هر ۱۰۰۰ تولد در دو نفر دیده میشود.

انگشت اضافه بیشتر در طرف خارجی پنجه پا است ولی میتواند در طرف داخل و حتی وسط هم باشد. انگشت اضافه میتواند بصورت فقط یک زائده پوستی باشد و یا میتواند کاملتر بوده و بیشتر شبیه یک انگشت باشد. در کاملترین حالت کاملا شبیه یک انگشت معمولی استخوان داشته و به استخوان های کف پا مفصل میشود.

درمان پلی داکتیلی پا بیشتر به منظور زیبایی و یا راحتی در پوشیدن کفش است و معمولا در سن یک سالگی صورت میگیرد. درمان با عمل جراحی است که در آن انگشت اضافه خارج شده و پوست محل اتصال آن بسته میشود.

تشخیص سین داکتیلی

با وجود اینکه سین داکتیلی معمولا پس از به دنیا آمدن نوزاد مشخص می‌شود، اما گاهی اوقات از طریق تصاویر سونوگرافی در زمان بارداری می‌توان به وجود این عارضه پی برد.

پس از تشخیص سین داکتیلی، پزشک متخصص با بررسی سابقه پزشکی، تصویر برداری اشعه ایکس و معاینات فیزیکی می‌تواند علاوه بر تشخیص میزان پیشرفته بودن عارضه، ناهنجاری‌های ژنتیکی و سندرم‌های مرتبط با آن را نیز در صورت وجود داشتن شناسایی کند.

درمان سین داکتیلی

تنها راه درمان سین داکتیلی، درمان از طریق عمل جراحی است. زمان انجام عمل جراحی به عوامل مختلفی بستگی دارد. هنگامی که چسبندگی میان انگشت شست و اشاره یا انگشت انگشتر و انگشت کوچک اتفاق افتاده باشد، عمل جراحی سریع‌تر (معمولا در شش ماهگی کودک) انجام می‌گردد. در سایر موارد سین داکتیلی، عمل جراحی دیرتر (معمولا بین 12 تا 18 ماهگی) انجام می‌شود.

شاید فکر کنید که در عمل جدا کردن انگشتان بهم چسبیده فرد مبتلا به سین داکتیلی تنها پوست میان انگشتان بریده شده و انگشتان از یکدیگر جدا می‌شوند، در صورتی که این عمل چندان ساده نیست؛ زیرا پوست کافی برای پوشش دادن دو انگشت وجود نداشته و دوباره انگشتان به یکدیگر خواهند چسبید.

در عمل جراحی سین داکتیلی، فرم انگشتان از طریق قرار دادن فلاپ‌های دقیق بازسازی خواهند شد. پس از جداسازی انگشتان، پوست جدیدی باید روی هر یک از انگشتان به وجود آمده و آن‌ها را از یکدیگر جدا کند؛ حتی گاهی اوقات به علت کافی نبودن پوست برای پوشش تمامی انگشتان، بیمار به پیوند پوست نیاز دارد.

پس از جراحی سین داکتیلی در کودکان، بیمار به مدت چهار هفته در پانسمان مانده و پس از گذشت این مدت، فیزیوتراپی را آغاز می‌کند.

وقتی سین داکتیلی بین انگشتان شست و دوم است و یا بین انگشتان کوچک و انگشتری است عمل جراحی معمولا در شش ماهگی انجام میشود.

به علت اینکه انگشت شست و انگشت کوچک از انگشت مجاورشان کوتاه ترند ممکن است در حین رشد انگشتان، دو انگشت به هم چسبیده در رشد یکدیگر اختلال ایجاد کنند. در این موارد جراحی دیرتر از یکسال معمولا به صلاح نیست .

در صورتیکه انگشتان اشاره و وسطی و یا انگشتان وسطی و انگشتری به هم چسبیده باشند جراحی معمولا در حدود یک و نیم سالگی انجام میشود. جراحی زودتر از یکسالگی ممکن است موجب مشکلاتی در بهبود زخم جراحی و یا نگرفتن پیوند پوست و یا افزایش احتمال عود بیماری شود. در موارد سین داکتیلی Complicated مثلا وقتی که تغییراتی در جمجمه فرد هم ایجاد شده است ممکن است نیاز باشد جراحی زودتر انجام شده و در چند مرحله انجام شود .

وقتی سه انگشت به هم چسبیده اند معمولا برای جدا کردن آنها نیاز به دو بار عمل جراحی معمولا با فاصله شش ماه از یکدیگر وجود دارد یعنی هر بار فقط دو انگشت از هم جدا میشوند. این اقدام به این جهت انجام میشود که جدا کردن همزمان دو طرف انگشتی که در وسط است ممکن است به عروق و خونرسانی آن صدمه بزند

از موقع تولد بچه تا موقع جراحی باید چکار کرد؟

به محض تولد بچه در اولین فرصت باید بچه را برای معاینه به نزد یک متخصص ارتوپد برد. گاهی اوقات تشخیص سین داکتیلی با سونوگرافی قبل از تولد داده میشود، در این صورت قبل از تولد فرزندتان با یک ارتوپد مشورت کنید. در مدتی که برای رسیدن بچه به سن مناسب صبر میکنید ممکن است نیاز باشد بچه چند بار معاینه شود. در این مدت به والدین توصیه میشود بطور مرتب فاصله بین انگشتان را ماساژ دهند تا پوست بین آنها بیشتر کش بیاید و جدا کردن آنها در حین جراحی راحت تر باشد. پزشک معالج روش جراحی را برای شما توضیح خواهد داد. اعمال جراحی سین داکتیلی را متخصصین ارتوپدی بخصوص متخصصین دست یا ارتوپدی اطفال انجام میدهند

پس از جراحی سین داکتیلی چه اتفاقی می‌افتد؟

اکثر کودکان، پس از جراحی سین داکتیلی به مدت چند روز در بیمارستان بستری خواهند شد؛ معمولا در این مدت ممکن است علائمی چون کبودی، تورم یا تغییر رنگ ناخن در بیمار دیده شود. پس از مرخص شدن کودک از بیمارستان، تا زمان بهبودی می‌توان از داروهای مسکن برای کنترل درد استفاده نمود.

عمل جراحی سین داکتیلی در اکثر مواقع موفقیت آمیز خواهد بود. معمولا پس از جراحی، حدود یک ماه طول می‌کشد تا کودک بتواند در قسمت انگشتان جدا شده فشار وارد کند و بسته به شدت عارضه حدود سه تا شش ماه طول می‌کشد تا به طور کامل بهبود پیدا کند.

همچنین از آنجایی که چسبیدگی انگشتان پا می‌تواند در روند رشد اختلال ایجاد کرده و به معلولیت یا ناتوانی فرد منجر گردد، اکثر برنامه‌های بیمه که در حوزه سلامت وجود دارند، بخشی از هزینه درمان این عارضه را پوشش خواهند داد.

منبع: سایت دکتردکتر
سایت ایران ارتوپد
سایت دکترمردانی کیوی