آترواسکلروز

تصلب شرایین یعنی اینکه رگ های خونی، (شریان ها) زمانی که اکسیژن و مواد مغذی را از قلب شما به بقیه بدن منتقل می کنند، ضخیم و سفت شوند و گاهی اوقات جریان خون را به اندام ها و بافت های خود محدود می کنند. شریان های سالم انعطاف پذیر و الاستیک هستند، اما با گذشت زمان، دیواره های موجود در شریان ها سخت می شوند، شرایطی که آترواسکلروز نامیده می شود. آترواسکلروز نوع خاصی از تصلب شرایین است، اما بعضی اوقات این اصطلاحات به صورت مترادف مورد استفاده قرار می گیرند.

آترواسکلروز به تجمع چربی ها، کلسترول و سایر مواد داخل دیواره شریان شما (پلاک) اشاره دارد که می تواند جریان خون را محدود کند.

تجمع پلاک ها می تواند باعث ایجاد لخته خون شود. اگرچه آترواسکلروز اغلب به عنوان یک مشکل قلبی در نظر گرفته می شود، اما می تواند شریان ها را در هر نقطه از بدن را تحت تأثیر قرار دهد. آترواسکلروز ممکن است قابل پیشگیری و درمان است.1

علائم آترواسکلروز

آترواسکلروز به تدریج شکل می گیرد و آترواسکلروز خفیف معمولا هیچ نشانه ای ندارد.

شما معمولا تا زمانی که سرخرگ به اندازه ای باریک شده یا مسدود شود که دیگر جریان خون کافی به اندام و بافت ها نرسد، علائم آترواسکلروز را تجربه نمی کنید. گاهی اوقات، یک لخته خون مسیر جریان خون را به طور کامل مسدود می کند، یا حتی پاره شده و می تواند موجب یک حمله قلبی یا سکته مغزی شود.

علائم آترواسکلورز با شدت متوسط تا شدید به این که کدام سرخرگ ها تحت تاثیر قرار گرفته اند، بستگی دارد. به عنوان مثال:

آگر با آترواسکلروز در سرخرگ های قلب خود مواجه باشید، ممکن است علائمی مانند سینه درد یا فشار در سینه (آنژین) را تجربه کنید.

اگر با آترواسکلروز در سرخرگ های منتهی به مغز مواجه باشید، ممکن است علائم و نشانه هایی مانند بی حسی ناگهانی یا ضعف در دست ها یا پاها، دشواری در تکلم، از دست دادن موقت بینایی در یک چشم، یا افتادگی ماهیچه ها در صورت را تجربه کنید. این علائم به یک حمله ایسکمیک گذرا اشاره دارند که در صورت عدم درمان ممکن است به یک سکته مغزی منجر شود.

اگر با آترواسکلروز در سرخرگ های دست یا پای خود مواجه باشید، ممکن است علائم بیماری سرخرگ محیطی مانند احساس درد پاها هنگام پیاده روی را تجربه کنید.

اگر با آترواسکلروز در سرخرگ های منتهی به کلیه های خود مواجه باشید، ممکن است فشار خون بالا یا نارسایی کلیوی را تجربه کنید.2

علت آترواسکلروز

ایجاد پلاک و سخت شدن شریان ها، جریان خون در سرخرگ ها را محدود می کند و از رسیدن خون و اکسیژن مورد نیاز به بدن برای عملکرد جلوگیری می کند.

موارد زیر علل عمده سخت شدن شریان ها است:

کلسترول بالا

اگر سطح کلسترول خون شما خیلی زیاد باشد، می تواند شریان های شما را مسدود کند. با ایجاد پلاک های سخت گردش خون را به قلب و اندام های دیگر محدود یا مسدود می شود.

رژیم غذایی

مهم است که رژیم غذایی سالمی داشته باشید.

انجمن قلب آمریکا (AHA) توصیه می کند از یک الگوی کلی رژیم غذایی سالم پیروی کنید که تاکید دارد:

غلات کامل

آجیل و حبوبات

محصولات لبنی کم چرب

مرغ بدون پوست در هفته دو بار

استفاده از ماهی در هفته دو بار

طیف گسترده ای از میوه ها و سبزیجات

روغن های گیاهی مانند روغن زیتون یا آفتابگردان.1

تشخیص آترواسکلروز

برای تشخیص آترواسکلروز ابتدا پزشک معاینات بدنی انجام می دهد؛ مثلا: گوش دادن به شریان ها و بررسی نبض بیمار. همچنین برای تشخیص بهتر آترواسکلروز آزمایشاتی باید انجام گیرد؛ مانند:

آزمایش خون (سنجش مقادیر لیپوپروتئین ها، کلسترول توتال، تری گلیسریدها)

تصویر برداری رزونانس مغناطیسی

سی تی اسکن

تست ورزش

آنژیوگرافی.3

عوامل خطر آترواسکلروز

شناسایی ریسک فاکتور های آترواسکلروز و سکته مغزی موفقیتی برجسته و چشمگیر به شمار می رود. پیشگیری اولیه از این اختلالات شامل بررسی و کنترل ریسک فاکتورها در افراد بدون علامت است. کاهش ریسک فاکتورها نشان دهندة کاهش میزان آترواسکلروز در تمام رده های سنی است.

بسیاری از حوادث کرونری را می توان به واسطة اتخاذ سبک زندگی سالم و بهداشتی (داشتن رژیم غذایی سالم، ورزش یا فعالیت بدنی منظم، کنترل وزن و پرهیز از تنباکو) و ادامه درمان با داروهای ضد فشارخون وکاهنده چربی مورد پیشگیری قرار داد.

بعضی از ریسک فاکتورهایی که به ایجاد آترواسکلروز کمک می کنند:

رژیم غذایی ناسالم

استرس

خواب ناکافی

افزایش تری گلیسرید

چاقی

سندرم متابولیک (شامل: کاهش HDL، افزایش تری گلیسرید، چاقی شکمی)

دیابت

فشار خون بالا

کلسترول بالا

دیس لیپیدمی (پروفایل چربی خون)

ورزش نکردن یا ورزش نامنظم

استعمال تنباکو بویژه سیگار.3

پیشگیری

تغییرات سبک زندگی که برای درمان آترواسکلروز توصیه شده اند می توانند به پیشگیری از آن نیز کمک کنند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- ترک سیگار

- مصرف مواد غذایی سالم

- ورزش منظم

- حفظ وزن سالم.2

درمان آترواسکلروز

درمان شامل تغییر شیوه زندگی فعلی شما برای کاهش میزان چربی و کلسترول مصرف شده است.

شاید برای بهبود سلامتی قلب و رگ های خونی خود نیاز به ورزش بیشتری داشته باشید.

در مواردی که آترواسکلروز شما شدید باشد، پزشکتان ممکن است تغییر شیوه زندگی را به عنوان اولین خط درمان توصیه کند.

همچنین ممکن است شما به درمان های پزشکی تکمیلی مانند داروها یا جراحی نیاز داشته باشید.

داروها

داروها می توانند از بدتر شدن آترواسکلروز جلوگیری کنند.

داروهای درمان آترواسکلروز عبارتند از:

داروهای کاهش دهنده کلسترول

دیورتیک ها برای کاهش فشار خون

مهار کننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (ACE)

مسدود کننده های بتا یا مسدود کننده کانال های کلسیم برای کاهش فشار خون

ضد انعقاد و داروهای ضد پلاکت برای جلوگیری از لخته شدن خون و گرفتگی شریان

آسپرین به ویژه برای افرادی که سابقه بیماری قلبی عروقی آترواسکلروتیک دارند (به عنوان مثال، حمله قلبی و سکته مغزی) به ویژه موثر است. مصرف آسپیرین می تواند خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را کاهش دهد.

اگر قبلا بیماری قلبی و عروقی آترواسکلروتیک وجود نداشته باشد، در صورت کم خطر بودن خونریزی و خطر ابتلا به بیماری قلبی عروقی آترواسکلروتیک، باید از آسپرین به عنوان داروی پیشگیری استفاده کنید.

عمل جراحی

اگر علائم شدید باشد یا اگر بافت ماهیچه یا عضله در معرض خطر باشد، ممکن است عمل جراحی ضروری باشد.

جراحی های احتمالی برای درمان آترواسکلروز شامل موارد زیر است:

جراحی بای پس

استفاده از یک رگ از جایی دیگر در بدن یا یک لوله مصنوعی برای توزیع کردن خون در اطراف شریان مسدود شده یا باریک شده می باشد.

ترومبو لیتیک درمانی

حل لخته خون با تزریق یک دارو به شریان

آنژیوپلاستی

استفاده از سوند و بالون برای بازکردن شریان می باشد ، گاهی اوقات قرار دادن استنت (لوله توری) برای باز کردن شریان است.

endarterectom

جراحی برداشتن رسوبات چربی از شریان

آتروکتومی

از بین بردن پلاک از سرخرگ با استفاده از سوند.

سخت شدن شریان ها قابل برگشت نیست. با این وجود، درمان علت اصلی و ایجاد سبک زندگی سالم و تغییر رژیم ها می تواند به کند شدن روند یا جلوگیری از بدتر شدن آن کمک کند.

برای ایجاد تغییرات مناسب در سبک زندگی باید تحت مراقبت پزشکتان باشید. برای کنترل وضعیت خود و جلوگیری از عوارض نیز باید داروهای مناسب مصرف کنید.1

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.asriran.com
3.www.angabinteb.com