سندروم بهجت، علل و علائم آن

بیماری بهجت چیست؟

بیماری یا سندروم بهجت (Behçet’s disease) یک بیماری التهابی مزمن و طولانی‌مدت است که در اثر واسکولیت (التهاب یا تورم رگ‌های خونی) ایجاد می‌شود که منجر به آسیب به شریان‌ها و رگ‌ها می‌شود.

علت بیماری بهجت هنوز مشخص نیست! زنان و مردان به یک میزان تحت تأثیر این بیماری قرار می‌گیرند. این عارضه در هر سنی ممکن است ایجاد شود، اما بیشتر اوقات بین سنین 20 تا 30 سالگی شروع می‌شود.1

علائم بیماری بهجت

علائم اصلی سندروم بهجت عبارتند از:

زخم‌های دهانی و یا ناحیه دستگاه تناسلی

علائم پوستی

درد مفاصل

التهابِ چشم

مغز، اعصاب، ریه‌ها (به ندرت)، دستگاه روده و کلیه‌ها نیز می‌توانند درگیر شوند.1

مناطقی از بدن که معمولاً تحت تأثیر بیماری بهجت قرار می گیرند عبارتند از:

دهان

زخم های دردناک دهانی شایع ترین نشانه بیماری بهجت هستند. آنها به صورت ضایعات برجسته و گرد در دهان شروع می شوند که به سرعت به زخم های دردناک تبدیل می شوند. زخم ها معمولاً طی یک تا سه هفته بهبود می یابند.

پوست

برخی از افراد در بدن خود دچار زخم های آکنه ای می شوند. برخی دیگر روی پوست خود به خصوص در قسمت پایین ساق پا ،قسمت های قرمز ، برجسته و حساس مشاهده می کنند.

دستگاه تناسلی

زخم های قرمز و باز می توانند در کیسه بیضه یا کشاله ران ایجاد شوند. زخم ها معمولاً دردناک هستند و می توانند جای زخم همیشگی ایجاد کنند.

چشم ها

التهاب در چشم باعث قرمزی ، درد و تاری دید شده و به طور معمول در هر دو چشم ایجاد می شود. در افراد مبتلا به بیماری بهجت ،علائم این بیماری می تواند گاها ظاهر شده یا از بین برود.

مفاصل

تورم و درد مفصل (اغلب در زانوها )در افراد مبتلا به بیماری بهجت دیده میشود .مچ پا ، آرنج یا مچ دست نیز ممکن است درگیر شوند.این علائم و نشانه ها ممکن است یک تا سه هفته طول بکشد و خود به خود برطرف شوند.

رگ های خونی

در نتیجه لخته شدن خون ، التهاب در وریدها و عروق می تواند باعث قرمزی ، درد و تورم در بازوها یا پاها شود. التهاب در رگهای بزرگ می تواند منجر به عوارضی مانند باریک شدن یا انسداد رگ شود.

دستگاه گوارش

انواع علائم و نشانه ها می توانند بر سیستم هضم دستگاه گوارش تأثیر بگذارند ، از جمله درد شکم ، اسهال و خونریزی

مغز

التهاب در مغز و سیستم عصبی می تواند باعث سردرد ، تب ، گیجی ، عدم تعادل یا سکته مغزی شود.2

علت بیماری بهجت

هیچ‌کس دقیقا علت ایجاد بیماری بهجت را نمی‌داند. اما این بیماری می‌تواند نوعی اختلال و بیماری خودایمنی باشد. بدین معنا که سیستم ایمنی بدن، به اشتباه، برخی از سلول‌های سالم بدن را هدف قرار داده و به آنها حمله می‌کند. احتمالا عوامل ژنتیکی و زیست‌محیطی هم در ایجاد این بیماری نقش دارند.

در بررسی‌ها، ارتباط چند ژن با این بیماری مشخص شده است. برخی از محققان بر این باورند که باکتری و ویروس‌ها می‌توانند افرادی را که دارای ژن‌های خاصی در بدن هستند، درمعرض خطر ابتلا به بیماری بهجت قرار دهد.3

عوامل خطر سندرم بهجت

عواملی که خطر ابتلا به بیماری بهجت را افزایش می‌دهند، موارد زیر هستند:

سن

مردان و زنانی که در دهه‌ی ۲۰ یا ۳۰ زندگی‌شان قرار دارند، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند، اما کودکان و بزرگ‌سالان مسن‌تر هم ممکن است به آن مبتلا شوند.

محل زندگی

مردمان کشورهای خاورمیانه و خاور دور، ازجمله ترکیه، ایران، ژاپن و چین ممکن است بیش از مناطق دیگر به این بیماری مبتلا شوند.

جنسیت

اگرچه این بیماری هم در زنان و هم مردان رخ می‌دهد، شدت آن در مردها بیشتر است.

ژن

وجود ژن‌هایی مخصوص، خطر ابتلا به بیماری بهجت را افزایش می‌دهد.3

روش تشخیص

هیچ آزمایشی برای تشخیص این که شما به بیماری بهجت مبتلا هستید وجود ندارد. بنابراین پزشک شما در درجه اول علائم و نشانه های شما را بررسی می کند. از آنجا که تقریباً همه مبتلایان به زخم های دهان مبتلا می شوند ، به طور کلی زخم های دهانی که طی سه ماه حداقل سه بار عود کرده اند برای تشخیص بیماری بهجت کاربردی هستند.

علاوه بر این ، تشخیص بیماری بهجت حداقل به دو علامت دیگر نیاز دارد ، مانند:

زخم های تناسلی مکرر

التهاب چشم

زخم های پوستی

نوعی آزمایش برای تشخیص وجود دارد که در آن پزشک شما یک سوزن استریل را وارد پوست شما می کند و یک تا دو روز بعد همان ناحیه از بدن را معاینه می کند. اگر آزمایش مثبت باشد ، در جایی که سوزن وارد شده است ، زیر پوست شما یک برجستگی کوچک ایجاد می شود. این نشان می دهد که سیستم ایمنی بدن شما نسبت به یک آسیب جزئی واکنش بیش از حد نشان می دهد.2

درمان بیماری بهجت

درمان خاص و مطمئنی برای این بیماری وجود ندارد. پزشک مواقعی که بیماری خفیف است، با تجویز دارو برای بیمار، درد و التهاب را کنترل می‌کند. اما اگر علائم بیماری شدیدتر باشند، او مجبور می‌شود که برای تمام مشکلاتی به‌وجودآمده در اثر این بیماری، دارو تجویز کند.

پزشک ممکن است برای درمان مشکلات ناشی از این بیماری، داروهای زیر را تجویز کند:

کرم، ژل و پماد برای پوست

برای کاهش درد و التهاب، داروهای موضعی کورتیکواستروئید به‌طور مستقیم روی پوست و زخم‌های ناحیه‌ی تناسلی استفاده می‌شود.

شست‌وشوی دهان

دهان‌شویه‌های خاص حاوی کورتیکواستروئید و دیگر مواد درمان‌کننده می‌توانند درد زخم‌های دهانی را کاهش دهند.

قطره‌های چشمی

قطره‌های چشمی حاوی کورتیکواستروئید یا دیگر داروهای درمان التهاب و ضدالتهاب می‌توانند از درد و قرمزی چشم‌ها، در صورت وجود التهاب خفیف، بکاهند.

درمان سیستماتیک بیماری بهجت

اگر درمان‌های موضعی مؤثر واقع نشد، پزشک ممکن است دارویی به نام کلشی‌سین (Colchicine) تجویز کند. ورم مفاصل با استفاده از این دارو برطرف خواهند شد. در موارد شدید این بیماری، باید از درمان‌های خاصی که در ادامه توضیح داده شده‌اند، استفاده کرد:

استفاده از کورتیکواستروئید برای کنترل التهاب

کورتیکواستروئیدها، مانند پردنیزون (prednisone) می‌توانند از التهاب ناشی از بیماری بهجت، بکاهند. اما اگر فقط از این دارو استفاده شود، ممکن است علائم بارها عود کنند. بنابراین پزشکان در کنار این دارو، داروهای سرکوب‌کننده‌ی سیستم ایمنی بدن هم تجویز می‌کنند تا از فعالیت بیش‌ازحد سیستم ایمنی پیشگیری کنند.

استفاده از داروهای سرکوب‌کننده ایمنی بدن

با استفاده از این داروها، جلوی حمله‌ی سیستم ایمنی بدن به سلول‌های سالم گرفته شده و از التهاب کاسته می‌شود. داروهای سرکوب‌کننده‌ی سیستم ایمنی بدن، مانند آزاتیوپرین (azathioprine)، سیکلوسپورین (‌cyclosporine)، سیکلوفسفامید (cyclophosphamide)، نقش مهمی در درمان بیماری بهجت دارند. البته به‌دلیل اینکه این داروها، از فعالیت سیستم ایمنی بدن می‌کاهند، فرد ممکن است در معرض بیماری های عفونی قرار گیرد. از عوارض جانبی این داروها می‌توان به اثرات منفی آنها در کبد و کلیه، کم شدن گلبول‌های خون و فشار خون بالا اشاره کرد.

استفاده از داروهای تغییردهنده واکنش ایمنی بدن

داروی اینترفرون آلفا-۲ب (Interferon alfa-2b) می‌تواند فعالیت سیستم ایمنی بدن را تنظیم کرده و التهاب بدن را مهار کند. از این دارو، به‌تنهایی و یا در کنار داروهای دیگر استفاده می‌شود تا در درمان زخم‌های پوستی، درد مفاصل و التهاب چشم افراد مبتلا مؤثر عمل کنند. عوارض جانبی این داروها مانند بروز دردهای ناشی از آنفولانزا همچون درد ماهیچه و خستگی است.

داروهایی که تولید ماده‌ای به‌نام فاکتور نکروز توموری آلفا (TNF) را مسدود می‌کند، در درمان برخی از علائم بیماری بهجت، به‌ویژه در افرادی که دچار علائم شدیدتر یا پایدارتری‌اند، مؤثر هستند. از این داروها می‌توان به اینفیلیکسیماب و اتانرسپ اشاره کرد. از عوارض جانبی این داروها هم می‌توان به سردرد، جوش‌های پوستی و افزایش خطر ابتلا به عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی اشاره کرد.3

پینوشتها
1.www.resaa.net
2.www.salamateaval.com
3.www.chetor.com