يونيكس و نسخه هاي معروف آن

يونيكس، سيستم عاملي است كه در سال 1969 توسط گروهي از كاركنان AT&T (سازمان تلگراف و تلفن آمريكا) در لابراتور بل (Bell ) بنيان نهاده شد. سيستم هاي يونيكس امروزي به انواع و شعبه هاي گوناگوني تقسيم مي شوند كه در طول سال ها توسط خود AT&T و بسياري از شركت ها و گروه هاي انتفاعي و غير انتفاعي ديگر در سراسر جهان گسترش پيدا كردند. از سال 2007، يك كنسرسيوم استانداردهاي صنعتي به نام The Open Group صاحب نام تجاري UNIX مي باشد.
تنها، سيستم هايي كه به طور كامل همسان و مبتني بر قوانين Single Unix Spcification مي باشند، مجاز به استفاده از اين نام تجاري شناخته مي شوند و باقي سيستم ها در طبقه بندي يونيكس مانند (Unix- like) جايدهي مي شوند. در دهه هاي 1970 و اوايل 1980، تاثير يونيكس در دايره هاي آكادميك (براي مثال نسخه هاي BSD كه محصول دانشگاه كاليفرنيا –Berkeley بود) موجب جنبش بزرگي از آن در گرايش هاي تجاري نيز گشت كه از مهمترين آنان مي توان به نسخه هايي چون Solaris از شركت Sun Microsystems و يا HP-UX و حتي IBM AIX اشاره كرد. امروزه به علاوه سيستم هاي تاييد شده يونيكس مانند سيستم هاي نامبرده به علاوه Apple Mac OS X سيستم هاي يونيكس مانند هم بسيار پر طرفدار مي باشند كه از جمله آنان مي توان به سيستم عامل هاي معروفي چون Linuxها و يا BSD ها اشاره كرد. گاهي اوقات يونيكس سنتي ممكن است به منظور توضيح و تفسير يكي از نسخه هاي يونيكس و يا سيستم عامل هايي كه يكي از خصوصيات Version7 Unix يا Unix System V را دارا هستند، مورد استفاده قرار گيرد. شايان ذكر است كه زبان برنامه نويسي اصلي كه در يونيكس به كار رفته C مي باشد.

لينوكس: Linux

لينوكس به طور كلي ناميست كه به سيستم عامل هاي يونيكس مانندي كه بر اساس هسته لينوكس مي باشند، تعلق مي گيرد. پيشرفت و توسعه اين سيستم عامل را مي توان والاترين و برجسته ترين مثال از خانواده نرم افزارهاي آزاد و باز دانست، به طوري كه مي توان گفت تمام سورس و ساختار بستر اين سيستم عامل، تحت قوانين ذكر شده در اجازه نامه عمومي و همگاني گنو (GNU)، قابل ويرايش و پخش مجدد در سراسر دنيا و به صورت كاملاً مجاني مي باشند. اين سيستم عامل غالبا به دليل استفاده هايش در سرورها مورد شناخت واقع مي شود. البته اين مسئله را نمي توان تاييد و يا تكذيب نمود، اما آن چيز كه پر واضح است، قدرت بالا و انعطاف پذيري فوق العاده اين سيستم عامل در سرورها و كلاينت هاي سطح بالا مي باشد.
اگر چه بايد گفت اين سيستم عامل بر روي انواع مختلفي از سخت افزارها، سيستمهاي درون ساختاري، موبايل ها و حتي ابر كامپيوترها استفاده مي شود. در ساله اي اخير، نسخه هاي مختلف لينوكس كه قابليت نصب بر روي كامپيوترهاي روميزي و همراه را دارا هستند، اين افزايش را به صورت گسترده اي افرايش يافته اند. Linux اگرچه، اين افزايش را به صورت گسترده اي مديون نسخه بسيار محبوب Ubuntu براي كامپيوترهاي همراه است. Ubuntu نسخه اي از لينوكس است كه بر اساس نسخه پايه اي و اصلي گنو لينوكس Debian پايه گذاري شده است.
هدف اصلي اين نسخه محبوب و البته علل اصلي محبوبيت آن را بايستي در نكاتي چون آساني مراحل نصب، كارآمدي، زيبايي گرافيكي و مثال زدني آن و البته پشتيباني اينترنتي بسيار قدرتمند و فراگير، جست و جو نمود؛ البته اين زيبايي و سادگي با اشكالاتي در سطح هسته سيستم عامل نيز همراه بوده كه خود نيازمند رسيدگي ويژه اي مي باشد نام لينوكس، خود از Linux Kernel برگرفته شده است كه در واقع در سال 1991 توسط «لينوس تراوالدوز» كه امروزه با عنوان بناينگذار لينوكس شناخته مي شود، براي اين سيستم عامل انتخاب شد. نام هاي استفاده شده در اين سيستم اگر چه، از سيستم عامل GNU كه بنيان آن را «ريچارد استالمن» براي اولين بار در سال 1983گذاشت، برگرفته شده اند از جمله اين نام ها مي توان به Library و يا Utility اشاره كرد. گنو نام منتخب براي بنياد نرم افزارهاي آزاد يا GNU/Linux مي باشد. موارد زير را مي توان از نسخه هاي معروف لينوكس دانست:
Debian
IBM-Novell OpenSuse
RedHat Linux
RedHat Fedora Core
Ubuntu / Kubuntu
Sun Microsystems OpenSolaris
Xandros
Aich Linux
CentOS Enterprise Linux

سولاريس: Solaris

سولاريس سيستم عاملي ديگري بر پايه يونيكس است، در ابتدا، اين مسئله شايان ذكر است كه سيستم عامل هاي Solaris و OpenSolaris اگر چه هر دو از محصولات شركت Sun Microsystems بوده و بر پايه يونيكس بنا شده اند، داراي تفاوت هاي بسيار زيادي در سطح بستري سيستم مي باشند. سيستم عامل Solaris خوش آوازگي خود را در Scalability ‌به خصوص در سيستم هاي SPARC مي داند. Scalability را مي توان به طور اختصار به عنوان يكي از خواص بسيار مهم يك سيستم، يك شبكه و يا حتي يك پردازش در علوم مخابرات و مهندسي نرم افزار دانست، كه در واقع بيان كننده توانايي آنها براي برخورد و رويارويي با ميزان نامشخص و در حال افزايشي از وظايف به صورتي كاملاً منطقي و حساب شده است، به بيان ديگر اين نام به سيستم هاي آماده گسترش تعلق مي گيرد. از علل ديگر محبوبيت سولاريس براي كاربران آن را مي توان خدمات نويني كه در اين سيستم عامل ارايه شده اند، دانست. از جمله اين خدمات مي توان به DTrace و ZFS اشاره كرد. سولاريس از سيستم عامل هاييست كه داراي مجوز Single Unix Specification مي باشند و به همين دليل نه تنها برپايه يونيكس است، بلكه از نسخه هاي يونيكس نيز به حساب مي آيد. البته امروزه بيشتر كدهاي اين سيستم عامل تحت عنوان OpenSolaris به عنوان نسخه اي از لينوكس ارايه شده اند و در دسترس مي باشند. سولاريس به عنوان سيستم عاملي ايده آل براي استفاده در سرورها شناخته شده است، اما معمولا به لحاظ محيط گرافيكي بسيار ساده آن به كاربران معمولي و براي استفاده بر روي كامپيوترهاي شخصي توصيه نمي شود. البته اين اعتقاد كم كم در حال فراگير شدن است كه سولاريس نياز به بروز رساني جدي دارد، اما از طرفي ديگر حضور OpenSolaris به عنوان يك لينوكس و سيستم عاملي با سورس باز كه بر پايه خود سولاريس بنا شده است، خود گمان اين مسئله را ايجاد مي كند كه شركت Sun احتمالا به مسئله بروز رساني توجه ويژه اي را اختصاص داده است. جديدترين نسخه اين سيستم عامل 10 Solaris مي باشد.

يونيکس برکلي: BSD

اين نام كه برگرفته شده از نام كامل Berkeley Software Distribution است، نسخه اي از يونيكس است كه نام «يونيكس بركلي» نيز شناخته مي شود. اين سيستم عامل، شناخته و پرداخته گروه تحقيقات سيستم هاي كامپيوتري دانشگاه بركلي كاليفرنيا در ايالات متحده، بين سال هاي 1977 تا 1995، زماني آخرين نسخه پايدار آن معرفي شد، مي باشد. امروزه نام BSD به طور غير تنها، معمولا و نه هميشه به سيستم عامل هاي برگرفته شده از آن اتلاق مي شود. از جمله معروف ترين اين سيستم ها مي توان به FreeBSD و NetBSD و OpenBSD اشاره كرد. اين خانواده از سيستم عامل ها را نيز مي توان فوق العاده قدرتمند براي سرور ولي اين بار همچنين مفيد براي كاربران سطح بالا دانست. شايان ذكر است كه سيستم عاملي كه در حال حاضر توسط شركت Yahoo، صاحب و اداره كننده رسمي سايتwww.Yahoo.com مورد استفاده قرار مي گيرد، FreeBSD مي باشد.

سيستم عامل مكينتاش: Apple Mac OS X

OS X سيستم عاملي است كه طراحي، پخش و فروش آن توسط شركت Apple به انجام رسيده، و از سال 2002 در تمام انواع كامپيوترهاي توليد اين شركت مورد استفاده قرار گرفته است. توليد اين سيستم عامل اگر چه، پس از توليد و ارايه آخرين سيستم عامل سبك كلاسيك Apple به نام9 Mac OS صورت گرفت. Mac OS به عنوان سيستم عاملي اصلي Apple از سال 1984 مورد توجه قرار دارد. شايان ذكر است كه «بيل گيتس» مدير عامل شركت مايكروسافت يك سال پيش از آن، در سال 1983، در كنفرانس بين المللي شركت Apple گفت: «به نظر من تا به حال تنها كامپيوترهايي كه تمام استانداردهاي ممكن را دارا هستند، كامپيوترهاي توليد شده توسط شركت Apple مي باشند» البته اين اعتقاد كماكان درميان كاربران Apple وجود دارد، كساني كه به هيچ وجه حاضر به تعويض كامپيوترهاي خود با هيچ مدل از مارك ديگر نيستند.
اما چرا؟ زيبايي، آساني در استفاده، هماهنگي و هارموني فوق العاده ميان سخت افزار و نرم افزار، قدرت، كيفيت و سرعت و از همه مهمتر امنيت بسيار بالا در اين سيستم عامل، همه و همه از عوامل مهم و عللي به شمار مي روند كه موجب مي شود كاربران اين سيستم آن را عضوي جدا نشدني از خانواده درجه يك خود ببينند. اما Mac OS X به نوع خود در ميان سيستم عامل هاي Apple، انقلابي مهم به شمار مي رود. حرف X كه بيان كننده عدد 10 در اعداد رومي است، به عنوان عضوي معروف و معرف نوع جديد اين سيستم عامل كه بر پايه يونيكس نيز مي باشد، شمرده مي شود. اين سيستم عامل بر پايه تكنولوژي شناخته شده توسط شركت سابق مدير عامل Apple آقاي Steve Jobs موسوم به NeXT در نيمه دوم ده هشتاد تا اوايل سال 1994، زماني Apple اين كمپاني را خريد، بنا شده است. Mac OS X بر پايه Mach Kernel بنا شده است به همين سبب قسمت هاي مشخصي از سيستم عامل هاي Free BSD و NetBSD در Nextstep يا در واقع هسته OS X به کار رفته اند.Nextstep سيستم عاملي شي گرا (Object- Oriented) بود كه توسط NeXT بنيان نهاده شد. در ششمين و جديدترين نسخه اين سيستم عامل، 10,5 Mac OS X v كه سازگار با سيستم هاي داراي پردازشگرهاي (CPU) شركت Intel نيز مي باشند، داراي گواهينامه UNIX 03 مي باشد، و بنابراين از نسخه هاي مستقيم يونيكس محسوب مي شود.
اولين نسخه از اين 1,0 Mac OS X Server در سال 1999 و چندي بعد نسخه روميزي و خانگي آن موسوم به 10,0 Mac OS X در سال 2001 وارد بازار شدند. نامگذاري نسخه هاي Mac OS X بر اساس نام گربه سانان بزرگ انجام مي گيرد؛ براي مثال، 10,5 Mac OS X v به طور معمول از سوي Apple با عنوان Leopard يا پلنگ خوانده مي شود.از سوي ديگر، نسخه سرور اين سيستم عامل موسوم به Mac OS X server به لحاظ ساختاري شبيه نسخه روميزي آن است و داراي ابزارهاي پيشرفته اي در زمينه مديريت شبكه مي باشد كه از جمله مهمترين آنان مي توان به Mail Transfer Agent وSamba Server وXgrid Server وDomain Name Server وLDAP اشاره كرد.
اين سيستم عامل از قبل بر روي كامپيوترهاي سرور توليد اين كمپاني، موسوم به سرورهاي Xserve نصب مي شود، اما تقريبا مي توان گفت كه قابليت نصب و هماهنگي بر روي تمامي كامپيوترهاي Apple اعم از سرور و روميزي را دارد. Apple همچنين 3 نسخه مخصوص از اين سيستم عامل را براي 3 محصول ديگر خود، به جز كامپيوترها،نيز مورد استفاده قرار مي دهد، اين سه محصول شامل موارد مقابل مي شوند:سيستم عامل موسوم به iPhone OS براي گوشي ها موبايل iPhone و دستگاهاي پخش موسيقي iPod Touch و در نهايت سيستم عامل بدون نام مورد استفاده در Apple TV شايان ذكر است كه سورس اصلي خود اين سيستم عامل باز نمي باشد اما داراي كامپوننت هايي با سورس باز است. Mac OS X از قدرتمندترين و پيشرفته ترين انواع سيستم عامل در تمام سطوح از سرور تا كاربران مبتدي خانگي به شمار مي رود.
منبع: ماهنامه دنياي کامپيوتر و ارتباطات؛ شماره 78
/خ