هیپنوتراپی چیست؟

هیپنوتراپی (Hypnotherapy) به‌عنوان روشی موثر برای درمان اختلال‌های روان‌شناختی و تغییر عادات و افکار در جهت ایجاد سبک زندگی جدید، شناخته می‌شود. هیپنوتراپی بر پایه هیپنوتیزم است و باید توسط هیپنوتراپیست انجام ‌شود.

این روش درمانی برای درمان اضطراب، افسردگی، وسواس و کاهش وزن و همچنین به‌عنوان درمان مکمل برای بهبود بیماری‌های جسمی تجویز می‌شود. از ویژگی‌های منحصربه‌فرد هیپنوتراپی این است که روان‌درمانگر می‌تواند به ضمیر ناخودآگاه افراد دسترسی داشته باشد. روان‌درمانگر با ایجاد تصویرسازی ذهنی، پرسش‌وپاسخ و تکرار عبارات مشخصی، در ضمیر ناخودآگاه مراجعه‌کننده عادات، خاطره‌ها، افکار و احساسات جدیدی را جایگزین می‌کند.

بخش ناخودآگاه ذهن، افکار و احساسات ناهوشیار ما را مدیریت می‌کند. رفتارهایی که از ضمیر ناخودآگاه نشئت می‌گیرند، غیرارادی و خودکار هستند. دلیل بسیاری از شکست‌های ما برای لاغری نیز متعلق به همین بخش از ذهن است. بنابراین به وسیله هیپنوتراپی می‌توان دلایل اصلی پرخوری و عادات ناسالم غذایی را تشخیص داد و با تلقین راهکارهای مناسب توسط روان‌درمانگر، این رفتارها را اصلاح کرد.1

چه اتفاقاتی در یک جلسه هیپنوتراپی می‌افتد؟

در ابتدا هیپنوتراپیست ذهن شما را آرام می‌کند.

زمانی که ذهن و بدنتان کاملا آرام شد، هیپنوتراپیست به ضمیر ناخودآگاه شما دسترسی پیدا می‌کند.

با استفاده از کلمات دقیق و ظریف، هیپنوتراپیست دلیل پرخوری شما را جویا می‌شود و بعد راه‌های جدیدی را برای درمان آن پیشنهاد می‌کند.

هیپنوتراپیست از شما می‌خواهد که خود را در حال انجام راه‌حل‌های جدید تصور کنید.

در این حالت شما می‌توانید هر راه حلی را که حس ناخوشایندی به شما می‌دهد، انجام ندهید.2

آیا هیپنوتراپی برای کاهش وزن مفید است؟

شاید هیپنوتراپی برای افرادی که می‌خواهند وزن کم کنند، از رژیم های لاغری و ورزش به‌تنهایی بهتر باشد. کاری که هیپنوتراپی انجام می‌دهد این است که با اثرگذاشتن بر ذهن می‌تواند عادت‌هایی مانند پرخوری را تغییر دهد. با‌این‌حال، اینکه این روش تا چه اندازه مفید است هنوز جای بحث دارد.

آزمایشی کنترل‌شده استفاده از هیپنوتراپی برای کاهش وزن را در افرادی که آپنه خواب انسدادی داشتند، بررسی کرد. این پژوهش دو شکل خاص هیپنوتراپی را در مقایسه با توصیه‌های سادۀ رژیمی برای کاهش وزن و آپنه خواب بررسی کرد.

همهٔ ۶۰ نفری که در این پژوهش شرکت کرده بودند، در ۳ ماه، ۲ تا ۳ درصد کاهش وزن داشتند. در ۱۸ ماه بعدی، گروهی که تحت هیپنوتراپی قرار گرفته بودند به‌طور متوسط ۳٫۵ کیلوگرمِ دیگر نیز کم کردند. پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که گرچه این مقدار کاهش وزن خیلی قابل‌توجه نیست، نشان می‌دهد برای اثبات مفیدبودن هیپنوتراپی در درمان چاقی و اضافه‌وزن به پژوهش‌های بیشتری نیاز است.

پژوهش دیگری از هیپنوتراپی و به‌طور خاص از رفتار درمانی شناختی برای کاهش وزن استفاده کرد. این پژوهش نشان داد وزن شرکت‌کنندگان در مقایسه با گروه دیگری که از این نوع درمان استفاده نکرده بودند به‌مقدار کمی کاهش پیدا کرده است. پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که با اینکه احتمال دارد هیپنوتراپی بر کاهش وزن اثر بگذارد، هنوز پژوهش‌های کافی برای تقویت این ادعا وجود ندارد.

باید به این نکته توجه کنیم که پژوهش‌های کافی در حمایت از اثر هیپنوتیزم به‌تنهایی در کاهش وزن وجود ندارد. بیشتر پژوهش‌هایی که وجود دارند، بر استفاده از هیپنوتراپی در کنار رژیم غذایی یا ورزش تمرکز کرده‌اند.3

روش‌های هیپنوتراپی برای کاهش وزن کدام است؟

روش‌های هیپنوتراپی بر پایه تلقین و تجسم موقعیت‌ها و احساساتی است که می‌خواهیم تجربه کنیم. به‌همین دلیل ممکن است برای افراد مختلف روش‌های گوناگونی تجویز شود؛ زیرا اهداف هر شخص متفاوت از دیگری است. به‌طور کلی در هیپنوتراپی برای کاهش وزن، تمرکز اصلی روی تصور خودمان در حالات زیر است:

به وزن و تناسب اندام دلخواهمان رسیده‌ایم

با انگیزه ورزش می‌کنیم

رژیم غذایی خود را رعایت می‌کنیم

پرخوری نمی‌کنیم و از خوردن غذاهای سالم لذت می‌بریم

نسبت به بدن خود احساس خوبی داریم

به عنوان فردی با اعتمادبه‌نفس در جامعه حضور داشته و خودمان را همان‌طور که هستیم دوست داریم

تغییرات مثبت خود را می‌بینیم و آن‌ها را می‌پذیریم

تمامی این تصورات به ما کمک می‌کنند تا باورهای گذشته خود را تغییر دهیم و به سمت ایجاد احساسات و افکاری جدید قدم برداریم.1

خطرات هیپنوتراپی چیست

هیپنوتراپی برای بیشتر افراد بی‌خطر است. واکنش‌های نامطلوب نادر هستند.

خطرات احتمالی هیپنوتراپی عبارت‌اند از:

سردرد؛

سرگیجه؛

خواب آلودگی؛

اضطراب؛

استرس؛

ایجاد حافظه کاذب.

افرادی که دچار اختلال توهم یا هذیان هستند باید قبل از جلسهٔ هیپنوتراپی، این موضوع را با درمانگرشان در میان بگذارند. همچنین، افرادی که تحت‌تأثیر مواد مخدر یا محرک و یا الکل هستند نباید تحت هیپنوتراپی قرار بگیرند.3

آیا هیپنوتراپی برای همه موثر است؟

یکی از سوالات رایج درباره هیپنوتراپی همین است. جواب دادن به این سوال تا زمانی که هیپنوتراپی را امتحان نکنید ممکن نیست. هیپنوتراپی بر همه به یک شکل تاثیر نمی‌گذارد. به طور کلی این روش کمک می‌کند تا عادات اشتباه غذایی خود را ترک کنید و عادات درست را در برنامه غذایی و رژیم خود جا بدهید.

به یاد داشته باشید که هیپنوتراپی یک روش درمانی روانی است و باید برای کاهش وزن در کنار جلسات هیپنوتراپی، یک رژیم غذایی خوب و یک برنامه ورزشی منظم انتخاب کنید. اگر برای کاهش وزن و درست غذا خوردن به مشاوره و راهنمایی احتیاج دارید بهتر است از یک مشاور تغذیه بخواهید تا کمکتان کند.2

موانع احتمالی کاهش وزن

خیلی از مردم تلاش می‌کنند تا وزن کم کنند، اما به دلایل مختلفی موفق به این کار نمی‌شوند. معمولا به این موانع ذهنی که از کاهش وزن جلوگیری می‌کنند، دلایل ثانویه می‌گویند.

اکثر مواقع این موانع نا‌خودآگاه هستند و از بین بردن آنها مشکل است. واقعیت امر این است که ذهن انسان از تغییر می‌ترسد؛ به همین دلیل بعضا با تغییر ندادن، احساس آرامش می‌کنیم

. ذهنمان به ما می‌گوید “همینطور که هستیم بمانیم تا احساس امنیت و آرامش کنیم”. به همین دلیل بعضی مواقع دلمان می‌خواهد وزن کم کنیم اما ضمیر ناخود‌آگاه مانع از کاهش وزن می‌شود.

هیپنوتراپی این دسته از افکار و موانع ناخودآگاه را هدف قرار می‌دهد و سعی می‌کند آنها را تغییر دهد. با این کار بالاخره کسانی که می‌خواهند وزن کم کنند، می‌توانند بر موانع ذهنیشان پیروز شوند و به هدف خود برسند.

در ادامه بعضی از دلایلی که ممکن است مانع از کم کردن وزن شود را بررسی می‌کنیم.

۱- با غذا خوردن آرام می‌شوید

ذهن ما غذا خوردن را با آغوش گرم و پر آرامش مادران در دوران کودکی ارتباط می‌دهد. بعضی از متخصصین معتقدند که این رابطه هیچگاه ذهن ما را ترک نکرده؛ در نتیجه زمانی که احساس اضطراب یا استرس داریم و یا فشار‌های روانی زیادی را حس می‌کنیم، غذا خوردن به ما آرامش می‌دهد.

در این مواقع غذا خوردن این حس را به ما می‌دهد که به دوران خوب و بدون نگرانی کودکی‌مان برگشته‌ایم. اینجاست که غذاخوردن احساسی ممکن است به مانعی برای کاهش وزن تبدیل شود.

تا حالا شده‌ بعد از یک روز پرمشغله و استرس، یک شکلات بخورید؟ و یا زمانی که احساس تنهایی و ناراحتی می‌کنید از بیرون غذا سفارش بدهید؟ اگر جواب‌تان به این سوال‌ها مثبت است، احتمالا شما غذا خوردن احساسی را تجربه کرده‌اید.

در این حالت کم کردن وزن و غذا نخوردن سخت است؛ چرا که غذا حکم یک دوست و رفیق را به هنگام ناراحتی برای شما پیدا کرده و بدون غذا نمی‌توانید با مشکلات و احساساتتان کنار بیایید.

هیپنوتراپی دقیقا بر اینگونه مشکلات دست می‌گذارد و به شما یاد می‌دهد که چگونه احساسات و افکار منفی خود را کنترل کنید و دیگر نیازی به غذا خوردن برای کنترل آنها نداشته باشید.

۲- ناآگاهانه غذا می‌خورید

برای کاهش وزن باید کاملا با خود صادق باشید.صادقانه بگویید چقدر غذا می‌خورید و ورزش می‌کنید؟ حتی اگر از کالری‌شمار استفاده کنید و یا هرآنچه که می‌خورید در جایی بنویسید، باز هم سخت است که تمام ریزه خواری‌های روز را یادداشت کنید.

احتمالا موقع غذا پختن به مواد ناخنک می‌زنید؟ و یا هنگام رفتن به محل کار چیزی برای خوردن در راه برمی‌دارید و یا همراه چای عصرتان، بیسکویتی می‌خورید؟

خیلی از مواقع همین ریزه خواری‌هاست که باعث اضافه وزن ما می‌شوند اما ما آنها را به حساب نمی‌آوریم. حتی اگر برای شام فقط سالاد بخورید، باز هم ریزه خواری‌هایی که در طول روز کرده‌اید، جبران نمی‌شود.

این خوردن‌های بدون فکر و ناخودآگاه چیزی است که هیپنوتراپی به درمان آن می‌پردازد. هیپنوتراپی با کمک روش‌های درمانی دیگر مانند کوچک کردن معده، کمک می‌کند تا آگاهانه غذا بخورید.

به این معنا که دقیقا بدانید چه مقدار غذا و نوشیدنی و کالری در روز دریافت می‌کنید. هدف این است که شما برای مدت طولانی‌تری سیر بمانید تا از ریزه‌خواری دست بکشید.

۳- خوردن بعضی از غذاها را ممنوع می‌کنید

فرض کنید به شما می‌گویند که نباید درِ این جعبه اسرارآمیز را باز کنید. در این حالت تنها چیزی که به آن فکر می‌کنید باز کردن در همین جعبه اسرارآمیز است. ممنوع کردن بعضی از غذاها دقیقا همین حس را به شما القا می‌کند.

اگر غذای خاصی را از برنامه غذایی خود حذف کنید، احتمالا تنها چیزی که به آن فکر می‌کنید خوردن همان غذاست؛ چرا که به احتمال زیاد آن غذا به نظرتان خوشمزه‌تر از همیشه می‌آید. آگاهانه غذا خوردن، کلید خوردن متعادل و سالم و در نهایت کم کردن وزن به روشی درست است.

آگاهانه غذا بخورید، هر لقمه را درست بجوید و به خوبی مزه مزه کنید. در این صورت می‌توانید از غذای مورد علاقه‌تان لذت ببرید و وزنی هم اضافه نکنید. هدف اصلی روش درمانی هیپنوتراپی لاغری این است که به شما آموزش دهد چطور آگاهانه غذا بخورید و یک رابطه بی ضرر با غذا داشته باشید.بدون آنکه احساسات، شما را به بیشتر یا کمتر غذا خوردن تشویق کند.

۴- به اندازه کافی ورزش نمی‌کنید

وقتی صحبت از کاهش وزن می‌شود، ورزش هم به اندازه کم غذا خوردن اهمیت دارد. بعضی افکار مانع از ورزش کردن ما می‌شوند. مثلا:

کمبود انرژی

احساس ناامنی و عدم اعتماد به نفس هنگام ورزش در اماکن عمومی

نداشتن اراده کافی و به تعویق انداختن شروع برنامه ورزشی

هیپنوتراپی به شما کمک می‌کند تا با شکستن این موانع فکری راهی برای تحرک بیشتر بدنتان پیدا کنید. تحرک و بالا بردن ضربان قلب کمک می‌کند تا احساس بهتری نسبت به بدنتان و رفتار‌های سالم داشته باشید.2

راهنمایی‌های بیشتر برای کاهش وزن

برای کمک به کاهش وزن می‌توانید این کارها را انجام دهید:

بیشتر روزهای هفته بدنتان را حرکت دهید

سعی کنید یا ۱۵۰ دقیقه فعالیت‌های متوسط مانند پیاده روی، ایروبیک در آب یا باغبانی انجام دهید یا ۷۵ دقیقه ورزش‌های سخت‌تر مانند دویدن، شنا و کوهنوردی.

دفتر مخصوص غذاخوردن داشته باشید

مقدار غذا، زمان غذاخوردن و اینکه آیا در زمان سیری هم غذا می‌خورید یا خیر را تحت نظر بگیرید. این کار به شما کمک می‌کند عادت‌هایی را بشناسید که باید تغییرشان دهید، عادت‌هایی مانند اسنک‌خوردن برای سرگرمی.

سبزی و میوه بخورید

حتما روزی ۵ وعده از انواع میوه ها و سبزیجات بخورید. همچنین، باید فیبر بیشتری به رژیم غذایی‌ خود اضافه کنید. ۲۵ تا ۳۰ گرم فیبر در روز مقدار مناسبی است و می‌تواند جلوی اشتهایتان را هم بگیرد.