اختلال گفتاری چیست؟
اختلالات گفتاری میتواند بر نحوه ایجاد صدا برای ایجاد کلمات در فرد تأثیر بگذارد. برخی اختلالات صوتی نیز ممکن است اختلالات گفتاری تلقی شود. یکی از اختلالات گفتاری که معمولاً تجربه میشود، لکنت زبان است. سایر اختلالات گفتاری شامل آپراکسی و دیس آرتریا است.آپراکسی نوعی اختلال گفتاری حرکتی است که در اثر آسیب به قسمتهای مغز مربوط به گفتار ایجاد میشود.
دیس آرتریا نوعی اختلال گفتاری حرکتی است که در آن ممکن است عضلات دهان، صورت یا دستگاه تنفسی ضعیف شده یا در حرکت دچار مشکل شوند.
برخی از افراد مبتلا به اختلالات گفتاری از آنچه میخواهند بگویند آگاه هستند اما قادر به بیان افکار خود نیستند. این ممکن است منجر به مشکلات عزت نفس و افسردگی شود. اختلالات گفتاری میتواند بزرگسالان و کودکان را تحت تأثیر قرار دهد. درمان زود هنگام میتواند این شرایط را اصلاح کند.1
شایعترین اختلالات تکلم
شایعترین اختلالات تکلم را میتوان در ده نوع طبقهبندی کرد، که در زیر به مهمترین آنها اشاره میکنیم.آپاکسی گفتار (AOS)
Apraxia یک اختلالات تکلم حرکتی است که ناشی از آسیب به بخشهای مغز مربوط به صحبت میشود. نارسایی گفتار (AOS) زمانی اتفاق میافتد که مسیر عصبی بین مغز و عملکرد گفتاری شخص (عضلات گفتاری) از بین رفته یا مبهم باشد.فرد میداند که چه میخواهد بگوید، حتی میتواند آنچه را که میخواهد روی کاغذ بنویسد. با این حال مغز قادر به ارسال پیامهای صحیح نیست، به طوری که عضلات گفتاری نمیتوانند آنچه را میخواهند، بیان کنند. موارد شدید به راحتی تشخیص داده میشود، از جمله نشانههایی از عدم توانایی بیان کلمات، غلبه بر موقعیتهای صوتی، حرکات غیر هدف که موجب تحریف صدا و اختلاف در تلفظ میشود.
لکنت زبان
لکنت زبان، بسیار رایج است و به راحتی میتوان آن را تشخیص داد. هر کس حداقل یک بار در زندگی خود لحظات لکنتانگیز داشته است. اکثر مردم نمیدانند که لکنت زبان نیز میتواند شامل اقدامات غیر ارادی یا نیمه ارادی مانند چشمک زدن یا تیک عصبی باشد. ابتدا، این اختلال غریزی زمانی آشکار میشود که یک کودک در حال یادگیری صحبت کردن و حرف زدن است. ممکن است بعداً در دوران کودکی نیز این اختلال شکل بگیرد. علت لکنت اغلب ناشناخته است.دیس آرتریا (Dysarthria)
یک اختلال تکلم حرکتی است که در آن عضلات دهان، صورت یا سیستم تنفسی ممکن است ضعیف یا دچار دشواری حرکت شوند. دیس آرتریا در اثر آسیب عصبی و عضلانی ایجاد میشود. این حالت، سخنرانی فرد را با گفتار مبهم، سخنرانی آهسته، حرکت محدود فک یا حرکت لب، ریتم غیر طبیعی و نگاه کردن به زمین در هنگام صحبت، تغییر در کیفیت صدا، بیان مشکل و سایر علائم همراه میکند.این حالت ناشی از آسیب عضلانی یا آسیب عصبی به عضلات مربوط به فرآیند صحبت مانند دیافراگم، لبها، زبان و آکوردهای صوتی است. از آن جایی که این علامت ناشی از آسیب عصبی یا آسیب عضلانی است، این امر میتواند ناشی از طیف گستردهای از پدیدههایی باشد که در افراد مختلف در سنین مختلف تأثیر میگذارد.
دیس آرتریا میتواند در طول رشد در رحم یا کمی بعد از تولد به عنوان یک نتیجه از شرایط مانند دیستروفی عضلانی و فلج مغزی شروع شود. در بزرگسالان برخی از شایعترین علل دیس آرتریا سکته مغزی، تومورها و MS است.
از سایر اختلالات تکلم میتوان به Lisping ،Spasmodic Dysphonia، مبهم حرف زدن، Muteness – لالی انتخابی، عدم قدرت تکلم، تأخیر گفتاری، تکلم مربوط به اوتیسم اشاره کرد.2
علائم اختلال تکلم
بسته به علت اختلال تکلم، ممکن است چند نشانه وجود داشته باشد. علائم عمده عبارتاند از:تکرار صداها که اغلب در فردی که لکنت دارد دیده میشود
اضافه کردن صداهای اضافی و کلمات
واژههای طولانیتر
در حالی که صحبت میکند، حرکات تند و خشن را انجام میدهد که معمولاً شامل حرکات سر است
فرد چندین بار در حال حرف زدن، چشمک میزند
سرخوردگی قابل مشاهده در هنگام تلاش برای برقراری ارتباط
مکالمههای مکرر
صدای تکان خوردن هنگام صحبت کردن
خفگی، یا صحبت کردن با صدای تند و تلخ.1
دلایل اختلالات تکلم
آسیب تارهای صوتی به دلایلی مانند سرطان دهان و حنجرهآسیب های مغزی مانند سکته مغزی ، ضربه مغزی ، فلج مغزی و …
فلج تارهای صوتی
ضعف عضلات گفتاری
ضعف تنفسی
وجود پولیپ یا گره روی تارهای صوتی
اوتیسم
اختلال کم توجهی _ بیش فعالی
بیماری هانتینگتون
زوال عقل.2
تشخیص اختلالات تکلم
بسیاری از آزمایشها برای تشخیص اختلالات تکلم در دسترس هستند. از جمله:معاینه غربالگری مفصل دنور (DASE)
یک سیستم تست معمول برای تشخیص اختلالات مفصل است. این آزمون وضوح تلفظ را در کودکان بین ۲ تا ۷ ساله ارزیابی میکند. این آزمون پنج دقیقهای از تمرینهای مختلف برای ارزیابی گفتار کودک استفاده میکند.مقیاسهای اولیه زبان در مقیاس ۲
این تست که توسط پزشک جراحی Neurodevelopmental جیمز کاپلان ایجاد شده، تعیین کننده رشد زبان کودک است. این آزمون به سرعت میتواند اختلالات تکلم و یا تأخیر در زبان باز کردن را شناسایی کند.آزمون واژگان تصویر Peabody
این آزمون واژگان و توانایی صحبت کردن فرد را اندازهگیری میکند. شخص به کلمات مختلف گوش میدهد و تصاویری را که کلمات را توصیف میکنند انتخاب میکنند. افرادی که دارای معلولیت فکری شدید هستند و کسانی که کور هستند قادر به انجام این ارزیابی نخواهند بود. تست واژگان تصویر Peabody بارها از زمان انتشار اولین نسخه آن در سال ۱۹۵۹ تجدیدنظر شده است.3درمان اختلالات تکلم
اختلالات تکلم خفیف ممکن است نیازی به درمان نداشته باشد. با گفتاردرمانی میتوان بیشتر اختلالات تکلم را درمان کرد. درمان متفاوت است و بستگی به نوع اختلال دارد. در گفتاردرمانی، یک درمانگر حرفهای شما را از طریق تمریناتی که برای تقویت عضلات صورت و گلو به کار میروند هدایت میکند. شما یاد خواهید گرفت که در حین صحبت کردن تنفس خود را کنترل کنید.تمرینات تقویت عضلات و تنفس کنترلشده کمک میکند تا صدای کلمات شما بهبود یابد. شما همچنین میتوانید راههایی را برای تمرین سخنرانی صحیح یاد بگیرید. برخی از افراد مبتلا به اختلالات تکلم نگرانی، خجالتزدگی یا افسردگی را تجربه میکنند.
بحث درمانی ممکن است در این شرایط مفید باشد. یک درمانگر در مورد راههایی برای مقابله با شرایط و راههای بهبود چشمانداز وضعیت شما صحبت خواهد کرد. اگر افسردگی شدید علت این اختلال باشد، داروهای ضد افسردگی میتوانند کمککننده باشد.3
عوارض اختلالات تکلم
اختلالات تکلم بدون درمان ممکن است موجب ایجاد اضطراب زیاد در فرد شود. با گذشت زمان، این اضطراب میتواند باعث اختلالات اضطرابی یا ترس از صحبت در برابر عموم مردم شود. درمان اولیه برای اضطراب میتواند مانع پیشرفت اختلالات اضطرابی یا ترسها شود.برخی از افراد مبتلا به اختلالات تکلم از آنچه که میخواهند بگویند آگاه هستند؛ اما قادر به بیان افکار خود نیستند که منجر به مسائل مربوط به کاهش عزت نفس و توسعه افسردگی میشود. اختلالات تکلم میتواند در بزرگسالان و کودکان اتفاق بیفتد. درمان اولیه میتواند این شرایط را اصلاح کند.2
پینوشتها
1.www.drdr.ir
2.www.roshdslp.com
3.www.resaa.net