بورسیت
در بدن انسان به هنگام حرکت مفاصل، بافت هایی مانند تاندون ها، لیگامان ها، عضلات و پوست بر روی استخوان حرکت می کنند. بورس ها (bursae) ، کیسه های کوچک و حاوی مایع می باشند که اطراف استخوان ها قرار داشته و مانند بالشتک عمل کرده و لغزش سطوح بر روی یکدیگر را تسهیل می نمایند.بیش از 140 بورس در بدن انسان وجود دارد، که هر یک مانند بالشتکی کوچک حاوی مقداری مایع بوده و بین استخوان و بافت های نرم قرار گرفته اند. هر بورس از یک پوشش به نام غشاء سینویال تشکیل شده است که به صورت یک لایه نازک بوده و سلول های آن، مایع داخل بورس که مایع سینویال نام دارد را می سازند.
از جمله مناطقی که بورس ها در آنجا قرار دارند می توان به اطراف مفاصل شانه، آرنج، لگن و زانو اشاره نمود.
بورسیت وضعیت دردناکی است که بعلت تحریک و یا ایجاد التهاب در بورس، ایجاد می شود . در هنگام التهاب، خونرسانی به ناحیه مبتلا افزایش می یاید که باعث ایجاد درد و تورم می گردد . معمولا بورسیت در اطراف مفاصل شانه، آرنج، لگن و یا زانو اتفاق میافتد، اگرچه در سایر مناطق مانند اطراف پاشنه و هم چنین قاعده انگشت شست پا نیز مشاهده می شود.1
علل ابتلا به بورس
برخی از علل بورسیت عبارتند از:ضربه خوردن
وارد آمدن ضربه به بورس باعث بروز بورسیت التهابی ناشی از آسیبدیدگیهای مکرر یا ضربه مستقیم میشود.• بورسیت مزمن
شایعترین علت ابتلا به بورسیت مزمن، ضربات جزئی است که ممکن است به بورس شانه (ساب دلتوئید) به دلیل انجام حرکات مکرر مانند پرتاب توپ بیسبال است. یک مثال دیگر در مورد بورسیت مزمن، بورسیت کشک زانو (در جلوی زانو) است که به دلیل زانو زدن طولانی مدت یا مکرر روی سطوح سخت یا سایش زانو به زمین یا فرش ایجاد میشود.• بورسیت حاد
ضربه مستقیم (مانند خوردن تصادفی و ناگهانی زانو به میز) میتواند باعث نشت خون در بورس شود. این ضربه باعث بروز التهاب دردناک و تورم میشود.عفونت
بورسی که نزدیک به سطح پوست باشد بیشتر در معرض ابتلا به بیماری عفونتهای باکتریایی به نام بورسیت عفونی است. عموماً باکتریهای استافیلوکوس آرئوس یا استافیلوکوس اپیدرمیس باعث ابتلا به بورسیت عفونی یا سپتیک میشوند. افراد مبتلا به دیابت، برخی بیماریهای کلیوی و افرادی که سیستم ایمنی بدن آنها به دلیل مصرف برخی داروهای کورتیزونی (درمانهای استروئیدی) ضعیف شده است و آنهایی که روی بورس دچار زخم هستند بیشتر در معرض ابتلا به بورسیت عفونی یا سپتیک هستند. حدود 85 درصد از بیماران مبتلا به بورسیت سپتیک را مردان تشکیل میدهند.بیماریهای روماتیسمی
افراد مبتلا به برخی بیماریهای روماتیسمی مانند نقرس نیز ممکن است به دلیل تجمع کریستالها دچار بورسیت شوند. زمانی که کریستالها در بورس شکل میگیرند، باعث التهاب و در نتیجه ابتلا به بورسیت میشوند.2علائم بورسیت کدامند؟
درد (به خصوص هنگام لمس ناحیه ملتهب)تورم و قرمزی ناحیه درگیر
خشکی مفصل
راه رفتن دشوار به ویژه در بورسیت لگن و اطراف پاشنه پا (رتروکالکانئال)
نوشته های اخیر دکتر جوادی
سندرم درد پاتلوفمورال
شکستگی ستون فقرات ناشی از پوکی استخوان
استئونکروز هیپ یا سیاه شدن سر استخوان ران
شاک ویوتراپی در درمان فاشئیت پلانتار (خارپاشنه) تاندینوپاتی آشیل (ESWT)
در صورت وجود بورسیت عفونی، علاوه بر درد، قرمزی، گرمی و تورم در ناحیه مبتلا، بیمار دچار تب و بی حالی نیز می باشد که نیاز به مراجعه فوری به پزشک و انجام اقدامات تشخیصی و درمانی سریع می باشد.1
عوامل خطر ساز برای ابتلا به بیماری بورسیت
بیماری بورسیت در هر شخصی رخ میدهد ولی خطر ابتلای برخی افراد به این بیماری بیشتر است:سن
با افزایش سن این بیماری شایعتر استشغل و علاقهمندی
اگر فرد شغلی داشته باشد که مستلزم انجام یک سری حرکات تکرار شونده و یا وارد کردن فشار روی بورسها باشد، خطر بروز بورسیت افزایش پیدا میکند. کاشی کاران، باغبانان، نقاشان ساختمان و نوازندگان بیشتر از سایر افراد در معرض این بیماری هستند.دیگر بیماریها
بیماریهای خاصی همچون روماتیسم مفصلی، نقرس، دیابت خطر ابتلای افراد به این بیماری را افزایش خواهد داد. اگر فرد دچار اضافه وزن باشد هم خطر بروز بورسیت در مفصل ران و زانو افزایش مییابد.3زمان مراجعه به پزشک
در موارد زیر خودتان را به پزشک نشان دهید:داشتن دردی که مانع حرکت دادن مفصل میشود
از دست دادن ناگهانی توانایی حرکت دادن مفصل
ایجاد تورم، قرمزی، کبودی یا راش بیشازحد در ناحیهی مبتلا
احساس دردی تیز یا تیرکشنده، بهخصوص هنگام ورزش کردن یا فشار آوردن به بدن
تب.4
تشخیص بیماری بورسیت
اغلب بیماری بورسیت بعد از معاینه و گرفتن شرح حال بیمار قابل تشخیص خواهد بود. ولی روشهای تشخیصی دیگری هم به تشخیص آن کمک میکند. این روشها شامل:روشهای تشخیصی تصویری
رادیولوژی اشعه ایکس لزوماً منجر به تشخیص بیماری نمیشود، ولی کمک میکند تا سایر عوامل احتمالی حس ناخوشایند فرد، کنار گذاشته شوند. اگر بیماری در جریان معاینه تشخیص داده نشد، ام آر آی و سونوگرافی میتواند کمک کننده باشد.تستهای آزمایشگاهی
برای بررسی دقیق مایعات ناشی از بورس ملتهب و علت ایجاد کنندهی درد و التهاب مفصل آزمایش خون انجام خواهد شد.3درمان بیماری بورسیت
بورسیت معمولاً به مرور زمان بهبود پیدا میکند. استراحت کردن، استفاده از یخ و داروهای مسکن، حس ناخوشایند بیماری را برطرف خواهد کرد. اگر این روشها برای بهبود بیماری موثر نباشد، باید کارهای زیر را انجام داد:دارو
اگر التهاب بورس به دلیل وجود یک عفونت ایجاد شده باشد، پزشک آنتی بیوتیک تجویز خواهد کردمشاوره و تراپی
فیزیوتراپی یا انجام حرکات ورزشی، ماهیچههای منطقهی موثر از بیماری را تقویت کرده و علاوه بر کاهش درد از تکرار دوبارهی درد هم جلوگیری خواهند کرد.تزریقات
تزریق داروهای کورتیکواستروئیدی (corticosteroid drug) داخل بورس از درد و التهاب شانه و پهلو خواهد کاست. اثر تزریق این دارو به سرعت خود را نشان میدهد و در بسیاری از موارد تنها یکبار تزریق کافی است.وسایل کمکی
استفادهی موقت از عصا و یا واکر از فشار وارد شده بر منطقهی آسیب دیده خواهد کاست.جراحی
برخی اوقات بورس ملتهب باید با کمک جراحی تخلیه شود. ولی معمولاً در مواردی نادر نیاز به انجام جراحی خواهد بود.3پیشگیری از بورسیت
اگرچه تمام انواع بورسیتها قابل پیشگیری نیستند اما میتوان با اعمال تغییراتی در نحوهی انجام بعضی از فعالیتها، احتمال و وخامت بروز مجدد بورسیت را کاهش داد. برای مثال:قرار دادن چیزی زیر زانو
اگر شغل یا تفریحتان مستلزم زانوزدنهای فراوان است، هنگام زانو زدن، چیزی نرم را زیر زانوهایتان قرار دهید.بلند کردن اجسام بهشیوهی صحیح
هنگام بلند کردن یک جسم، زانوهایتان را خم کنید. خم کردن کمر باعث میشود فشار مضاعفی بر بورساهای لگن وارد شود.استفاده از سبد چرخدار برای حمل بارهای سنگین
حمل اجسام سنگین بر بورساهای شانه فشار وارد میکند. بهجای بلند کردن چنین اجسامی، آنها را توسط سبد چرخدار حمل کنید.داشتن استراحتهای مکرر
هر از چند گاهی فعالیت مکرر خود را متوقف کنید و به استراحت یا فعالیتی دیگر بپردازید.رسیدن به وزن مناسب
اضافه وزن باعث میشود که مفاصل فشار بیشتری تحمل کنند.ورزش کردن
تقویت عضلات میتواند به محافظت از مفصل آسیبدیده کمک کند.گرم کردن و انجام حرکات کششی
بهمنظور حفاظت از مفاصل در مقابل آسیبدیدگی، قبل از شروع فعالیتهای شدید، خودتان را گرم کنید و حرکات کششی انجام دهید.4پینوشتها
1.www.pmrdoctors.ir
2.www.drheidarian.ir
3.www.drdr.ir
4.www.moheb.com