4 خرداد 1389 / 11 جمادی الثانی 1431 / 25 می 2010

1) عزل "سيدضياءالدين طباطبايي" از رياست وزرا به فرمان احمدشاه قاجار (1300 ش): در جريان كودتاي سوم اسفند 1299، عامل نظامي كودتا رضاخان و عامل سياسي و كارگردان ظاهر و باطن، سيد ضياءالدين طباطبايي بود كه با حمايت انگليس صورت گرفت. سيد ضياء در نخستين روزهاي ورود قواي قزاق به تهران، با احمدشاه ملاقات و فرمان رييس الوزرايي خود را با اختيارات كامل دريافت كرد. وي در اولين روز صدارت خويش دست به اقداماتي زد و نزديك به دويست تن از رجال كشور و روحانيان را باز داشت نمود و طي اعلاميه‏اي، علل و جهات صدارت خود را به حكّام و واليان در سراسر كشور ابلاغ كرد. نقطه زوال دولت سيدضياءالدين طباطبايي معروف به دولت سياه و كابينه صد روزه را بايد در اختلاف بين وي و سردار سپه جُست. رضاخان كه با سيدضياء روابط خوبي نداشت، با نزديك شدن هر چه بيشتر به احمدشاه و اظهار اطاعت و انقياد، زمينه را براي بركناري سيدضياء فراهم ساخت. به ويژه كه احمدشاه از زمان امضاي حكم رياست وزرايي سيدضياء، از او دلخوش نبود و اهانت‏ها و بي‏ادبي‏هاي سيد، شاه را به شدت خشمگين ساخته بود. همچنين منتقدين و وابستگان به دربار كه عده زيادي از آنان در حبس رفته بودند، تلاش شبانه‏روزي خود را براي بر كناري او معمول مي‏داشتند. سرانجام در روز اول خرداد 1300، شاه به سيدضياء، تكليف استعفا نمود، اما سيدضياء اطاعت نكرد تا اين كه احمد شاه وي را در چهارم خرداد بر كنار كرد و دولت 93 روزه‏اش سقوط كرد. پس از بركناري، در همان روز در حالي كه از خزانه دولت مبلغ بيست و پنج هزار تومان به او براي مخارج سفر داده بودند با تني چند از دوستان و نزديكان خود از طريق بغداد عازم اروپا شد و بيست و دو سال در اروپا اقامت گزيد.

2) سوء قصد به جان "آيت‏اللَّه هاشمي رفسنجاني" توسط گروهك فرقان (1358 ش): در عصر روز جمعه چهارم خرداد 1358، هنگامي كه حجت‏الاسلام والمسلمين هاشمي رفسنجاني از اعضاي اصلي شوراي انقلاب و افراد مؤثر نظام، در منزل بود، دو نفر به قصد ملاقات ايشان و با ادعاي اين كه حامل نامه‏اي از جانب يكي از مقامات مملكتي براي وي مي‏باشند، اجازه حضور خواسته و داخل منزل شدند. در آن روز بر حسب اتفاق، پاسدار محافظ آقاي هاشمي در منزل نبود و جوان ضارب با سوء استفاده از اين موقعيت، قصد ترور ايشان را داشت كه بر اثر درگير شدن با آقاي هاشمي، موفق به انجام نقشه خائنانه‏اش نگرديد و گلوله به جاي حساسي از وي اصابت نكرد. در اين ميان با كمك خانواده آقاي هاشمي، ضارب كارش را ناتمام رها كرده و مي‏گريزد. در اثر اين سوء قصد، آقاي هاشمي از پشت هدف اصابت گلوله واقع شده كه پس از آن براي مداوا به بيمارستان منتقل گرديد. حضرت امام در پيامي در اين‏باره فرمودند: "بدخواهان بدانند هاشمي زنده است چون نهضت زنده است. من به آقاي هاشمي، فرزند برومند اسلام، تبريك مي‏گويم كه در راه هدف تا نزديك شهادت به پيش رفته و سلامت و ادامه خدمت ايشان را از خداي تعالي خواستارم".

3) تولد عبدالحسین سپنتا (1348-1286): عبدالحسين سپنتا متولد 1286 تهران، فارغ التحصيل به تريتيب از مدرسه سن لويي، مدرسه زرتشيان تهران، استيورت تهران، استيورت مموريال كالج اصفهان و كالج آمريكايي تهران است. وي فعاليت هنري را با روزنامه نگاري آغاز كرد و نخستين روزنامه اش را سال 1307 با نام "دورنماي ايران" در بمبئي منتشر كرد. او فعاليت هنري را از زمان تحصيل در مدرسه زرتشتيان با تئاتر، زير نظر فردريك تالبرگ شروع كرد و سال 1312 با نگارش فيلمنامه فيلم "دختر لر" سينما را تجربه كرد. از ديگر فعاليت هاي جنبي وي ميتوان به ترجمه متون، انتشار هفته نامه هاي مختلف و ساخت فيلم هاي مستند اشاره كرد. سپنتا يكي از "نام آوران سينماي ايران" مي باشد كه سال 1348 در اصفهان به ديدار حق شتافت.

4) سقوط شلمچه در منطقه شرق بصره توسط رژيم بعثي عراق(1367 ش): فرايند سقوط فاو، با توجه به تأثيرات تعيين‏كننده آن بر تغيير توازن به سود عراق، بسيار حائز اهميت بود. عراقي‏ها، پس از حمله به فاو، در زماني كمتر از 48 ساعت، نقل و انتقال از منطقه فاو را با هدف آمادگي براي عمليات بعدي آغاز كرده و 38 روز پس از حمله به فاو، سرانجام در بامداد روز چهارم خرداد سال 1367، به منطقه شلمچه حمله كردند، در نهايت پس از هشت ساعت درگيري، شلمچه در حالي سقوط كرد كه بيش از هفتاد درصد از توان دشمن در جنوب متمركز شده بود. نتايج برخاسته از سقوط شلمچه منجر به انجام اقداماتي از جانب جمهوري اسلامي ايران گرديد كه: افزايش فعاليت‏هاي ديپلماتيك و پي‏گيري روند جابجايي در بندهاي قطعنامه 598، دعوت از مردم براي پشتيباني جبهه‏ها و نيز انتصاب حجت‏الاسلام و المسلمين هاشمي رفسنجاني به عنوان جانشين فرماندهي كل قوا از آن جمله مي‏باشد.

5) درگذشت فریدون خرسند طراح گرافیک 1363 ش

6) درگذشت "بديع الزمان همداني" اديب بزرگ مسلمان(378 ق): احمدبن حسين بن يحيى‏بن سعيدبن بشر همداني از اكابر ادباي اسلام و شيعه است. كلمات او در نهايت فصاحت و بلاغت است و در قوه‏ي حافظه و بديهه گويى بسيار كم نظير و عجيب بود. همداني در نظم و نثر عربي بسيار ماهر و از مصاحبان صاحب بن عبّاد، عالم بزرگ اسلامي است. كتاب مقامات او كه معروف به مقامات بديع‏الزمان است مشهور مي‏باشد. وي داراي ديوان شعري هم بود و رسائل و مكاتيب او نيز در رسائل بديع الزمان جمع شده است. كتاب امالي را هم به او نسبت دادند. در روز جمعه يازده جمادي الاخر سال 378 يا 398 وفات يافته است. مي‏گويند بديع الزمان همداني در قبر به هوش آمد و صداي وي به گوش اهالي رسيد. بعد از نبش قبر ديدند دست بر ريش دارد و از هول قبر جان داده است.

7) تولد "ابن‏اثير" مورخ اسلامي(555 ق) : ابوالحسن علي بن ابي الكرم شيباني معروف به ابن اثير در موصل به دنيا آمد. در خدمت پدر و ديگر بزرگان، علوم مختلف را تحصيل كرد و در حفظ حديث و فروع آن به استادي دست يافت. كامل التواريخ و الجامع الكبير في علم البيان از تاليفات اوست.

8) تولد "ابن شعار" اديب و مورخ عرب(654 ق): ابن‏شعار در موصل در عراق به دنيا آمد و بعد از اتمام تحصيلات، به مقام ديواني دست يافت. اين اديب گرانقدر براي گردآوري شرح حال ادبا و شعراي معاصرش، پنجاه سال از عمر خود را در سفر گذراند كه حاصل اين تلاش، نگارش كتاب "عقود الجمان" بود.

9) قتل "نادرشاه افشار" در فتح آباد قوچان(1160 ق): هرچند نادر ثروت فراواني از طريق جنگ‏هاي پياپي نصيب ايران كرده بود ولي حرصِ جمع آوري مال باعث شد كه ماموران مالياتي وي بر مردم سخت‏گيري كنند. همچنين چون نادرشاه در پي محو نام و نشان خاندان صفوي و برانداختن مذهب تشيع و ترويج تسنن بود، مردم دل خوشي از او نداشتند. در اوايل 1160 ق كه مردم سيستان عليه نادر شورش كردند، برادرزاده‏ي خود عليقلي خان راجهت دفع شورش به سيستان فرستاد، ولي عليقلي با شورشيان همدست شد. نادر كه در آن زمان درمشهد به سر مي‏برد قصد عزيمت به سيستان را داشت ولي چون نسبت به سرداران ايراني و قزلباش خود بدگمان شده بود، مي‏خواست تا با كمك سرداران افغاني، آنان را از سر راه بردارد. سرداران قزلباش پس از اطلاع از اين نقشه به تحريك عليقلي به سراپرده‏ي نادر حمله كردند و او را در شصت سالگي در نزديكي قوچان به قتل رساندند.

10) كشف خليج گينه در غرب افريقا توسط دريانوردان فرانسوي (1360م) خليج گينه در غرب قاره افريقا و در اقيانوس اطلس واقع شده است. اين خليج در بيست و پنجم ماه مه 1360م توسط دريانوردان فرانسوي كه از منطقه ديپ در شمال اين كشور بودند، كشف گرديد و نفوذ فرانسه در اين قاره بنا نهاده شد. مدتي پس از كشف خليج گينه، نفوذ فرانسويان در اين قاره آغاز شد و به تدريج آنان بر سرزميني كه بعدها، گينه ناميده شد، تسلط يافتند. استعمارگران فرانسه تا نيمه دوم قرن بيستم در اين منطقه به صورت مستقيم حضور داشتند.(ر.ك: 2 اكتبر)

11) تولد "رالْفْ والدو اِمِرسون" اديب، متفكر و نويسنده معروف امريكايي (1803م): رالْفْ والْدو اِمِرْسون، شاعر و نظريه پرداز امريكايى، در 25 مه 1803م دربوستون امريكا به دنيا آمد. وي دوران كودكي و نوجواني خود را با رنج يتيمي و سختي فقر و تنگ‏دستي سپري ساخت و درنهايت، تحصيلات خود را در دانشگاه هاروارد به پايان رساند. امرسون در ابتدا به كشيشي روي آورد ولي پس از چندي اين شغل را رها كرد و به مطالعه در فلسفه و تاريخ پرداخت. وي از آن پس به نوشتن و ترجمه آثار ادبي همت گماشت و با سفر به شهر كُنْكُورْد، مدارج ترقي علمي را پيمود. امرسون پس از چندي چنان مشهور شد كه به حكيم كنكورد معروف گرديد. وي در طي اين ساليان عقايد خود را منتشر كرد و آثار خود را به نگارش درآورد. او با فلسفه مادي مخالف بود و عالم طبيعت را مظهري از عالم معنوي و روحاني مي‏دانست. امرسون بر اين عقيده بود كه خدا واقعيت مطلق است و از عالم هستي جدا نيست. با اين حال، او عقيده داشت كه همه آدميان اجزاي حياتي يك وجود هستند و آن، بشريت است. بنابراين كار ما اين است كه وحدت و يك‏پارچگي انسان را به عنوان پاره‏اي از خداوند، دوباره مورد تاييد قرار دهيم. امرسون مي‏گفت: افراد انسان، نامتناهي هستند و زندگي خصوصي هر انساني را مي‏توان شكوه‏مندتر از مملكتي در تاريخ گردانيد. در فلسفه استقلال جهاني امرسون، زيبايى دوستي در شناسايى ارتباطي كه ميان همه افراد بشر وجود دارد نهفته است. او مي‏گفت: زندگي، مكتبي براي پرورش دوستي است و ما هميشه مشتاقيم تا به كلاس توحيدبخش ارواح انساني بشتابيم. به طور كلي، يگانگي بشر، عظمت انسان معمولي و ترقي مستقيم همه آدميان در پرتو سائقه دوستي به سوي شناسايى روحي جهاني كه وحدت بخش همه نفوس فردي است، اصول فيلسوفانه امرسون را تشكيل مي‏دهند. هم‏چنين امرسون عقيده داشت كه حيات هرگز از بين نمي‏رود و تمام موجودات زنده، فعاليت خود را در پسِ پرده مرگ ادامه مي‏دهند. كتاب‏هاي بعدي وي از جمله دانش پژوه امريكايى، راه زندگي و اجتماع و انزوا و... امرسون را به عنوان مبلغ و مروج آزادي انديشه و هنر معرفي نمود و او با شعر و نوشتار فلسفي و افكار ملي خود، جنبش و حركتي را به وجود آورد كه از آن به عنوان رنسانس امريكا ياد مي‏شود. فلسفه امرسون يك نظام فلسفي خشك نبود و او ادعا نداشت كه انديشه‏اش از يك ثبات جزمي و يقيني برخوردار است.اشعار امرسون نيز بيشتر رنگ عارفانه دارد و غالباً آميخته با حكمت و پند و اندرز است. امرسون در كتاب‏هاي خود به سرگرداني بشر و تحير انسان در انتخاب زندگي اجتماعي و يا انزوا اشاره مي‏كند و راه اصلي را جستجو در وجود خويش معرفي مي‏نمايد. رالف امرسون سرانجام در بيست و دوم دسامبر سال 1882م در حالي كه به كلي مردي فراموش‏كار شده بود، در هفتاد و نه سالگي درگذشت.

12) خودكشي "هاينْريشْ هيمْلِرْ" رئيس سازمان اطلاعات و امنيت آلمان نازي (1945م): هاينريش هيملر از سران جنايت‏كار آلمان نازي در 7 نوامبر 1900م در شهر مونيخ آلمان به دنيا آمد. وي از خانواده‏اي اشرافي بود اما براي امرار معاش به مشاغل گوناگون دست زد و در جريان تأسيس حزب نازي از نخستين اعضاي آن شد. هيملر در سال 1929م به رياست گروه پليس سياسي نظامي آلمان موسوم به اس‏اس رسيد. ايدئولوژي ناسيونال سوسياليسم مبتني بر تفوق و برتري نژاد آريايى و سركوب دشمنان داخلي و خارجي آلمان به رهبري يك پيشوا بود و هيملر نيز در پست‏هاي گوناگون خود، اين تفكر و ايدئولوژي را دنبال مي‏كرد. هيملر در سال 1936 به رياست شهرباني آلمان رسيد و در سال‏هاي مياني جنگ جهاني دوم به وزارت كشور منصوب گرديد. وي در تمامي دوران مسئوليت‏هاي مختلف و گوناگوني كه برعهده داشت با بي‏رحمي و شدت عمل هرچه بيشتر رفتار مي‏كرد و دامنه اين برخورد آنچنان گسترده بود كه حزب نازي نيز تابع نظرات آن شده بود. هاينريش هيملر در اين زمان از سفاك‏ترين افراد حزب نازي به شمار مي‏رفت و عامل شكنجه و قتل عده بسياري از انسان‏ها در اردوگاه‏هاي مرگ بود. در واقع در چند سال آخر حكومت نازي‏ها بر آلمان، هيمْلِر به سانِ يك ديكتاتور واقعي رفتار مي‏كرد و حتي رؤسا و كارگردانان حزبي را هم دچار وحشت و اضطراب كرده بود. با اين همه، وي در آستانه شكست آلمان در جنگ جهاني دوم، در آوريل 1945م به متفقين پيشنهاد داد كه آلمان بين انگلستان و فرانسه تقسيم شود ولي متفقين اين پيشنهاد را نپذيرفتند. وي يك ماه پس از آن توسط نيروهاي انگليسي بازداشت گرديد، اما قبل از رسيدگي به جرائمش به وسيله سيانور خودكشي كرد و در 25 ماه مه 1945م در 45 سالگي به عمرش خاتمه داد.

13) امضاي منشور سازمان كشورهاي افريقايي و تشكيل سازمان وحدت افريقا (1963م): به دنبال تشكيل كنفرانس تاريخي سازمان وحدت كشورهاي افريقايى در آديس‏آبابا پايتخت اتيوپي در بيستم مه 1963م، اين سازمان در 25 مه آن سال شكل گرفت و به تدريج تمامي كشورهاي استعمارزده اين قاره به عضويت آن درآمدند. بنيان‏گذاران سازمان وحدت افريقا، جمال عبدالناصر، قوام نكرومه و احمد سُكوتوره رؤساي جمهوري وقت مصر، غنا و گينه بودند. اين سازمان تلاش‏هاي خود را جهت ايجاد يك‏پارچگي ميان كشورهاي افريقايى، حل و فصل اختلافات اين كشورها، دفاع از حق حاكميت كشورهاي عضو و آزادي سرزمين‏هاي تحت استعمار افريقا متمركز كرده است. منشور سازمان كشورهاي افريقايى كه با حضور 30 كشور اين قاره در اتيوپي به امضا رسيد در حال حاضر مورد تأييد 53 كشور، چندين سازمان و جبهه آزادي بخش افريقايي است و همگي عضو اين سازمان مي‏باشند. مقر سازمان وحدت افريقا در كشور اتيوپي مي‏باشد و اجلاس سران، هرسال در يكي از كشورهاي عضو برگزار مي‏شود. سازمان وحدت افريقا در سال 2002م باتحت پوشش قراردادن اكثريت مطلق كشورهاي اين قاره، به اتحاديه افريقا تغيير نام داد.

14) عقب‏نشيني فضاحت‏بار نيروهاي رژيم صهيونيستي از جنوب لبنان (2000م)

15) تولد اوژن گرازیت طراح فرانسوی 1848 م

/ن