قراء ، مزارع بردشاء ، خاوه ، چاهك ـ اصفهان و قم

موقوفه : قراء ، مزارع بردشاء ، خاوه ، چاهك ـ اصفهان و قم
واقفه : زبيده بيگم بنت شاه سليمان صفوى
تاريخ وقف : 20 ذى الحجه 1107 ه . ق
نوع سند : رونوشت وزارتى ( علوم و معارف )
شماره رايانه‏اى : 006
شماره پرونده : 2 ـ ز 3/612

هو اللّه‏ تعالى
بسم اللّه‏ الرحمن الرحيم و به ثقتى
الحمد للّه‏ الواقف على النيّات العالم بالسرائر و الخفيّات ، و الصلاة على صاحب المعجزات محمد المبعوث بالسور و الآيات ، و آله العالمين بالزبر و البيّنات ، المحمودين فى الارضين و السماوات .
غرض از تحرير اين كلمات شرعية الدلالات باهرات واضحة البينات آن است كه :
توفيق ربّانى و تأييد سبحانى مجدّدا شامل حال و كافل مآل عليا حضرت ، حوّا سيرت ، مريم سريرت ، خورشيد منزلت ، ناهيد مرتبت ، خديجه رتبت ، فلك بارگاه ، خورشيد اشتباه و حشمت و عظمت و اجلال ، واقفه موفّقه مرقومه فوق گرديد ، و وقف صحيح شرعى و حبس مؤبّد دينى مجددا فرمودند همگى و تمامى و قاطبه سه دانگ شايع كامل از جمله شش دانگ قريه ( كوجان رار مزدحرج ؟ ) من توابع محالّ اربعه نواحى اصفهان كه در محل وقوع ، مستغنى از تحديد و توصيف است ، با جميع توابع شرعيه و لواحق ملّيّه از ممارّ و مداخل و شرب و مشارب از ديم كارى و آبكارى و تلال و جبال و آبار و انهار و قنوات و اراضى و صحارى و مجارى و جداول و حرايم و كظايم و مراتع و مرابض و كلّما يتعلق بها (1) .
مخبر صادق ابى جعفر محمد باقر عليه السلام مى‏فرمايد : « إن اللّه‏ يحبّ إبْراد الكبد الحرى ، و من سقى كبدا حرى من بهيمة أو غيرها أَظَلّه (2) اللّه‏ يوم لا ظلّ الاّ ظلّه » (3) ،
خوشا چشم بينايى و گوش شنوايى كه ببيند و بشنود و عمل كند ، و انهار خيرات در اراضى موات قلوب متعطشان ، به وادى استحقاق جارى سازد ، و تخم نيك نامى و نيك كردارى درصحراى طويل و عريض روزگاربيفشاند ، و درروز جزا درسايه الهى به‏حكم « من جاء بالحسنة فله عشر امثالها » (4) به جمع آوردن محصول مغفرت مشغول شود .
مصداق اين مقال احوال خير مآل نوّاب مستطاب فلك احتجاب ، بلقيس مكانى ، خديجة الزمانى ، مريم مرتبه حورا منزلت ، عصمت و طهارت منقبت ، ملكة الملكات ، سلطانة النساء المطهرات ، حاوية اسباب المبرّات ، بانية ابواب الخيرات ، نقاوه دودمان حيدرى ، خلاصه خاندان ولايت مكان اثنى عشرى ، مالكه ممالك طاعت ربانى ، كامله مكمّله به تكميل بركات سبحانى ، مقتفه آثار جدة العليا ، ابنة خير المرسلين ، انموزجة المخاطبه به خطاب « إن اللّه‏ اصطفاكِ و طهّركِ و اصطفاكِ على نساء العالمين » (5) ، رائدة عسكر الخلف الصّالح ، مرشدة الخلائق و مرام الانام ، عطوفتها ناجح حاميه (6) حوزة الاسلام و المسلمين ، حارسة ثغور الممالك عن مفاسد المفسدين ، عصمة الدنيا و الدين مادامت الافلاك دائرة ، سيّارة طالعة الانجم ، زبيده (7) بيگم ـ خلّد (8) اللّه‏ تعالى ميامن بركتها و (9) سلطنتها الى يوم المآل ـ بحق محمد خير الانبياء و آله الطاهرين .
ادام اللّه‏ الدولة (10) اعلى حضرت والدها العظيم الشأن ، العلى المكان ، و هو الخاقان الاعظم الاكرم مالك الرقاب (11) الامم ، سلطان السلاطين العرب و العجم ، باسط بساط العدل و الاحسان ، دافع اشتات الجور و اسباب العدوان ، المؤيَّد من السماء ، المظفَّر على الاعداء ، المتمكّن على مسائد الآباء الطاهرين ، ابوالمظفر ابوالمنصور ابوالبقاء السلطان ابن السلطان و الخاقان ابن الخاقان ، ابن (12) شاه سليمان الحسينى الموسوى الصفوى بهادر خان ـ خلّد اللّه‏ ملكه و افاض على العالمين برّه و عدله ـ ، وقف صحيح شرعى و حبس مؤبّد دينى فرمودند ـ قربةً الى اللّه‏ تعالى ـ جميع املاك و اشقاص قراء و مزارع و دكاكين و يخچال و طواحين و بساطين معيَّنه خود را در مواضع قراء و مزارع و اراضى و صحارى و قنوات و انهار و باغات كه در ذيل هر يك مبيّن مى‏گردد و تفصيل مى‏يابد ، و بر حقّيّت و ملكيت واقفه متصدّقه ـ تقبّل اللّه‏ برّها ـ ناطق و دالّ است ، و در تحت تصرف داشت خاليا عن حق الغير و عمّا يمنع جواز الوقف .

[ رقبات مفصله : ]

1 ـ فمنها ، رقبات معيّنه مفصّله كه در دارالسلطنه اصفهان و بلوكات و نواحى دارالسلطنه اصفهان و دارالمدينة (13) المؤمنين قم و غيرهما .
2 ـ فمنها ، همگى و تمامى و جملگى كل شش دانگ قريه بردشاء فريدن در ناحيه ايوه عن نواحى دارالسلطنه اصفهان ، عراق عجم را كه مستغنى از تحديد و توصيف است با جميع توابع شرعيه و لواحق مليّه آن ، از اراضى و صحارى و مزارع و انهار و عيون و دهكده ، و كما مر (14) و تلال و جبال و مراتع و مرابض ، مع كل متعلقات شرعيه و منضمات دينيه و منسوبات مليّه آن از ممارّ و مداخل و شرب و مشارب و جداول و مجارى و حرايم و آب كارى و ديم كارى شرعا و عرفا ، قديما أو جديدا ، أو خارجا أو داخلاً ( محل پانزده خاتم مبارك ) ، دائرا أو بائرا ( محل پانزده خاتم مبارك ) و غير ذلك ، سمّى ام لم يُسَمَّ .
3 ـ و همگى و تمامى موازى پانزده حبه از جمله هفتاد و دو حبه ، از كل شش دانگ قريه خير آباد الشهرة بشابلاغى عن ناحيه آخره مسلمان من محالّ فريدن عن نواحى دارالسلطنه اصفهان كه در محل وقوع ، مستغنى از تحديد و توصيف است ، با جميع
توابع شرعيه و لواحق مليّه از ممارّ و مداخل و شرب و مشارب و انهار و عيون (15) و جداول و تلال و جبال و اراضى و صحارى و مجارى و حرايم و كَظايِم (16) و آب كارى و ديم كارى ، و كل ما يتعلق بها شرعا أو عرفا ، أو قديما أو جديدا ، أو خارجا أو داخلاً ، دائرةً أو بائرةً ، بقدر الحصة المزبورة ، سُمّى ام لم يُسَمَّ .
4 ـ و منها ، همگى و تمامى شش دانگ قريه شادان و مزرعه چاهك من توابع كرون سفلى عن نواحى دارالسلطنه اصفهان ، عراق عجم ، با جميع توابع شرعيه و لواحق مليّه از ممارّ و مداخل و شرب و مشارب و اراضى و صحارى و باغات و قنوات (17) و انهار و جداول و اعيان و دهكده و حمّامات و كارخانه جوقنى و دوشابى ، و طاحونه قريه شادان مذكوره كه واقع است كارخانه و طاحونه در سر نهر نجف آباد ، با جميع توابع شرعيه و آلات و ادوات حجرى و خشبى (18) و حديدى و غير ذلك مما يتعلق بها شرعا او عرفا ، قديما أو جديدا ، أو داخلاً أو خارجا ، سمىّ ام لم يسمّ ، كه هر يك در محل وقوع ، مستغنى از تحديد و توصيف است .
5 ـ و منها ، همگى و تمامى موازى دوازده حبّه شايعه كامله از جمله هفتاد و دو حبه از كل شش دانگ مزرعه مدعوّه موسومه به مزرعه چه لنجان ، عن بلوك دارالسلطنه اصفهان ، با جميع توابع شرعيه و لواحق ملّيّه از ممارّ و مداخل و شرب و مشارب و انهار و اراضى و صحارى و باغات و اشجار كنار مادى مع باغات و جداول و تلال و جبال و مراتع و مرابع و معالف ، كلما يتعلق بها قديما جديدا ، دائرا بايرا ، داخلاً خارجا ، و ساير ما (19) يتعلق بها من القديم الى الآن شرعا عرفا و غير ذلك ، سمىّ ام لم يسمّ ، بقدر الحصّة الشرعية .
6 ـ و همگى و تمامى شش حبّه از جمله هفتاد و دو حبّه كل شش دانگ قريه طاد لنجان ، عن بلوكات دارالسلطنه اصفهان ، با جميع توابع شرعيه و لواحق مليّه از ممارّ و مداخل و شرب و مشارب و انهار و اراضى و صحارى ثلاثه و جداول و باغات اربعه كه هر يك مستغنى از تحديد و توصيف است ، قديما جديدا ، داخلاً خارجا ، شرعا عرفا و ساير ما يتعلق بها بقدر الحصة المزبورة و غير ذلك .
7 ـ و منها ، همگى و تمامى كل شش دانگ مزرعتين مدعوّتين موسومتين ، يكى موسومه بهُويه الشهره به حيدر آباد و ديگر معروف است به زنْه ، واقعتين در بلوك كراج عن بلوكات دارالسلطنه اصفهان ، هر يك با جميع توابع شرعيه و لواحق مليّه از ممارّ و مداخل و شرب و مشارب و اراضى و صحارى و انهار و جداول و دهكده و بروج حِمام (20) و حمّامات و ساير ما يتعلق بها شرعا ، قديما جديدا ، داخلاً خارجا ، دايرا بايرا و غير ذلك ، سمّى ام لم يسمّ .
8 ـ و منها ، همگى و تمامى كل شش دانگ قريه معينه مشخصه موسومه به قريه حسن آباد دره‏اى (21) من توابع برخوار من بلوكات دارالسلطنه اصفهان ، عراق عجم ، با جميع توابع شرعيه و لواحق مليّه از ممارّ و مداخل و ساير مضافات و منسوبات و حيطان و مزارع و مراتع و مرابع و سواقى و قنوات و جداول و اراضى و صحارى و شرب و مشارب و انهار و حرايم و كظايم ، و ما يتعلّق بها شرعا ، قديما او جديدا ، داخلاً او خارجا ، دايرا او بائرا ، و غير ذلك ، ذُكر فيه ام يُذْكَر .
9 ـ و منها ، همگى و تمامى كل شش دانگ يك درب باغ مشجر ( محل دو خاتم مبارك ) به اشجار مختلفه مشخّصه معيّنه معلومه واقعه در قريه اليادران ماربين عن بلوكات دارالسلطنه اصفهان ، الشهره به باغ عالى حضرت سلطان الوزاره فى الآفاق و مالك نواصى الامراء بالاستحقاق ، ملجأ السلاطين العظام و ملاذ خواقين (22) الكرام ، سيّد الحكماء المتألهين و سند العلماء المتبحرين ، درخشنده كوكب برج « قل لا أسألكم عليه أجرا إلاّ المودّة فى القربى » (23) ، حاوى السعادتين و جامع المرتبتين ، المستغنى ذاته الشريف عن الألقاب بل الاِلْقاب ( محل پانزده خاتم مبارك ) يباهى بذلك الجناب ، المؤيَّد من اللّه‏ المنّان ، اعتماد الدولة العلية العالية ( محل پانزده خاتم مبارك ) الخاقانيّة ، سلطان العلمائى ، خليفه سلطان الحسينى ـ طاب ثراه و نوّر اللّه‏ مرقده ـ با جميع توابع شرعيه و لواحق مليّه آن از ممارّ و مداخل و شرب و مشارب و كروم (24) و جدار و جداول و حريم ، و غير ذلك مما يتعلق بها شرعا من القديم الى الآن كه مستغنى از تحديد و توصيف است ، و به مساحت هجده جريب است بالتمام .
10 ـ و منها ، ما وقع فى بلوك دارالمدينة قم ، همگى و تمامى كل شش دانگ قريه خاوه عن بلوك قهستان من محالّ مدينة المؤمنين قم ، با جميع توابع شرعيه و لواحق مليّه از ممارّ و مداخل و مضافات و قنوات و جداول و انهار و اراضى و صحارى و مراتع و مرابع و معالف و دهكده و اعيان و عمارات و تلال و جبال ، و كلّما يتعلق بها شرعا او عرفا ، قديما او جديدا ، داخلاً او خارجا ، دائرا او بائرا و غير ذلك ، كُتب فيه ام لم يُكْتَب .
11 ـ و همگى و تمامى كل شش دانگ قريه معيّنه معلومه مشخّصه موسومه به قريه مزبوره عن قراء بلوك قهستان من محال مدينة المؤمنين قم ، با جميع توابع شرعيه و لواحق مليّه اسلاميه و شرب و مشارب و قنوات و انهار و جداول و معالف و مراتع و مراتع و مرابع و دهكده و عمارات و حمامات و تلال و جبال و ساير ما يتعلق بها ، قديما جديدا ، داخلاً خارجا ، و غير ذلك ، سمّى ام لم يسمّ ( الى هنا قُوبِلَ ) .
12 ـ و منها ، ما وقع فى دارالسلطنه اصفهان ايضا .
13 ـ فمنها ، همگى و تمامى كل شش دانگ يك باب يخچال الشهره به يخچال بابا حسن واقعه در محله باب القصر دارالسلطنه اصفهان با جميع توابع شرعيه و لواحق مليّه از ممرّ و مدخل و شرب و مشارب و جدار و كودبرد و ساير ما (25) يتعلق بها شرعيا (26) من القديم الى الآن و غير ذلك ، سُمّى ام يسمّ ، و ذُكر ام لم يُذْكَر .
14 ـ و همگى و تمامى كل چهارسوق مع نه چشمه طاق كه از سه طرف ، معبر عام است و دكاكين طرفين كه عبارت از بيست و يك باب دكان بوده باشد مع كارخانه شماعى و پيش دكان شماعى كه كل آنها من حيث الاتصال واقع در محلّه باب القصر اصفهان است ، با جميع توابع شرعيه و لواحق مليّه از ممارّ و مداخل و عرصه و اعيان و فضا و اسباب حَجرى و خَشبى و غير ذلك مما يتعلق بها شرعا من القديم [ الى ] الآن ، سمّى ام لم يسمّ و ذكر ام لم يذكر ، بالتمام و الكمال .
كه كلاً وقف است بر عتبه عليّه سپهر اشتباه ، سده سنيه خلايق پناه ملايك بارگاه ، روضه جنت آسا ، مرقد فرقدين فرسا ، الحضرت المقدسة ، الامام الكامل و الآقا الواصل ، هادى الثقلين و نور العينين ، عين الانسان و الانسان العين ، شفيع الخلق عند الخالق ، بل من الخالق لهداية الخلايق ، نور حدقة الوجود و نور حديقة الاحسان و الجود الكامل ، المظلوم بالكرب و البلاء الواصل ، المرحوم السعيد الشهيد فى الكربلاء ، مرقده فوق الفرقدين ، و مشهده قبلة العالمين :
شاه جهان روشنى هر دو عين
سبط نبى نقد ولايت حسين
عليه و على ابيه و جدّه و اخيه و امّه و التسعة من بنيه و الشهداء معه من مواليه و محبّيه صلوات من ربّهم و رحمة و تحية من عند اللّه‏ مباركة طيّبة ، و الحمد للّه‏ رب العالمين و سلّم تسليما كثيرا كثيرا .
وقف صحيح دينى و حبس صريح يقينى .
و توليت آن را مفوّض نمود عليا حضرت واقفه معظم اليها بر نهج قويم و صراط مستقيم ، اولاً به ذات شريف و نفس نفيس خود مادام الحيات دائما مؤبّدا .
و بعد از خود بر (27) فرزند ارجمند سعادتمند خود و هو الكوكب (28) الازهر فى فلك السيادة و الجلال ، و النور الاظهر فى حديقة الفضل و الكمال ، مطلع انوار المجد و العلى ، مظهر آثار العزّ و البهار ، ذوالنسب الطاهر و الحسب الباهر ، السيد السند ميرزائى ميرزا محمد باقر وفّقه (29) اللّه‏ للعمل الصالح بما يحبّ و يرضى ، و جعل آخرته خيرا من الاولى (30) .
و بعد از آن به اولادِ ذكور ايشان ، ثم على اولادِ [ اولادِ ] ذكور ايشان ثم على اولادِ اولادِ اولادِ ذكور ايشان ، ثم على اولادِ اولادِ اولادِ [ اولادِ ] ذكور ايشان ، ثم على اولادِ اولادِ اولادِ اولادِ اولادِ ذكور ايشان ، و هكذا ما تناسلوا و تعاقبوا ، به شرط تقدم بطن اعلى بر بطن اسفل فى جميع المراتب ، چنانچه هر يك از ذكورِ اولاد ذكور ، حصّه پدر خود را تصرف نموده ، اگرچه عمر موجود باشد .
و همچنين ترتيب مى‏يابد مادام كه هر طبقه و شعبه ذكورِ اولاد ذكور به شرط تقدم آباء در هر شعبه بر اولاد خود باشند ، و چنانچه يكى از اولادِ (31) ذكورِ اولادِ اولادِ او را ذكور منتسب اليه بالابوّه و ان نزل ، مفقود باشد ، توليت حصّه او به اولاد ذكور از اناث او متعلق بوده باشد ، و اگر اولادِ ذكور اناث او نيز مفقود باشد ، به اقرب ذكور باقى اولاد كه در آن شعبه باشند متعلّق باشد .
و اگر ـ عياذا باللّه‏ ـ در اولاد او در جميع طبقات ، ذكور منسوب اليه بالابوّه مفقود شوند ثلث توليت بر اناث و اولاد اناث به شرط تقدّم بطن سابق بر بطن لاحق چنانچه در ذكور مذكور شد متعلّق بوده ، ثلثان ديگر به برادران ميرزا محمد باقر مشار اليه هر كدام كه موجود باشند متعلق بوده باشد ، و بعد از فقدان ايشان و اولاد ايشان به تفصيل المذكور آنفا [ عمل شود ] .
و اگر هيچ يك از برادران او موجود نباشند ، ثلثان توليت مزبوره به ذكور اولاد برادران ايشان باشند ، و الاّ به ذكورِ اولادِ ذكورِ ايشان و هكذا متعلق بوده باشد .
و اگر ـ نعوذ باللّه‏ ـ اولاد اناث ميرزا محمد باقر مشار اليه بالكلّيه منقرض و منقطع شوند ، توليت محالّ مزبوره متعلق به برادران ميرزا محمد باقر مؤمى اليه ، و بعد هم به ذكور اولاد ايشان به تفصيل السابق ذكره متعلّق بوده باشد .
و نعوذ باللّه‏ هر كدام از برادران را اگر اولاد ذكور بالكلّية منقطع گردد به شرح مسطوره ، به برادران ديگر و اولاد ذكور ايشان متعلّق گردد .
و اگر ـ العياذ باللّه‏ ـ در هيچ يك از طبقات و شعب (32) ، اولاد ذكور مذكور نماند كلّ توليت ، متعلق به اولاد اناث ايشان به حصه و ( رسد آبا ؟ ) بوده باشد .
و اگر ـ نعوذ باللّه‏ ـ اولادِ ذكور و اناثِ اولاد و اولادِ اولادِ ذكور و اناثِ (33) اولاد واقفه بالكليّه منقطع شوند به شرط آنكه ظهران اولادِ ذكور موجود نباشند ؛ و الاّ هر يك از آن برادرانِ موجود بر اولادِ ذكور مقدمند ، توليت متعلق به ذكورِ اولادِ ساداتِ اولادِ برادران ميرزا محمد باقر مشار اليه بوده باشد ، به شرط تقدم بطن سابق بر بطن لاحق در هر شعبه.
و اگر نيز مفقود شوند ، به اصلح و اقرب از اقارب عليا جناب واقفه از سادات متعلّق بوده باشد ، و بعد از آن به اعلم و اصلح از سادات مقيم دارالسلطنه اصفهان متعلّق بوده باشد .

[ مصارف : ]

و شرط فرمودند عليا حضرت واقفه از عواقب امور در حين انشاء اين وقفِ كثير البركات كه :
1 ـ اولاً : حاصل رقبات مسطوره (34) فوق را صرف عمارات ضروريه موقوفات مزبوره از تنقيه قنوات و عيون و مرمّاتِ جداول و انهار و ( اسطخراجات ؟ ) آن و تعمير ابنيه و باغات و اعيان و جدران (35) و اراضى و بساتين و طواحين و حمّامات و غير ذلك نمايند .
2 ـ و بعد از وضع آن اولاً ، يك ثلث از منافع موقوفات مسطوره (36) را به وضع مؤونات و زراعات و اخراجات ضروريّه و تعميرات لازمه .
3 ـ صرف دهه عاشورا در روضه جناب (37) عبد اللّه‏ و حبيب اللّه‏ و صفى اللّه‏ خاتم النبيّين و خاتم المرسلين صلوات الرحمن [ عليه ] و آله المعصومين ، و السلام على اول الاوصياء و اشرف الاولياء القائل بكلمة « لو كشف الغطاء » (38) النازل فى شأنه هل [ أتى ] المبيّن حاله به مصدوقه « الّذين آمنوا و هاجروا [ و جاهدوا ] فى سبيل اللّه‏ بأموالهم و أنفسهم أعظم درجةً عند اللّه‏ و أولئك هم الفائزون * يبشّرهم ربّهم برحمةٍ منه و رضوانٍ و جنّاتٍ لهم فيها نعيمٌ مقيمٌ * خالدين فيها أبدا إنّ اللّه‏ عنده أجر عظيم » (39) ، قوام الدين و رفيع المسلمين و شجاع المؤمنين على ابن ابى طالب سيد الوصيين و سند الاولين و الآخرين و على آله و ذريته الطيبين الطاهرين المعصومين سلاما كثيرا كثيرا مباركا طيبا الى يوم الدين ؛ « اللهم وال من والاه و عاد من عاداه و انصر من نصره و اخذ[ ل ] من خذله » (40) .
اما بعد (41) ، بر هوشمندان صاحب بصيرت و واقفان مواقف دين و دولت ، پوشيده نخواهد بود كه حديقه آمال اخروىِ دوستان الهى بدون آبيارىِ توفيق موفِّق حقيقى ، به اثمار مغفرت بارور نمى‏گردد ( محل پانزده خاتم مبارك ) ، و اشجار چمن مآل نيك بختانِ خدا پرست به غير آب حياتِ هدايت حقيقى (42) به نور غفران شكفته نمى‏شود .
« جنّات تجرى من تحتها الأنهار » (43) را به جز جارى ساختن انهار اوامر الهى به دست نتوان آورد ، و آبروى (44) تقرّب درگاه صمدانى را به جز تبريد (45) كبد محرور مزاجات باديه ، استحقاقِ تحصيل نتوان نمود ، و ظلّ ظليل الهى را بجز رسانيدن آبى به لب تشنگان بى‏داء ، فروماندگى نتوان يافت ، چنانكه حضرت (46) سيد الشهداء و خامس آل عبا ابا عبد اللّه‏ الحسين ، و اعانت زائرين آن بزرگوار نموده .
4 ـ و هكذا هر ساله مبلغ پنج تومان است ، و شخص شيعه صالح متديّنى را در نجف اشرف تعيين نمايند كه هر شبانه روز به نيّات واقفه مكرمه زيارت حضرت سيد الوصيين و أب الأئمة الطاهرين امير المؤمنين ـ عليه و عليهم الصلاة و السلام ـ را از قُرب ، با نماز زيارت به عمل آورد . و مقرّرى او هر ساله ثلث حاصل موقوفات است .
5 ـ و هكذا هر ساله مبلغ پنج تومان است ، و شخص شيعه صالح متدينى را در كربلاى معلّى تعيين نمايند كه هر شبانه روز به نيّات واقفه محترمه زيارت حضرت سيد الشهداء و امام الاتقياء ابا عبد اللّه‏ الحسين ـ عليه التحية و الثناء ـ با زيارت حضرت عباس و جميع شهداء رضوان اللّه‏ عليهم اجمعين از قرب با نماز زيارت به عمل آورد ، و مقررى او از يك ثلث حاصل موقوفات است .
6 ـ و دو ثلث بقيّه را در ميانه اولاد ذكور ميرزا محمد باقر معظم اليه به شروط مرقومه فوق تقسيم نمايند .
و شرط ديگر نمودند واقفه مزبوره كه موقوفات مذكوره را نفروشند ، و هبه و رهن ننمايند ، و از سه سال زياده به اجاره ندهند ، و حكّام و مباشرين ديوان اعلى دخل و تصرف بدون اذن متولى ننمايند ، و از متوليان در هر عصرى از اعصار محاسبه نجويند .
و طمع كننده و تغيير و تبديل دهنده در شرايط وقف مذكور به مثل اشخاصى باشند كه سوار خوك گرديده و به جنگ جناب سيد الشهداء و خامس آل عبا ابى عبد اللّه‏ الحسين رفته باشند ، و در يوم يقوم الحساب در نزد جدّ امجد با او مخاصمه و از اعمال صالحه او تقاصّ خواهم نمود ، « فمن بدّله بعد ما سمعه فإنما اثمه على الذين يبدلونه انه هو السميع العليم » (47) .
و صيغه شرعيه بالعربية و الفارسية جارى و واقع گرديد شرعا ، قديما جديدا ، داخلاً خارجا ، دائرا بائرا و غير ذلك ، سمّى ام لم يسمّ و ذُكر فيه ام لم يذكر ، به شروح و قيود و شرايط مرقوم در وقفنامچه مذكوره فوق بدون زياد و نقصان از قرارداد مصارف و اوصاف متوليان و غيره كه به نهج مسطوره در وقفنامچه كبيره بعد از تعميرات ضروريّه از منافع آن بايد به نحو مرقوم فوق مصروف ، به هيچ وجه من الوجوه تغيير و تبديل ندهند .
و ايضا عليا جناب واقفه معظم اليها تلقّى به آن فرمودند كه املاك موقوفه جديده را نيز از يد ملكيّت اخراج و به يد توليت متصرّف مى‏باشند و تغيير و تبديل كننده (48) شرط مذكوره و فروشنده و خَرنده و دخل و تصرف كننده بدون اذن متوليان ، به لعنت الهى و سَخَطِ نامتناهى و عدم شفاعت حضرت رسالت پناهى و ائمه اطهار مبتلا و رو سياهِ دنيا و آخرت بوده ، و در عِرض اكبر در خدمت جناب پيغمبر و ائمه اثنا عشر با او مخاصمه و از اعمال صالحه او تقاص خواهد شد ، و گناه اشخاصى كه در روز عاشورا در مقابل جناب سيد الشهداء مقاتله با آن بزرگوار و اهل بيت اطهار نموده‏اند به گردن ايشان خواهد بود .
و صيغه جارى شد ، « فمن بدّله بعد ما سمعه فإنما اثمه على الّذين يبدّلونه » (49) .
تحريرا فى عشرين شهر ذى الحجة الحرام من شهور سبعة و مائة و الف 1107 من الهجرة المقدسة (50) .
[ سجع مهر / مربع و مثلثى در بالاى آن : ] « هو اللّه‏ ،
اگرچه نيست به گيتى فلك به دورانم
ز نسل فاطمه و دختر سليمانم » (51)

[ سجلات : ]

[ فراز سند : ]
[ نشان شير و خورشيد ]
دولت علّيه ايران
وزارت علوم و معارف و اوقاف
اداره اوقاف اصفهان
[ رونوشت سجلات : ] (52)
[ فراز سند : ]
1 ) بسم اللّه‏ تعالى ؛ از اول الى الآخر مع تمام السجلات كه عبارت از بيست و سه سجل بوده باشد خود حقير مطابقه نمودم با اصل او كه در نهايت اعتبار است ، فى شهر ذى الحجة (53) [ . ] 1322 .
[ سجع مهر/ بيضوى : ] « محمد ابن محمد باقرالموسوى » ؛ [ سجع مهر / بيضوى : ناخوانا ].
2 ) بسم اللّه‏ خير الاسماء ؛ الحمد للّه‏ رب العالمين و الصلاة على اشرف الانبياء و المرسلين محمد و آله الطاهرين . اما بعد ، فقد صرت شاهدا بمضمون هذه الصحيفة الانيقة الصحيحة الشريفة من بدايتها الى نهايتها و أجريت الصيغة الشرعية بإذن الواقفة المكرمة المعظمة الفقير ابن محمد تقى محمد باقر المجلسى عفى عنهما . و كتب الداعى لدوام الدولة (54) البهية السلطانية 1092 .
[ سجع مهر / بيضوى : ] « محمد باقر العلوم » .
3 ) بسم اللّه‏ تعالى ؛ نحمدك يا واقف الضمائر و مطّلع السرائر و نصلى على اشرف رسلك محمد المبعوث من خير القبائل و العشائر ، و آله المعصومين من الصغائر و الكبائر . بعد ، فقد فزت بسماع الاعتراف بمضمون هذه الوقفية الصادرة عن مصادر العلية الزاهرة بالانوار الجلية لا زال ظلال سلطنتها و مرحمتها على مفارق الانام ، العبد العاصى الغريق بحار المعاصى الراجى عفو (55) اللّه‏ الغنى عليرضا بن حبيب اللّه‏ الحسينى ، و كتب الداعى لأبود الدولة السلطانية ، و جرت الصيغة بين يدى 1092 .
[ سجع مهر / بيضوى : ] « عليرضا بن حبيب اللّه‏ الحسينى » (56) .
4 ) ثبت مضمون هذه الصحيفة المباركة الصحيحة الشرعية من اولها الى آخرها عندى ، و صرت شاهدا عليها ، و كتبت بيدى الجانية العبد الحقير الفقير الخاطى ابن محمد باقر الطباطبائى فى 1092 .
[ سجع مهر / مستطيل : ] محل خاتم « ابن محمد باقر ، محمد على طباطبائى » .
5 ) وضح و صحّ اعترافها دامت سلطنتها بالمرقوم فيه لدى العبد المذنب الخاطى اقل السادات .
[ سجع مهر / مستطيل : ] محل خاتم « العبد محمد هاشم حسينى » .
6 ) هو الواقف على الضمائر ، بسم اللّه‏ الرحمن الرحيم و به ثقتى ؛ الحمد للّه‏ الواقف على الضمائر و الخفيّات المطّلع على السرائر و المخفيّات ، الذى لا يحتاج ثبوت وجوده الى البيّنات و الحُجّات ، و الصلاة و السلام على محمد سيد السادات و شفيع يوم العرصات و آله الطاهرين مادامت الارضون و السموات .
الملك للّه‏ تعالى ، به نظر فيض منظرِ كيميا اثرِ جهان مطاع رسيد ، بنده شاه ولايت سليمان .
[ سجع مهر / مربع و نيم دايره در بالاى آن : ] « بسم اللّه‏ ، بنده شاه ولايت سليمان » خاتم مبارك .
7 ) بسم اللّه‏ تعالى ؛ مأخوذ من اصله الاصيل المطاع ، فى 24 شعبان المعظم 1325 .
[ سجع مهر / دايره : ] « عبده (57) على محمد ابن محمد على الشريف » .
8 ) بسم اللّه‏ تعالى شأنه ؛ تحقق و تعيّن سامى اعتراف اعلى حضرت الواقفة الموفقة ـ ادام اللّه‏ اظلالها على العالمين ـ بتمام ما سطر و زبر و رقم فى هذه الصحيفة الصحيحة الشريفة من البداية الى النهاية .
[ سجع مهر / مستطيل : ] « أفوض امرى الى اللّه‏ عبده سيد على گلستانى » .
9 ) مأخوذ من اصله الاصيل متنا و سجلاً سجلاً ( ؟ ) [ . ] 2 رمضان المبارك 1325 .
[ سجع مهر / بيضوى : ] « عبده الراجى محمد حسن ابن محمد » .
10 ) الحمد للّه‏ الواقف على الضمائر المطّلع على السرائر ، و الصلاة و السلام على اشرف القبائل و العشائر محمد سيد الاولين و الآخرين ، و عترته الائمة المعصومين من الصّغائر و الكبائر بدوام المراكز و الدوائر . و بعد ، فقد تشرّفت بسماع الاقرار عن اعلى حضرت الواقفة الموفّقة ـ خلّد اللّه‏ سبحانه ظلال سيادتها و سلطنتها على مفارق كافّة العالمين سيّما المؤمنين ـ بجميع ما ذكر فى الطومار من تحقق الشرايط و اللزوم المعتبرة و تخلية يد الملكية عن الرقبات المسطورة (58) و التصرف فيها بعنوان التوليّة .
و جرت الصيغة بين يدىّ و صرتُ مأمورا بثبت الشهادة فيه . و كتب الداعى لدوام الدولة القاهرة ابن سلطان العلمائى الخليفة طاب ثراه فى 1092 .
[ سجع مهر / بيضوى : ] « و أنبتها نباتا حسنا » (59) .
11 ) هو الواقف على الضمائر ؛ لقد تشرفت بالاستماع عن الواقفة الموفقة ـ ادام اللّه‏ اقبالها و اجلالها و سلطنتها الى قيام السّاعة ـ و صرت بمضمون الصحيفة الوثيقة بتمامتها شاهدا ، العبد ابن مولانا عزيز اللّه‏ المجلسى .
[ سجع مهر / بيضوى : ] خاتم « أفوض امرى الى اللّه‏ عبده محمد كاظم » .
12 ) بسم اللّه‏ المستعان ؛ و بعد ، فقد تشرفت و فزت باقرار النواب المستطاب الواقفة المحتشمة المعظمة بما رقم فى الكتاب طرّا ، و صرت بما فيه شاهدا العبد ابن مولانا محمد صالح المازندرانى .
[ سجع مهر / مستطيل : ] « يا امير المؤمنين » .
13 ) الحمد للّه‏ الذى وفّق السُعداء من عبيده بالخيرات ، و سلك بالرشداء من خليقته (60) سبيل النجاة ، و شرح صدورهم للايمان بافاضة الفيوضات ، و خصّهم بمزية الامتثال للمبرّات و القُربات ، و رفع قدرهم بأعلى المراتب و المقامات بوسيلة الاتيان بالموقوفات على المستحقين و المستحقات ، و انفاق المال على المسلمين و المسلمات ، و ايصال المنافع الى المؤمنين و المؤمنات ، و تعظيم العلماء و السادات ، و تكريم الفضلا و اهل السعادات ، و تبجيل الحجّاج و زوّار المشاهد المتبركات ، و تفقّد احوال سكنة المراقد المنوّرات المطهرات ، و تحصيل معيشة خدمة الخطيرات المقدسات ، و الصلاة على واقف المواقف السّرمديّة و عارف المعارف الالهية ، هادى السعادة سبيل الازليّة ، سالك طريقة النجاة الابدية ، المبعوث بكلّ البرية ، اشرف الخليفة بل الموجودات موجودة فى الحقيقة بسبب وجود ذاته ، و از يدِ ملكيّت عليا جناب واقفه محتشمه معظّمه اخراج ، و به تصرف موقوفٌ عليه داده شده ، و الحال يد ايشان يد توليت است نه يد ملكيّت .
و حرّره ذلك فى ثانى عشر شهر رجب المرجب من شهور الاثنين و التسعين بعد الالف من الهجرة المقدسة النبوية على هاجرها و آله و اولاده و اهل بيته و اصحابه الف آلاف الصلاة و السلام 1092 .
[ سجع دو مهر / بيضوى بين سطور : ] « محمد باقر العلوم » ؛ « على رضا بن حبيب اللّه‏ الحسينى » .
[ سجع مهر / مربع و مثلثى در بالاى آن : ] « هو اللّه‏ ،
اگرچه نيست به گيتى فلك به دورانم
ز نسل فاطمه و دختر سليمانم » (61)
[ حاشيه راست : ]
1 ) قوبل اصله باعلام المعتمد .
[ سجع دو مهر / بيضوى : ] « الراجى نور اللّه‏ ابن محمد باقر سركار شريعتمدار [ . . ] » ؛ « عبده محمد تقى ابن محمد باقر [ . . . ] » .
2 ) بسم اللّه‏ تعالى ؛ هذا سواد مطابق لاصله الاصيل باعلام المعتمدين متنا و سجلاً ، حرّره الاحقر فى 19 صفر المظفر 1329 .
[ سجع دو مهر / بيضوى : ] « محمد حسن ابن محمد جواد الموسوى » ؛ « آقاى حاجى آقا حسن عماد الاسلام » .
3 ) مطابق [ لأصله الأصيل متنا ] و سجلاً اولها الى آخرها ، و السجلات [ صدرا ] و ذيلاً [ . ] و عشرون فى ثانى ذى الحجة [ الحرام سنة ] 1322 .
[ سجع مهر / دايره : ] محل مهر آقاى آشيخ احمد [ . . ] سجع مهر « المتوكل على اللّه‏ احمد ابن محمد جواد » .
4 ) مطابق لاصله المعتبر نوّر [ اللّه‏ ] لمضجعة الواقفة [ . ] فى 22 شعبان المعظم من شهور سنة 1325 .
سجع مهر [ / دايره : ] « عبده على ابن محمد الموسوى » .
5 ) التطبيق معتبر .
محل مهر جناب شيخ اجل آقاى آشيخ مرتضى .
6 ) ( المطبق السواد ؟ ) مطابق لاصله الاصيل متنا و سجلاً ، صدرا و ذيلاً ، على ما قابلته ( ؟ ) فى 19 صفر المظفر 1325 .
[ سجع دو مهر / دايره : ناخوانا ] ؛ [ سجع دو مهر / دايره : ] « آقاى آقا شيخ اسد اللّه‏ » ؛ « آقاى حاجى ميرزا محمد باقر بروجردى » .
7 ) بسم اللّه‏ تعالى ؛ المطبق معتبرة متنا و سجلاً .
[ سجع مهر / دايره : ] محل مهر آقاى حاجى منير الدين « على مع الحق و الحق مع على ؛ منير الدين » .
8 ) بسم اللّه‏ الواقف على الضمائر ؛ و بعد فقد تشرّفت و فزت باقرار النواب المستطاب الواقفة المحتشمة المعظّمة بما رقم فى الكتاب طرّا و صرت بما فيه شاهدا ، العبد الحسين ابن حسن الجيلانى .
[ سجع مهر / مستطيل : ] « حسين منى و انا من حسين » .
9 ) هو الواقف ؛ بعد الحمد و الصلاة وضح و صحّ اعتراف [ الواقفة ] المكرمة المعظّمة بما زبر و رقم فيه .
[ سجع مهر / مستطيل: ] « هو القد[ ير ] العليم » .
10 ) بسم اللّه‏ الواقف الكريم العليم الحكيم ؛ قد اعترفت الواقفة الموفّقة ـ ادام اللّه‏ اظلالها و سلطنتها على مفارق العالمين ـ بالوقفية (62) الثانية الصادرة عنها كما اعترفت السابقة و صرت مأمورا بثبت الشهادة فيه ايضا ، كما سبق ، العبد ابن سلطان العلمائى خليفه سلطان طاب ثراه و نوّر مرقده .
سجع مهر : « و أنبتها نباتا حسنا » (63) .
11 ) الحمد للّه‏ الواقف على الضمائر ؛ لقد تشرّفت بسماع الاعتراف عن النواب المستطاب العليّة العالية ـ لا زالت سلطنتها ـ بوقف الجديد كما اعترفت بوقف ما تقدم بالشرايط (64) المرقومة كما سفر بين يدى ، و كتب الداعى لأبود الدولة (65) القاهرة .
سجع مهر : « محمد جعفر ابن عبد اللّه‏ » .
12 ) بسم اللّه‏ الرحمن الرحيم ؛ ثبت بمضمون هذه الصحيفة المباركة الصحيحة الشرعية من اولها الى آخرها عندى و صرت شاهدا عليها ، العبد المذنب الخاطى ابن محمد هادى .
[ سجع مهر / مربع : ] « العبد المذنب العاصى بل الباقى » .
13 ) ثبت بمضمون ذلك الكتاب لدىّ ابن مرتضى على بيگ قورچى باشى .
[ سجع مهر / مستطيل : ] « يا امام محمد باقر » .
14 ) « ذلك الكتاب لا ريب فيه » (66) ابن محمد على بيگ ميرآخورباشى .
[ سجع مهر / مستطيل : ] « افوض امرى الى اللّه‏ عبده رضا قلى » .
15 ) وضح و صحّ مضمون ذلك الكتاب لدىّ .
[ سجع مهر / مستطيل : ] « إن اللّه‏ على كل شى‏ء قدير » (67) .
16 ) لقد شرّفت بسماع الاعتراف عن الواقفة المحترمة المكرمة بجميع ما زبر و سطر فيه ، و صرت بمضمون الصحيفة شاهدا ، و أنا العبد الاثيم .
[ سجع مهر / مستطيل : ] « بسم اللّه‏ الرحمن الرحيم » .
17 ) بسم اللّه‏ خير الاسماء ؛ « ذلك الكتاب لا ريب فيه » (68) لدى عبد ابن مرحوم حاجى حفيظ كاشانى الاصل ، ختم الروايات .
سجع مهر : « عبد اللّه‏ » (69) .
18 ) بسم اللّه‏ خير الأسماء ؛ الحمد للّه‏ و الصلاة على نبى اللّه‏ و آله اولياء اللّه‏ . و بعد ، فقد فزت باستماع الاعتراف ثانيا عن النواب الجليلة العظيمة بجميع ما انطوى عليه هذا الطومار من البداية الى النهاية ، و صرت مأمورا بجريان الصيغة و ثبت الشهادة فيه و كتب الداعى لدوام الدّولة القاهرة الباهرة السلطانية ، ابن محمد تقى ، محمد باقر المجلسى عفى عنهما فى 1107 .
سجع مهر : « محمد باقر العلوم » .
19 ) بسم اللّه‏ المستعان و عليه التكلان ؛ لقد تشرّفت بسماع الاقرار و الاعتراف عن الواقفة الموفقة المحتشمة النبيلة الكريمة تقبّل اللّه‏ برّها بما اسند اليها فيه ثانيا مجددا ثم اعترفت بما المسند اليها (70) فيه سابقا و صرت شاهدا بما فيه ، العبد الفقير جمال الدين محمد ابن حسين الخوانسارى فى 1107 .
محل خاتم مبارك مرحوم عقبى [ . ] آقاى جمال الدين خوانسارى الاصل .
20 ) قد شرّفت بسماع الاقرار عن النواب المستطاب ـ ادام اللّه‏ اجلالها و اقبالها ـ بما رقم فيه ثانيا ، كما اقرت العلية العالية سابقا ، و صرت شاهدا عليه كما زبر فى الطومار من الاول الى الآخر .
[ سجع مهر / مستطيل : ] « حسين منى و انا من حسين » .
21 ) قد تشرّفت بسماع الاقرار عن النواب المستطاب ـ ادام اللّه‏ اجلالها و اقبالها ـ بما رقم فيه ثانيا ، كما اقرت العلية العالية سابقا و صرت شاهدا عليه كما زبر فى الطومار من الأول الى الآخر ، العبد ابن مولانا محمد صالح المازندرانى .
[ سجع مهر / مستطيل : ] « المؤمن حى فى الدارين » .

پی نوشت ها :

1) در ذيل سطر چنين آمده است : « نمره 7 ، مقابله شد متنا و هامشا » .
2) در متن « اضل » ، مطابق مصدر مندرج گشت .
3) بنگريد به : عدة الداعى : 92 ؛ الكافى 4/58 ، باب سقى الماء ، ح 6 .
4) سوره انعام : 160 .
5) سوره آل عمران : 42 .
6) عبارت چنين است .
7) در متن « زبيده » آمده است .
8) در متن « جلد » آمده است .
9) در متن « بزوال » آمده ولى خط خورده است .
10) كذا ، « دولة » بدون الف و لام صحيح است .
11) كذا ، « رقاب » بدون الف و لام صحيح است .
12) كذا ، بنابراين مراد فرزند شاه سليمان صفوى مى‏شود ولى با القابى كه در متن بكار رفته و اينكه زبيده بيگم دختر شاه سليمان بوده پس مراد خود شاه سليمان صفوى مى‏باشد ؛ و شايد « ابن » صورت تصحيف شده « اعنى » يا لفظ اضافه باشد كه در رونوشت غلط نگاشته شده است .
13) كذا ، صحيح آن « مدينة » بدون الف و لام مى‏باشد .
14) معنايى براى اين واژه نيافتيم . شايد جمع جعلى واژه « كَمْرا » باشد كه بمعنى آغل و محوطه‏اى كه شبها چارپايان و ستوران محفوظ از گرگ و دزد مانند آمده است . بنگريد به : لغت نامه دهخدا ـ كَمْرا .
15) در ذيل سطر چنين آمده است : « نمره 3 ، مقابله شد » .
16) كَظايِم جمع كَظِيمَه : چاهى كه در پهلوى آن چاهى ديگر باشد و در ميانه آنها در زير زمين آبراهه‏اى بود كه بدان آب آن چاه بچاه ديگر رود . بنگريد به : لغت نامه دهخدا كظيمه به نقل از منتهى الارب ، ناظم الاطباء و آنندراج .
17) در متن « قنواة » آمده است .
18) در متن « خشى » مشهود است .
19) در متن « مما » آمده است .
20) بروج حمام : برجهاى كبوتران .
21) در متن « دره » آمده است .
22) در ذيل سطر چنين آمده است : « نمره 4 ، مقابله شد » .
23) سوره شورى : 23 .
24) كُرُوم : درختان انگور .
25) در متن « مما » آمده است .
26) كذا ، ظاهرا « شرعا » باشد .
27) در ذيل سطر چنين آمده است : « نمره 5 ، مقابله شد » .
28) در متن « االكواكب » آمده است .
29) در متن « وقفه » آمده است .
30) در متن « اولى » آمده است .
31) روى كلمه « اولاد » خط خورده است .
32) در متن « شعتِ » آمده است .
33) در متن « اناس » آمده است .
34) در متن « مسفوره » مندرج است .
35) در متن « جداران » آمده است .
36) در متن « مسفوره » مندرج است .
37) در ذيل سطر چنين آمده است : « نمره 6 ، مقابله شد » .
38) اشاره به حديث مشهور امير مؤمنان على عليه‏السلام : « لو كشف الغطاءُ ما ازددت يقينا » .
39) سوره توبه : 20 ـ 22 .
40) الخصال : 479 .
41) بنظر مى‏رسد ترتيب مطالب منطقى نباشد . در رونوشت جابجايى صورت گرفته است .
42) در متن « تحقيقى » مندرج است .
43) سوره بقره : 25 ؛ آل عمران : 15 و غيره .
44) در متن « آب روى » آمده است .
45) تبريد : خنك كردن .
46) در ذيل سطر چنين آمده است : « نمره 2 ، مقابله شد متنا و سجلاً » .
47) سوره بقره : 181 .
48) قبل از كلمه « شرط » واو زائده آمده است .
49) سوره بقره : 181 .
50) در ذيل سطر چنين آمده است : « نمره 8 ، مقابله شد متنا و هامشا » .
51) در داخل مهر ظاهرا علامت رمزى با حروف « خ م » ديده مى‏شود .
52) در « رونوشت سجلات » اكثر سجع مهرها خوانده شده و شكل ظاهرى آنها نيز ترسيم شده است .
53) در متن « ذالحجة » آمده است .
54) در متن « الدولته » مشهود است .
55) در متن « عفى » آمده است .
56) در ذيل سطر چنين آمده است : « نمره 1 ، مقابله شد متنا و سجلاً » .
57) در متن « عبد » مشهود است .
58) در متن « المستورة » مندرج است .
59) آل عمران : 37 .
60) در متن « خلقية » آمده است .
61) در داخل مهر ظاهرا علامت رمزى با حروف « خ م » ديده مى‏شود .
62) در متن « باالوقفية » آمده است .
63) سوره آل عمران : 37 .
64) در متن « باالشرايط » مندرج است .
65) در متن « لدولة » آمده است .
66) سوره بقره : 2 .
67) سوره بقره : 20 .
68) سوره بقره : 2 .
69) در متن سند روى عبارت داخل مهرِ بازخوانى شده ، خط خورده است .
70) كذا .

/ن