نقش پر اهمیت تحقیق و توسعه و نیز بازارهای مستقیم تولید به مصرف در کشاورزی

تحقیق و توسعه کلیدی برای توسعه سیستم های غذایی مقاوم در آفریقا است. بازارهای کشاورزان در حال افزایش ایفای نقش خود را به عنوان منابع ضروری غذای سالم برای افراد فقیر و ثروتمند هستند.
يکشنبه، 17 مرداد 1400
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما
نقش پر اهمیت تحقیق و توسعه و نیز بازارهای مستقیم تولید به مصرف در کشاورزی
تصویر: نوآوری در سیستم های غذایی و تحقیقات کشاورزی برای کشورهای آفریقایی بسیار مهم است. krumanop/Shutterstock
 
 برای ایجاد سیستم های غذایی پایدار و مقاوم در کشورهای آفریقایی چه چیزی لازم است؟ این از جمله سؤالاتی بود که در اجلاس پیشین سیستم های غذایی سازمان ملل متحد در سال 2021 در اواخر ژوئیه مورد بررسی قرار گرفت. این اجلاس، برای اولین بار در نوع خود در این قرن، با هدف شناسایی اقدامات جسورانه و ابتکاری با نتایج قابل اندازه گیری برگزار شده است. این اقدامات برای دستیابی به بسیاری از اهداف توسعه پایدار در چیزی که سازمان ملل متحد آن را "دهه اقدام" نامیده است مورد نیاز است.
 همان طور که همه گیری نشان داد، بازارهای کشاورزان جوامع را در طول حوادث فاجعه آمیز مقاوم تر می کند.وزرای کشاورزی آفریقا قبل از اجلاس سران درباره موضع مشترک این قاره ملاقات کردند. از جمله مسائلی که آنها مطرح کردند استفاده از کشاورزی برای کاهش فقر، به ویژه برای زنان و جوانان بود. ما می خواهیم با نشان دادن اهمیت نو آوری فنی و نقش تحقیق و توسعه کشاورزی (تحقیق و توسعه) در ایجاد سیستم های غذایی مورد نیاز قاره ، به موقعیت مشترک آفریقا کمک کنیم.
 
هنگامی که کشاورزی رشد می کند، مزایایی برای همه وجود دارد. ارتباطات گسترده آن با مراحل خارج از مزرعه سیستم کشاورزی و بخش های غیر مزرعه باعث افزایش اشتغال و معیشت در بقیه اقتصاد می شود. رشد زیاد محصولات کشاورزی در صحرای آفریقا از سال 2000 به رشد کلی اقتصادی بالا و بهبود رفاه اکثر مردم منطقه کمک کرده است. اما تقریباً 75 درصد از رشد تولیدات کشاورزی آفریقا ناشی از توسعه منطقه و تنها 25 درصد ناشی از بهبود عملکرد بود. این امر در بلند مدت پایدار نیست: 90 درصد زمین های قابل کشت آفریقا در هشت کشور واقع شده است. بسیاری از این کشورها کشورهای شکننده ای هستند.
 
معیشت آینده میلیون ها کشاورز آفریقایی با محدودیت زمین، به افزایش بهره وری زمین های کشاورزی موجود بستگی دارد. نو آوری فنی کلید افزایش بازده و بهره وری است. این نوع نو آوری ناشی از سرمایه گذاری مداوم در تحقیق و توسعه کشاورزی و سیستم های توسعه است. نمونه ها شامل انواع بذر با عملکرد بیشتر، مکانیزاسیون، بهبود مدیریت خاک و شیوه های حفاظتی است. استفاده از کودهای سود آور و کارآمد نیز حیاتی است.
 

هزینه کردن در حد زیر هدف

در سال 2006 رهبران آفریقایی در خارطوم سودان ملاقات کردند و متعهد شدند که 1 درصد از تولید ناخالص داخلی کشاورزی را به تحقیق و توسعه اختصاص دهند. با این حال، اکثر کشورهای منطقه صحرای آفریقا در رسیدن به این هدف شکست خورده اند. میانگین برای کشورهای آفریقایی صحرا تنها 0.38 درصد است.
 بازارهای کشاورزان به گسترش دسترسی به غذا کمک کردند و اکثر ایالت ها آنها را خدماتی اساسی اعلام کردند.ما پایگاه داده های شاخص های علم و فناوری کشاورزی مؤسسه تحقیقات سیاست بین المللی مواد غذایی را برای جزئیات دقیق تر مورد بررسی قرار دادیم. مشخص شد که برای آخرین سال موجود، تنها شش مورد از 40 کشور صحرای آفریقا-بوتسوانا، کابو ورد، موریس، نامیبیا، آفریقای جنوبی و زیمبابوه - بیش از 1 درصد از تولید ناخالص داخلی کشاورزی را صرف تحقیق و توسعه کشاورزی کردند.
 
 نقش پر اهمیت تحقیق و توسعه و نیز بازارهای مستقیم تولید به مصرف در کشاورزی
 
تصویر: داده های شاخص های علم و فناوری کشاورزی، مؤسسه تحقیقات بین المللی سیاست های غذایی
 
آفریقا به عنوان یک قاره هدف خود را تعیین کرده و تعهد سیاسی داده است. برای رسیدن به این هدف باید جدی گرفته شود. دولت ها باید عوامل محدود کننده توانایی آنها در دستیابی به هدف 1٪ را شناسایی و به آنها رسیدگی کنند. پیامد عدم دستیابی به آن مواردی مثل محدودیت بهره وری و تحول محدود در بخش کشاورزی آفریقا است. در نهایت، این به معنای پیشرفت کندتر در کاهش فقر و ناامنی غذایی است.
بازارهای کشاورزان در 15 سال گذشته به ابزار مهمی برای کاهش ناامنی غذایی تبدیل شده است.

نوآوری در تمام مراحل

افزایش هزینه های تحقیق و توسعه، در حالی که شرطی لازم است، به تنهایی کافی نیست. برای کشورهای آفریقایی همچنین تولید نوآوری ها و فناوری های کشاورزی در تمام سطوح سیستم غذایی مهم است.
 
با مشاهده تعداد ثبت اختراعات آفریقایی ها در آفریقا طی دو دهه، الگوی جالبی ظاهر می شود: 2000-2009 و 2010-2019. در زمینه های فناوری با کاربرد بیشتر در مزرعه، تعداد ثبت اختراعات منتشر شده بین دو دهه افزایش یافته است.
 
به عنوان مثال، در فناوری بیوتکنولوژی و فناوری محیط زیست، تعداد ثبت اختراعات منتشر شده به ترتیب از 133 به 200 و از 197 به 212 افزایش یافته است.
 
با این حال، در زمینه هایی با کاربرد بیشتر فناوری در سطوح پایین دستی سیستم غذایی، تعداد ثبت اختراعات منتشر شده بین دو دهه کاهش می یابد. در شیمی مواد غذایی این عدد از 216 به 190 کاهش یافت. فناوری های بررسی و کنترل (Handling technologies) شاهد کاهش قابل توجهی در تعداد اختراعات ثبت شده بود، از 650 در 2000-2009 به 264 در 2010-2020.
 
در نهایت، سیستم غذایی آفریقا باید غذای سالم و مغذی تولید کند که مطابق با استانداردهای مصرف کننده نهایی جهانی باشد. نو آوری در هر سطح از سیستم غذایی برای دستیابی به این هدف بسیار مهم است.
 
علاوه بر این، ورای علوم سخت، ما باید متفاوت فکر کنیم که چه انضباط هایی در پذیرش نوآوری های کشاورزی در مقیاس وسیع مؤثر هستند. مردم معمولاً در بحث تحقیق و توسعه کشاورزی به علوم اجتماعی و علوم انسانی فکر نمی کنند. به طور کلی، سرمایه گذاری در این رشته ها سهم کوچکی از هزینه های ناخالص داخلی تحقیق و توسعه است. این روند باید معکوس شود.
 
دانشمندان علوم اجتماعی می توانند به دو هدف مهم در سیستم غذایی دست یابند. اول، آنها می توانند شواهد مربوطه را برای حمایت از تصمیم گیری ارائه دهند. به هر حال، این رشته ها بر مطالعه آن چه انگیزه تصمیم گیرندگان را ایجاد می کند، متمرکز شده اند.
 عدم دسترسی مطمئن به غذای سالم به بسیاری از مسائل دراز مدت سلامتی دامن می زند و پیامدهای شدیدی بر رشد کودک دارد.ثانیاً، دانشمندان علوم اجتماعی می توانند شواهد مشخصی را در مورد چگونگی تأثیر سرمایه گذاری های ملی جایگزین کشاورزی بر رفاه ارائه دهند. آنها می توانند گفتگو بین ذینفعان را برای تعیین اولویت ها، شکل دادن به برنامه های تحقیقاتی و ایجاد ائتلاف های حمایتی در راه پیش رو تسهیل کنند. به عنوان مثال، آنها می توانند به ایجاد بسترها یا فضاهای گفتگو کمک کنند که اطمینان حاصل کند مؤسسات تحقیقاتی جهانی مؤسسات محلی را متلاشی نمی کنند و در عوض برای به اشتراک گذاشتن دانش با آنها همکاری می کنند.
 

راه حل های پایدار

تحقیق و توسعه کشاورزیِ متمرکز بر بهره وری مزرعه بسیار مهم است. با این حال، انعطاف پذیری و پایداری کل سیستم غذایی با سرمایه گذاری های عمومی که شامل فناوری های مربوط به مراحل پایین دستی سیستم غذایی نیز می شود، افزایش می یابد.
 
و در گفتگوی تحقیق و توسعه، نباید نقش دانشمندان اجتماعی را در کمک به سیاست گذاران برای درک اقدامات مورد نیاز برای دستیابی به اهداف ملی خود فراموش کنیم. ترکیبی از تحقیق و توسعه تقویت شده برای سیستم غذایی و تجزیه و تحلیل سیاست های محلی قوی تر مطمئناً به آفریقا کمک می کند تا "دهه اقدام" خود را درک کند.
در دهه 1970 و 80 ، بازارهای کشاورزان دو باره در جوامع طبقه متوسط ​​و حومه ظاهر شد.

بازارهای کشاورزان

 
نقش پر اهمیت تحقیق و توسعه و نیز بازارهای مستقیم تولید به مصرف در کشاورزی
 
تصویر: یک مشتری در 2 می 2020، در یک بازار کشاورزان فروش در حال رانندگی در اورلند پارک، کانزاس، خرید می کند. AP Photo/Charlie Riedel
 
 حال اجازه دهید برای بررس جنبه مهم دیگری که مربوط به کشاورزی است از افریقا به امریکا برویم. برای بسیاری از آمریکایی ها، خرید غذای تازه محلی در یکی از 9000 بازار کشاورزان در سراسر ایالات متحده یکی از لذت های تابستانی است. اما بازارهای کشاورزان تنها مکان های دارای امکانات رفاهی خوب نیستند. طی 18 ماه گذشته، بسیاری از آنها شکاف های عرضه مواد غذایی ناشی از تعطیلی کووید -19 را پر کرده اند.
 
در حالی که بسیاری از بازارهای کشاورزان در آغاز همه گیری تعطیل شد، بسیاری از آنها تحت دستور العمل های ایالتی یا محلی که ماسک، فاصله گذاری اجتماعی و سایر احتیاط ها را اجباری کرده بود، به زودی بازگشایی شدند.
 
وقتی زنجیره های تأمین مغازه های خواربار فروشی مختل شد، علاقه مصرف کنندگان به غذاهای محلی همراه با نگرانی در مورد قرار گرفتن در معرض ویروس کرونا در هنگام خرید کاهش یافت. مدیران بازار کشاورزان به سرعت سازگار شدند و گزینه هایی مانند کالاهای از پیش بسته بندی شده و انتخاب و خرید در حال رانندگی را آزمایش کردند.
 بازارهای کشاورزان تنها مکان های دارای امکانات رفاهی خوب نیستند. طی 18 ماه گذشته، بسیاری از آنها شکاف های عرضه مواد غذایی ناشی از تعطیلی کووید -19 را پر کرده اند.در واقع، بسیاری از بازارهای کشاورزان از قوی ترین فروش خود در سال 2020 برخوردار بودند. خریداران مرفه علاقه بیشتری به خرید غذاهای محلی داشتند، در حالی که خریداران با درآمد پایین می توانستند از مزایای فدرال مانند برنامه کمک تغذیه تکمیلی استفاده کنند. قدم گذاشتن در این نقش گسترده کار بدی نبود - اما ما از تحقیقات خود در زمینه برنامه ریزی شهری و سیستم های غذایی شهری می دانیم که بازارهای دارای حمایت کافی، به شدت به بحران ها و فرصت ها پاسخ می دهند.
 

سقوط و صعود بازار کشاورزان شهری

کشاورزان قرن هاست که کالاهای خود را در بازارهای عمومی ایالات متحده می فروشند. بسیاری از شهرهای ایالات متحده در اواسط قرن بیستم، فروشندگان خیابانی را اخراج یا از کار دور کردند تا جایی برای فروشگاه های بزرگ خرده فروشی ایجاد کنند. اما در دهه 1970 و 80 ، بازارهای کشاورزان دو باره در جوامع طبقه متوسط ​​و حومه ظاهر شد.
 
این تجدید حیات، که نشان دهنده ظهور جنبش زیست محیطی بود، در شهرهای دانشگاهی مانند برکلی، کالیفرنیا و مدیسون، ویسکانسین مشهودتر بود. در این جوامع، رستوران ها، بازارهای کشاورزان و مصرف کنندگان تحصیل کرده در مورد ایده خوردن غذاهای تولید شده محلی همگرا بودند. مصرف کنندگان می خواستند طعم هایی را که از دوران کودکی به خاطر داشتند بچشند و نسل جدیدی از پرورش دهندگان روش های کشاورزی دوستدار محیط زیست را یاد می گرفتند و تمرین می کردند.
 
در همان زمان، وزارت کشاورزی ایالات متحده به پدیده های مرتبط با محصولات ارگانیک و غذاهای محلی که مستقیماً به مصرف کنندگان فروخته می شد علاقه مند شد. در دهه 1990، آژانس شروع به ثبت تعداد بازارهای کشاورزان ایالات متحده کرد.
 
شهرهایی مانندDes Moines ، آیووا و سن آنتونیو شروع به ترویج ابتکارات "مکان یابی" در بازارها کردند و از آنها برای ایجاد فضاهای عمومی با کیفیت استفاده کردند. در دهه 2000 بازارهای چند منظوره متداول شد و اغلب به جمعیت های نژادی و اقتصادی متنوع خدمت می کرد.
تحقیق و توسعه کشاورزیِ متمرکز بر بهره وری مزرعه بسیار مهم است. با این حال، انعطاف پذیری و پایداری کل سیستم غذایی با سرمایه گذاری های عمومی که شامل فناوری های مربوط به مراحل پایین دستی سیستم غذایی نیز می شود، افزایش می یابد. نقش پر اهمیت تحقیق و توسعه و نیز بازارهای مستقیم تولید به مصرف در کشاورزی  
تصویر: خریداران در یک روز بارانی وارد بازار بازی می شوند. بازار پایک سیاتل در سال 1907 تأسیس شد تا کشاورزان بتوانند مستقیماً به مصرف کنندگان بفروشند و به یکی از برترین جاذبه های گردشگری شهر تبدیل شده است.ThreeIfByBike/Flickr ، CC BY-SA
 
به عنوان مثال، تا سال 2019 شیکاگو دارای 27 بازار کشاورزی در سراسر شهر بود که کالاهایی مانند پوشاک و مبلمان را به همراه غذا ارائه می کردند. برخی از شهرها مکان هایی مانند محوطه های نمایشگاهی و سینما ماشین ها (یا سینماهای اتومبیل رو) را برای قرار دادن بازارهای رو باز جایگزین کردند.
 تولید نوآوری ها و فناوری های کشاورزی در تمام سطوح سیستم غذایی مهم است.دولت ها شروع به در نظر گرفتن این بازارها به عنوان ابزارهای سیاستی برای ارتقاء امنیت غذایی، پرورش کشاورزان جدید و حمایت از توسعه جامعه مبتنی بر مکان کردند. سازمان های حامی بازارهای کشاورزان نیز برای کمک به بازارها برای جلب حمایت عمومی و خصوصی به وجود آمدند. در سال 2008 ائتلاف بازار کشاورزان، یک مؤسسه غیر انتفاعی مستقر در کالیفرنیا، برای نمایندگی بازارهای سراسر امریکا راه اندازی شد.
 

پر کردن شکاف های  COVID

این بیماری همه گیر ناامنی غذایی را در ایالات متحده تشدید کرد، جایی که قبلاً هم این موضوع نگران کننده بود. عدم دسترسی مطمئن به غذای سالم به بسیاری از مسائل دراز مدت سلامتی دامن می زند و پیامدهای شدیدی بر رشد کودک دارد.
 
به گفته سازمان غیر انتفاعیFeeding America ، ناامنی غذایی در ایالات متحده به دلیل شیوع همه گیری افزایش چشم گیری یافته است. در سال 2020، 45 میلیون نفر - از جمله 15 میلیون کودک - با ناامنی غذایی رو به رو بودند، در حالی که این رقم در سال 2019، 35 میلیون نفر بود.
 
بازارهای کشاورزان در 15 سال گذشته به ابزار مهمی برای کاهش ناامنی غذایی تبدیل شده است. اکثر مطالعاتی که دسترسی به غذا را اندازه گیری می کنند بر دو عامل متمرکز شده اند: نزدیکی خانواده ها به منابع غذایی و دسترسی به وسایل نقلیه. منابع غذایی می تواند شامل سوپر مارکت ها، فروشگاه های تخفیف دار، فروشگاه های رفاهی، بازارهای کشاورزان و انبارهای غذا باشد. در میان این گزینه ها، مصرف کنندگان غذای سالم را بیشتر در سوپرمارکت ها و بازارهای کشاورزان خریداری می کنند.
 
بودجه فدرال توزیع شده از طریق وزارت کشاورزی ایالات متحده، امنیت غذایی را در طول همه گیری COVID-19 تغییر داد. برنامه کمک غذایی کرونا ویروس گام های مختلفی را برای انتقال مواد غذایی تولید شده محلی و منطقه ای به مدارس، بانک های مواد غذایی و بازارهای کشاورزان برداشت.
معیشت آینده میلیون ها کشاورز آفریقایی با محدودیت زمین، به افزایش بهره وری زمین های کشاورزی موجود بستگی دارد. نو آوری فنی کلید افزایش بازده و بهره وری است.
 نقش پر اهمیت تحقیق و توسعه و نیز بازارهای مستقیم تولید به مصرف در کشاورزی
 
تصویر: روندها و پیش بینی های ناامنی غذایی ایالات متحده. پس از رکود بزرگ، چندین سال طول کشید تا میزان ناامنی غذایی به میزان قابل توجهی کاهش یابد. پیش بینی ها حاکی از کاهش شدیدتر پس از رکود کرونا است. نمودار: مکالمه، CC-BY-ND  منبع: Feeding America Get the data
 
حدود 19 میلیارد دلار به این مراکز مختلف اختصاص داده شد. بازارهای کشاورزان به گسترش دسترسی به غذا کمک کردند و اکثر ایالت ها آنها را خدماتی اساسی اعلام کردند.
 
در حالی که هیچ آمار ملی یکسانی وجود ندارد، نظر سنجی ها و گزارش های رسانه ای نشان می دهد که بسیاری از افراد دارای ناامنی غذایی در طول همه گیری از بازار کشاورزان خرید می کردند. یک نظر سنجی از سوی ائتلاف بازار کشاورزان نشان داد که در تابستان سال 2020، خرید با استفاده از مزایای SNAP – بزرگ ترین برنامه فدرال کمک غذایی - بیش از سطوح سال 2019 در نزدیک به 40 درصد بازارهای پاسخگو افزایش یافته است. از مرکز تگزاس تا غرب کارولینای شمالی تا کانکتیکات، بازارهای کشاورزان افزایش چشم گیری در مشتریان با استفاده از کارت های SNAP و Pandemic Electronic Benefits Transfer  را گزارش کردند.
 

بازار کشاورزان برای قرن 21

همان طور که همه گیری نشان داد، بازارهای کشاورزان جوامع را در طول حوادث فاجعه آمیز مقاوم تر می کند. ما در تلاش هستیم تا بازارها را مؤثرتر و کار آمدتر کنیم تا بتوانند نقش های بزرگ تری را در جوامع خود ایفا کنند.
 
ما یک مجموعه ابزار به نام Farm 2 Facts برای مدیران بازار ایجاد کرده ایم تا به آنها در جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده های اقتصادی، زیست محیطی و سایر موارد برای پاسخ گویی به طیف وسیعی از سؤالات کمک کنیم. به عنوان مثال، بازارها از این برنامه برای رد یابی تعداد بازدید کنندگان و روندهای جمعیتی، ارتباط با خریداران کم درآمد و اقلیت و برآورد آثار اقتصادی محلی بازار استفاده کرده اند.
 
ما همچنین در حال توسعه معیارهای اکوسیستم برای کمک به کشاورزان و بازارهای آموزش مصرف کنندگان در مورد مزایای اکولوژیکی مهم بازارهای کشاورزان هستیم. این ابزار کشاورزان را قادر می سازد تا اندازه گیری کنند که چگونه محصولات آنها اهداف زیست محیطی مانند تنوع زیستی و سلامت خاک را ارتقا می دهند.
 از جمله مسائلی که آنها مطرح کردند استفاده از کشاورزی برای کاهش فقر، به ویژه برای زنان و جوانان بود. ما می خواهیم با نشان دادن اهمیت نو آوری فنی و نقش تحقیق و توسعه کشاورزی (تحقیق و توسعه) در ایجاد سیستم های غذایی مورد نیاز قاره ، به موقعیت مشترک آفریقا کمک کنیم.سرمایه گذاری های فناوری به رشد بازار کشاورزان کمک می کند. یکی از اولویت ها داشتن توانایی پردازش معاملات سودی الکترونیکی است تا بازارها بتوانند در همه سطوح درآمد به مشتریان خدمات ارائه دهند. و نرم افزارهای پشتیبانی از تصمیم مانند Farm 2 Facts می توانند به آنها در ثبت نحوه ارتقاء سلامت کشاورزان، برابری و پایداری کمک کنند.
 
منبع: لولاما ندیبونگو تراوب، Stellenbosch University، توماس جین، Michigan State University، واندیل سیهلوبو، University of the Witwatersrand، ادنا لدسما، آلفونسو مورالس، University of Wisconsin-Madison


مجله راسخون مرتبط
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
مقالات مرتبط
موارد بیشتر برای شما
طلع النور علی البدر
play_arrow
طلع النور علی البدر
ورود ولید جنبلاط به دمشق برای دیدار با الجولانی
play_arrow
ورود ولید جنبلاط به دمشق برای دیدار با الجولانی
حاشیه‌های دیدار مداحان و شاعران اهل بیت (ع) با رهبر انقلاب
play_arrow
حاشیه‌های دیدار مداحان و شاعران اهل بیت (ع) با رهبر انقلاب
روز مادر و بهانه‌ای برای دیدار با مادر پهلوانان شهید
play_arrow
روز مادر و بهانه‌ای برای دیدار با مادر پهلوانان شهید
مداحی عربی محمد الجنامی در محضر رهبر انقلاب
play_arrow
مداحی عربی محمد الجنامی در محضر رهبر انقلاب
وایرال‌ترین اتفاق والیبال جهان؛ سقوط یک داور!
play_arrow
وایرال‌ترین اتفاق والیبال جهان؛ سقوط یک داور!
وضعیت گزارشگران شبکه ورزش در استودیو حین گزارش بازی حساس بارسلونا و اتلتیکومادرید
play_arrow
وضعیت گزارشگران شبکه ورزش در استودیو حین گزارش بازی حساس بارسلونا و اتلتیکومادرید
پانسمان عجیب صورت مبین دهقان توسط کادر پزشکی خیبر خرم‌آباد
play_arrow
پانسمان عجیب صورت مبین دهقان توسط کادر پزشکی خیبر خرم‌آباد
اعتراف جالب ترامپ از نقش و تاثیر ایلان ماسک در نتیجه انتخابات
play_arrow
اعتراف جالب ترامپ از نقش و تاثیر ایلان ماسک در نتیجه انتخابات
درگیری مسلحانه نیروهای تشکیلات خودگردان فلسطین با رزمندگان مقاومت
play_arrow
درگیری مسلحانه نیروهای تشکیلات خودگردان فلسطین با رزمندگان مقاومت
پرواز ایران‌بانو با ۱۱۰ زن نخبه ایرانی با خلبانی نخستین بانوی خلبان ایرانی در مشهد به زمین نشست
play_arrow
پرواز ایران‌بانو با ۱۱۰ زن نخبه ایرانی با خلبانی نخستین بانوی خلبان ایرانی در مشهد به زمین نشست
صحبت‌های جالب خلبان زن ایرانی و دستیارش
play_arrow
صحبت‌های جالب خلبان زن ایرانی و دستیارش
معرفی کوتاه بانوان قرآن نویس
معرفی کوتاه بانوان قرآن نویس
بیانات رهبر انقلاب در دیدار مداحان اهل‌بیت علیهم‌السلام
music_note
بیانات رهبر انقلاب در دیدار مداحان اهل‌بیت علیهم‌السلام
تحلیل شبهه هدر رفتن خون شهدا و پاسخ به آن
تحلیل شبهه هدر رفتن خون شهدا و پاسخ به آن