روزه قضا یکی از قسمت های روزه می باشد که احکام خاص خود را دارد و هر یک از مراجع بزرگوار احکام آن را در رساله خود بیان کرده اند، در سلسله مقالات گذشته احکام روزه آیت الله مکارم شیرازی و احکام روزه آیت الله شبیری زنجانی را با هم مرور کردیم و در این قسمت احکام روزه امام خمینی ره را برای مقلدین این مرجع بزرگوار ارائه می کنیم:
1. مشخص کردن نیت کردن نیت روزه قضا:
شخصی که بخواهد نیت روزه ای غیر از ماه رمضان، بگیرد، آیا باید در نیت مشخص کند که چه روزه ای بگیرد؟
پاسخ: در نیت روزه غیر از ماه رمضان باید مشخص شود که چه روزه ای می گیرد، مثلا وقتی که قرار است روزه قضا بگیرد باید در نیت مشخص شود که روزه قضا می گیرم.2. نیت قبل از اذان صبح و بی هوشی تا میانه روز:
چنانچه فردی بی هوش شود و نیت قبل اذان صبح داشته باشد و در میانه روز به هوش بیاید، حکم روزه آن روز او چگونه است؟
پاسخ: احتیاط واجب باید روز آن روز را نگه دارد، و اگر روزه را نگه نداشت باید روزه آن روز را قضا کند..jpg "احکام روزه قضا امام خمینی ره")
3.نیت قبل از اذان صبخ و مست شدن بعد آن و به هوش آمدن تا میانه روز:
شخصی که قبل از اذان صبح نیت روزه کند و بعد آن مست شود، و در میانه روز به هوش بیاید، حکم روزه او چگونه است؟
پاسخ: بنا بر احتیاط واجب رزه آن روز را کامل کند واینکه قضای آن روز را هم بعدا انجام دهد.4.انجام روزه مستحبی با وجود داشتن روزه قضا:
شخصی که روزه قضا بر ذمه داشته باشد، آیا می تواند نیت روزه مستحبی کند؟
پاسخ: چنانچه روزه قضا یا روزه واجب بر ذمه داشته باشد، نمی تواند روزه مستحبی انجام دهد.5. مسلمان شدن کافر قبل از اذان ظهر در ماه رمضان:
کافری که در ماه مبارک رمضان قبل از اذان ظهر مسلمان شود، آیا باید نیت روزه کند و روزه آن روز را انجام دهد؟
پاسخ: چنانچه قبل از ظهر مسلمان شود، و اگر از اذان صبح تا آن لحظه هیچ کدام از مبطلات روزه را انجام نداده باشد، نمی تواند نیت روزه کند و لزومی ندارد قضا روزه آن روز را انجام دهد.
6. فرو بردن غذایی که لای دندان مانده هنگام روزه داری:
شخصی که دندانش را قبل از اذان خلال نکند و در میانه روز غذای لای دندانش رو از حلق فرو برد، آیا روزه او باطل می شود؟
لزومی ندارد شخصی که روزه دارد، قبل از اذان دندان هایش را خلال کند، اما چنانچه می داند غذایی که لای دندان هایش می باشد هنگام روز از حلق پایین می رود و اگر دندانش را خلال نکند، روزه او باطل می شود و چنانچه از حلق پایین نرود بنا بر احتیاط واجب باید قضا هم به جای آورد.7.جویدن یا چشیدن غذا در حال روزه داری:
شخصی که روزه دارد آیا می تواند غذا را بچشد یا برای کودک غذا را بجود، که به طور معمول غذایی از حلق فرو نمی رود، آیا روزه او باطل می شود؟
پاسخ: معمولا به حلق نمی رسد و اگر احیانا به حلق رسید روزه به واسطه آن باطل نمی شود و چنانچه اتنسان علم به این دارد که اگر این کار را انجام دهد، در این حالت روزه او باطل می شود و قضای روزه بر ذمه اوست ودادن کفاره هم بر او واجب می شود.8. فرو بردن عمدی سر در در آب در حال روزه داری:
شخصی که در حال روزه داری از روی عمد کل سرش را وارد آب کند و بقیه بدن بیرون از آب باشد، حکم روزه او چگونه است؟
پاسخ: احتیاط واجب باید قضای را انجام دهد و چنانچه همه بدن در آب باشد و مقدار کمی از بیرون از آب باشد روزه باطل نمی شود.9. فراموش کردن غسل جنابت در حال روزه:
شخصی که جنب است و روزه بگیرید در حالی که از یادش برود که روزه است، و یک روز را باهمان حال روزه بگیرد تکلیفش چیست؟
پاسخ: آن روزی را که با حالت جنابت روزه گرفته را باید قضا نماید و چنانچه بعد ازچند روز به خاطرش آمد، باید هر تعداد روزی که بدون غسل روزه گرفته را -البته باید یقین داشته باشد که غسل نداشته در این روزه ها – قضا کند و اگر در تعداد روزها شک دارد مقدار کمتر را انجام دهد مثلا شک دارد سه روز بوده یا چهار روز، سه روز را قضا کند کفایت می کند..jpg "احکام روزه قضا امام خمینی ره")
10. وقت نداشتن برای غسل یا تیمم در شب ماه رمضان:
شخصی که برای غسل یا تیمم در شب ماه رمضان وقت کافی ندارد اما بااین حال خود را جنب می کند، وظیفه اش چیست؟
پاسخ: روزه او باطل می شود و هم قضای روزه و هم کفاره را باید انجام دهد و بپردازد و اما در صورتی که زمان برای انجام تیمم دارد و در این صورت خود را جنب کند، با انجام تیمم روزه او درست است اما معصیت کار به شمار می آید.11. فوت شخص قبل از پایان ماه رمضان:
شخصی که به دلیل بیماری یا حیض یا نفاس، چند روزی از روزهای را انجام نداده و قبل از پایان ماه رمضان فوت کند، آیا این روزه ها باید قضا شود؟
پاسخ: لزومی ندارد روزه هایی که انجام نشده را قضا کنند، البته مستحب است که قضا شود.12. تاخیر انداختن چند ساله قضای روزه:
شخصی که چند سال روزه قضایش را به تاخیر بیندازد، چه حکمی دارد؟
باید علاوه بر قضای روزه برای هر روزی یک کفاره یک مد طعام مانند گندم و جو به فقیر بدهد.13. ترک عمدی روزه ماه رمضان:
شخصی که عمدا روزه ماه رمضان را ترک کند، چه حکمی دارد؟
پاسخ: باید علاوه بر انجام روزه قضا، باید کفاره جمع که برای هر روز دو ماه روزه انجام دهد، یا به شصت فقیر به اندازه یک مد طعام یا یک بنده آزاد کند، را انجام دهد و چنانچه قضای روزه را تا ماه رمضان سال بعد انجام ندهد، برای هر روز کفاره تاخیری یک مد طعآن نیز باید به فقیر بدهد.14. انجام روزه ای به غیر از روزه قضای پدر:
اگر پدر فردی، روزه ای غیر از روزه ماه رمضان مثل روزه نذر بر ذمه داشته و انجام نداده، آیا بر پسر بزرگتر واجب است که آن را انجام دهد؟
پاسخ: باید روزه واجب مثل نذر را انجام دهد.15. توانایی انجام روزه بعد از ماه رمضان، به واسطه پیری:
فردی که به دلیل پیر بودن، توانایی انجام روزه را در ماه رمضان ندارد، اما می تواند بعد از ماه رمضان روزه هایش را انجام دهد، حکم این مساله چیست؟
پاسخ: احتیاط واجب روزه هایی که در ماه رمضان را انجام نداده را باید قضا کند.16. بیماری تشنگی و روزه داری:
شخصی که بیماری مبتلا است، که بسیار تشنه می‌شود و توانایی تحمل تشنگی را ندارد و با مشقت فراوان همراه است، آیا روزه گرفتن بر چنین فردی واجب است؟
پاسخ: وجوب روزه از او برداشته می شود و در حالت دوم برای هر روزی که روزه نگرفته یک مد طعام مانند گندم و جو به فقیر بدهد و بنابر احتیاط واجب در هنگام تشنگی فقط به مقدار ضروری آب بنوشد و احتیاط واجب قضای روزه ها را هم انجام دهد..jpg "احکام روزه قضا امام خمینی ره")
17. نزدیکی زایمان و ضرر روزه:
شخصی که زایمان او نزدیک است و روزه گرفتن ب ای خود و جنینش ضرر دارد، حکم این مساله چیست؟
پاسخ: چنانچه روزه گرفتن برای جنین مضر باشد، وجوب روزه از او برداشته می‌شود، و باید کفاره یک مد طعام مانند گندم و جو به فقیر بدهد و اگر روزه برای مادر مضر بوده روزه گرفتن براو واجب نیست و احتیاط واجب باید کفاره یک مد طعام را به فقیر بدهد و در هر دو حالت قضای روزه ها واجب می باشد.19. اولویت داشتن انجام روزه قضای کدام سال :
شخصی که به دلیل عذری از چند ماه رمضان روزه قضا بر عهده دارد کدام روزه قضا را باید زودتر انجام دهد ؟
پاسخ: روزه قضای هر سالی را بگیرد مشکلی ندارد اما چنان چه زمان انجام روزه قضای سال آخر کم باشد باید ابتدا روزه سال آخر را انجام دهد. مثلاً: چنانچه شخص پنج روز روزه قضا داشته باشد و پنج روز مانده باشد به ماه رمضان جدید اولویت با این پنج روز است .20. مشخص نکردن روزه قضا کدام سال:
شخصی که از چند ماه رمضان روزه قضا بر ذمه داشته باشد و در نیت مشخص نکند که روزه قضای کدام سال را می گیرد، روزه او روزه کدام سال محسوب می‌شود؟
پاسخ: روزه قضا سال اول به حساب می‌آید .
21. باطل کردن روزه قضا:
شخصی که نیت روزه قضا کرده، آیا می تواند قبل از اذان ظهر روزه اش را باطل کند؟
پاسخ: چنانچه زمان انجام روزه قضا کم نباشد و وقت تا ماه رمضان بعدی تنگ نباشد، می‌تواند قبل از اذان ظهر روزه را باطل کند.
22. باطل کردن روزه استیجاری بعد از اذان ظهر :
شخصی که روزه میتی بر ذمه داشته باشد ، آیا می تواند بعد از اذان ظهر روزه اش را باطل کند؟
پاسخ: بنابر احتیاط واجب نباید روزه را باطل کند.23. ادامه دار شدن بیماری تا ماه رمضان سال بعد :
شخصی که نتوانسته روزه ماه رمضان را به دلیل بیماری یا عذری انجام دهد و بیماری و عذرش تا ماه رمضان سال بعد ادامه دار شود تکلیف روزه هایش چیست؟
پاسخ: در صورت ادامه دار بودن عذر، وجوب روزه قضا از او برداشته می‌شود و برای هر روزی که روزه نگرفته باشد یک مد طعام از گندم و جو و امسال آن به فقیر بدهد اما چنانچه به دلیل عذری دیگر مانند مسافرت روزه هایش را انجام نداده و آن عذر تا ماه رمضان آینده باقی ماند قضای روزه هایی را که انجام نداده را باید بر ذمه اوست و باید آن را انجام دهد و بنابر احتیاط مستحب برای هر روز یک مد غذا هم به فقیر بدهد.
24. ایجاد عذری بعد از عذر اول که مانع از انجام روزه قضا می شود:
فردی که به دلیل بیماری یا عذری نتوانسته روزه ماه رمضان را انجام دهد و بعد از ماه رمضان عذر یا بیماری اش برطرف شود، اما عذری دیگر برایش ایجاد شود که به دلیل آن نتواند روزه های قضایش را تا ماه رمضان بعدی انجام دهد وظیفه او چیست؟
پاسخ: قضای روزه ها بر او واجب است و باید انجام دهد. 
25. انجام ندادن عمدی روزه قضا:
فردی که به دلیل بیماری یا عذری روزه ماه رمضانش را انجام ندهد، و بعد از ماه رمضان عذرش از بین برود یا از روی عمد فضای روزه هایش را انجام ندهد تکلیف او چیست؟
پاسخ: باید علاوه بر قضا، کفاره تاخیری یک مد طعام را به فقیر بدهد.26. کوتاهی در انجام روزه قضا تا زمانی که وقت تنگ بشود:
شخصی که روزه قضایش را انجام ندهد تا وقتش تنگ بشود و در همان زمان کم عذری برایش ایجاد شود، وظیفه این شخص چیست؟
پاسخ: باید علاوه بر روزه های قضایش کفاره یک مد طعام از گندم و جو و مانند این ها به فقیر بدهد.27. سالم شدن بیمار بعد از چند سال:
چنانچه بیماری فردی بعد از چند سال بهبود یابد وظیفه اش برای روزه هایی را که انجام نداده چیست؟
پاسخ: چنانچه تا ماه رمضان بعدی فرصت باقی باشد که روزه های آخرین ماه رمضان را قضا کند باید آنها را انجام دهد و برای روزه های سال های پیش کفاره یک مد طعام از گندم و جو و امسال آن به فقیر بدهد.28. نگرفتن روزه به وابسته مستی :
شخصی که به دلیل مست شدن روزه ماه رمضان را انجام نداده، چه وظیفه ای دارد ؟
پاسخ: باید روزه هایی را که به دلیل مستی نگرفته قضا کند، حتی اگر چیزی را که مصرف کرده و با آن مست شده به دلیل معالجه بیماری بوده است و در میانه روز از حالت مستی بیرون بیاید احتیاط واجب باید روزه آن روز را کامل کند و فضای آن را نیز انجام دهد.29. شک در تعداد روزهای روزه نگرفته شده :
شخصی که به دلیل عذری نتوانسته چند روز از روزه های ماه رمضانش را انجام دهد و شک دارد که چه زمانی عذر او از بین رفته و در جایی دیگر شک دارد که در چه روزی عذر برایش پیدا شده، تکلیف این شخص چیست؟
پاسخ: زمان کمتری را که شک دارد، روزه قضا بگیرد کفایت می کند؛ مثلا فرد، قبل ار ماه مبارک رمضان به مسافرت رفته و به خاطرش نیست که روزه پنجم ماه رمضان برگشته یا روزششم، می تواند مقدار کمتر که همان پنج روز است را ملاک قرار دهد و و پنج روز را قضا نماید، و همچنین شخصی که به یادش نیست که چه زمانی عذر برایش ایجاد شده، هم می تواند زمان کمتر را قضا نماید، مانند اینکه روزه های آخر ماه رمضان به مسافرت روزد و بعد از ماه رمضان برگردد که نمی داند روز بیست و پنجم به مسافرت رفته یا روز بیست و ششم، که می تواند زمان کمتر همان پنج روز را ملاک روزه قضا قرار بدهد و انجامش بدهد.30. شیر دادن به کودک و ضرر روزه:
حکم روزه خانمی که کودک شیرده دارد چیست؟
پاسخ: خانمی که کودک شیرده دارد و شیر او برای کودکش کم می باشد، - چه برای مادر کودک و چه برای خانمی که دایه باشد یا اینکه بدون هیچ اجرتی به کودک شیر می دهد - چنانچه روز گرفتن به کودک ضرر برسد، دیگر انجام روزه بر مادر واجب نیست، و باید برای روزهایی که روزه نگرفته یک مد طعام به فقیر بدهد، همچنین اگر برای خانم روزه گرفتن مضر باشد، روزه گرفتن بر او واجب نیست و در هر دو حالت باید روزه ها را قضا کند.31. انجام دادن روزه بدون انجام غسل جنابت به دلیل فراموشی:
شخصی که به دلیل فراموشی غسل جنابت را انجام ندهد و یک یا دو روز، روزه اش را بدون غسل انجام داده، تکلیف این فرد چیست؟
پاسخ: باید روزه ها را قضا کند..jpg "احکام روزه قضا امام خمینی ره")
32. تحقیق نکردن درباره صبح شدن، در ماه مبارک رمضان:
شخصی که بدون اینکه جست وجو کند که آیا صبح شده یا نه، یکی از مبطلات روزه را انجام دهد، و بعدا مشخص شود که صبح شده، چه وظیفه ای بر دوش این شخص است؟
پاسخ: باید قضای روزه را انجام دهد و چنانچه تحقیق کند و به این نتیجه برسد که صبح نشده و مبطلی را انجام دهد و بعد از تحقیق متوجه شود که صبح شده بود دیگر قضای واجب نیست.33. قی کردن عمدی در حالت روزه داری:
شخصی که در حالت روزه داری عمدا قی کند، آیا قضای روزه براو واجب می‌شود؟
پاسخ: بله قضا واجب می شود.
34. خوردن غذایی که باعث قی کردن در روز می شود:
چنانچه فرد در هنگام شب غذایی بخورد که به دلیل آن غذا ، در هنگام روز بی اختیار قی کند، حکم روزه این فرد چیست؟
پاسخ: بنا بر احتیاط واجب باید روزه آن روز را قضا کند.35. باطل کردن عمدی روزه قضا بعد از اذان ظهر:
شخصی که روزه قضا ماه رمضان می گیرد و در بعد از ظهر از روی عمد یکی از مبطلات روزه را انجام دهد، چه حکمی برای این مساله است؟
پاسخ: باید به ده فقیر وبه هر کدام به انذار یک مد طعام که حدود ده سیر طعام است، بدهد و چنانچه نمی تواند این کار را انجام دهد باید سه روز پشت سر هم روزه بگیرد.36. فرو بردن غیر عمد آب هنگام روزه داری:
شخصی که برای خنک شدن یا بدون جهت آب را در دهانش مضمضه کند و بدون هیچ اختیاری آب را از حلق فرو ببرد، آیا روزه او باطل می شود؟
پاسخ: چنانچه از یاد ببرد که روزه بوده و آب را از حق پایین برد و یا برای وضو آب را داخل دهان یا بینی بگرداند و بدون اختیار از حلق فرو ببرد، قضای روزه برای او واجب نیست.
37. فرو بردن چیزی در دهان یا وارد کردن آب در بینی:
شخصی که چیزی را غیر از آب وارد دهان کند و از روی غیر عمد فرو ببرد با آبی که داخل بینی کرده را بدون اختیار فرو ببرد؛ آیا روزه او قضا دارد؟
پاسخ خیر قضا ندارد.
38. ثابت نشدن اول ماه رمضان:
وقتی اول ماه رمضان برای هیچ کس اثبات نشده و فرد روزه نگیرد و بعدا معلوم شود که ماه رمضان بوده، وظیفه فرد چیست؟
پاسخ: باید قضای روزه آن روز را بگیرد.منابع:
1.دفتر نشر آثار امام خمینی2. ویکی پدیا
