سی تی اسکن چرا انجام می‌شود؟

کمتر کسی هست که اسم تصویربرداری سی تی اسکن را نشنیده باشد، حتی خیلی از شماها این تصویربرداری را انجام داده‌اید. اما سی تی اسکن دقیقاً چیست؟

پزشکان از سی تی اسکن یا همان توپوگرافی کامپیوتری برای بررسی ساختارهای درون بدن استفاده می‌کنند. در سی تی از اشعه‌ی ایکس و کامپیوتر برای تولید تصاویری از مقطع عرضی بدن استفاده می‌شود. در این روش عکس‌هایی از مقطع‌های بسیار نازکی از استخوان‌ها، عضلات، اندام‌ها و رگ‌های خونی ثبت می‌شود تا متخصص رادیولوژی بتوانند درون بدن را با جزئیات بهتری بررسی کنند.

دستگاه اشعه‌ی ایکس سنتی از یک لوله‌ی ثابت برای تاباندن اشعه‌ی ایکس در یک نقطه‌ی مشخص استفاده می‌کرد. همان‌طور که اشعه‌ی ایکس در نقاط مختلف بدن حرکت می‌کند توسط بافت‌های مختلف بدن جذب می‌شود. مقدار جذب اشعه ایکس در بافت‌های مختلف، متفاوت است. بافت‌هایی با چگالی بالا تصویر سفیدتری ایجاد می‌کند. اشعه‌ی ایکس تصاویری دوبعدی ایجاد می‌کند. دستگاه سی تی اسکن مدرن دارای یک لوله‌ی دونات شکل است که اشعه‌ی ایکس را به‌صورت ۳۶۰ درجه به دور بدن می‌تاباند. در نهایت با استفاده از اطلاعات ثبت شده، یک نمای سه‌بعدی با جزئیات از درون بدن ایجاد می‌شود.

دستگاه سی تی اسکن از یک لوله دونات شکل و یک میز متحرک تشکیل شده است.

سی تی اسکن چگونه کار میکند

برای انجام سی تی اسکن از اشعه ایکس استفاده میشود. در این روش باریکه نازکی از اشعه ایکس (مانند باریکه اشعه لیزر) به اندام بیمار تابانده میشود.

این اشعه از تمامی بافت هایی که سر راه آن قرار دارند عبور کرده و مقداری از آن که از طرف مقابل اندام خارج میشود به توسط دتکتور Detector یا آشکارساز های حساسی دریافت میگردد.

این دتکتورها اشعه را به جریان الکتریکی تبدیل میکنند. این فرایند هزاران بار از زوایای گوناگون تکرار میشود یعنی باریکه اشعه ایکس از زوایای گوناگون به درون اندام تابانده شده و خروجی آن در طرف مقابل اندام اندازه گیری میشود.

بدین ترتیب اطلاعات بسیار زیادی بصورت مقادیر مختلف شدت جریان الکتریکی که متناسب با شدت اشعه دریافت شده توسط دتکتور است گردآوری شده و به کامپیوتر مرکزی سی تی اسکن ارسال میشود.

این کامپیوتر بسیار پر قدرت، اطلاعات را پردازش کرده و نتیجه آن بصورت تصاویر متعددی که سطح مقطع اندام را نشان میدهند بر روی مانیتور دستگاه مشخص میشود. در صورت لزوم این تصاویر بر روی فیلم چاپ میشوند.

تصاویر سی تی اسکن با دقت بسیار بیشتر از تصاویر رادیوگرافی ساده، شکل استخوان ها و حتی بسیاری از بافت های دیگر اندام را نشان میدهد.

با استفاده از این تکنیک میتوان داخل استخوان را هم مشاهده کرد. اکثر سی تی اسکن های امروزی اسپیرال یا مارپیچی هستند به این معنا که منبع اشعه ایکس مانند یک مارپیچ به دور بدن بیمار حرکت کرده و از جهات مختلف تصویربرداری میکنند.

تصاویر سی تی اسکن های امروزی بسیار دقیقتر از قبل شده و سرعت این دستگاه ها هم زیاد شده است بطوریکه معمولا انجام یک تصویربرداری سی تی اسکن چند دقیقه بیشتر طول نمیکشد.

سی تی ممکن است برای این موارد استفاده شود:

* تشخیص طیف وسیعی از اختلالات نظیر سرطان
* کمک به تشخیص محل سرطان، نزدیکی به اندام‌های مجاور و اندازه‌ی آن، این اطلاعات می‌تواند به پزشک کمک کند تا تصمیم بگیرد که آیا به آزمایش‌ها بیشتری نیاز دارید یا این که به چه درمان دیگری نیاز است.
* کمک به تشخیص نحوه‌ی عملکرد درمان
* انجام بررسی‌های تکمیلی پس از درمان.

سی تی اسکن از کدام قسمت‌های بدن انجام می‌شود؟

سی تی می‌تواند برای بخش‌های مختلف بدن مورداستفاده قرار گیرد هم:

* ستون فقرات
* استخوان‌ها
* مغز
* جریان خون و رگ‌ها
* بافت‌های نرم داخلی بدن
* گلو.

سی تی چه چیزی را نشان می‌دهد؟

پزشک برای کمک به تشخیص سطح سلامتی شما، سی تی را درخواست می‌دهد. اسکن به پزشک کمک می‌کند که استخوان‌ها، اندام‌ها و سایر بافت‌های نرم، عروق خونی و هرگونه توده‌ی مشکوکی را از نزدیک بررسی کند. مواردی که CT می‌تواند تشخیص دهد عبارت‌اند از:

* انواع خاصی از سرطان و تومورهای خوش‌خیم (غیر سرطانی)
* شکستگی (شکستگی استخوان‌ها)
* بیماری قلبی
* لخته‌ی خون
* اختلالات روده (انسداد، بیماری کرون)
* بیماری یا آسیب به مغز و طناب نخاعی
* خونریزی داخلی

پزشکان همچنین می‌توانند اندام‌ها و بافت‌ها را در اشعه‌ی ایکس مشاهده کنند. اما به نظر می‌رسد که در اشعه‌ی ایکس ساختارهای بدن با هم هم‌پوشانی دارند که این موضوع دیدن هر چیزی را سخت‌تر می‌کند. سی تی برای ایجاد تصویر واضح‌تر، فضای بین اندام‌ها را نشان می‌دهد.

با استفاده از سی تی می‌توان برخی از سرطان‌ها، توده‌ها، شکستگی ها و غیره را مشاهده کرد.

انواع سی تی اسکن:

متخصص رادیولوژی شما در موارد زیاد و برای کمک به تشخیص بسیاری از بیماری‌هامی‌تواند از تصویربرداری CT استفاده کند، انواع سی تی‌هایی که انجام می‌شوند، عبارت‌اند از:

۱. آنژیوگرافی:
از این نوع سی تی برای بررسی سلامت عروق خونی و شریان‌ها استفاده می‌شود.

۲. اسکن مقدار کلسیم:
این سی تی برای جستجوی تجمع پلاک‌های سرشار از کلسیم در شریان‌های قلب انجام می‌شود.

۳. سی تی کولونوگرافی:
این نوع از سی تی برای بررسی روده‌ی بزرگ برای پولیپ (توده‌هایی) که می‌توانند سرطانی باشند، استفاده می‌شود.

۴. سی تی اسکن ایزوتوپی
برای بررسی دقیق استخوان‌ها از سی تی ایزوتوپی استفاده می‌شود. با کمک این نوع سی تی می‌توان حتی وجود عفونت در استخوان‌ها را مورد بررسی قرار داد. اکثر متخصصان از این سی تی برای بررسی وجود تومور در استخوان استفاده می‌کنند.

۵. سی تی اسکن اوروگرافی
پزشکان برای بررسی سیستم ادراری شامل کلیه‌ها، مثانه و لوله‌های میزنای از سی تی اوروگرافی استفاده می‌کنند.

پزشکان می‌توانند با استفاده از تصاویر از سی تی ببینند آیا ساختارهای داخلی سالمند، عملکرد درستی دارند و آیا علائم بیماری وجود دارد یا خیر.

در صورت مشاهده خون در ادرار (هماتوریا)، یا درد در کشاله ران یا کمر، پزشک ممکن است سی تی اوروگرافی را توصیه کند. نتایج سی تی کلیه و مثانه می‌تواند به پزشکان در تشخیص بیماری‌هایی هم موارد زیر کمک‌کننده باشد:

* سنگ کلیه
* سنگ مثانه
* عفونت‌های مثانه
* عفونت‌های کلیه
* کیست
* توده‌های غیرطبیعی هم تومورها
* مشکلاتی در ساختار اندام‌ها

۶. سی تی اسکن شکمی
سی تی شکمی زمانی استفاده می‌شود که پزشک به وجود مشکلی در ناحیه‌ی شکم شک کند اما از طریق معاینه‌ی فیزیکی یا آزمایش‌های انجام شده در آزمایشگاه نتواند اطلاعات کافی در خصوص آن کسب کند.

برخی از دلایلی که ممکن است پزشک از شما بخواهد که سی تی شکمی انجام دهید عبارت‌اند از:
* درد در ناحیه‌ی شکم
* توده قابل حس در شکم
* سنگ کلیه (برای بررسی اندازه و تعیین محل سنگ)
* کاهش وزن بدون دلیل
* عفونت‌هایی نظیر آپاندیسیت
* برای بررسی انسداد روده
* التهاب روده‌ها (نظیر بیماری کرون)
* صدمات ناشی از ضربه
* تشخیص سرطان اخیر.

۷. سی تی اسکن ریه:
سی تی اسکن ریه برای بررسی علائم اولیه‌ی سرطان ریه در افرادی که درگذشته سیگار می‌کشیدند یا حال حاضر سیگار می‌کشند، استفاده می‌شود. البته در این روزهای کرونایی از سی تی ریه به‌منظور بررسی درگیری ریه در کرونا بسیار استفاده می‌شود.

با انجام سی تی اسکن ریه می‌توان درصد درگیری ریه در کرونا را مشخص کرد.

تعیین درصد درگیری ریه با استفاده از سی تی اسکن در روزهای کرونایی

سی تی ریه نقش اساسی در بررسی سلامت بیماران مبتلا به COVID-19 دارد و به پزشکان کمک می‌کند تا بهتر بتوانند درمان‌ها و مراقبت‌های لازم را ارائه دهند.

درصد درگیری ریه در سی تی اولیه نشان‌دهنده‌ی وخیم بودن حال بیمار است. این بیماران نیاز به مراقبت‌های ویژه‌ای دارند. افرادی که ریه‌ی آنها بیش از ۵۰ درصد درگیر شده باشد و دچار افت اکسیژن شده باشند، نیاز به بستری در بیمارستان دارند.

اگر به کرونا مبتلا شده‌اید، با مراجعه به متخصص رادیولوژی می‌توانید برای انجام سی تی ریه اقدام کنید.

سی تی اسکن اسپیرال چیست؟

این نوع سی تی، نسبت به CT معمولی دارای دقت بسیار بالاتری است. این نوع سی تی، به‌خوبی بافت استخوان و حتی بافت نرم اندام‌های بدن را نشان می‌دهد. در سی تی اسپیرال اشعه ایکس حرکتی مارپیچی به دور بدن بیمار دارد. از سی تی اسپیرال برای اهداف مختلفی استفاده می‌شود.

امروزه اکثر مراکز سی تی اسکن دارای دستگاه CT هیتاچی و مجهز به سی تی اسپیرال هستند. از مزیت این دستگاه‌ها می‌توان به میزان وضوح بالای تصویر اشاره کرد.

CT با ماده حاجب یا کنتراست چیست؟

در سی تی، مواد متراکم هم استخوان به‌راحتی قابل‌مشاهده هستند اما بافت نرم به‌خوبی ظاهر نمی‌شود. این بافت‌ها در تصویر کم‌رنگ به نظر می‌رسند. برای کمک به واضح تصاویر بافت نرم ممکن است به رنگ خاصی به نام ماده‌ی کنتراست نیاز داشته باشید. این ماده که اشعه ایکس را مسدود می‌کند، در اسکن سفید دیده می‌شود و باعث می‌شود رگ‌های خونی، اندام‌ها یا سایر ساختارهای نرم های‌لایت (برجسته) شوند.

مواد کنتراست معمولاً از ید یا باریوم سولفات ساخته می‌شوند. ممکن است این داروها را به یک یا چند روش زیر دریافت کنید:
تزریق: این داروها به‌صورت وریدی تزریق می‌شوند. این روش برای کمک به برجسته نشان‌دادن رگ‌های خونی، مجاری ادراری، کبد یا کیسه صفرا در تصویر سی تی انجام می‌شود.

خوراکی: نوشیدن یک مایع با ماده‌ی کنتراست می‌تواند اسکن مجرای گوارش (مسیر عبور غذا در بدن) را تقویت کند.

انما یا تنقیه: اگر سی تی از روده‌ها انجام شود، ممکن است ماده کنتراست از راست‌روده وارد بدن شود.

این رنگ ممکن است باعث سرخ شدن چهره یا ایجاد طعم فلزی در دهانتان شود. ماده‌ی کنتراست طی ۲۴ ساعت از طریق ادرار از بدن دفع می‌شود. بعد از سی تی باید مایعات زیادی بنوشید تا به کلیه‌ها کمک کنید ماده‌ی کنتراست را از بدن خارج کنند.

عوارض تزریق ماده کنتراست نسبتاً کم است. برخی از بیماران ممکن است به ماده‌ی کنتراست واکنش آلرژیک نشان دهند. این واکنش در اکثر افراد به‌صورت جزئی (به‌صورت خارش، کهیر، حالت تهوع یا استفراغ) است. واکنش‌های آلرژیک جدی‌تر به‌ندرت مشاهده می‌شود و می‌تواند شامل واکنش آنافیلاکتوئید، فشارخون پایین، شوک و در موارد خیلی نادر مرگ باشد.

اگر سابقه‌ی واکنش قبلی به ماده‌ی کنتراست را دارید، حتماً متخصص رادیولوژی را از این موضوع آگاه کنید. در افراد باسابقه آلرژی شدید به ماده کنتراست، سی تی باید بدون کنتراست انجام شود. البته در موارد خاص می‌توان این واکنش آلرژیک را با مصرف پیش داروهای استروئید و آنتی‌هیستامین کنترل کرد.

چگونه برای سی تی اسکن آماده شوم؟

متخصص رادیولوژی دستورالعمل‌های لازم در خصوص نحوه‌ی آماده‌شدن برای سی تی را به شما خواهد داد. در روز آزمایش باید به موارد زیر توجه کنید:

رژیم غذایی قبل از سی تی: چهار ساعت قبل از آزمایش باید از خوردن و آشامیدن بپرهیزید.

داروها: لیست داروهای مصرفی‌تان را در اختیار متخصص رادیولوژی قرار بدهید. پزشک در صورت نیاز تغییراتی را در رژیم دارویی خواهد داد.

لباس: برای آزمایش سی تی اسکن باید لباس راحتی بپوشید. ممکن است لازم باشد قبل از آزمایش لباس خود را عوض کنید. ساعت و جواهرات خود (از جمله پیرسینگ‌های قابل جداشدن) را در بیاورید. همچنین ممکن است نیاز باشد دندان مصنوعی و سمعک را نیز در بیاورید. زیپ و اشیاء فلزی ممکن است مانع از اسکن شوند.

اگر در سی تی شما از رنگ یا کنتراست استفاده می‌شود، متخصص رادیولوژی دستورالعمل‌های آماده‌سازی خاص را در اختیارتان قرار می‌دهد. این دستورالعمل‌ها شامل موارد زیر هستند:

آزمایش خون: ممکن است قبل از سی تی به آزمایش خون نیاز داشته باشید. آزمایش خون برای اطمینان از انتخاب رنگ مناسب انجام می‌شود.

محدودیت‌های غذایی: چهار ساعت قبل از سی تی اسکن از خوردن و آشامیدن پرهیز کنید. مصرف مایعات شفاف به پیشگیری از تهوع در هنگام دریافت رنگ کنتراست کمک می‌کند. به‌طورکلی می‌توانید آبگوشت، چای سیاه یا قهوه، آب‌میوه، ژلاتین و زنجبیل مصرف کنید.

داروهای ضد آلرژی: در صورت آلرژی به ماده کنتراست ممکن است نیاز باشد شب قبل و صبح آزمایش از یک داروی استروئید به همراه یک آنتی‌هیستامین یا بندریل استفاده کنید. مواد کنتراست استفاده شده در MRI و CT متفاوت هستند؛ حساسیت به یکی از آن‌ها به این معنای آلرژی به تمام مواد کنتراست نیست.

برای بهتر شدن کیفیت عکس سی تی ممکن است از رنگ کنتراست استفاده شود.

سی تی اسکن چگونه انجام می‌شود؟

در طول آزمایش، شما به پشت روی یک میز دراز می‌کشید. اگر آزمایشتان نیاز به استفاده از رنگ کنتراست داشته باشد، قبل از سی تی به‌صورت وریدی یا خوراکی به شما داده خواهد شد.

وقتی اسکن شروع می‌شود تخت به‌آرامی به سمت اسکنر دوناتی شکل حرکت می‌کند. در این مرحله، باید تاحدامکان بدون حرکت بمانید زیرا حرکت کردن ممکن است باعث تاری تصاویر شود.
اسکنر از ناحیه موردنظر تصاویری را تهیه می‌کند. بر خلاف اسکن MRI، سی تی به‌صورت بی‌صدا انجام می‌شود. بعد از اتمام سی تی میز از اسکنر خارج می‌شود.

مزایای استفاده از توموگرافی کامپیوتری یا سی تی اسکن

سی تی اسکن یک ابزار تصویربرداری مقرون‌به‌صرفه است و برای طیف گسترده‌ای از مشکلات پزشکی استفاده می‌شود. سی تی اسکنرهای جدید در زمان کمی نتایج دقیقی از وضعیت اندام‌های بدن ارائه می‌دهند.

فناوری‌های جدید امکان اسکن سریع‌تری را فراهم می‌کنند. این به این معناست که برای ایجاد تصاویر واضح‌تر به زمان کوتاه‌تری برای تصویربرداری و ثابت ماندن نیاز است. این زمان به‌خصوص در هنگام اسکن از کودکان بسیار مهم است و باعث می‌شود به میزان کمتری آرام‌بخش برای کودکان نیاز باشد. همچنین زمان اسکن کوتاه‌تر باعث می‌شود کودکان و بزرگسالان بتوانند نفس خود را در قسمت‌های حساس آزمایش راحت‌تر حبس کنند.

مزیت اصلی سی تی اسکن، تصویربرداری هم‌زمان از استخوان، بافت نرم و عروق خونی است. در مقایسه با MRI، سی تی حساسیت کمتری به حرکات بیمار دارد. علاوه بر این سی تی اسکن حتی با وجود دستگاه پزشکی در داخل بدن هم قابل انجام است.

سی تی اسکن تصاویر واقعی از داخل بدن ارائه می‌دهد. این موضوع باعث می‌شود که عمل‌های تشخیصی مثل بیوپسی سوزنی و آسپیراسیون سوزنی به‌صورت دقیق‌تر انجام شود. گاهی اوقات برای هدایت تصویر در برخی از عمل‌ها به‌خصوص در کودکان، از سونوگرافی به‌عنوان جایگزین سی تی استفاده می‌شود. با انجام سی تی اسکن گاهی نیازی به جراحی اکتشافی و بیوپسی نیست.

خطرات و عوارض سی تی اسکن

سی تی اسکن تا حد زیادی ایمن است، اما تمام آزمایش‌های پزشکی با خطرات احتمالی همراه هستند. پزشک و متخصص رادیولوژی باید مطمئن شوند که مزایای انجام این آزمایش بیشتر از خطرات آن هستند.

برخی از خطرات احتمالی ممکن است شامل این موارد باشند:

خطر اشعه و ابتلا به سرطان در اثر سی تی اسکن:
سی تی اسکنرهای مدرن از اشعه‌ی ایکس استفاده می‌کنند. اشعه‌ی ایکس نوعی از اشعه است که با افزایش خطر ابتلا به سرطان در ارتباط است. سی تی اسکن نسبت به سایر انواع تصویربرداری اشعه‌ی بیشتری تولید می‌کند؛ بنابراین خطرات این تابش باید بر اساس نیاز به انجام سی تی اسکن سنجیده شوند. معمولا پزشکان تا جایی که ممکن باشد از مقدار تابش اندکی برای تعیین و تشخیص اطلاعات پزشکی مورد نیاز خود استفاده می کنند. همچنین دستگاه های جدیدتر و سریع تر از تکنیک هایی استفاده می کنند که به تابش کمتری نیاز باشد. در مورد مزایا و خطرات سی تی اسکن با پزشک خود صحبت کنید.

مشکلات کلیوی:
یک خطر جزئی در مورد تأثیر ماده‌ی کنتراست بر کلیه‌ها وجود دارد. ممکن است لازم باشد قبل از سی تی اسکن آزمایش خون انجام شود تا از عملکرد صحیح کلیه‌ها اطمینان حاصل شود. برای مثال در مورد کسانی که یک کلیه دارند و باید از ماده کنتراست استفاده کنند، انجام آزمایش کراتین قبل از سی تی اسکن لازم است.

واکنش آلرژیک:
هرچند به‌ندرت، اما برخی ممکن است به ماده‌ی کنتراست واکنش آلرژیک نشان دهند. این حالت اغلب با ضعف، تعریق و مشکل تنفس آغاز می‌شود. اگر احساس ناخوشی داشتید فوراً متخصص رادیولوژی را در جریان قرار دهید. اگر از قبل می‌دانید که به ماده‌ی کنتراست حساسیت دارید قبل از انجام سی تی اسکن این موضوع را به پزشکتان اطلاع دهید.

آسیب به جنین:
اگر باردار هستید حتما این مورد را به پزشک خود اطلاع دهید. اگرچه تابش حاصل از سی تی اسکن بعید است به کودک شما آسیب برساند اما ممکن است پزشک شما روشهای بررسی و آزمایش دیگری همچون سونوگرافی یا MRI را توصیه کند تا از قرار گرفتن جنین در معرض این تابش جلوگیری گردد.

واکنش به ماده حاجب:
ماده حاجب
یک رنگ خاص به نام ماده حاجب برای کمک به پر رنگ کردن بخش های خاصی از بدن ممکن است نیاز باشد. مواد حاجب معمولا اشعه ایکس را
مسدود می کنند و در تصویر به رنگ سفید در می آیند. از این روش می توان برای تاکید بر روی رگهای خونی، روده و ساختارهای دیگر استفاده کرد.

ماده حاجب ممکن است به روشهای زیر مورد استفاده قرار گیرد:

* از طریق دهان:
اگر مری یا معده شما در حال اسکن باشد،ممکن است نیاز باشد مایعی را بخورید که حاوی ماده حاجب است. این نوشیدنی اغلب طعم خوبی ندارد.

* از طریق تزریق:
ماده حاجب ممکن است از طریق وریدهای بازوی شما به بدن تزریق گردد تا به رگ های کیسه صفرا،
مجاری ادراری ، کبد یا خون کمک کند در تصاویر
به دست آمده برجسته تر دیده شوند. ممکن است
در طول تزریق احساس گرما داشته باشید و یا اینکه یک طعم فلز مانند در دهان خود احساس نمایید.

* با استفاده از تنقیه:
ماده حاجب ممکن است در مقعد شما قرار گیرد
تا تجسم و نمایش بهتری از روده ها حاصل گردد.
این فرآیند می تواند باعث ایجاد حس نفخ گردد.
در این شرایط ممکن است احساس خوب و راحتی نداشته باشید.
در موارد خاص، پزشک شما دریافت یک رنگ خاص
که ماده حاجب نامیده میشود را توصیه می کند.

ماده حاجب معمولا قبل از سی تی اسکن به یکی از روش هایی که توضیح داد در بدن قرار می گیرد. اگرچه این مورد نادر است اما ماده حاجب می تواند باعث ایجاد مشکلات پزشکی یا واکنش های آلرژیک شود.

بیشتر واکنش ها ملایم هستند و به صورت خارش و یا قرمز شدن خود را نشان می دهند. در موارد نادر نیز، واکنش های آلرژیک می تواند جدی و حتی مرگبار باشد. اگر قبلا سی تی اسکن به همراه ماده حاجب انجام دادید و به مواد حاجب حساسیت دارید حتما پزشک خود را از این مورد آگاه سازید.

سی تی نسبت به MRI کم هزینه‌تر، سریع‌تر و رایج‌تر است.

آماده سازی کودک برای سی تی اسکن:

اگر نوزاد یا کودک نو پای شما باید سی تی اسکن شود، ممکن است پزشک برای آرام و ثابت نگه داشتن او آرام بخش تجویز کند. حرکت می تواند باعث ایجاد تصاویر تار گردد و نتایج حاصل نیز دقیق نخواهد بود. در مورد نحوه آماده سازی کودک خود از پزشک سوال کنید.

دستور انجام سی تی اسکن را کدام پزشک می نویسد؟

سی تی اسکن یک روش تشخیصی ست و به همین خاطر پزشکان زیادی می توانند برای بررسی مشکل مورد نظر انجام سی تی اسکن را تجویز کنند. در ادامه عمده ترین تخصص هایی که انجام سی تی اسکن را تجویز میکنند را با هم مرور می کنیم:

۱- متخصص ارتوپدی
سی تی اسکن می تواند اطلاعات دقیقی از استخوان ها و بافت نرم بدن در اختیار پزشک متخصص ارتوپدی قرار دهد تا در تشخیص علت شکستگی یا انحراف استخوان بندی مد نظر خود از این تصاویر استفاده نماید. در مواردی هم انجام آن توسط متخصص ارتوپدی بعد از دوره درمان و به منظور بررسی اثربخشی درمان تجویز می شود.

۲- فوق تخصص گوارش
عمده استفاده انجام سی تی اسکن توسط پزشک گوارش، بررسی تومورهای احتمالی مربوط به سرطان معده یا دیگر سرطان های گوارشی می باشد.

۳- متخصص مغز و اعصاب
بررسی تومورهای سرطانی، مشکلات مربوط به ستون فقرات، مشاهده لخته های خونی احتمالی در مغز و مواردی از این دست با انجام سی تی رحت تر امکان پذیر خواهد بود.

پزشکان دیگری هم می توانند بنا به تشخیص خود انجام سی تی اسکن را برای شما تجویز کنند. مانند متخصص زنان و زایمان که در بر بررسی های مربوط به سرطان های زنان می تواند از بیمار خود انجام CT-scan را تجویز کند.

تفاوت بین سی تی و ام آر آی

MRI (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی) از میدان‌های مغناطیسی و جریان‌های فرکانس رادیویی برای تولید تصاویر جامع از داخل بدن استفاده می‌کند. MRI غیرتهاجمی اما پرسروصدا است و به زمان بیشتری نسبت به سی تی نیاز دارد. پزشک از شما می‌خواهد که هنگام انجام MRI، بی‌حرکت دراز بکشید. درحالی‌که سی تی اسکن حساسیت کمتری به حرکت دارد.

MRI عموماً برای تصویربرداری از نواحی زیر انجام می‌شود:
* مفاصل
* عروق خونی
* مغز
* قلب
* سینه
* مچ پا
* مچ دست

سی تی اسکن از اشعه‌ی X استفاده می‌کند، درحالی‌که MRI این‌گونه نیست.

سی تی اسکن بیشتر برای تهیه‌ی تصاویر از نواحی زیر استفاده می‌شود:
* بررسی سرطان
* شکستگی استخوان
* تومور
* بررسی خونریزی داخلی

سی تی نسبت به MRI بیشتر استفاده می‌شود و معمولاً هزینه کمتری دارد. CT و MRI هر دو نسبتاً بی‌خطر هستند. بااین‌حال اگر دستگاه الکتروشوک (دفیبریلاتور)، پیس میکر (ضربان‌ساز قلب) یا گیره‌ی آنوریسم دارید، انجام MRI ممکن نیست و باید از سی تی اسکن استفاده شود.

هر دستگاه فلزی ممکن است با میدان مغناطیسی تداخل داشته باشد و در طول MRI آسیب ببیند. سی تی چنین مشکلاتی را به همراه ندارد؛ بااین‌حال، بیمار در معرض مقدار کمی اشعه قرار می‌گیرد؛ اگرچه این دوز نسبتاً پایین است. ممکن است برخی از انواع سی تی در دوران بارداری مناسب نباشند، بنابراین اگر باردار هستید این موضوع را به پزشک اطلاع دهید.

سی تی راهی سریع، غیر تهاجمی و ایمن برای بررسی اعضای داخلی بدن است.

سؤالات متداول شما

پزشک در موارد زیادی ممکن است تصویربرداری CT را درخواست دهد. در این مطلب سعی کردیم جنبه‌های مختلف این تصویربرداری را برای شما توضیح دهیم. در ادامه به برخی از سؤالات پرتکرار شما پاسخ خواهیم داد.

سی تی اسکن چقدر طول می‌کشد؟

به طور معمول، باید یک ساعت را به سی تی اختصاص دهید. البته بیشتر این زمان صرف آماده‌شدن قبل از سی تی و تأیید وضوح تصاویر بعد از انجام سی تی می‌شود. خود اسکن بین ۱۰ الی ۳۰ دقیقه یا کمتر طول می‌کشد.

چقدر طول می‌کشد تا نتیجه‌ی سی تی اسکن آماده شود؟

آماده‌شدن نتایج این اسکن معمولاً ۲۴ ساعت طول می‌کشد. متخصص رادیولوژی اسکن شما را بررسی می‌کنند تفسیری از نتیجه آزمایش تهیه می‌کند. البته در بیمارستان یا اورژانس متخصص رادیولوژی معمولاً در عرض یک ساعت نتیجه را آماده می‌کند.

آیا CT بی‌خطر است؟

به‌طورکلی پزشکان سی تی را فرایندی بی‌خطر می‌دانند. سی تی برای کودکان هم بی‌خطر است. در مورد کودکان تکنسین CT ممکن است از دستگاه‌هایی استفاده کند که برای کودکان تنظیم شده‌اند تا تابش اشعه را کاهش دهد. سی تی (و سایر روش‌های تشخیصی) از مقدار کمی اشعه‌ی یونیزه کننده برای ثبت تصاویر استفاده می‌کند.

اگر باردار باشم می‌توانم سی تی اسکن انجام دهم؟

اگر باردارید یا احتمال می‌دهید که ممکن است باردار باشید، باید متخصص رادیولوژی را در جریان بگذارید. سی تی لگن و شکم می‌تواند جنین را در معرض اشعه قرار دهد، اما در حدی قوی نیست که بتواند باعث آسیب واقعی به جنین شود. اما انجام سی تی در سایر قسمت‌های بدن در زمان بارداری، خطری برای جنین ندارد.

CT بهتر است یا MRI؟

شاید تعجب کنید که چرا پزشکتان سی تی را از بین تمام گزینه‌ها انتخاب کرده است. به‌طورکلی می‌توان گفت که سی تی سریع، بدون درد، بی‌صدا و غیرتهاجمی و ارزان‌تر است. اگر ترس از فضای بسته داشته باشید، سی تی احتمالاً گزینه‌ی مناسب‌تری برای شما خواهد بود. فرایند انجام MRI مستلزم این است که در یک فضای بسته قرار بگیرید، درحالی‌که صداهای بلندی در اطرافتان تولید می‌شوند.

ممکن است پزشک سی تی را به‌جای ام آر ای انتخاب کند؛ چون سی تی اسکن جزئیات بیشتری نسبت به ام آر ای در اختیار پزشک قرار می‌دهد. سی تی اسکنر در اطراف بدنتان حرکت می‌کند و از زوایای مختلفی عکس‌برداری می‌کند. این در حالی است که ام آر ای تنها از یک زاویه عکس می‌گیرد.

جایگزین‌های سی تی اسکن چه هستند؟

جایگزین‌های احتمالی CT ممکن است شامل رادیولوژی، تصاویر سونوگرافی یا MRI باشند. برای اختلالات خاص ستون فقرات، تصویربرداری EOS با اشعه‌ی کم نیز می‌تواند یک گزینه جایگزین باشد. پزشک فقط زمانی سی تی را توصیه می‌کند که اطلاعات حاصل از CT برای تشخیص، برنامه‌ریزی برای درمان و دنبال‌کردن پیشرفت درمان مؤثر باشند.

آیا سی تی و CAT اسکن یکی هستند؟

سی تی اسکن و CAT اسکن، آزمایش تصویربرداری مشابهی را توصیف می‌کنند. CAT اسکن مخفف توموگرافی محوری کامپیوتری است.

قیمت سی تی اسکن چقدر است؟

قیمت سی تی بستگی به موارد زیادی دارد از جمله:

* مرکز انجام سی تی اسکن
* سی تی ۳ بعدی یا دوبعدی
* نوع سی تی
* اندامی که باید تحت تصویربرداری قرار بگیرد
* نوع بیمه.

بیمه بخشی از سی تی را تحت پوشش قرار می‌دهد.

سخن آخر

انجام سی تی اسکن به تشخیص بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات پزشکی و پیگیری روند درمان کمک می‌کند. CT روشی سریع، غیرتهاجمی، بدون درد و دقیق برای بررسی اندام‌های داخلی بدن است. این روش مانند هر تکنیک پزشکی دیگری مزایای و خطراتی دارد. قبل از انجام سی تی اسکن نگرانی‌هایتان را با پزشک در جریان بگذارید و از او راهنمایی بگیرید.

منبع: سایت دکترتو
سایت درمانکده
سایت ایران ارتوپد