اطلاعات عمومي مصرف داروها

پيش از مصرف داروها :
 

پيش از مصرف هر دارويي پزشک خود را از موارد ذيل آگاه سازيد :
- اگر نسبت به دارو ، غذا يا مواد خاص ديگري مانند رنگهاي مصنوعي آلرژي يا حساسيت داريد .
- اگر تحت رژيم غذايي کم نمک ، کم شکر يا ديگر انواع آن مي باشيد چرا که بسياري از داروها داراي املاح ، شکر يا الکل مي باشند .
- اگر باردار هستيد يا قصد باردار شدن داريد چراکه بعضي از داروها ممکن است موجب ناهنجاريهاي مادرزادي گردند . از طرفي ايمن بودن هيچ دارويي در دوران بارداري ثابت نشده است لذا مصرف هر گونه دارو در اين دوران بايد تحت نظر پزشک باشد .
- اگر به نوزاد يا کودک خود شير مي دهيد چرا که بعضي داروها ممکن است در شير ترشح شده و موجب عوارض ناخواسته اي در فرزند شما گردد .
- اگر مي خواهيد از داروهاي بي نياز به تجويز پزشک يا به اصطلاح داروهاي روي پيش خوان (OTC) براي کودک خود استفاده کنيد .
- اگر در حال مصرف داورها يا مکمل هاي غذايي هستيد يا اخيراً مصرف کرده ايد . چراکه ممکن است باداروي تجويزي پزشک شما تداخل داشته باشد . فراموش نکنيد داروهايي که نياز به تجويز پزشک ندارند مانند مسکنها ، مسهل ها ، شربت هاي ضد اسيدها و نوشابه هاي الکلي از اين مورد مستثني نيستند .
- اگر مشکل پزشکي ديگري جداي از بيماري فعلي خود داريد .
- اگر در يادآوري مطالب و خواندن دستورات دارويي مشکل داريد .

نحوه نگهداي داروها :
 

- داروها را دور از دسترس کودکان قرار دهيد .
- داروها را در شيشه يا قوطي اصلي خود نگاه داريد .
- داروها را در برابر حرارت و نور قرار ندهيد .
- قرصها و کپسولها را در حمام يا جاهاي نمناک منزل بطور مثال نزديک سيني ظرفشويي آشپزخانه نگهداري نکنيد. چراکه رطوبت و حرارت ممکن است باعث تغييرات شيميايي در دارو گردند همچنين پنبه فشرده موجود در قوطي داروها را پس از بازکردن قوطي دور بيندازيد چرا که در غير اين صورت رطوبت را به داخل قوطي جذب خواهد کرد .
- از يخ زدن داروهاي مايع جلوگيري کنيد .
- داروها را در يخچال نگهداري نکنيد مگر بعضي داروهاي خاص که در برچسب آن قيد شده باشد .
- داروها را براي مدت طولاني در اتومبيل قرار ندهيد .
- در مسافرت داروي خود را در چمدان قرار نداده و همراه خود داشته باشيد چرا که امکان گم شدن چمدان يا قرار گرفتن آن در محيطهاي خيلي سرد يا خيلي گرم وجود دارد .
- داروهاي تاريخ گذشته يا بي مصرف خود را در منزل نگهداري نکنيد واز اينکه داروي دور ريخته شده خارج از دسترس کودکان باشد اطمينان حاصل کنيد .

نحوه درست مصرف دارو:
 

- دارو را طبق دستور پزشک با زمانبندي معين و براي يک دوره کامل درماني مصرف کنيد . اگر از داروهاي بي نياز به نسخه پزشک استفاده مي کنيد بر طبق دستور بروشور دارو عمل کنيد مگر اينکه پزشک شما توصيه ديگري کند .
- اگر فکر مي کنيد داروي تجويزي پزشک موثر واقع نشده با پزشک خودتماس بگيريد و از جانب خود اقدام به قطع مصرف دارو نکنيد ، چر اکه ظهور اثرات مفيد بعضي داروها به چند هفته زمان نياز دارد .
- از بين رفتن علائم بيماري براي حصول اطمينان از تکميل دوره درمان کافي نيست بطور مثال در مورد مصرف آنتي بيوتيکها علائم عفونت طي چند روز از بين مي روند اما بطور مثال بايد تا ۲ هفته مصرف شوند تا عفونت کاملاً ريشه کن گردد .
- نگهداري داروهاي گوناگون در يک قوطي صحيح نيست همچنين داروهاي مورد استفاده را پس از مصرف در قوطي دربسته نگهداري کنيد و هرگز برچسب دارو را از آن جدا نکنيد .
- براي جلوگيري از اشتباه دارو را در تاريکي مصرف نکنيد برچسب آنرا قبل از مصرف بخوانيد بويژه به تاريخ انقضاء و هر نوع توصيه مصرفي توجه کنيد .

نحوه درست مصرف داروهاي خوراکي :
 

- بطور کلي بهتر است داروها را با يک ليوان پر آب مصرف کنيد مگر آنکه دستور پزشک شما چيز ديگري باشد .
- بعضي داروها بايد همراه غذا مصرف شوند تا موجب تحريک معده نشوند و بعضي ديگر اگر همراه غذا مصرف شوند غير فعال شده يا شروع اثرشان به تاخير مي افتد .
- هنگام مصرف داروهاي طولاني اثر هر دوز دارو بايد بطور کامل مصرف شود همينطور داروها را قبل از بلع نجويد يا خرد نکنيد مگر آنکه دستورالعمل ويژه اي در رابطه با آن از جانب پزشک خود داشته باشيد .
- داروهايي را که داراي پوشش روده اي مي باشند نبايد باشير يا آنتي اسيد مصرف شوند ، در غير اين صورت خيلي زود در معده حل مي شوند .
- اگر دارو را به شکل شربت مصرف مي کنيد بايد از قاشق يا پيمانه مخصوص اندازه گيري ميزان مايع استفاده شود تا بطور دقيق ميزان دوز دارو تنظيم گردد .
- داروهاي خوراکي در اشکال متفاوتي مثل قرص ، کپسول و شربت عرضه مي شوند بنابراين اگر در مصرف يکي از اين اشکال دچار مشکل باشيد مي توانيد با پزشک خود مشورت نماييد تا درصورت امکان از شکل ديگر دارو استفاده کنيد .
- هر دارويي ممکن است در کنار خواص درماني عوارض ناخواسته اي نيز داشته باشد که بعضي از آنها ممکن است به اقدامات پزشکي خاصي نياز داشته باشند بنابراين لازم است بدانيد داروي مصرفي چه عوارضي دارد و در صورت بروز آن چه اقدامي نمائيد . براي اين منظور يا از پزشک خود در مورد عوارض احتمالي دارو سوال کنيد و يا هر واکنش و عارضه غير عادي را به پزشک خود اطلاع دهيد تا وي تصميم گيرد ، پزشک معالج ممکن است دوز دارو را کم کرده يا تذکر دهد که بعد از گذشت چند روز بدن شما خود را با اين شرايط تطبيق خواهد داد ، يا شايد داروهاي ديگري را با عوارض جانبي کمتر جايگزين آن نمايد .
- نام داروي مصرفي خود را براي استفاده در آينده روي کاغذي نوشته و با خود همراه داشته باشيد .
- در موارد مصرف طولاني مدت دارويي خاص قبل از اتمام آن جهت تهيه آن دارو اقدام نماييد تا پيوستگي درمان از بين نرود .
- در صورت فراموش کردن يک وعده از مصرف بعضي داروها ، به محض بياد آوردن بايد آن وعده مصرف گردد . درمورد تعداد ديگري از داروها بايد ازمصرف وعده فراموش شده خودداري کرد چرا که موجب غاظت نسبتاً بالا و خطرناک دارو خواهد گشت .
گاهي اوقات براي اجتناب از کاهش اثر دارو نياز به رعايت نکاتي است بطور مثال : اگر خانمي يک وعده از قرصهاي جلوگيري رايج را فراموش کند بايد به محض به ياد آوردن آنرا مصرف کند و وعده بعدي را در زمان خود مصرف نمايد . اگر مصرف ۲ وعده را فراموش کند بايد براي ۲ وعده بعدي به جاي ۱ قرص ۲ قرص مصرف نمايد و از يک روش ديگر جلوگيري نيز براي آن دوره ماهيانه استفاده کند . البته اين تمهيدات در مورد قرصهاي جلوگيري گوناگون متفاوت خواهد بود .
بنابراين در صورت فراموش کردن وعده هاي داروئي حتماً با پزشک معالج خود مشورت کنيد .

نکاتي در مورد مصرف داروهايي که طعم بدي دارند :
 

- پيش از مصرف دارو به کودک خود يک تکه يخ بدهيد تا آنرا مکيده و زبان بي حس گردد .
- براي کاهش طعم بد دارو آنرا در يخچال نگهداري کنيد تا خنک باشد .
- دارو را با آب ميوه مثل آب سيب يا پرتقال مخلوط کنيد تاطعم زننده دارو را تخفيف دهد .
- دارو را چه به صورت مايع و چه به صورت قرص با غذاي کودک مخلوط کنيد .
- بعد از مصرف دارو از آب يا آب ميوه استفاده کنيد .
- در صورتيکه کودک شما حالت تهوع دارد از يک نوشابه داراي کربنات بي گاز استفاده کنيد .
- لازم است بدانيد پيش از عمل به هر کدام از توصيه هاي فوق ابتدا با پزشک خود مشورت نماييد .

مسموميتهاي دارويي اتفاقي در اطفال :
 

- حس کنجکاوي کودکان آنها را به يکي از قربانيان مسموميتهاي دارويي تبديل کرده است . کودکان به هر جا سر مي کشند و محيط اطراف خود را جستجو مي کنند و هرچه پيدا مي کنند به دهان خود مي برند چون خطر را درک نمي کنند . گاهي اوقات حتي مقدار اندکي از دوز بزرگسالان مي تواند باعث مسموميت کودک گردد .

پيشگيري از مسموميت هاي دارويي اتفاقي :
 

- داروها را خارج از ديد و دسترس کودکان نگهداري کنيد ترجيحاً در يک کمد قفل دار و نه در کمدهاي مواد غذايي يا کمدهاي حمام ، بنابراين داروهايتان را در يک مکان امن نگاه داريد .
- اگر هنگام مصرف دارو براي پاسخدهي به تلفن يا بازکردن درب منزل مي رويد قوطي دارو را با خود برده يا دارو را دور از دسترس بچه ها قرار دهيد چرا که کودکان معمولاً خيلي سريع در غياب ديگران کنجکاوي خواهند کرد.
- فقط داروهاي تجويزي براي خود را مصرف کنيد و آن داروها را براي افراد داراي علائم مشابه شما پيشنهاد نکنيد ، دارويي که براي شما مفيد بوده ممکن است به فردي ديگر آسيب رساند .
- پيش روي فرزندان خود دارو مصرف نکنيد ممکن است آنها نيز اين عمل شما را تقليد کنند .

اقدامات ضروري هنگام برخورد با فرد مسموم :
 

- آرامش خود را حفط کرده و موقعيت را تحت کنترل در آوريد .
- بياد داشته باشيد ممکن است علائم يا نشانه هاي هشدار دهنده مهم ، بلافاصله در کودک ظاهر نشوند .
- بسياري از سموم در بدن سريع عمل مي کنند بنابراين زمان کوتاهي براي درمان خواهيد داشت .
- اگر فکر مي کنيد شخصي دارو يا مواد شيميايي موجود در منزل را مصرف کرده و آن شخص هوشيار نمي باشد يا در حال تشنج است يا تنفس ندارد فوراً درخواست آمبولانس کنيد . در غير اين صورت هم منتظر ظهور علائم مسموميت در فرد نگرديد و فوراً با مرکز اورژانس مسموميت تماس بگيريد .
- جعبه دارو را حين ارتباط تلفني همراه خود داشته باشيد تا بتوانيد مشخصات دارو يا محتويات آنرا براي کارشناس مرکز اورژانس بخوانيد .
- نوع ، زمان و مقدار مصرف داروي موجب مسموميت ، همينطور مشخصات و وضعيت فرد مسموم را به کارشناس مرکز اورژانس بگوييد بطور مثال اگر شخص دچار استفراغ ، خفگي يا خواب آلودگي است يا تغييراتي در رنگ و دماي پوست نشان مي دهد ، هوشيار يا بيهوش و يا در حال تشنج است .
- هرگز فرد مسموم را وادار به استفراغ نکنيد مگر اينکه بوسيله کارشناسان اورژانس توصيه شويد ، البته در صورت توصيه کارشناس براي وادار کردن شخص به استفراغ يا خوردن مايعات ، فرد مسموم نبايد در حال تشنج ، بيهوشي يا خواب آلودگي باشد .
- يک بطري شربت ايپکاک را در جايي امن در منزل نگاه داريد اين شربت در بطريهاي ۳۰ گرمي در داروخانه ها بدون نسخه قابل تهيه است . اين دارو در بعضي موارد جهت تحريک استفراغ در مسموميتها مورد استفاده قرار مي گيرد . مورد مصرف و مقدار آنرا کارشناس مرکز اورژانس تعين مي کند .
- شارکول فعال نيز در مواردي از مسموميتها براي جذب سموم به خود و دفع سريعتر آنها از بدن مصرف مي گردد که در صورت نياز ، مقدار و نحوه استفاده توسط کارشناس مرکز اورژانس تعيين مي شود .
منبع:www.irshafa.ir
/ن