طول عمر امام زمان (عج)

نویسنده : مهدی آقابابایی




آیا امکان دارد که یک انسان قرنهای بسیار زندگی کند تا حضرت مهدی ( علیه السلام) را مصداق چنین عمری بگیریم؟
امروزه در علم طب ثابت شده که عمر انسان به 70-80 سال نیست ، بلکه تمام اعضای بدن انسان جدا جدا برای یک زندگی طولانی ساخته شده است. و علت اصلی مرگ حدوث اختلالاتی است که در همه ی اعضای رییسه ی بدن یا یکی از آنها رخ می دهد و تا آن اختلالات حادث نشود مرگ فرا نمی رسد، آن اختلالات اگر قبل از سنین پیری و عمر طبیعی حادث شدندد انسان جوانمرگ می شود، امااگر از گزند حوادث نامحفوظ بماند، معمولاً حدوث آن حوادث در سنین پیری حتمی است. ولی اگر فرد ممتازی پیدا شود که عمر درازی کرد، اما بواسطه ی ترگکیب جسمانی ویژه ی خود و اجتماع سایر شرایط در هیچ یک از اعضایش اختلالی رخ نداده ، نقش طول عمر باعث مرگش نخواهد شد.(1) در گذشته گروهی از دانشمندان عقیده به وجود یک سیستم عمر طبیعی در موجودات زنده داشتند، مثلاً پاولوف عقیده داشت عمر طبیعی انسان 100 سال است، مچینکوف می گفت: طول عمر طبیعی یک انسان 150 تا 160 سال، و کوفلاند پزشک آلمانی 200 سال ، فلوگر، فیزیولوژیست معروف 600 سال و لیکن فیلسوف و دانشمند انگلیسی 1000 سال برای عمر طبیعی انسان معین کرده اند. ولی این عقیده از طرف فیزیولوژیست های امروز در هم شکسته شده و مساله حد ثابت در عمر طبیعی ابطال گردیده است.
پروفسور اسمیس ، استاد دانشگاه کلمبیا، همانگونه که سرانجام دیوارصوتی شکسته شده و وسایل نقلیه ای با سرعتی مافوق صوت به وجود آمده ، یک روز دیوار سن انسان نیز شکسته خواهد شد و از آنچه تاکنون دیده ایم فراتر خواهد رفت.(2)
بنابراین مدت زندگانی انسان، حدی که تجاوز از آن محال باشد معین نشده است. از آزمایشهای دکترکارل که درماه ژانویه سال 1912 میلادی آغاز شدندد ، نتایج زیر به دست آمده:
1- این اجزای سلولی، تا هنگامی که سبب مرگ آنها از قبیل کمبود تغذیه یا ورود برخی میکروبها تحقق نیابد، زنده باقی می مانند.
2- نه تنها زنده می مانند، بلکه سلولهای آنها در حال رشد و تکثیر هستند، گویی که در جسم حیوان قرار دارند.
3- شدت و ضعف رشد و تکثیثر سلولها ارتباط نزدیکی با تغذیه ی آنها دارد.
4- گذشت زمان در ناتوانی و پیری آنها تأثیر ندراد، بلکه کمتر اثری درباره ی پیری آنها آشکار نیست، و در هر زمان مانند زمانهای قبل رشد و تکثیر آنها ادامه دارد. ظواهر امور به روشنی حاکی از آن است که تا هر وقت پژوهشگران مراقب آنها بودند و آنها را غذای کامل می دادند، همچنان به زنده بودن ادامه می دادند.(3)
با آنچه گفته شد ، این نتیجه را می گیریم که عمر طولانی و غیر متعارف امام زمان علیه السلام امری غیر ممکن نیست، بلکه علم امروزی عمر طولانی را با حفظ نیروی جوانی و شادابی یک امر کاملاً ممکن می داند.
حال با توجه به این امر که وجود امام برای بقای جهان و نوع انسان ضروری است و از طرفی تعداد امامان معصوم از دوازده نفر بیشتر نیستند- چنانکه روایاتت بسیاری بر این امر دلالت دارد- اثبات می گردد که مهدی موعود که بعد از 5 سالگی غایب گشت، زنده بوده و در حال غیبت به سر می برد.
به فرض امکان طول عمر، آیا این مسئله در تاریخ بوقوع پیوسته و مصداق خارجی دارد؟
در پاسخ سئوال قبل از لحاظ علمی ثابت شد که زنده ماندن انسان در مدتهای طولانی و زیاد امری ممکن است. حال این سئوال مطرح است که آیا در طول تاریخ کسانی با عمرهای طولانی دیده شده اند؟ در پاسخ به این پرسش به چند دلیل اکتفا می کنیم:

1- دلیل تاریخی :
 

انسان همواره در محیط زندگی خود به یک سلسله از امور عادت می نماید، به طوری که اگر اقعه ای بر خلاف آنچه که عادت کرده بیشتر ببیند یا بشنود، بسیار بعید بلکه غیر ممکن می شمارد. اما اگر همین امر بعید و به پندار او غیر ممکن چندین مرتبه به وقوع بپیوندند، قریب و ممکن می شود، در رابطه با طول عمر امام زمان علیه السلام نیز بعضی انسانها به مشکل برخورد کرده اند، در صورتی که در تاریخ نمونه هایی از افرادی که عمر طولانی داشته اند، مشهود است.
سید بن طاووس (ره) در این رابطه پاسخ منکرین حضرت مهدی علیه السلام را چنین می فرماید: اگر کسی امروز ادعا کند که من از روی آب راه می روم، کسی باور نمی کند، ولی وقتی که او در مقام عمل بر آمد و از روی آب راه رفت، بسیاری از مردم به تماشا می آیند و با شگفتی و تعجب نگاه می کنند. همچنین روز دوم نفر دیگری ادعا کند که من از روی آب راه می روم؛، باز مردم تعجب و شگفتی قرار می گیرند ولی با دیدن امروز، تعجبشان نسبت به روز قبل کمتر می شود. روز سوم ، نفر سوم ادعا می کند و روی آب راه می رود. این بار تعداد تماشاچی کمتر شده و مقدر تعجب نیز کاهش می یابد. روز چهارم همچنین کمتر و کمتر تا آنکه به کلی عادی می شود. طول عمر حضرت مهدی علیه السلام نیز چنین است. برای آنکه شما روایت کرده اید که ادریس از زمان خود تا حال در آسمان زنده است، و باز روایت کرده اید که خضر علیه السلام در زمین از زمان خود تا کنون زنده است. و باز روایت کرده اید که حضرت عیسی علیه السلام در آسمان زنده است و در زمان مهدی علیه السلام می آید و اقتدا به حضرتش می کند و نماز می خواند پس چگونه است که شما طول عمر این سه نفر را قبول دارید ولی طول عمر امام زمان را انکار می کنید.(4)
با توجه به اینکه نقل تاریخی یکی از مهمترین منابع علم و آگاهی در تمام عصرها است می بینیم در کتابهای تاریخ انسانهای بسیاری را به نام « معمرین» معرفی نموده اند. معمرین جمع معمر است، یعنی انسان دراز عمر، کسی که عمر طولانی کرده است.
کسانی که عمر طولانی کرده اند در دنیا زیاد بوده اند، اگر سری به کتب تاریخی که نام می بریم زده شود کسانی وبده اند که در این جهان زیسته اند و عمر طولانی داشته اند.
کتب فریقین (شیعه و سنی) ا زتاریخ، سیر از قبیل کامل ابن اثیر، تاریخ طبری، مروج الذهب مسعودی، روضه الصفا، ناسخ التواریخ و حبیب السیر و از کتب اخبار فرقه ناجیه کما الدین و اتمام النعمه ابن بابویه (شیخ صدوق) بحارالانوار ج 13، الزام الناصب حائری یزدی و یاقوت احمر شیخ علی اکبر نهاوندی و امثال اینها.
آدم 930 سال، شیث 912 سال، انوش 960 سال، قینان 920 سال، مهلالئل 700 سال، لوط 732 سال، ادریس 650سال، متوشالح 960 سال، لَمَک 790 سال، نوح 2500 سال، ابراهیم 195 سال، کیومرث 1000 سال، جمشید 900 و یا 900 سال، عمر بن عامر 800 سال، عاد 1200 سال، سلیمان بن داوود 712 سال، عوج بن عناق 3500 سال، ضحاک 1000 سال، فریدون 1000 سال، پادشاهیکی احداث مهرگان کرده 2500 سال، گرشاسب 750 سال، رستم 600 سال، زال 650 سال، شداد بن عاد 700 سال، لقمان بن عاد 3500 سال، عزیز مصر معاصر حضرت یوسف 700 سال، دومغ پدر ریان 3000 سال، ریان بن دومغ پدر عزیز مصر 1700 سال، عبید بن شرید جرهمی معروف 350 سال، زریث بن شملا از حواریین حضرت عیسی علیه السلام که تا زمان خلافت خلیفه ی دوم حیات داشته است.
اگر چه ممکن است که برخی از این اعداد و ارقام غیر معتبر بوده و خالی از مبالغه نباشد، لکن این مسوله در کتب بسیاری از تاریخ نگاران آمده است، ضمن اینکه طول عمر نوح نبی علیه السلام یک مسئله مسلم قرآنی است و اگر ما عمر 2500 ساله ی نوح را که برخی مورخین نقل کرده اند نپذیریم، عمر 950 سله ان پیامبر که در قرآن کریم آمده غیر قابل انکار است. ( قابل توجه اینکه 950 سالی را که قرآن مطرح نموده است مدت پیغمبری حضرت نوح می باشد و طبق روایت امام صادق علیه السلام در اکمال الدین و اتمام النعمه صدوق عمر نوح را 2500 سال می دانند).
در آنجا که می فرماید: ( و لقد ارسلنا نوحاً الی قومه فلبث فیهم الف سنه الا خمسین عاماً فاخذهم الطوفان و هم ظالمون».
( ما نوح را به سوی قومش فرستادیم و نهصد و پنجاه سال در بین آنان درنگ نمود . پس طوفان قومش را فرو گرفت در حالی که از ستمکاران بودند».(5) به قول عالم و ممتفکر شهید، سید محمد باقر صدر: شاید این تنها یک تصادف باشد که در طول تاریخ انسان تنها دو تن مأمور به پاک ساختن تمدن انسانی از مایه های فساد و تباهی و دوباره سازی آن گردند. و زندگی آن دو، چنان طولانی شود که چندین برابر یم آدم معمولی عمر کنند! نوح نخستین آن دو، در گذشته نقش خود را به پایان برد و به گفته صریح قرآن 950سال در میان توده ی خویش درنگ کرد، و سرنوشتش آن بود که به دنبال طوفان تمدن جهان را از نو هب پاس ازد. و دیگری مهدی است که نقش خویش را در آینده ایفا می کند و تاکنون بیش از هزار سال در میان توده ی خویش زیسته و مقدر چنین است که در روز موعود ، جهان را دوباره می سازد. پس، چگونه زندگانی طولانی نوح را باور داریم، اما طول عمر مهدی علیه السلام را نمی پذیریم؟!(6)
از آنچه گذشت معلوم می گردد که مسئله طول عمر ، نه تنها ممکن است، بلکه در طول تاریخ هم به وقوع پیوسته است.

2- دلیل نقلی :
 

مراد از دلیل نقلی ، نصوص و روایاتی است که در این موضوع از جانب پیامبر عظیم الشأن اسلام صلی الله علیه و آله و امامان معصوم علیهم السلام وارد شده ف که می توان آنها را به چند گروه تقسیم رکد:
گروه اول: روایاتی است که در خصوص خالی نبودن زمین از حجت خدا وارد شده است. چنان که امیرالمومنین علیه السلام به کمیل فرمود: « آری، هرگز زمین از کسی که به فرمان الهی قیام کند خالی نماند، خواه ظاهر باشد و آشکار و یا ترسان و پنهان، تا دلایل خداوند و نشانه های روشن او از میان نرود».(7) و نیز امام صادق علیه السلام فرمود: اگر مردم (جهان) تنها دو نفر باشند، یکی از آنها امام است. (8)
گروه دوم: روایاتی است که امامت را منحصر درد وازده تن از قریش و اهل بیت پیغمبر صلی الله علیه و آله می داند، چنانکه جابر بن سمره می گوید: ز رسول خدا صلی الله علیه و آله شنیدم که فرمود: اسلام پیوسته عزیز خواهد بود تا دوازده خلیفه بر مسلمانان حکومت کنند. سپس سخنی فرمود که من نفهمیدم، پس به پدرم گفتم: پیامبر صلی الله علیه و آله چه فرمود: گفت: فرمود: تمام آنها از قریش اند.(9)
و نیز فرمود: من و دوازده تن از فرزندانم و تو ای علی ( یعنی یازده تن فرزندم با تو که دوازده نفر می شوید) بند و قفل زمین هستیم، یعنی میخها و کوههای زمین ... به سبب ما خدا زمین را میخ کوبیده، تا اهلش را فرو نبرد، چون دوازدهمین فرزندم از دینا برود، زمین اهلش را فرو برد و مهلت دادهن شوند(به سوی آنها ننگرند) (10)
گروه سوم: روایاتی است که امام مهدی علیه السلام را به نام و صفات، مشخص نموده است.
همچنان که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: « مهدی از فرزندان من است، نامش نام من، کنیهاش کنیه ی من، از نظر خصال و ویژگیهای اخلاقی شبیه ترین فرد به من است، برای او غیبتی طولانی و اضطرابی حیرت زاست، مردم درباره ی او دچار گمراهی می شوند، پس (ازغیبت طولانی) مانند ستاره ی درخشان ظاهر نی شود و زمین را از عدل و داد پر می کند، چنانکه از ستمگری و تجاوز پر شده باشد».(11)
گروه چهارم: روایاتی است که گویند: قیامت بر پا نمی شود تا وقتی که امام غایب علیه السلام قیام کند. چنانکه رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: قیامت به پا نمی شود تا اینکه شخصی از خاندان و اهل بیت من قیام کند، که نامش نام من است».(12)
گروه پنجم: روایاتی است که مربوط به وجود و شناخت امام در هر زمان می باشد. چنانکه حارث بن مغیره می گوید» به امام صادق علیه السلام عرض کردم: پیغمبر صلی الله علیه و آله فرموده است: هر کس بمیرد و پیشوایش را نشناسد، به مرگ جاهلیت مرده است؟ فرمود: آری. عرض کردم: جاهلیت کامل یا جاهلیتی که امامش را نشناشد؟ فرمود: جاهلیت کفر و نفاق و گمراهی».(13)
با جمع بین روایات مذکور ، به این نتیجه ی مسلم می رسیم که امام غایب و منتظر علیه السلام همان حجت بن حسح العسکری علیهما السلام است.

3- دلیل شرعی :
 

از ویژگیهای بسیار روشن دین اسلام، جهانی بودن آن است، و در اولین مرحله بر امام و خلیفه ی معصوم مسلمانان واجب است که از جهاد یا غیر آن، این دعوت را به تمام نواحی جهان برساند، چرا که اسلام، یک نظام اجتماعی انقلابی است و آمده است تا تماتم نظامهای فاسد اجتماعی حاکم را از بین ببرد.
بدیهی است که در شرایط انقلاب ، خراب کردن و از نو ساختن، احتیاج به گذشت زمانی طولانی دارد تا در این مدت، انقلابیون با تمام امکانات به سوی ریشه کن ساختن باقیمانده ی نظامهای اجتماعی سرنگون شده بشتابند.
از طرفی ما می دانیم که روزگار، به پیغمبر صلی الله علیه و آله مهلت کافی نداد تا بناهای فساد گذشته را کاملاً خراب کند و نظام نوینی که مطابق با اهداف عالیه اش بود، به طور کامل، به اجرا در آورد. و بعد از آن حضرت امیرالمومنین علی علیه السلام نیز به دلیل مشکلات زیاد و جریانها یسیاسی که از قبل یا در زمان خلافتش وجود داشت موفق به عملیات انقلابی نشد و فرزندان معصوم او هم به علت عوامل سیاسی و زمینه های اجتماعی نتوانستند به این مهم دست یازند.
اکنون نوبت به امام غایب و منتظر علیه السلام رسیده و نا چار این مهم باید به دست او انجام شود، که او آخرین معصوم در روی زمین و تحقق بخش هدفی است که خدئاوند در قرآن فرموده: « خدا کسی است که پیامبرش را با هدایت و دین حق فرستاد، تا وی را بر همه ی ادیان غلبه دهد.» (سوره صف/ آیه 9، این آیه در تفسیرهای قرآن از جانب امامان معصوم علیهم السلام به امام زمان علیه السلام تفسیر شده است.)

4- دلیل علمی و تجربی :
 

خلاصه ی این دلیل این است که جمعی از دانشمندان علوم جدید، از قبیل دکتر الکسیس کارل، دکتر جاک لوب، و دکتر ورن لویس و همسرش ، و نیز افرادی دیگر، در انجمن علمی «راکفلر» نیویورک، دست به یک سلسله آزمایشهایی روی اجزای انواع مختلف از گیاهان و جانداران و انسانها زدند. میان این آزمایشها آزمایشهایی بود که بر روی قسمت هاییی از اعصاب انسان و عضلات و قلب و پوست و کلیه های او انجام گرفت، و در نتیجه ثابت شد که این اجزاء، تا وقتی که از تغذیه ی کافی و کامل و بهداشت مناسب برخوردار باشند، و عارضه ای از خارج به آنها نرسد، زنده و باقی می مانند، و سلول هایشان پیوسته در حال رشد و نمو هستند.(14)
و ما می دانیم که امام به جهت علم وسیعی که دارد بهترین کسی است که می تواند به خوبی رعایت بهداشت و سلامت را بنماید.
سخن آخر اینکه ، هر کس به اخبار وارده در خصوص امام غایب علیه السلام از پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سایر امامان علیهم السلام مراجعه نماید خواهد دید که نوع زندگی آن حضرت را بهطریق خرق عادت معرفی کرده اند. و البته خرق عادت غیر از محال است، و از راه علم هرگز نمی توان خرق عادت را نفی کرد. زیرا هرگز نمی توان اثبات کرد که اسباب و عواملی که در جهان کار می کنند، تنها همانهایی هستند که ما آنها را دیده ایم و می شناسیم و دیگر اسبابی که ما از آنها خبر نداریم، یا آثار و اعمال آنها را ندیده ایم، و یا نفهمیده ایم ، وجود ندارد، از این رو، ممکن است که در فردی یا افرادی از بشر اسباب و عواملی به وجود آید که عمری بسیار طولانی – هزار یا چندین هزار ساله- برای ایشان تأمین نماید، و از اینجاست که جهان پزشکی تاکنون از پیدا کردن راهی برای عمرهای بسیار طولانی نومید و مأیوس نشده است.(15)
نتیجه: با آنچه گفته شد جای تردیدی باقی نمی ماند که طول عمر امام زمان علیه السلام نه تنها ممکن است، بلکه از زمان غیبت کبری تاکنون استمرار داشته و تا اذن ظهور حضرتش توسط خداوند متعال، ادامه خواهد داشت.
آن سفر کرده که صد قافله دل همره اوست
هر کجا هست خدایا به سلامت دارش.

پی نوشت ها :
 

(1)- دادگستر جهان، ص 182، یکصد پرسش و پاسخ ص 105.
(2)- مهدی علیه السلام انقلابی بزرگ/ مکارم شیرازی/ص 223.
(3)- در انتظار امام/ عبدالهادی فضلی/ ص 62.
(4)- اربعین شیخ بهایی/ص553/ترجمه خاتون آبادی.
(5)- عنکبوت/14.
(6)- ترجمه بحث حول المهدی، ایت الله صدر/ ص 34.
(7)- نهج البلاغه فیض الاسلام/ حکمت 139/ص 1158.
(8)- اصول کافی/مرحوم کلینی/ ج1/ص180.
(9)- صحیح مسلم/ج3/ص1453.
(10)- اصول کافی/ ج1 /ص 534.
(11)- فرائد السمطین/جُوَینی/ج2/ص335.
(12)- فرائد السمطین/جُوَینی/ج2/ص327.
(13)- اصول کافی/ج1/ص376.
(14)- در انتظار امام/ عبدالهادی فضلی/ ترجمه ی روحانی/ ص 61.
(15)- شیعه در اسلام ، علامه طباطبایی / ص 151.
 

منابع و مآخذ:
قرآن کریم
یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان علیه السلام/ علی رضا رجالی تهرانی/انتشارات نبوغ/ چاپ یازدهم/1382.
اصول کافی/ محمد بن یعقوب کلینی/ انتشارات : کتاب فروشی علمیه اسلامیه/ نوبت چاپ: اول‏
فرائد السمطین/ محمد جوینی خراسانی/ موسسه محمودی/ بیروت.
شیعه در اسلام/ علامه سید محمد حسین طباطبایی/ دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم/ چاپ سیزدهم/ تابستان 1387.
در انتظار امام/ نویسنده: عبدالهادی فضلی/ مترجم: حبیب روحانی/ بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی مشهد.
نهج البلاغه/ فیض الاسلام/ ناشر؟: موسسه چاپ و انتشارات فقیه.
دادگستر جهان/ ابراهیم امینی/انتشارات شفق.
ترجمه بحث حول المهدی/ شهید سید محمد باقر صدر/ موسسه الامام المهدی.
اربعین شیخ بهایی/ ترجمه خاتون آبادی/ انتشارات حکمت
مهدی علیه السلام انقلابی بزرگ/ مکارم شیرازی/ انتشارات هدف.
صحیح مسلم/دارالاحیاء التراث العربی/ بیروت.
/ن