این استان غربی کشور که به لطف قرار گرفتن در دامنه‌های رشته کوه زاگرس، بسیار پرآب و سرسبز است، خاستگاه یکی از غیورترین اقوام ایرانی یعنی قوم لر به شمار می‌آید. غذا بخش مهمی از فرهنگ لرها را تشکیل می‌دهد. انتخاب هوشمندانه مواد اولیه و ادویه‌های سنتی برای تهیه غذاهای خاص این استان، نشان دهنده دانش و آگاهی پیشینیان در ترکیب و طبخ غذاها است. در سفر به لرستان به هیچ وجه فراموش نکنید که به سراغ امتحان کردن طعم غذاهای اصیل این منطقه بروید. لذت چشیدن هر غذای محلی لرستان در شهرهای مختلف آن از جمله دورود، خرم آباد، بروجرد، الشتر و... شما را با دنیایی از رنگ و عطر و طعم آشنا می‌کند. علاوه بر این، تجربه‌ای متفاوت از سفر به دیار این مردمان خونگرم و مهربان را در خاطر شما ثبت خواهد کرد.

لیست بهترین غذاهای محلی استان لرستان

فرهنگ و سنت ایران تنها به جاذبه‌های گردشگری و لباس‌های زیبای مردمش محدود نیست، بلکه این غذاهای سنتی هر قوم ایرانی است که به آداب‌ورسوم و سبک زندگی هر قوم معنا می‌دهد. مردم لرستان وابسته شرایط محیطی، محصولات کشاورزی، وضعیت دامداری خود دارای غذاهای متنوع و خوشمزه‌ای هستند که برخی از آن‌ها از خواص دارویی نیز برخورد هستند. لیست زیر بخشی از غذاهای معروف لرستان است که کلیه این غذاهای معرفی‌شده نزد گردشگران داخلی و بین‌المللی از جایگاه و اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند.

کباب بروجرد

کباب‌ها ازجمله معروف‌ترین غذاهای ایرانی هستند که در هر نقطه از ایران به شیوه متفاوتی طبخ می‌شوند. ازجمله مهم‌ترین کباب‌های ایرانی می‌توان به کباب بختیاری، چنجه، دنده کباب، کباب سرداشی همدان، کباب بروجرد و غیره اشاره کرد. کباب بروجرد یکی از غذاهای معروف لرستان محسوب می‌شود که بسیار نزد گردشگران پرطرفدار است. مواد اولیه این کباب تفاوت چندانی با کباب‌کوبیده ندارد؛ اما علت لذیذ بودن آن را می‌توان استفاده از گوشت تازه دانست. ضمن اینکه برخلاف کباب‌کوبیده در کباب بروجرد نسبت گوشت گوسفند بیشتر از گوشت گاو است.

با توجه به اینکه حجم بیشتر این کباب را گوشت گوسفند تشکیل می‌دهد، پس نسبتاً این کباب چرب‌تر و لذیذتر از سایر کباب‌ها است. کباب بروجرد نیز مانند سایر کباب‌های ایرانی در کنار دورچین‌هایی نظیر سبزی‌خوردن، دوغ ترش، پیاز، لیموترش و غیره سرو می‌شود.

نان چزنک رغو

نان چزنک رغو یا نان شلکینه یکی از نان‌های مقوی قوم لر است که در نقاط دیگر ایران نیز با طرز تهیه‌های متفاوت طبخ می‌شود. این نان که بدون مخمر درست می‌شود و دارای عطروطعمی بی‌نظیر است. در تهیه این نان لذیذ موادی آرد، نمک، کره محلی و شیره انگور یا خرما نقش دارند. زنان عشایر پس از تهیه یک خمیر نسبتاً شل از مواد حاصل آن را روی ساج داغ و چرب پهن می‌کنند و پس از پخت و کمی سرد شدن روی آن شیره خرما یا انگور می‌ریزند. این نان لذیذ و سهل‌الهضم یک وعده غذایی مناسب برای صبحانه یا عصرانه است.

آش شله ماش دورود

آش شله ماش نیز یکی دیگر از غذاهای محلی لرستان است. هم‌زمان با آغاز فصل زمستان و تغییر رژیم غذایی مردم، تنوع آش‌ها و سوپ‌ها بیشتر به چشم می‌آید. آش شله ماش که زادگاه اصلی‌اش شهر دورود لرستان است، هم‌اکنون در سفره دیگر اقوام ایرانی نیز دیده می‌شود. این آش لذیذ از مواد اولیه‌ای نظیر ماش، لوبیاچیتی، برنج، گوشت قورمه، آب‌گوشت، برنج، زعفران، کشک و غیره تهیه می‌شود. بیشترین حجم این آش را ماش این حبوبات کم طرفدار پرخاصیت تشکیل می‌دهد. اغلب شله ماش را در مدت طولانی و بدون هیچ سبزی می‌پزند و تا جایی که شبیه به حلیم گندم کش‌دار و نرم شود آن را به‌طور مداوم هم می‌زنند. پس جا افتادن آش از شله ماش آن را با کشک و پیازداغ سرو می‌کنند.

آش گوشت خرم‌آباد (چلو گوشت)

برخلاف آنچه در ذهن من و شماست آش گوشت خرم‌آباد اصلاً غذایی آبکی و مملو از سبزی‌های محلی خوش عطر نیست! آش گوشت درواقع همان چلو گوشت ایرانی است که در میان قوم لر از آن به نام آش گوشت یاد می‌شود. این غذای لذیذ که معمولاً برای اعیاد و عروسی‌ها طبخ می‌شود؛ از موادی نظیر پیاز، گوشت گوسفند قورمه شده، زعفران، رب گوجه‌فرنگی و غیره تهیه می‌شود. نحوه سرو این غذا مشابه قیمه نثار قزوین است؛ به این صورت که گوشت در میان برنج قرار می‌گیرد. اغلب آش گوشت خرم‌آباد در سینی‌های سه نفرِه در میهمانی بزرگ سرو می‌شود. آش گوشت خرم‌آباد به‌عنوان یکی از مشهورترین غذاهای لرستان با دورچین‌هایی نظیر پیاز، نمک و نان سرو می‌شود.

آش ترخینه

آش ترخینه ازجمله غذاهای سنتی لرستان و شهرهای کرمانشاه، بوشهر، اراک و سایر نقاط ایران است. این آش نیمه آماده از مواد مغذی نظیر ترخینه، حبوبات، سبزیجات، پیازداغ و غیره تهیه می‌شود و برای بیماری‌هایی نظیر سرماخوردگی و آنفولانزا پیشنهاد می‌شود. شاید برای شما هم سؤال باشد که ترخینه چیست؟ در پاسخ به این سؤال باید بگوییم ترخینه از دوغ و بلغور گندم و مقداری شلغم تهیه می‌شود به این صورت که بلغور گندم و شلغم ریز خورد شده را در دوغ می‌پزند و شبیه به یک همبرگر شکل می‌دهند و در هوای آزاد خشک می‌کنند.

از ترخینه معمولاً در تهیه آش ترخینه استفاده می‌شود اما در برخی از نقاط از ترکیب ترخینه و برخی سبزیجات، غذاهای دیگر نیز طبخ می‌شود. قوم لر آش ترخینه را مانند سایر آش‌ها با دورچین نعناع داغ، پیازداغ و غیره در روزها و شب‌های سرد سال میل می‌کنند.

شامی کوو

از دیگر غذاهای معروف لرستان می‌توان به شامی کوو یا شامی لرستانی اشاره کرد. این شامی لذیذ از ترکیب گردو، آرد نخودچی، گوشت گوسفند و سبزیجات معطر تهیه می‌شود. به این صورت که تمام مواد باهم ترکیب‌شده و پس از استراحت در روغن سرخ می‌شود. پس از سرخ شدن، شامی‌ها را درون سس رب انار و پیاز قرار می‌دهند. این شامی خوشمزه با برنج یا نان در وعده ناهار یا شام سرو می‌شود. اغلب افرادی که نخستین بار این شامی را میل می‌کنند؛ طعم آن را مشابه طعم فسنجان یا کباب‌ترش گیلانی می‌دانند. شامی کوو معمولاً با دورچین‌هایی نظیر سبزی‌خوردن، سالاد، ترشی، دوغ و غیره سرو می‌شود.

آش پرتله

آش پرتله یکی از غذاهای محلی لرستان است. این آش پرخاصیت معمولاً در مراسم‌های مذهبی و عزاداری طبخ می‌شود. ازجمله مواد اولیه سازنده این آش می‌توان به موادی نظیر گندم شیر، نمک و شیر اشاره کرد. گندم شیر یکی از غذاهای نیمه آماده مانند ترخینه است که در میان مردم لرستان تهیه آن بسیار رواج دارد. گندم شیر در واقع شامل بلغور گندم، شیر، زیره، زعفران، سیاه‌دانه، فلفل سیاه و زردچوبه است؛ این ماده در شرایطی خاص تهیه می‌شود. آش پرتله نیز از ترکیب گندم شیر کوبیده شده به همراه شیر تازه و نمک تهیه می‌شود و با پیازداغ تزئین می‌شود.

آش ورکوا (آش ورکواز)

یکی دیگر از آش‌ها و غذاهای لرستان آش ورکوا است؛ این آش لذیذ از سبزی معطری به نام ورکواز تهیه می‌شود. از خواص این سبزی معطر می‌توان به مؤثر بودن آن بر دفع سنگ کلیه و سنگ مثانه اشاره کرد. این آش لذیذ به‌جز سبزی ورکواز از موادی نظیر حبوبات، بلغور گندم، برنج و غیره تهیه می‌شود و مانند سایر آش‌های اصیل ایرانی با دورچین‌هایی نظیر کشک، نعناع داغ، پیازداغ و غیره سرو می‌شود.

دلمه برگ مو

دلمه برگ مو ازجمله غذاهایی محسوب می‌شود که نیاز به توضیح و معرفی ندارد. این غذای لذیذ که در نقاط مختلف ایران به شکل‌های مختلف طبخ می‌شود، از دیگر غذاهای معروف لرستان است. این غذای محبوب از موادی نظیر گوشت چرخ‌کرده، لپه، برنج، سبزی معطر و برگ مو تهیه می‌شود. به این صورت که موادی نظیر گوشت و برنج و سبزی و غیره به‌صورت نیم‌پز در میانه برگ مو قرار می‌گیرند، سپس برگ مو به‌صورت یک بقچه پیچیده می‌شود و پس از اتمام مواد برگ‌های مملو از برنج و گوشت بانظم و ترتیب در میان کمی سس سرکه قند یا سس رب گوجه‌فرنگی قرار می‌گیرند تا پروسه طبخ غذا به اتمام برسد و اصطلاحاً برنج غذا دم بکشد.

دلمه برگ مو با موادی نظیر زرشک و پیازداغ تزئین می‌شود و با ماست یا سالاد سرو می‌شود. جالب است بدانید در لرستان دلمه تنها محدود به برگ مو، بادمجان، کلم و گوجه‌فرنگی نیست؛ بلکه یکی از غذاهای معروف لرستان سغدو یا دلمه سیرابی است. این غذای لذیذ که به سیرابی شکم پر نیز مشهور است؛ دارای تکنیک و فنونی همچون دلمه برگ مو است. تنها نکته این دلمه دوختن سیرابی و وجود ادویه گل سرخ و دارچین در این دلمه است.

خورش سیب‌درختی

یکی دیگر غذاهای لرستان که طعم و طبخ متفاوتی دارد؛ خورشت سیب‌درختی است. این غذای خوش عطر علاوه بر طعم لذیذش خواص درمانی نیز دارد. خورشت سیب‌درختی از موادی نظیر گوشت گوسفند، سیب‌درختی، پیاز، نشاسته ذرت، شیره انگور، سرکه انگور و غیره تهیه می‌شود. این غذای خوشبو یک غذای کامل برای وعده ناهار، شام، افطار یا سحر است. خورشت سیب را می‌توان با برنج یا نان با دورچین‌هایی نظیر ترشی، سبزی‌خوردن و غیره سرو کرد.

کلام آخر

غذاهای لری همانند فرهنگ غنی آن حرف‌های زیادی برای گفتن دارد؛ غذاهایی که در مناسبت‌ها، مراسم‌ها، مهمانی‌ها و روزمره پخته می‌شود و معمولا از دسته آش‌ها یا غذاهای گوشت دار هستند. مواد تشکیل دهنده این غذاها مقوی هستند و بعضی از آنها در روزهای سرماخوردگی و سرد سال پخته می‌شود تا اهل خانه را از مریضی دور کند.
اگر هوس کردید از آبشارهای لرستان بازدید کنید، چشیدن طعم غذاهای لری را از دست ندهید. غذاهای خوش و رنگ لعابی که بر سر سفره لرها چیده می‌شود و یک تجربه بی‌نظیر می‌سازد.