بيماري‌هاي پوستي وابسته به شغل در گفتگو با دکتر حسين طباطبايي، متخصص پوست
پوست مهم‌ترين سد دفاعي بدن در برابر عوامل ميکروبي، شيميايي و فيزيکي محيط است اما ممکن است بر اثر اين عوامل آسيب هم ببيند؛ به خصوص اگر تماس با اين عوامل، طولاني‌مدت و مکرر باشد. از آنجا که بعضي از شاغلين در حرفه‌هاي گوناگون به علت نوع شغل‌شان در معرض اين‌گونه مشکلات پوستي قرار دارند، به سراغ دکتر حسين طباطبايي، متخصص پوست و مو و عضو هيات علمي دانشگاه علوم‌پزشکي تهران رفتيم تا سوالاتمان را در اين خصوص پاسخ بگويد.
آقاي دکتر! بيماري‌هاي پوستي مرتبط با شغل تا چه حد اهميت و شيوع دارند؟
بيماري‌هاي شغلي اهميت بسيار زيادي از نظر اجتماعي و اقتصادي دارند. خيلي از بيماري‌ها فردي هستند که ارتباطي به جامعه ندارند اما بيماري‌هاي شغلي، خسارت‌هاي بزرگ اقتصادي به سيستم‌هاي کشور وارد مي‌کند. در بررسي‌ها معلوم شده است که شايع‌ترين بيماري شغلي، بيماري‌هاي عضلاني و استخواني مربوط به وضعيت بدن در حين کار است و دومين بيماري شغلي که سبب صدمات فردي، اجتماعي و اقتصادي مي‌شود نيز بيماري‌هاي پوستي است.
اين بيماري‌هاي پوستي که گفتيد، چه تقسيم‌بندي‌هايي دارند؟
بيماري‌هاي پوستي ناشي از شغل، به دو دسته تقسيم مي‌شوند. يک دسته که حاد هستند و به طور ناگهاني و در اثر تماس با گروهي از مواد، يک سري علايم پوستي ايجاد مي‌شود و دسته دوم، بيماري‌هاي مزمن پوستي است که شايع‌تر هم هست و در اثر استمرار تماس با يک ماده ايجاد مي‌شود. خيلي از مردم، بيماري‌هاي پوستي و آلرژي را با سميت اشتباه مي‌گيرند؛ مثلا بيمار مي‌گويد من ديروز به اين ماده دست زدم اتفاقي نيفتاد ولي امروز که دست زدم، پوستم خراب شد يا برعکس. درواقع يک طبقه‌بندي ديگر هم داريم که بيماري‌هاي آلرژيک تماسي پوست و بيماري سميت پوست است. بيماري‌هاي آلرژيک اين طور است که هر کس به يک ماده دست بزند بلافاصله پوست نسبت به آن واکنش نشان مي‌دهد، به خصوص اگر آلرژي داشته باشد. اما در مورد سميت چنين نيست. به عنوان مثال يک خانم خانه‌دار که با مواد شوينده تماس دارد در ابتدا ممکن است پوستش آسيبي نبيند اما به مرور زمان متوجه مي‌شود که پوست دستش قرمز مي‌شود سپس قرمزي به حالت تورم در آمده و ادامه پيدا کرده، پوسته‌پوسته مي‌شود. اين پوسته‌ها پوست دست را ضخيم کرده و سپس موجب ترک‌خوردگي و درد و رنج فرد مي‌شود که ديگر نمي‌تواند به اين مواد دست بزند. به اين حالت، سميت گفته مي‌شود.
خيلي از افراد در محل کارشان با انواع روغن‌هاي صنعتي در تماس هستند. تماس طولاني‌مدت با اين مواد چه مشکلاتي ايجاد مي‌کند؟
اگر روغن‌هاي اتومبيل يا روغن‌هايي که به صورت صنعتي در کارخانجات مورد استفاده قرار مي‌گيرد يا مواد روغني حيواني و معدني، نفت و هيدروکربن‌هاي هالوژنه در تماس با قسمت‌هايي از پوست که فوليکول مو و يا منفذ دارند، باشد سبب بسته شدن منافذ پوست شده و دقيقا يک فرآيندي مانند آکنه جوانان يا جوش غرور جواني ايجاد مي‌کند که به آن آکنه شغلي مي‌گويند؛ يعني دانه‌هاي قرمز رنگي که گاهي مي‌تواند چرکي و دردناک باشد. اين مشکل به خصوص در تعميرکاران اتومبيلي که وارد چال مي‌شوند و لباس‌هاي مناسبي هم نمي‌پوشند و يا براي طولاني‌مدت لباس‌هايشان را نمي‌شويند، بيشتر ديده مي‌شود. به خصوص زماني که شلوارشان آلوده به روغن شده، روي ران‌هايشان هم جوش مي‌زند. شستشوي دست بعد از هر بار کار و خشک کردن آن، استفاده از دست‌کش و لباس مناسب و شستشوي به موقع آنها مي‌تواند در پيشگيري از بروز اين جوش‌ها موثر باشد.
خيلي از افرادي که با اين روغن‌ها سر و کار دارند دستشان را با پودرهاي لباس‌شويي مي‌شويند و معتقدند که صابون افاقه نمي‌کند. آيا اين باور درست است؟
ببينيد، چون قدرت قليايي پودرها بالاتر است بديهي است که قدرت شويندگي‌شان هم بالاتر خواهد بود. اگر قرار باشد اين افراد هر روز دستشان را با پودر بشويند، بايد گفت که اگر فقط يک‌بار در روز و آن هم آخر وقت باشد مشکلي نيست اما اگر فرد بخواهد روزي چند بار دستش را با پودر بشويد، پوستش آسيب خواهد ديد اما اشتباهي که معمولا اين افراد مي‌کنند مساله تميز کردن نيست. تميز کردن دست با صابون‌هاي معمولي که کف خوبي دارند حاصل مي‌شود ولي اين سياهي دست‌ها است که نمي‌رود. اين افراد مي‌خواهند سياهي حاصل از کار را که در طبقه سطحي پوست ايجاد شده از بين ببرند. بنابراين بهتر است براي از بين بردن اين سياهي از برس‌هاي نرم مخصوص پوست استفاده کنند.
آيا تايپيست‌ها و ساير کاربران رايانه که به صورت طولاني‌مدت جلوي صفحه مانيتور مي‌نشينند، نياز به استفاده از ضدآفتاب دارند؟
نوع اشعه‌‌اي که از رايانه تابيده مي‌شود به مقدار بسيار جزيي حاوي اشعه ماوراي‌بنفش است که مطالعات نشان داده است اين مقدار در حد و اندازه‌اي نيست که ايجاد آسيب و صدمه به پوست بکند. فردي که از صبح تا عصر جلوي رايانه مي‌نشيند مانند کسي است که 5 دقيقه جلوي آفتاب ايستاده است؛ لذا زدن ضدآفتاب مشکلي ندارد چون يک لايه محافظ است اما اين نگراني وجود ندارد که اگر نزنيد دچار عواض ناشي از اشعه مي‌شويد.
افرادي که دايم با گرما و رطوبت سر و کار دارند مثل نانواها، آتش‌نشان‌ها، ورزشکاران و افرادي که در کارخانجات ذوب فلزات کار مي‌کنند، در معرض چه مشکلات پوستي هستند؟
گرما و رطوبت مستمر سبب آسيب به لايه شاخي پوست مي‌شود و اصطلاحا ليچ مي‌اندازد. افراد مي‌بينند که بين انگشتان‌شان، به خصوص انگشت آخر، سفيد شده و ليچ افتاده و گاهي حتي زخم مي‌شود. در اين شرايط ميکروب‌ها و به خصوص قارچ‌هاي فرصت‌طلب رشد کرده و ايجاد عفونت قارچي مي‌کنند. اين مشکلات عمدتا در بين انگشتان دست و پا، زيربغل، ناحيه گردن، کشاله ران و... ايجاد مي‌شود. تهويه مناسب در محل کار، تعويض مرتب لباس‌ها، شستشوي بدن و خوب خشک کردن آن پس از پايان کار از اين مشکلات پيشگيري خواهد کرد. در ضمن افرادي که در کارخانه‌ها با فلزات سنگين مثل نقره و جيوه سر و کار دارند ممکن است نقاطي از پوست‌شان که با اين فلزات تماس دارد دچار قرمزي و ورم و درنهايت لکه‌هاي تيره‌رنگ شود. آرايشگران هم از جمله افرادي هستندکه با مواد شيميايي گوناگون و عوامل عفونت‌زاي پوستي در تماس‌اند و بايد تا حد ممکن از تماس با مواد شيميايي خودداري کنند و مراقب باشند که عوامل بيماري‌زا از پوست و موي افراد به آنها سرايت نکند.
منبع:http://www.salamat.com
/ج
