توصيه‌هاي تغذيه‌اي دکتر عليرضا استقامتي به ديابتي‌ها
ديابت را بيماري عصر صنعتي دانسته‌اند که صداي گام‌هايش هر لحظه تندتر مي‌شود و به خانه بسياري از خانواده‌ها نيز راه پيدا کرده است. تغذيه نادرست يکي از دلايل اصلي ابتلا به ديابت است اما افراد ديابتي در رژيم غذايي خود بايد به چه مواردي توجه کنند؟ دکتر عليرضا استقامتي، فوق‌تخصص غدد و عضو هيات علمي دانشگاه تهران به اين پرسش پاسخ گفته است.
يک رژيم غذايي ضد ديابت ايده‌آل داراي چه ويژگي‌هايي است؟
يک رژيم غذايي استاندارد براي همه افراد در اين زمينه وجود ندارد بلکه متناسب با وزن، قد و فعاليت افراد اين رژيم غذايي متفاوت خواهد بود اما در مورد تغذيه يک اصول کلي وجود دارد. اول اينکه افراد در رژيم غذايي بيشتر از ميوه‌ها و سبزيجات استفاده کنند و سعي کنيم مصرف چربي‌ها به خصوص چربي‌هاي اشباع شده را کاهش دهيم البته اين نگرش هم که اصلا نبايد چربي مصرف کنيم، يک نگرش غلط است چون برخي از چربي‌ها براي بدن ضروري هستند. به طور کلي روغن زيتون، روغن هسته انگور و کلزا مجاز هستند. مصرف مواد شيرين و نمک هم بايد محدود باشد. رژيم غذايي افراد ديابتي بايد براساس عادات غذايي افراد، فرهنگ آنها و شرايط اقتصادي و اجتماعي آنها تنظيم شود. رژيم غذايي مانند لباسي است که بايد به صورت اختصاصي براي هر فرد دوخته شود.
اين تنظيم بايد به چه شکل باشد؟
درسيکل ديابت، در سطح اول که کودکان بيشتر به آن دچار مي‌شوند، رژيم غذايي نمي‌تواند به عنوان پايه اصلي به شمار آيد چرا که بچه‌ها در سن رشد هستند و به همه مواد غذايي نياز دارند و اصولا به دليل شرايط روحي و رواني نمي‌توانند رژيم غذايي را رعايت کنند و ممکن است رژيم غذايي محدودکننده شديد، به سوءرفتار و پرخاشگري منجر شود اما مصرف مواد نشاسته‌اي و شيريني‌ها بايد در کودکان کنترل شود. در اين جا نقش خانواده مهم است و اگر رژيم غذايي خانواده صحيح باشد، بسياري از مشکلات حل مي‌شود. پايه درمان در تيپ 1، انسولين و درمان دارويي است.
در تيپ 2 ديابت، رژيم غذايي چه جايگاهي دارد؟
در تيپ 2 ديابت که بيشتر بزرگسالان را مبتلا مي‌کند، رژيم غذايي در کنار ورزش و فعاليت بدني، پايه اساسي و اصلي درمان است. اکثر کساني که تيپ 2 ديابت دارند چاق هستند و اضافه وزن دارند بنابراين بايد در اولين قدم وزن اين افراد کنترل شود. در اين افراد ديابتي نيمي از کالري مورد نياز بايد از طريق مواد نشاسته‌اي تامين شود چون در غير اين صورت مجبور خواهيم بود که انرژي را از طريق مواد چربي يا پروتئين تامين کنيم که اين مساله نيز داراي مشکلاتي خواهد بود بنابراين نان و برنج غذاي اصلي ديابتي‌ها خواهد بود البته مصرف اين مواد نيز بايد با حساب و کتاب صورت گيرد. آن چيزي که معمولا به افراد توصيه مي‌کنيم به اندازه يک کف دست نان‌سنگک است. ميزان برنج نيز بهتر است براي وعده ناهار بين 6 تا 8 قاشق باشد. وقتي مي‌گوييم که نشاسته بايد کنترل شود، اغلب افراد مي‌گويند که ما سير نمي‌شويم. توصيه ما به اين افراد اين است که از سبزي‌ها براي پر کردن حجم معده استفاده کنند. پروتئين‌ها نيز مي‌توانند 20 تا 30 درصد انرژي لازم را تامين کنند به شرط اينکه گوشت، مرغ يا ماهي‌اي که استفاده مي‌شود، چرب نباشد. مصرف چربي نيز بايد از نوع چربي‌هاي اشباع نشده و گياهي باشد.
اغلب ديابتي‌ها مي‌پرسند که آيا مي‌توانند ميوه مصرف کنند يا نه؟ توصيه شما به اين افراد چيست؟
ديابتي‌ها مي‌توانند 3 وعده ميوه مصرف کنند اما اين وعده‌ها را نبايد در يک وعده خلاصه کنند و مصرف ميوه‌ها بايد با فاصله انجام شود چون مصرف ميوه‌ها در يک وعده باعث افزايش قندخون مي‌شود. از آنجا که ميوه‌ها داراي گلوکز هستند، بنابراين مصرف ميوه‌ها در حد معيني مجاز است.
منظورتان از يک وعده ميوه چيست؟
به‌عنوان مثال 12 حبه انگور، يک پرتقال و يا هلوي متوسط، نصف فنجان توت‌فرنگي، 10 عدد گيلاس يا سه تا زردآلو يک وعده ميوه محسوب مي‌شوند. اين نکته را نيز يادآور شوم که مصرف هر نوع ميوه‌اي به شرط آنکه محدود باشد، مجاز است.
مصرف شيريني داراي چه محدوديتي است؟
افراد ديابتي تا حد امکان نبايد شيريني‌‌هاي ساده را مصرف کنند و مصرف کل شيريني‌ها در طول روز نبايد بيش از 10 درصد کالري مورد نياز باشد. نکته مهم اين است که مصرف شيريني‌ها در افراد ديابتي، محدوديت مطلق ندارد بلکه محدوديت کامل دارد که توصيه‌هاي لازم در اين مورد توسط پزشک معالج صورت مي‌گيرد.
افراد ديابتي معمولا چاي را همراه با توت يا خرما مي‌خورند. اين افراد در مصرف توت و خرما به چه نکاتي بايد توجه کنند؟
توصيه اول ما به همه افراد اين است که خود را عادت دهند چاي را به صورت تلخ بنوشند. مصرف دو تا سه عدد خرما در روز چه همراه با چاي چه به صورت جداگانه به عنوان يک وعده ميوه، مجاز است. مصرف توت بيش از 5 دانه کار درستي نيست.
سالمندان مبتلا به ديابت در رژيم غذايي خود به چه نکاتي بايد توجه کنند؟
رژيم غذايي سالمندان ديابتي به شدت تحت تاثير ميزان فعاليت آنها است زيرا بين سالمندان در اين مورد اختلاف زيادي وجود دارد و برخي از آنها پرتحرک و برخي کم‌تحرک هستند. ما معمولا براي سالمندان کم‌تحرک کالري پايه را محاسبه مي‌کنيم و براي سالمندان پرتحرک ميزان آن را دو برابر مي‌کنيم.
منبع:http://www.salamat.com
/ج
