اورژانس‌هاي جراحي در دوران بارداري
گاهي موارد اورژانسي در بارداري پيش مي‌آيد که اگرچه شيوع کمي دارد؛ ولي به هر حال، به اقدامات جراحي نياز دارد. جراحي در دوران بارداري ممکن است عوارض جدي‌تري داشته باشد که لازم است اين مشکلات سريع‌تر بررسي و براي رفع آنها دقت بيشتري شود.
خانم بارداري که با درد حاد شکم مراجعه مي‌کند، ممکن است به دلايل مختلف دچار اين حالت شده باشد که ابتدا با گرفتن تاريخچه دقيق و معاينه و بررسي کيفيت و نوع درد و علايم باليني و اينکه در چه سني از بارداري مشکل آنها ايجاد شده، علت اين درد مشخص مي‌شود. اين درد شکم ممکن است به دلايل مامايي يعني بارداري باشد که از جمله آن مي‌توان به سقط، زايمان زودرس و بارداري خارج رحمي اشاره کرد. اما گاهي درد شکم به دلايلي به غير از خودبارداري است و ممکن است به دليل ابتلا به ساير بيماري‌ها باشد. در اين صورت با انجام سونوگرافي و ساير بررسي‌هاي آزمايشگاهي و علايم، علت آن مشخص مي‌شود. بنابراين تشخيص افتراقي مشکلات جراحي غير از مشکلات مامايي نيازمند توجهات بيشتر است.
آپانديسيت
يکي از اورژانس‌هاي خيلي شايعي که در بارداري ممکن است اتفاق بيفتد آپانديسيت است. متاسفانه تشخيص آپانديسيت در حين بارداري بسيار سخت است چون آپانديس از محل اصلي خودش خارج مي‌شود و به نقطه بالاتري مي‌رود که اين نقطه بالاتر تشخيص را مشکل مي‌کند ولي در هر حال بيمار باردار هم تهوع دارد و هم بي‌اشتها است که جزو علايم آپانديسيت است. در بارداري به دليل اينکه مقدار گلبول‌هاي سفيد زياد مي‌شود و در آپانديسيت هم اين افزايش گلبول‌هاي سفيد را داريم، بنابراين بيماري که طرف راست شکم‌اش درد دارد، بايد به فکر آپانديسيت بود که با کنترل و معاينه دقيق مي‌توان به تشخيص آپانديسيت رسيد. اهميت ديگر آپانديسيت اين است که چون دير تشخيص داده مي‌شود احتمال پاره شدن آپانديس و ريختن محتويات آن به داخل شکم و عفونت داخل شکم وجود دارد و به همين دليل هر گونه درد ناحيه راست و پايين و يا ناحيه ناف بايد مورد توجه قرار گيرد و اگر لازم است جراحي انجام شود. اگر بارداري کمتر از 16 يا 17 هفته باشد به طريق لاپاروسکوپي (جراحي از طريق ايجاد يک سوراخ کوچک) قابل انجام است اما اگر بارداري بالاي 20 هفته باشد به روش قديمي و با باز کردن شکم عمل مي‌شود.
وقتي بيمار دچار درد آپانديسيت مي‌شود و در سه ماهه اول بارداري است، به بيمار هورمون پروژسترون داده مي‌شود که اينها جلوي سقط را مي‌گيرد و در سه ماهه سوم نيز با دادن برخي دارو‌هاي خاص مي توان از زايمان زودرس پيشگيري کرد.
کيست‌هاي تخمدان
يکي ديگر از اتفاقاتي که ممکن است در طول بارداري، نياز به جراحي را افزايش دهد، مشکلات کيست‌هاي تخمداني است. اين کيست‌ها ممکن است دور خود بچرخند که اين حالت نيز با درد همراه است. درد آن از آپانديسيت شديدتر است و بيمار نمي‌تواند بايستد و حتي شب‌ها نمي‌تواند بخوابد که اين حالت نيز بايد در اسرع وقت عمل شود وگرنه بيمار تخمدان‌اش را از دست خواهد داد. با سونوگرافي و معاينه دقيق خانم باردار مي‌توان چنين مشکلات تخمداني را تشخيص داد. در صورت عدم جراحي ممکن است قابليت باروري بيمار از دست برود اما اگر قبل از 6 ساعت اين چرخش تخمدان تشخيص داده شود و به حالت اوليه بازگشت داده شود، اين اتفاق نمي‌افتد.
التهاب کيسه صفرا
به غير از مواردي که ذکر شد، يکي ديگر از اورژانس‌هاي جراحي در بارداري التهاب کيسه صفرا است. زناني که در بارداري خيلي بي‌تحرک مي‌شوند و يا وزن زيادي مي‌گيرند ممکن است دچار التهاب کيسه‌صفرا شوند و گاهي اين حالت همراه با سنگ است و اگر اين حالت به صورت حاد و ناگهاني باشد درمان در مرحله اوليه طبي و دارويي است و تا جايي که بتوان بايد با دارو و آنتي‌بيوتيک درمان شود اما اگر مشکل شديد باشد لازم است جراحي انجام شود اما اکثر جراحان و متخصصان زنان ترجيح مي‌دهند که اين عمل به بعد از بارداري موکول شود چون عمل نسبتا سنگيني است و خيلي اوقات بعد از اتمام بارداري، حجم و حرکت صفرا بهتر مي‌شود و ممکن است کمي از مشکلات برطرف شود و سعي مي‌شود عمل جراحي به تاخير بيفتد. البته در صورتي که امکان داشته باشد و خطري هم مادر باردار را تهديد نکند.
تصادفات
تصادف در حين بارداري يکي از موارد ديگري است که ممکن است خانم باردار را با انجام جراحي مواجه کند. از آنجا که در طبيعت همه چيز خوب طراحي شده، معمولا وقتي تصادفي اتفاق مي‌افتد، به دليل اينکه دور تا دور جنين را آب فرا گرفته، معمولا شوک مستقيم به بچه وارد نمي‌شود ولي با اين حال خطر کنده شدن جفت وجود دارد که آن را با تحت نظر قرار دادن بيماري که تصادف داشته مي‌توان تشخيص داد.
توصيه مي‌شود خانم‌هاي بارداري که سوار ماشين مي‌شوند حتما کمربند ايمني را ببندند که اگر تصادفي رخ داد برخورد با شيشه نداشته و خطر پرتاب شدن از ماشين کمتر شود و در 48 ساعت اولي که اين اتفاق افتاد بيمار بايد تحت نظر باشد تا از نظر کنده شدن جفت کنترل شود و صداي قلب جنين و احيانا پارگي کيسه‌آب مورد بررسي قرار گيرد. البته اين اتفاق معمولا شايع نيست و حتي در تصادفات بسيار شديد اگر کمربند ايمني بسته باشد و خودرو مجهز به کيسه‌هاي هوايي هم باشد اين اتفاق کمتر مي‌افتد.
سنگ‌هاي کليوي
يکي ديگر از اتفاقاتي که ممکن است در بارداري ايجاد شود سنگ‌هاي کليوي است اما معمولا در بارداري جراحي انجام نمي‌شود. در اين زمان اگر مشکل مادر باردار زياد باشد با استفاده از لوله‌هايي که داراي انحنا در دو طرف است يک سر آن در کليه و يک سر آن در مثانه قرار مي‌گيرد تا مشکل کمي برطرف شده و به جراحي حين بارداري نياز نباشد.
سنگ کليه هم در بارداري بسيار شايع است زيرا حجم خون در گردش افزايش پيدا مي‌کند و مادران باردار هم اگر بي‌تحرک باشند و حرکت کم ادرار در مسيرهاي ادراري وجود داشته باشد، ماندن ادرار در مثانه و کليه احتمال تشکيل سنگ را زياد مي‌کند و درد شديد ناحيه پهلوها و سوزش و تکرر ادرار و وجود خون در ادرار مشخص مي‌شود، بنابراين سعي مي‌شود با آنتي‌بيوتيک و مسکن‌ها درد تسکين پيدا کند و با قرار دادن اين لوله‌ها که يک سر آن در لگنچه و سر ديگر آن در کليه است راه ادراري برقرار مي‌شود و بعد از بارداري اين سنگ‌ها با جراحي يا با سنگ‌شکن برداشته مي‌شود.
منبع:http://www.salamat.com
خانم بارداري که با درد حاد شکم مراجعه مي‌کند، ممکن است به دلايل مختلف دچار اين حالت شده باشد که ابتدا با گرفتن تاريخچه دقيق و معاينه و بررسي کيفيت و نوع درد و علايم باليني و اينکه در چه سني از بارداري مشکل آنها ايجاد شده، علت اين درد مشخص مي‌شود. اين درد شکم ممکن است به دلايل مامايي يعني بارداري باشد که از جمله آن مي‌توان به سقط، زايمان زودرس و بارداري خارج رحمي اشاره کرد. اما گاهي درد شکم به دلايلي به غير از خودبارداري است و ممکن است به دليل ابتلا به ساير بيماري‌ها باشد. در اين صورت با انجام سونوگرافي و ساير بررسي‌هاي آزمايشگاهي و علايم، علت آن مشخص مي‌شود. بنابراين تشخيص افتراقي مشکلات جراحي غير از مشکلات مامايي نيازمند توجهات بيشتر است.
آپانديسيت
يکي از اورژانس‌هاي خيلي شايعي که در بارداري ممکن است اتفاق بيفتد آپانديسيت است. متاسفانه تشخيص آپانديسيت در حين بارداري بسيار سخت است چون آپانديس از محل اصلي خودش خارج مي‌شود و به نقطه بالاتري مي‌رود که اين نقطه بالاتر تشخيص را مشکل مي‌کند ولي در هر حال بيمار باردار هم تهوع دارد و هم بي‌اشتها است که جزو علايم آپانديسيت است. در بارداري به دليل اينکه مقدار گلبول‌هاي سفيد زياد مي‌شود و در آپانديسيت هم اين افزايش گلبول‌هاي سفيد را داريم، بنابراين بيماري که طرف راست شکم‌اش درد دارد، بايد به فکر آپانديسيت بود که با کنترل و معاينه دقيق مي‌توان به تشخيص آپانديسيت رسيد. اهميت ديگر آپانديسيت اين است که چون دير تشخيص داده مي‌شود احتمال پاره شدن آپانديس و ريختن محتويات آن به داخل شکم و عفونت داخل شکم وجود دارد و به همين دليل هر گونه درد ناحيه راست و پايين و يا ناحيه ناف بايد مورد توجه قرار گيرد و اگر لازم است جراحي انجام شود. اگر بارداري کمتر از 16 يا 17 هفته باشد به طريق لاپاروسکوپي (جراحي از طريق ايجاد يک سوراخ کوچک) قابل انجام است اما اگر بارداري بالاي 20 هفته باشد به روش قديمي و با باز کردن شکم عمل مي‌شود.
وقتي بيمار دچار درد آپانديسيت مي‌شود و در سه ماهه اول بارداري است، به بيمار هورمون پروژسترون داده مي‌شود که اينها جلوي سقط را مي‌گيرد و در سه ماهه سوم نيز با دادن برخي دارو‌هاي خاص مي توان از زايمان زودرس پيشگيري کرد.
کيست‌هاي تخمدان
يکي ديگر از اتفاقاتي که ممکن است در طول بارداري، نياز به جراحي را افزايش دهد، مشکلات کيست‌هاي تخمداني است. اين کيست‌ها ممکن است دور خود بچرخند که اين حالت نيز با درد همراه است. درد آن از آپانديسيت شديدتر است و بيمار نمي‌تواند بايستد و حتي شب‌ها نمي‌تواند بخوابد که اين حالت نيز بايد در اسرع وقت عمل شود وگرنه بيمار تخمدان‌اش را از دست خواهد داد. با سونوگرافي و معاينه دقيق خانم باردار مي‌توان چنين مشکلات تخمداني را تشخيص داد. در صورت عدم جراحي ممکن است قابليت باروري بيمار از دست برود اما اگر قبل از 6 ساعت اين چرخش تخمدان تشخيص داده شود و به حالت اوليه بازگشت داده شود، اين اتفاق نمي‌افتد.
التهاب کيسه صفرا
به غير از مواردي که ذکر شد، يکي ديگر از اورژانس‌هاي جراحي در بارداري التهاب کيسه صفرا است. زناني که در بارداري خيلي بي‌تحرک مي‌شوند و يا وزن زيادي مي‌گيرند ممکن است دچار التهاب کيسه‌صفرا شوند و گاهي اين حالت همراه با سنگ است و اگر اين حالت به صورت حاد و ناگهاني باشد درمان در مرحله اوليه طبي و دارويي است و تا جايي که بتوان بايد با دارو و آنتي‌بيوتيک درمان شود اما اگر مشکل شديد باشد لازم است جراحي انجام شود اما اکثر جراحان و متخصصان زنان ترجيح مي‌دهند که اين عمل به بعد از بارداري موکول شود چون عمل نسبتا سنگيني است و خيلي اوقات بعد از اتمام بارداري، حجم و حرکت صفرا بهتر مي‌شود و ممکن است کمي از مشکلات برطرف شود و سعي مي‌شود عمل جراحي به تاخير بيفتد. البته در صورتي که امکان داشته باشد و خطري هم مادر باردار را تهديد نکند.
تصادفات
تصادف در حين بارداري يکي از موارد ديگري است که ممکن است خانم باردار را با انجام جراحي مواجه کند. از آنجا که در طبيعت همه چيز خوب طراحي شده، معمولا وقتي تصادفي اتفاق مي‌افتد، به دليل اينکه دور تا دور جنين را آب فرا گرفته، معمولا شوک مستقيم به بچه وارد نمي‌شود ولي با اين حال خطر کنده شدن جفت وجود دارد که آن را با تحت نظر قرار دادن بيماري که تصادف داشته مي‌توان تشخيص داد.
توصيه مي‌شود خانم‌هاي بارداري که سوار ماشين مي‌شوند حتما کمربند ايمني را ببندند که اگر تصادفي رخ داد برخورد با شيشه نداشته و خطر پرتاب شدن از ماشين کمتر شود و در 48 ساعت اولي که اين اتفاق افتاد بيمار بايد تحت نظر باشد تا از نظر کنده شدن جفت کنترل شود و صداي قلب جنين و احيانا پارگي کيسه‌آب مورد بررسي قرار گيرد. البته اين اتفاق معمولا شايع نيست و حتي در تصادفات بسيار شديد اگر کمربند ايمني بسته باشد و خودرو مجهز به کيسه‌هاي هوايي هم باشد اين اتفاق کمتر مي‌افتد.
سنگ‌هاي کليوي
يکي ديگر از اتفاقاتي که ممکن است در بارداري ايجاد شود سنگ‌هاي کليوي است اما معمولا در بارداري جراحي انجام نمي‌شود. در اين زمان اگر مشکل مادر باردار زياد باشد با استفاده از لوله‌هايي که داراي انحنا در دو طرف است يک سر آن در کليه و يک سر آن در مثانه قرار مي‌گيرد تا مشکل کمي برطرف شده و به جراحي حين بارداري نياز نباشد.
سنگ کليه هم در بارداري بسيار شايع است زيرا حجم خون در گردش افزايش پيدا مي‌کند و مادران باردار هم اگر بي‌تحرک باشند و حرکت کم ادرار در مسيرهاي ادراري وجود داشته باشد، ماندن ادرار در مثانه و کليه احتمال تشکيل سنگ را زياد مي‌کند و درد شديد ناحيه پهلوها و سوزش و تکرر ادرار و وجود خون در ادرار مشخص مي‌شود، بنابراين سعي مي‌شود با آنتي‌بيوتيک و مسکن‌ها درد تسکين پيدا کند و با قرار دادن اين لوله‌ها که يک سر آن در لگنچه و سر ديگر آن در کليه است راه ادراري برقرار مي‌شود و بعد از بارداري اين سنگ‌ها با جراحي يا با سنگ‌شکن برداشته مي‌شود.
منبع:http://www.salamat.com
