رشد کودک پيش دبستاني(5)

رشد مغزي
 

آيا همه ي تفاوتهاي ميان دختران و پسران در مغزشان است ؟
همه ي ما با اين قضيه مواجه بوده ايم كه حتي در خانواده هايي كه به دختران خود راندن تراكتور و به پسرها عروسك بازي ياد مي دهند ؛هم دخترها معمولا يك اسب عروسكي صورتي را به ماشين آتش نشاني ترجيح داده و هم پسرها سوپرمن را به پري قصه گو ترجيح خواهند داد.
دليل اين امر چيست ؟ برخي از اين رفتارها اكتسابيند. شكي دراين نيست؛ اما به گفته ي شري برنباوم، استاد روانشناسي و بيماري هاي اطفال در دانشگاه ايالتي پنسيلوانيا تفاوت ميان دخترها و پسرها فراتر از صرف آموزش است.
دانشمندان گمان مي كنند كه مغز دخترها و پسرها حتي پيش از تولد هم رشدي متفاوت دارد و به دو گونه ي متمايز شكل مي گيرد.
آيا چيزي به نام مغز پسر و مغز دختر به صورت متمايز وجود دارد ؟
بله. مي دانيم كه تفاوتهاي فيزيكي ميان مغز پسر و مغز دختر وجود دارد، هم در زمان تولد و هم در حين رشد كودك. اما دست كم تا به حال نحوه ي اثرگذاري اين تفاوتها روي رفتار، شخصيت و غيره ناشناخته باقي مانده است. براي مثال دانشمندان حدس مي زنند كه احتمالا بخشي در مغز وجود دارد كه بسياري از پسرها را به سمت چيزهاي متحرك مي كشاند و دخترها را به سمت بچه بزرگ كردن، ولي اين بخش هنوز شناخته نشده است.

مغز پسرها در رحم مادر چگونه رشد مي كند ؟
 

پسرها در رحم به ماشين هاي توليد تستوسترون(هورمون جنسي مردانه) مي مانند. در واقع به گفته ي مارگارت مك كارتي، استاد روانشناسي دانشگاه مريلند كه بر روي رشد اوليه ي مغز مطالعه مي كند، كودكان مذكر هنگام به دنيا آمدن به اندازه ي مردي 25 ساله تستوسترون دارند. پس از تولد هم تا وقتي كه پسر به بلوغ برسد تستوسترون ترشح مي شود.
تستوسترون در كنار وظايف متعددي كه دارد، مسئول شكل دادن به مغز در حال رشد يك نوزاد بالغ نيز هست. مطالعه بر روي حيوانات نشان داده است كه اين هورمون در برخي از بخش هاي مغز از حجم ارتباطات ميان سلولهاي مغزي (سيناپسها) كاسته و در جاي ديگر بر آنها مي افزايد.
بر مبناي يافته هاي يكي از اين مطالعات، موش هاي مذكر و مؤنثي كه پيش از تولد در معرض تستوسترون اضافي قرار گرفته بودند، بلافاصله پس از به دنيا آمدن نتايج بهتري در آزمون هزارتو كسب كردند. علي رغم اين كه دانشمندان تعميم اين نتايج را به انسان هنوز زود مي دانند مي توان از آنها به عنوان نمونه اي از بهبود درك سه بعدي به كمك تستوسترون استفاده كرد.
مطالعات انجام شده بر روي حيوانات نشان داده است كه در موجودات مذكر برخي از ناحيه هاي مغز، ارتباطات خاصِ انواع مذكر برقرار مي كنند، ولي برخي ناحيه هاي ديگر مؤنث باقي مي مانند. به گفته ي مك كارتي «چيزي به عنوان مغز كاملا مذكر وجود ندارد، مغز تركيبي از بخش هاي مذكر و مؤنث است».

مغز دخترها در رحم مادر چگونه رشد مي كند ؟
 

به گفته ي برنباوم، دخترها نيز پيش از تولد كمي تستوسترون توليد ميكنند، ولي نه به اندازه مقداري كه پسرها دارند. درحالي كه دخترها هورمونهاي زنانه اي چون استروژن توليد مي كنند، به نظر مي آيد كه اين هورمونها اثر بسيار كمي روي مغز درحال رشد آنها داشته باشد.
به عبارت ديگر، مغز دخترها مثل مغز پسريست كه تستوسترون به آن شكل نداده باشد.

مقايسه ي مغز دخترها با پسرها در حين رشد
 

مغز دخترها و پسرها پس از تولد مسير متفاوتي را مي پيمايد. مطالعات MRI نشان داده است كه برخي ناحيه ها در مغز زنها سريعتر رشد مي كنند در حالي كه رشد ساير بخشها در پسرها سريعتر است. لذا مغز دخترها و پسرهاي همسن و سال مي تواند در مراحل متفاوتي از رشد باشد. مغز مذكر از مغز مؤنث بزرگتر مي شود اما دليل اين قضيه روشن نيست. بعضي تحقيقات نشان داده اند كه در دخترها ناحيه اي از مغز كه به كنترل زبان و احساسات كمك مي كند – موسوم به دُم- بزرگتر است. همچنين تحقيقات نشان داده است بخشي از جسم پينهاي كه دو لب مغز را به هم مربوط مي سازد در دخترها نسبت به پسرها بزرگتر است؛ به عقيده برخي دانشمندان اين به معني آن است كه دخترها در حل مساله ها از هر دو لب مغز استفاده مي كنند.
در مطالعات انجام شده بر روي موشها مشخص شده است كه انواع مذكر لوزه هاي بزرگتري دارند، بخشي از مغز كه احساسات عميقي همچون ترس را كنترل مي كند.
اين تفاوتهاي به ظاهر كوچك در ساختار مغز لزوما به اين معنا نيستند كه پسرها در بعضي چيزها از دخترها بهتر باشند يا بالعكس. همان طور كه برنباوم توضيح مي دهد مغزهاي جوان شديداً شكل پذير هستند و ناحيه هاي كليدي شان بسته به نوع استفاده رشد مي كنند يا كوچك مي شوند.
آيا به خاطر ساختار مغز آنهاست كه زنان بيشتر از مردان گريه مي كنند ؟ يا آيا مغزشان تحت تاثير احساساتشان شكل گرفته است ؟ يا كمي از هردو ؟ هنوز هيچكس نمي داند.
افراد هميشه در قالبها جاي نمي گيرند كه اين خود به رازآميزي مغز مي افزايد. دخترهاي پسرنماي بسياري هستند كه علاقه ي كمي به عروسك ها نشان مي دهند و البته پسرهايي كه از سنين پايين به فعاليت هاي دخترانه مي پردازند. اين كودكان كاملا عادي و نرمال هستند.

آيا نحوه ي فكركردن دخترها با پسرها تفاوت دارد ؟
 

دانشمندان به همراه موسسات سلامت ملي نتايج بدست آمده از MRI مغز 500 دختر و پسر جوان را گردآوردند تا بلكه به پاسخي براي سوالات كليدي در مورد رشد مغزهاي جوان دست يابند. آنها تا بدين جاي كار به يافته هاي جالبي دست يافته اند :
در اغلب اين آزمايشات، دخترها و پسرها توانايي هاي بسيار مشابهي از خود نشان داده اند و شايستگي هاي يكساني در رياضيات دارند كه بر اين احتمال كه هرگونه فاصله اي در مهارت هاي رياضي در سالهاي بعد محصول فرهنگ باشد و نه بيولوژي مي فزايد.
دخترها تا حدي در حفظيات و ازبرخواندن ليست كلمات قويترند و در كارهايي كه نياز به چالاكي و فكركردن سريع دارند كمي بهتر هستند.
پسرها در كارهاي سه بعدي و فضايي مثل چيدن بلوكها و ايجاد اشكال مهارت بيشتري دارند.

مغز تنها آغاز است
 

در نهايت، مغز انعطاف پذير است. كودكان در حين خواندن، گوش كردن، تماشا و يادگيري ارتباطات ميان مغز را ايجاد مي كنند، وسواس هاي فكري را در خود مي پرورانند و مهارتهاي جديد كسب مي كنند.
دختري كه اين ماه منحصرا با عروسك بازي كرده است مي تواند ماه بعد به سراغ ساختمان سازيها برود. حتي اگر هيچ گاه مجذوب ماشين هاي اسباب بازي نشود مي تواند از راندن دوچرخه ي خود لذت برده و نحوه ي تعمير يك زنجير را ياد بگيرد (و حتي بعدتر كاربراتوري را تنظيم كند). يك پسر ممكن است هيچ گاه براي عروسك ها در خيال خود چاي نريزد ولي مي تواند نحوه ي مراقبت از يك حيوان خانگي را بياموزد ( و بعدها كودك خود را بزرگ كند).
منبع:www.ninisite.com
/ن