گاهي به تلويزيون نگاه نکن!
توصيه‌هاي دکتر سيدحسن علم‌الهدي براي کاستن از عوارض رواني تماشاي تلويزيون
جديدترين تحقيقات محققان نشان مي‌دهد که افراد غمگين بيشتر از افراد شاد تلويزيون تماشا مي‌کنند و در عين حال بيش از 50 درصد افراد غمگين و افسرده مايل‌اند وقت خود را با تماشاي تلويزيون پرکنند. در کشور ما نيز تلويزيون يک وسيله جدانشدني، ضروري و پر استفاده در خانه‌ها محسوب مي‌شود و بسياري از افراد حتي کودکان و نوجوانان تا پاسي از شب بيدارند و حتي جلوي تلويزيون غذا مي‌خورند، درس مي‌خوانند، استراحت مي‌کنند و گاهي مي‌خوابند که اين امر عوارض منفي زيادي را براي سلامت افراد در پي دارد. به همين دليل است که بسياري از روان‌شناسان توصيه مي‌کنند در اتاق خواب تلويزيون و کامپيوتر وجود نداشته باشد تا افراد بتوانند راحت بخوابند چون حضور اين وسايل موجب اختلال در خواب شبانه افراد مي‌شود. در اين‌باره با دکتر سيدحسن علم‌الهدي، روان‌شناس و عضو هيات علمي دانشگاه فردوسي مشهد به گفتگو نشسته‌ايم.
آقاي دکتر! تلويزيون در بين خانواده‌هاي ايراني چه جايگاهي دارد؟
اين روزها تلويزيون از جمله تفريحات همه خانواده‌ها محسوب مي‌شود. اين جعبه جادويي ساعت‌ها افراد را دور هم جمع مي‌کند و تا حدي وابستگي ايجاد کرده که اين روزها بحث اعتياد به تلويزيون مطرح مي‌شود. به ويژه کودکان و نوجوانان که بي‌هدف به تماشاي همه برنامه‌ها مي‌پردازند. البته گاهي انگيزه کودکان و نوجوانان با بزرگسالان در تماشاي برنامه‌ها متفاوت است. بزرگسالان بيشتر به منظور پر کردن اوقات فراغت، رفع خستگي، علاقه به برنامه‌اي خاص و.... تلويزيون نگاه مي‌کنند اما کودکان و نوجوانان بيشتر طالب سرگرمي‌اند و براي ارضاي کنجکاوي و کسب اطلاعات درباره همه چيز، تماشاي تلويزيون را انتخاب مي‌کنند. همان‌طور که مي‌دانيد اين گروه سني مقلدان خوبي هستند و هر آنچه را که مي‌بينند، تقليد مي‌کنند و به همين دليل است که وقتي تکيه‌‌کلامي در تلويزيون مطرح مي‌شود، خيلي زود در جامعه گسترش مي‌يابد.
تماشاي بيش از حد برنامه‌هاي تلويزيوني چه خطري به همراه دارد؟
نمي‌توان اين نکته را ناديده گرفت که تلويزيون هم مانند ديگر فناوري‌ها، جنبه‌هاي مثبت و منفي دارد و آمارها نشان مي‌دهد که ما 75 درصد اطلاعات را از جهان خارج از طريق چشم و تصوير و 13 درصد را از طريق گوش دريافت مي‌کنيم و اين موضوع در کشور ما هم صادق است اما مشکل عمده، افراط در تماشاي تلويزيون و بي‌هدف بودن در انتخاب برنامه‌ها است و مردم ما به جاي گوش دادن و مطالعه، بيشتر تصويري هستند و به همين دليل است که صحنه‌هاي منفي و پرخشونت، آثار زيانبار را به همراه دارد و از طريق دنياي مجازي اين الگوهاي منفي در سطح جامعه منتشر مي‌شود.
به گفته روان‌شناسان، تماشاي تلويزيون و تنهايي با هم رابطه دارند. هرچند افراد هنگام تماشاي تلويزيون دور هم جمع مي‌شوند اما فقط اين جنبه فيزيکي دارد و هيچ گفتماني بين اعضاي خانواده وجود ندارد. طبق بررسي‌هاي کارشناسان، ميانگين گفتمان‌هاي معقول خانوادگي به کمتر از 30 دقيقه در شبانه‌روز رسيده است که نقش تلويزيون در اين بين را نمي‌توان ناديده گرفت. در اکثر خانواده‌هاي ايراني هنگام صرف شام افراد مقابل تلويزيون مي‌نشينند و بيشترين حواس‌شان معطوف به تماشاي برنامه‌ها و به ويژه سريال‌ها است. در مورد سوال شما هم بايد گفت افراد افسرده و غمگين به نوعي انزوا طلب هستند و در برقراري ارتباط مشکل دارند و حتي با نزديکان خود نيز ارتباط برقرار نمي‌کنند اما تماشاي تلويزيون بيشترين وقت آنها را به خود اختصاص مي‌دهد و در اکثر ساعات شبانه‌روز با اين جعبه جادويي خود را سرگرم مي‌کنند.
چگونه مي‌توانيم آسيب‌هاي ناشي از تماشاي تلويزيون را به حداقل برسانيم؟
اختصاص زمان‌هايي براي گفتگوهاي خانوادگي و رفت و آمدهاي فاميلي و دوستانه، مطالعه کتاب و مطبوعات مورد علاقه، گوش کردن برنامه‌هاي راديويي و موسيقي، ورزش و به طور کلي هدفمند کردن اوقات فراغت از جمله راه‌هايي هستند که از آسيب‌هاي رواني ناشي از تماشاي بيش از حد و غيرمعقول تلويزيون مي‌کاهد. همه ما بايد بياموزيم که هيچ لزومي ندارد که همه برنامه‌هاي تلويزيوني را تماشا کنيم و مي‌توانيم دست به انتخاب بزنيم و برنامه‌هايي را نگاه کنيم که برايمان سودمندترند. بايد تمرين کنيم که تا پاسي از شب تلويزيون را روشن نگه نداريم زيرا همين کم‌خوابي‌ها و بي‌خوابي‌ها به سلامت روان آسيب جدي وارد خواهد کرد.
منبع:www.salamat.com
/ج
جديدترين تحقيقات محققان نشان مي‌دهد که افراد غمگين بيشتر از افراد شاد تلويزيون تماشا مي‌کنند و در عين حال بيش از 50 درصد افراد غمگين و افسرده مايل‌اند وقت خود را با تماشاي تلويزيون پرکنند. در کشور ما نيز تلويزيون يک وسيله جدانشدني، ضروري و پر استفاده در خانه‌ها محسوب مي‌شود و بسياري از افراد حتي کودکان و نوجوانان تا پاسي از شب بيدارند و حتي جلوي تلويزيون غذا مي‌خورند، درس مي‌خوانند، استراحت مي‌کنند و گاهي مي‌خوابند که اين امر عوارض منفي زيادي را براي سلامت افراد در پي دارد. به همين دليل است که بسياري از روان‌شناسان توصيه مي‌کنند در اتاق خواب تلويزيون و کامپيوتر وجود نداشته باشد تا افراد بتوانند راحت بخوابند چون حضور اين وسايل موجب اختلال در خواب شبانه افراد مي‌شود. در اين‌باره با دکتر سيدحسن علم‌الهدي، روان‌شناس و عضو هيات علمي دانشگاه فردوسي مشهد به گفتگو نشسته‌ايم.
آقاي دکتر! تلويزيون در بين خانواده‌هاي ايراني چه جايگاهي دارد؟
اين روزها تلويزيون از جمله تفريحات همه خانواده‌ها محسوب مي‌شود. اين جعبه جادويي ساعت‌ها افراد را دور هم جمع مي‌کند و تا حدي وابستگي ايجاد کرده که اين روزها بحث اعتياد به تلويزيون مطرح مي‌شود. به ويژه کودکان و نوجوانان که بي‌هدف به تماشاي همه برنامه‌ها مي‌پردازند. البته گاهي انگيزه کودکان و نوجوانان با بزرگسالان در تماشاي برنامه‌ها متفاوت است. بزرگسالان بيشتر به منظور پر کردن اوقات فراغت، رفع خستگي، علاقه به برنامه‌اي خاص و.... تلويزيون نگاه مي‌کنند اما کودکان و نوجوانان بيشتر طالب سرگرمي‌اند و براي ارضاي کنجکاوي و کسب اطلاعات درباره همه چيز، تماشاي تلويزيون را انتخاب مي‌کنند. همان‌طور که مي‌دانيد اين گروه سني مقلدان خوبي هستند و هر آنچه را که مي‌بينند، تقليد مي‌کنند و به همين دليل است که وقتي تکيه‌‌کلامي در تلويزيون مطرح مي‌شود، خيلي زود در جامعه گسترش مي‌يابد.
تماشاي بيش از حد برنامه‌هاي تلويزيوني چه خطري به همراه دارد؟
نمي‌توان اين نکته را ناديده گرفت که تلويزيون هم مانند ديگر فناوري‌ها، جنبه‌هاي مثبت و منفي دارد و آمارها نشان مي‌دهد که ما 75 درصد اطلاعات را از جهان خارج از طريق چشم و تصوير و 13 درصد را از طريق گوش دريافت مي‌کنيم و اين موضوع در کشور ما هم صادق است اما مشکل عمده، افراط در تماشاي تلويزيون و بي‌هدف بودن در انتخاب برنامه‌ها است و مردم ما به جاي گوش دادن و مطالعه، بيشتر تصويري هستند و به همين دليل است که صحنه‌هاي منفي و پرخشونت، آثار زيانبار را به همراه دارد و از طريق دنياي مجازي اين الگوهاي منفي در سطح جامعه منتشر مي‌شود.
به گفته روان‌شناسان، تماشاي تلويزيون و تنهايي با هم رابطه دارند. هرچند افراد هنگام تماشاي تلويزيون دور هم جمع مي‌شوند اما فقط اين جنبه فيزيکي دارد و هيچ گفتماني بين اعضاي خانواده وجود ندارد. طبق بررسي‌هاي کارشناسان، ميانگين گفتمان‌هاي معقول خانوادگي به کمتر از 30 دقيقه در شبانه‌روز رسيده است که نقش تلويزيون در اين بين را نمي‌توان ناديده گرفت. در اکثر خانواده‌هاي ايراني هنگام صرف شام افراد مقابل تلويزيون مي‌نشينند و بيشترين حواس‌شان معطوف به تماشاي برنامه‌ها و به ويژه سريال‌ها است. در مورد سوال شما هم بايد گفت افراد افسرده و غمگين به نوعي انزوا طلب هستند و در برقراري ارتباط مشکل دارند و حتي با نزديکان خود نيز ارتباط برقرار نمي‌کنند اما تماشاي تلويزيون بيشترين وقت آنها را به خود اختصاص مي‌دهد و در اکثر ساعات شبانه‌روز با اين جعبه جادويي خود را سرگرم مي‌کنند.
چگونه مي‌توانيم آسيب‌هاي ناشي از تماشاي تلويزيون را به حداقل برسانيم؟
اختصاص زمان‌هايي براي گفتگوهاي خانوادگي و رفت و آمدهاي فاميلي و دوستانه، مطالعه کتاب و مطبوعات مورد علاقه، گوش کردن برنامه‌هاي راديويي و موسيقي، ورزش و به طور کلي هدفمند کردن اوقات فراغت از جمله راه‌هايي هستند که از آسيب‌هاي رواني ناشي از تماشاي بيش از حد و غيرمعقول تلويزيون مي‌کاهد. همه ما بايد بياموزيم که هيچ لزومي ندارد که همه برنامه‌هاي تلويزيوني را تماشا کنيم و مي‌توانيم دست به انتخاب بزنيم و برنامه‌هايي را نگاه کنيم که برايمان سودمندترند. بايد تمرين کنيم که تا پاسي از شب تلويزيون را روشن نگه نداريم زيرا همين کم‌خوابي‌ها و بي‌خوابي‌ها به سلامت روان آسيب جدي وارد خواهد کرد.
منبع:www.salamat.com
/ج
