رابطه بين بيماري‌هاي روان‌پزشکي و افت سيستم ايمني
نويسنده: دکتر سيدسعيد صدر، روان‌پزشک
آيا بيماري‌هاي رواني دستگاه ايمني ما را تضعيف مي‌کنند؟
تحقيقات بسياري در اين زمينه انجام شده است که آيا ابتلا به اين بيماري رواني، فرد را مستعد ابتلا به ديگر بيماري‌ها، به علت افت سيستم ايمني بدن مي‌کند و يا برعکس، آيا افت سيستم ايمني بدن باعث بروز بيماري رواني در فرد مي‌شود؟
آن مساله‌اي که در اين زمينه قطعي و ثابت شده، اين است که بيماري‌هاي روان‌پزشکي، مي‌توانند باعث اختلال در سيستم ايمني شوند. در بيماري‌هايي مثل اسکيزوفرني، افسردگي و برخي بيماري‌هاي روان‌پزشکي با منشأ مغزي مثل آلزايمر، اين‌گونه تغييرات در سيستم ايمني فرد مبتلا مشاهده مي‌شود. به همين دليل افرادي که به بيماري‌هاي رواني مبتلا مي‌شوند، مستعد ابتلا به برخي بيماري‌هاي ديگر هستند که در جمعيت سالم درصد کمتري را مبتلا مي‌کند. دليل علمي آن است که در بيماري‌هاي روان‌پزشکي با هر نوع نگرشي که داشته باشيم، قطعا مغز درگير مي‌شود. از آنجا که مغز، مرکز فرماندهي تمام سيستم‌هاي بدن است، همه ارگان‌هاي مختلف بدن از اين عضو دستور مي‌گيرند. زماني که راه‌هاي ارتباطي بين مغز با ساير ارگان‌ها مختل مي‌شود، قطعا پيام‌هاي نادرست از مغز به اين سيستم‌ها صادر مي‌شود و ارگان‌ها بر اساس اين پيام‌هاي اشتباه، پردازش انجام مي‌دهند چون پيام‌هاي صادره اشتباه بوده، نهايتا پردازش در درون ارگان‌ها نيز نادرست خواهد بود و کاري که در نتيجه آن پيام‌هاي صادره انجام مي‌شود نيز نادرست و ناقص است. سيستم ايمني هم از دريافت اين پيام‌هاي اشتباه صادره از مغز مستثنا نيست و تاثيراتي که حالات رواني روي مغز مي‌گذارد، باعث صدور پيام‌هايي از مغز به سيستم ايمني بدن مي‌شود که تغييراتي را در اين سيستم ايجاد مي‌کند. اين تغييرات مي‌تواند باعث افت سيستم ايمني و نتيجتا آمادگي بدن براي ابتلا به ديگر بيماري‌هاي داخلي شود.
اما در مورد عکس اين حالت که آيا افت سيستم ايمني در بدن مي‌تواند زمينه ابتلا به بيماري‌هاي روان‌پزشکي را هموار کند يا نه بايد بگويم که محققان در اين بحث، هنوز به نتيجه‌اي قطعي نرسيده‌اند. در تحقيقاتي که به عمل آمده است، در برخي از بيماري‌ها مثل بيماري‌هاي مربوط به سيستم ايمني بدن، بافت هم‌بند يا بيماري‌هاي اتوايميون (بيماري‌هايي که خود بدن عليه سلول‌هاي خود آنتي‌بادي مي‌سازد) برخي تظاهرات بيماري‌هاي رواني مثل اضطراب و افسردگي ديده مي‌شود. اما در مورد ضعف سيستم ايمني، نمونه بارز و واضح آن بيماري ايدز است که به صورت اکتسابي سيستم ايمني فرد مبتلا ضعيف مي‌شود.در همين بيماري ايدز هم با اينکه درصد بروز بيماري‌هاي رواني تا حدي بالاتر از آمار معمول است اما نسبت به ديگر بيماري‌هاي داخلي، درصد کمتري را شامل مي‌شود. مثلا درصد ابتلا به بيماري افسردگي در بيماران مبتلا به ايدز از آمار جمعيت عادي بيشتر است اما اين آمار ابتلا به افسردگي نسبت به ديگر بيماري‌هاي داخلي بيشتر نيست. به همين دليل به صورت قطعي نمي‌توان گفت که افت سيستم ايمني در اين بيماران باعث ابتلاي آنان به افسردگي مي‌شود. گاهي اوقات نيز در بررسي بيماران مبتلا به ايدز افزايش ابتلاي اين افراد به اضطراب و وسواس مشاهده مي‌شود که جزو بيماري‌هاي روان‌پزشکي است اما زماني که ديگر بيماري‌هاي داخلي مثل بيماري‌هاي غدد داخلي مثل تيروييد يا روماتيسم را بررسي مي‌کنيم، به اين نتيجه مي‌رسيم که تعداد اين بيماران رواني در مبتلايان به ايدز از تعداد بيماران رواني مبتلايان به اين بيماري‌ها بيشتر نيست.به همين دليل، نمي‌توان به صورت قاطع از دخيل بودن بيماري‌هاي افت سيستم ايمني در پديد آمدن بيماري‌هاي رواني صحبت کرد.
نقش تسريع‌کنندگي استرس
منبع:www.salamat.com
