گفتگو با خانم دکتر مینو محرز رییس مرکز تحقیقات ایدز
خانم دکتر! شما سالهاست که در زمینه درمان و پیشگیری از ایدز کار می‌کنید. وضعیت کشورمان را در این زمینه چگونه می‌بینید؟
ایران در زمینه کاهش آسیب معتادان تزریقی در زندان‌ها تا امروز عملکرد قابل دفاعی داشته است چنانکه در این زمینه توانسته ایم یک الگو باشیم. خیلی از نقاط جهان در این زمینه از ایران مشاوره می‌گیرند. حتی جفری اومالی، مدیر برنامه‌های توسعه سیاست‌های مبارزه با ایدز هم فعالیت‌های ایران را در این زمینه مثبت ارزیابی کرده است.
ما دقیقا در زندان‌ها چه‌کار کرده‌ایم؟
کاهش آسیب معتادان تزریقی یعنی اینکه از تزریق کردن افراد در کنار هم جلوگیری کنیم. ما برنامه جداسازی افراد تزریقی را در زندان‌ها همچنان اجرا می‌کنیم. بیشترین راه انتقال، زندانی کردن و جمع کردن معتادان کنار هم و تزریق آنها است که کشور ایران تا به حال در این زمینه خوب عمل کرده‌است. .اگر این راه ادامه یابد حداقل می‌توانیم انتقال ایدز از راه تزریق را کاهش دهیم.
کارنامه ما در مورد اقدامات پیشگیرانه در زمینه انتقال جنسی ایدز چگونه بوده است؟
باید یک نکته را به روشنی بیان کنم. آموزش، مهم‌ترین راه پیشگیری انتقال از راه جنسی است که در این زمینه متاسفانه ما اصلا خوب عمل نکرده‌ایم.
درمان هایی که تا امروز برای مقابله با ایدز مورد استفاده قرار گرفته‌اند کدام‌ها هستند؟
در حال حاضر، استفاده دایمی از داروهای ترکیبی ضدویروس، تنها روش درمان و کنترل این عفونت محسوب می‌شود که البته ویروس را از بین نمی‌برد و فقط مانع تکثیر آن در بدن می‌شود و در صورت توقف مصرف داروها، بیماری به رشد خود ادامه می‌دهد. با در نظر گرفتن این موضوع که بسیاری از بیماران به دلایل مختلف دوره درمان را متوقف می‌کنند و در عین حال ویروس اچ.آی.وی دائما در حال تغییر و مقاوم شدن در برابر داروهاست، ضرورت یافتن روش‌های درمان جایگزین احساس می‌شود. البته پژوهشگران هم پا به پای تغییرات این ویروس پیش آمده‌اند. مثلا در یکی از این روش‌ها ژن‌های ضدویروس موجود در سلول‌های ایمنی بدن مورد استفاده قرار می‌گیرند که می‌توانند به‌طور مستقل با ویروس HIV مبارزه کنند.
پس آیمود چه نقشی می‌تواند در درمان ایدز داشته باشد؟ آیا آیمود یک داروی ضدویروس نیست؟
نه. به هیچ‌وجه. این دارو فقط یک داروی تقویت‌کننده سیستم ایمنی بدن است. این دارو سیستم ایمنی را تقویت می‌کند و همچنین موثر بر وضعیت روحی و روانی بیماران است. ترکیب این دارو با سایر داروهای ضدرتروویروس ایدز نتایج ارزشمندی را از نظر افزایش کیفیت زندگی و طول عمر بیماران، فراهم خواهد کرد.
بنابراین اگر درست متوجه شده باشم، گروهی از داروهای ایدز ویروس این بیماری را می‌کشند و گروه دیگر سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کنند؟
بله. تاکنون در جهان 1200 ترکیب به‌عنوان تعدیل‌کننده سیستم ایمنی بدن مطرح و ساخته شده‌اند. داروی آیمود بیماران را پرانرژی می‌کند و ماندگاری زیادی دارد که هیچ‌کدام از داروهای ساخته شده در دنیا تاکنون دوام و اثر ایمود را نداشته‌اند.
واکسن چطور؟ آیا واکسن ایدز هم در راه است؟
متاسفانه تا این لحظه برای پیشگیری هیچ دارو یا واکسن موثری ساخته نشده است.
آیا رابطه‌ای بین داروهای روان‌گردان و بیماری ایدز وجود دارد؟
بله. افزایش مصرف شیشه یکی از دلایل گسترش موج سوم ویروس ایدز در کشور است. اعتیاد به مواد مخدر صنعتی روان‌گردان به مراتب بسیار شدیدتر و زیانبارتر از مواد مخدر سنتی است، زیرا آثاری مانند وابستگی روانی، افزایش رفتارهای سوءجنسی، پرخاشگری و... را دنبال دارد. در مصرف‌کنندگان موادمخدر صنعتی، روان‌گردان و شیشه، رفتار جنسی پرخطری ایجاد می‌شود که در تسریع انتقال موج سوم ویروس ایدز در کشور بسیار اثرگذار است. برای پیشگیری از بروز چنین مشکلاتی در کشور، باید علاوه بر منسجم کردن بخش درمان به اطلاع‌رسانی صحیح در زمینه عوارض این مواد پرداخت.
در برخی نشریات از ژل‌های ویروس کش صحبت به میان آمده است. آیا این بحث‌ها را علمی می‌دانید؟
این ژل‌ها نوعی میکروب‌کش ضدویروس هستند که به صورت واژینال استفاده می‌شوند و می‌توانند باعث کاهش انتقال ویروس ایدز به میزان 50 درصد شوند.
از پیشگیری و درمان که بگذریم، به راه‌های تشخیص این بیماری می‌رسیم.
تشخیص آلودگی با ویروس ایدز (HIV) با تشخیص اغلب بیماری‌ها متفاوت است. شما ممکن است که ویرس HIV در بدن خود داشته باشید اما از نظر ظاهری کاملاً سالم به‌نظر برسید. تنها راه مطمئن تشخیص آلودگی و یا عدم آلودگی به ویروس این بیماری انجام آزمایش خون در آزمایشگاه است. علاوه بر این از زمان ورود ویروس به بدن تا زمانی که تغییرات آزمایشگاهی ظاهر شود، ممکن است فاصله زمانی بین 2 هفته تا 6 ماه طول بکشد که به آن «دوره پنجره» می‌گویند. در این دوره شخص ممکن است آلوده باشد و می‌تواند دیگران را نیز آلوده کند. اما هیچ‌یک ازعلایم بالینی و آزمایشگاهی رایج را در خود بروز ندهد. بنابراین اگر شما به رفتار خطرناکی دست
زده اید و نگران سلامت خود هستید، می‌توانید برای انجام آزمایش HIV به پزشک خود و یا مستقیماً به مراکز انتقال خون و دیگر مراکزی که آزمایش ایدز را انجام می دهند، مراجعه کنید.
اخیرا بحث هایی در مورد اجباری شدن آزمایش ایدز قبل از ازدواج مطرح شده. آیا این طرح عملی به‌نظر می‌رسد؟
آزمایش‌های قبل از ازدواج در اکثر کشورهای دنیا بنا به توصیه سازمان جهانی بهداشت دربرگیرنده تست‌های خونی و ژنتیکی است که سلامت افراد را هم از نظر خونی و هم از نظر ژنتیکی تعیین می‌کند. در اکثر کشورهای دنیا آزمایش قبل از ازدواج همانند کشور ماست. به‌عنوان نمونه در کشور آمریکا زمانی که بیماری ایدز افزایش پیدا کرده بود در چند ایالت، این آزمایش‌ها را انجام دادند اما بعد از مدتی متوجه شدند که بی‌فایده است
اگر موافق باشید مسیر گفتگویمان را کمی تغییر دهیم .در مورد الگوی انتقال ایدز در جهان چه نکات قابل ذکری وجود دارد؟
در حال حاضر مرکز ثقل اپیدمی ایدز از آفریقا به سمت آسیا و اروپا در حرکت است. مخصوصا این جریان در اوکراین به‌طور محسوسی بیشتر دیده می‌شود. در این مناطق باید به عواملی فراتر از رفتارهای پرخطر جنسی توجه کرد. در حال حاضر عوامل مهمی که در این مناطق مطرحند عبارتند از: مصرف تزریقی مواد مخدر و رفتارهای پرخطر جنسی و به تازگی تزریق‌های غیرایمن در آسیا.
آیا این مساله می‌تواند خطری برای ایران محسوب شود؟
بله. به‌طور حتم به خاطر نزدیکی این کشور به آسیا این یک خطر کاملا جدی است و نیاز به برنامه‌ریزی و آگاهی دادن به مردم در مورد پیشگیری از آن است. باید اضافه کنم که نقش رسانه در آگاهی‌دادن به مردم بسیار مهم است. رسانه‌ها در این زمینه کم‌کاری کرده‌اند. البته این یک وظیفه ملی است و همه باید تلاش کنیم تا از افزایش آمار ایدز جلوگیری کنیم.
منبع:www.salamat.com
