نياز غذائي درختان انار و نحوه تامين آن (1)

تامين نياز غذائي درختان بشكل بهينه ضامن توليد اقتصادي و بهره برداري مناسب خواهد بود. از اينرو شناخت دقيق نياز غذايي درختان انار و نقش هر يك از عناصر غذايي در چرخه سوخت و ساز يا متابوليسم گياه راهنماي ما در مديريت و نگهداري باغات انار ميباشد.

بدليل تاثيرات كودهاي شيميايي بر سلامت خاك و كيفيت محصولا كشاورزي موضوع استفاده از كودهاي آلي و حذف كامل كودهاي شيميايي از چرخه توليد و تمركز بر توليدات ارگانيك مسئله مهم ديگري است كه مسير كشاورزي نوين را روشن ميسازد. هدف ما در اين سايت نيز توسعه باغداري ارگانيك ميباشد. باغات انار ايران عملا از سموم كشاورزي استفاده نميكنند. ميتوان با افزايش آگاهي باغداران و ارتقاء ديدگاه كارشناسان باغداري موضوع حذف كودهاي شيميايي را مديريت كرده و با ارائه جايگزينهاي موثر باغات انار ايران را بسوي توليدي كاملا ارگانيك هدايت نمود.

مواد غذايي ضروري گياه
 

تحقيقات نشان ميدهد كه براي عمده گياهان وجود 16 عنصر شيميايي براي رشد و نمو آنها ضروري است اين عناصر در دو گروه عمده شامل 3 عنصر غير معدني و 13 عنصر معدني طبقه بندي شده اند.
عناصر غذايي غير معدني : شامل كربن (C) هيدروژن(H) و اكسيژن (O) ميباشد. اين عناصر در اتمسفر و آب يافت ميشوند و در فرايند فتوسنتز مورد استفاده و عامل اصلي رشد گياهان هستند.
عناصر غذايي معدني : شامل عناصر پر مصرف (ماكرو) ازت(N) فسفر(P) پتاسيم(K) كلسيم(Ca) منيزيم(Mg) و گوگرد(S) بعلاوه عناصر كم مصرف (ميكرو) آهن(Fe) منگنز(Mn) روي(Zn) موليبدن(Mo) مس(Cu) كلر(Cl) و بر(Br) ميباشد. وجود پنج عنصر واناديم، كبالت، سيليكن، نيكل، و سديم نيز در خاك ضروري است كه تقريبا هيچگاه كمبود آنها حس نميشود.
گياهان عناصر ماكرو را بيشتر مصرف ميكنند و از اينرو آنها به عنوان عناصر پر مصرف شناخته ميشوند. اما ميزان مصرف عناصر تعيين كننده درجه اهميت آنها نيست چرا كه ميزان توليد محصول بر اساس ميزان قابل دسترس عنصري تعيين ميشود كه در حداقل قرار دارد. و چنانچه بدون توجه به نسبت عناصر در خاك اقدام به افزايش كمي تعداد از عناصر نماييم، نه تنها تاثيري بر عملكرد درخت نخواهد داشت بلكه در مواردي به نتايج معكوس منجر خواهد شد. اطلاع از نسبت عناصر موجود در خاك مناسب درختان انار از راه تجزيه ماده خشك آن حاصل ميگردد كه ميتواند در مديريت تغذيه گياهان راه گشا باشد. در جدول ذيل نسبت عناصر در ماده خشك انار آورده شده است.

ميزان و حد مطلوب عناصر موجود در آزمون برگ انارهاي پرورشي
عنصر	ازت %	پتاسيم %	كلسيم %	منيزيم %	فسفر %	گوگرد	آهن ppm	منگنز ppm	بر ppm	روي ppm	مس ppm	موليبدن ppm
ميزان	2.5 - 2	1.5 - 0.6	2 - 0.7	0.2 - 0.1	0.2 - 0.1	-	200 - 70	70 - 15	60 - 25	70 - 15	70 - 30	-

درختان انار با حفظ نسبتهاي مذكور مقادير متنابهي از كليه مواد معدني فوق الذكر را از خاك كشاورزي جذب ميكنند. جايگزيني اين عناصر از طريق كودهي مستمر ساليانه يا دوره اي سبب پايداري در رشد و توليد محصول مناسب خواهد بود. اين جايگزيني از طريق كودهاي شيميايي و كودهاي آلي صورت ميگيرد در ادامه به نقش هريك از اين عناصر و نحوه جذب آنها از طريق معرفي كودهاي شيميايي موجود در بازار خواهيم پرداخت.
 

ميزان و حد مطلوب عناصر موجود در آزمون خاك براي انارهاي پرورشي
عنصر	كربن %	ازت %	فسفر ppm	پتاسيم ppm	منيزيم ppm	گوگرد ppm	آهن ppm	منگنز ppm	روي ppm	مس ppm	بر ppm
مقدار قابل جذب	بيش از 1	بيش از 0.5	15	220	600	بيش از 15	6	5	1.5	1.0	1.0

ازت : ازت فراوان ترين عنصر موجود در جو ميباشد. و در بين عناصر پر مصرفترين عنصر بوده كه بصورت يونهاي نيترات NO3-1 و آمونيم NH4+1 و اوره CH4N2O از طريق ريشه ها جذب و پس از انتقال به برگها در سنتز اسيدهاي آمينه دخالت و نهايتا پروتئينها را ميسازند.

ازت بخش مهمي از ساير تركيبات آلي نظير رنگدانه كلروفيل و كوآنزيم ها را تشكيل ميدهد. ازت رشد رويشي درخت را تحريك ميكند و در صورت مصرف زياد منجر به ايجاد بافتهاي نرم و افزايش پاجوش و تنه جوش در درخت شده و بر فرآيند توليد محصول اثر معكوس ميگذارد.
ازت خاك از دو منبع كودهاي آلي و شيميايي تامين ميگردند. كودهاي حيواني و كودهاي سبز عمده ترين منابع آلي تامين ازت ميباشند. كود اوره با 46% ازت و نيترات آمونيوم با 33.5% ازت و نيترات پتاسيم با 20.5% ازت و ... از عمده ترين كودهاي شيميايي و منبع تامين ازت ميباشند.
نيترات يك آنيون بسيار محلول است كه بوسيله خاك جذب نمي شود و از اينرو براحتي ميتواند بطرف ريشه ها حركت كند و يا بوسيله آبشويي از دسترس گياه خارج شود. اوره نيز متحرك و علي رغم جذب آسان ميتواند با آبشويي از دسترس خارج شود، اما آمونيوم بار مثبت دارد و مثل ساير كاتيونها جذب ذرات خاك ميشود و از اينرو تحرك و آبشويي آن محدود است.
اوره بطور كامل در آب محلول بوده و از اينرو تنها تركيب مطمئن براي استفاده در تانك كود ميباشد. ساير تركيبات ازت امكان انحلال كامل در آب را نداشته و ار اينرو توصيه ميگردد به هيچ عنوان از اين كودها در تانك كود استفاده نكنيد. بي دقتي در اين امر به گرفتگي سراسري قطره چكانها منجر ميگردد.
در مورد مصرف كود ازت هميشه به نسبت بين ماده آلي كربن C و ماده معدني ازت N توجه داشته باشيد. بهترين نسبت C/N = 10 ميباشد كه بسيار ايده آل ميباشد شما سعي كنيد اين نسبت در عمل به كمتر از 2 كاهش نيابد از اينرو قبل از تامين كمبود ازت از طريق كود شيميايي به افزايش ماده آلي خاك اعتنا كنيد در غير اينصورت درختي با قدرت رويش بالا و توان زايشي محدود را به ارث خواهيد برد.
نياز خالص هر درخت بالغ انار به كود ازته حدود 100 گرم در سال ميباشد. تامين اين عنصر از طريق كودهاي شيميايي نيازمند توجه ويژه اي است. حدود 200 گرم كود اوره 46% تامين كننده نياز درخت به اين عنصر اساسي ميباشد. كود اوره بسرعت در آب حل شده و جذب گياه ميگردد، غلظت بالاي اين كود در اوائل دوره رشد در پايان زمستان ميتواند با افزايش رشد رويشي و كاهش گل انگيزي درخت گردد. از اينرو توصيه ما اين است كه اين كود را در 3 نوبت ابتدا يك سوم كود ازته از تركيبات آمونيوم را در اواخر پائيز و پس از خواب رفتن درخت در اعماق زمين چال كود كرده و تا پايان ارديبهشت و تبديل شدن ميوه ها از تحويل كود ازته همرا آب آبياري و ساير روشها جدا خودداري كنيد. پس از اين مقطع بهتر است اين كود را در غلضتهاي پائين همراه آب آبياري در چند نوبت براي درخت تا اواخر تير ماه تامين نمائيد. در اواخر دوره رشد نيز تامين كود ازته در غلظت كم همره آب آبياري جهت كامل شدن ميوه ها موثر خواهد بود.

فسفر : فسفر يك عصر تشكيل دهنده تمام بافتهاي گياهي است كه بويژه در بخشهاي جوان، گلها و بذرها به مقدار زيادي وجود دارد. وجود اين عنصر براي تقسيم سلولي و نمو بافتهاي مريسمي ضروري است. فسفر عنصر تشكيل دهنده بسياري از تركيبات مانند اسيدهاي نوكلئيك، فسفرليپيدها و كوآنزيم هايي مانند آدنوزين تري فسفات ميباشد. نهالهاي جوان به فسفر زيادي براي تحريك رشد ريشه ها دارند.
حداكثر فسفر قابل جذب گياه در PH خاك بين 6.5 تا 7.5 اتفاق مي افتد فسفر در خاك بصورت H2PO4-1 و HPO4-2 و PO4-3 قابل جذب است كه در فرم اول بيشتر و سريعتر جذب ميشود.
كودهاي شيميايي فسفاته در انواع مختلفي نظير سوپر فسفات 7% و سوپر فسفات تريپل 12% كه در آب نسبتا محلولند، همچنين منو و دي آمونيوم فسفات 8.7 و 21 درصد و ... كه اين دو از سنگهاي فسفاته توليد شده و بمرور تبديل و جذب ميگردند.
كمبود فسفر بر رشد كلي درخت و ريشه ها اثر گذار است. در اين حالت شاخه ها كوتاه و باريك شده برگهاي جوان كوچك ميگردند و زودتر از ساير برگها ميريزند، همچنين گلدهي درختان بطور چشمگيري تحت تاثير كمبود فسفر كاهش ميابد و رسيدن و بلوغ ميوه ها نيز به تاخير مي افتد. قرمز شدن ساقه و ارغواني شدن برگها و خشك شدن نوك برگهاي پيرتر از علائم كمبود فسفر ميباشد زيرا اين كمبود بر تشكيل سريعتر رنگدانه هاي آنتي سيانين اثر گذار است.
جذب فسفر عملا در خاكهاي اسيدي و بازي با محدوديت مواجه است. در خاك اسيدي قوي فسفر بوسيله جذب مخصوص بر روي سطوح ذرات اكسيد آلومينيم و آهن رسوب و به صورت فسفات آلومينيم و آهن محبوس ميگردد. در خاكهاي بازي فسفات كلسيم كم محلول تشكيل ميشود و فسفر جذب شده از محلول خاك بوسيله ريشه ها با اين فسفر جايگزين ميشود و اگر كود فسفري به خاك اضافه شود بيشتر آن براي ريشه ها غير قابل جذب ميباشد.
نياز خاص ساليانه هر درخت انار به فسفر حدود 45 گرم ميباشد كه به دليل دير جذب بودن ميبايد يك نوبت در سال و در انتهاي پائيز در عمق 30 سانتي خاك چال كود شود. در صورت استفاده از فسفات دامونيم حدود 150 گرم از اين كود كه حاوي مقاديري ازت نيز ميباشد بايد مورد استفاده قرار گيرد.

پتاسيم : بر خلاف ازت و فسفر كه بخشايي از ساختمان مولكولي بسياري از تركيبات آلي در گياهان را تشكيل ميدهند، پتاسيم نمي تواند وارد تركيبات مهم تشكيل دهنده سلول مانند پروتئين ها، كلروفيل و كربوهيدراتها شود. بعبارتي پتاسيم در گياه نقش ساختماني ندارد و علي رغم مشخص نشدن نقش كامل اين عنصر، ريشه ها مقدار زيادي پتاسيم را به چرخه سوخت و ساز گياه وارد ميكنند. پتاسيم نقش مهمي در فتوسنتز و ساخت كربوهيدراتها دارد اين عنصر فعال كننده سيستم هاي آنزيمي گياه است و نقش معني داري در تعرق گياهي و آب موجود در سلولهاي گياه دارد. بگونه اي كه كمبود پتاسيم از عوامل اتلاف آب درختان محسوب ميشود. در مقايسه با فسفر پتاسيم در مقادير بيشتري در انواع خاكها يافت ميشود.
شكل قابل جذب پتاسيم بصورت يون K+1 ميباشد. كودهاي شيميايي پتاسه بصورت سولفات پتاسيم با 41.5% پتاسيم، نيترات پتاسيم، كلرور پتاسيم و ... ميباشند كه مورد اول بيشتر رايج ميباشد.
گياهان به مقدار زيادي پتاسيم نياز دارند و معمولا پتاسيم را از سطح خاك گرفته و روي ريشه ها ذخيره ميكنند. با جذب پتاسيم توسط ريشه ها خاك مجاور پتاسيم را در محل ريشه ها آزاد ميكند. پتاسيم عموما در سطح رويي خاك از غلظت بالايي برخوردار است. برگردان كردن خاك سطحي و شخم ساليانه بستر خاك به افزايش سطح پتاسيم خاك در محدوده ريشه كمك ميكند. از نتايج ملموس خاكپوشهاي دوره اي در باغات انار ساوه افزايش سطح پتاسيم خاك ميباشد.
نياز خالص ساليانه هر درخت انار به پتاسيم حدود 50 گرم ميباشد. اگر اين نياز توسط سولفات پتاسيم تامين ميشود حدود 120 گرم از آنرا در دو نوبت اواخر پائيز و اوائل تابستان بميزان برابر در عمق 20 سانتي خاك چال كنيد. توجه داشته باشيد تامين پتاسيم لازم در تابستان بر سطح تعرق گياه اثر مثبت دارد.
كلسيم : كلسيم از عناصر ضروري براي رشد گياه محسوب ميشود. علي رغم اينكه مقادير زيادي كلسيم توسط گياهان از خاك جذب ميشوند اما در عمل نياز گياهان به اين عنصر بيش از نياز به عناصر كم مصرف نيست. كلسيم بطور عمده در برگها وجود دارد، بذر و ميوه ها نيز حاوي مقادير متنابهي از اين عنصر ميباشد. در بين عناصر مورد نياز گياه كلسيم در كنار منيزيوم در محلول خاك بيشترين فراواني را دارد. يونهاي كلسيم حدود 80 درصد محلهاي فعال بر روي ذرات خاك را در اشغال دارند اين دسترسي فراون توسط فرآيند تبادل كاتيوني كنترل ميشود. كلسيم عنصر بسيار مهمي براي نمو ريشه و اعمال آن است. اين عنصر در تقسيم سلولي دخالت داشته و از اجزا تشكيل دهنده كروموزم ميباشد و نقش تنظيم كننده در تنفس گياه ايفا ميكند.
اين عنصر به شكل يون Ca+2 از محلول خاك يا كمپلكسهاي رس جذب ريشه ميشود. معمولا اكثر خاكها از مقدار كافي اين عنصر براي رشد رضايت بخش گياه برخوردارند. بعلاوه در بسياري از كودهاي شيميايي كه به صورت دوره اي مصرف ميشود كلسيم بصورت جزء ثانويه و بشكل ناخالص در آنها وجود دارد بنابر اين مصرف كودهاي كلسيمي بشكل مستقل بندرت ضرورت ميابد.
كمبود كلسيم در باغات انار امر مشهودي نيست از اينرو مصرف اينوع كودها در برنامه جاري باغات انار قرار ندارد. بطور كلي در شرائط اسيدي شدن خاك افزودن آهك يا همان كربنات كلسيم يا دولوميت ميتواند ضمن خنثي كردن اثر اسيدي خاك كلسيم مورد نياز را تامين نمايد. براي رفع كمبود كلسيم در شرائط قليائيت خاك كه به جهت وجود سديم زياد حاصل ميشود مصرف گچ به ميزان ده تن در هكتار رافع مشكل خواهد بود.

منيزيم : در برگ درخت انار مقادير فراواني منيزيوم يافت ميشود . در هر ملكول كلروفيل نيز يك اتم منيزيوم وجود دارد، بهنگام كمبود منيزيوم نه تنها گياهان زرد ميشوند بلكه از تشكيل ساير رنگدانه هاي گياهي ماند كاروتن كاسته ميشود. منيزيم نقش مهمي در در فعال كردن سيستم آنزيمي و در متابلويسم كربوهيدراتها ايفا ميكند. اين عنصر بصورت كاتيون دو ظرفيتي Mg+2 توسط گياه جذب ميشود. شكل تجاري اين عنصر بصورت دولوميت، سولفات منيزيم با 16% و اكسيد منيزيم با 36% منيزيم در دسترس ميباشد.
شيمي خاك منيزيوم نزديك به كلسيم ميباشد و علي رقم غلظت بالاي اين عنصر در برگ درختان انار نياز به اين عنصر در حد معمول ميباشد. براي رفع نياز هر درخت انار به اين عنصر ساليانه حدود 100 گرم سولفات منيزيم را در اواخر پائيز در اعماق خاك دفن كنيد.

گوگرد : گوگرد به مقدار فراواني در گياه بويژه در برگها يافت ميشود. گوگرد جزء تشكيل دهنده پروتئين در گياه است، مهمترين عمل گوگرد شركت در توليد اسيدهاي آمينه و بدنبال آن سنتز پروتئين است. اين عنصر جزء مهمي در تشكيل ويتامينهاي ضروري براي متابوليسم گياه است .
گوگرد بصورت آنيون سولفات SO4-2 در محلول خاك وجود دارد. برخي كودهاي شيميايي داراي مقادير مناسبي گوگرد هستند. سوپر فسفات معمولي 12% گوگرد، سولفات آمونيوم 24% گوگرد، سولفات پتاسيم داراي 17% گوگرد ميباشد.
نقش گوگرد در كنترل اسيديته خاك باعث شده استفاده مكرر از اين كود بهمراه كودهاي ديگر در دستور كار باغداران قرار گيرد. به جهت وجود اين عنصر در تركيبات ثانويه ساير كودها كمبود آن در باغات انار كمتر گزارش شده است.
هم اكنون كودهاي گوگردي با غلظت حدود 50 درصد بصورت پودري و گرانوله در دسترس ميباشند، براي تامين نياز ساليانه درختان انار به عنصر گوگرد حدود 100 گرم كود گرانول گوگرد را بهمراه ساير كودها در عمق خاك در اواخر پائيز دفن نمائيد.

منگنز : منگنز از عناصر غذايي كم مصرف محسوب ميشود. اين عنصر نقش ضروري در عمل تنفس داشته و فعال كننده آنزيمهايي مانند نيتريت ردوكتاز بوده كه در متابوليسم ازت دخالت دارد. منگنز در خاك به شكل كاتيون دو ظرفيتي Mn+2 جذب ميشود. در خاكهايي كه ميزان آهك بالاست مقدار منگنز قابل دسترس كم است.
مهمترين علامت كمبود منگنز بروز حالت زردي بين رگبرگها در برگهاي پير ميباشد اين حالت بويژه در سر شاخه هاي بالاتر بيشتر مشاهده ميشود و گاهي نيز با توقف رشد سر شاخه ها همراه است.
رايجترين كود منگنز سولفات منگنز با 16 و يا 26 درصد منگنز است اين كود هم در خاك هاي اسيدي وهم در خاك هاي قليايي قابل مصرف است اكسيد منگنز با حدود 70 درصد منگنز خالص به دليل حلاليت محدود فقط در خاكهاي اسيدي قابل مصرف است و كاربردي در خاك هاي آهكي ايران ندارد .منابع آلي اين كد مثل Mn-EDTA با 12درصد منگنز نيز در دسترس است . كه با توجه به قيمت بالاي اين كلات مصرف آن در شرايط حاد كمبود ، به صورت برگ پاشي توصيه مي شود .
قابليت حل شدن دي اكسيد منگنز به PH وابسته است، بيشتر خاكها از منگنز كافي برخوردارند اما در اسيديته بالا براي گياهان غير قابل جذب هستند اين موضوع در شرائط خاكهاي شني بيشتر تشديد ميشود از اينرو براي تامين منگنز درختان انار بهتر است حدود 50 گرم سولفات منگنز را بهمراه ساير كودها در اواخر پائيز در بستر درخت دفن نمائيد. استفاده از كلات منگنز نيز بهمراه آب آبياري براي يك نوبت پس از كامل شدن گلها در اوائل خرداد توصيه ميگردد.
مس : مس در تشكيل كلروفيل و پديده فتوسنتز دخالت دارد. همچنين باعث تحريك در تشكيل ويتامين A ميشود. نقش متابوليكي مس در چندين سيستم آنزيمي مشخص شده است و همچنين نقش مهمي در بيوسنتز و فعاليت اتيلن به عنوان هورمون رسيدگي ميوه ها داراست. فرم قابل جذب مس در خاك كاتيون دو ظرفيتي Cu+2 ميباشد.
فرآيند جذب مخصوص قابليت دسترسي مس را تحت تاثير قرار ميدهد، اين فلز در اسيديته بالا بسختي جذب ميشود از اينرو استفاده از تركيبات سولفاته در حل اين مشكل موثر است.
سولفات مس با عيار 25% معمولترين منبع معدني اين عنصر ميباشد كه ميتوان بصورت چال كود در بستر خاك يا محلول پاشي مورد استفاده قرار گيرد. بهتر است اين كود به ميزان 20 گرم بهمراه ساير كودها در اواخر پائيز در عمق خاك مدفون گردد و در شرائط كمبود حاد يك نوبت محلول پاشي با كلات مس پس از تبديل شدن گلها به ميوه در اوائل خرداد انجام گيرد. بدليل اسيدي بودن اين كلات در موقع مصرف بايد در غلظت پائين حداكثر 2 در 1000 مصرف شود.
بور : بور در نقاط رشد و در بافتهاي مريستمي گياه موجود است. اين عنصر در پديدهاي گلدهي، ميوه دهي، متابوليسم ازت، حركت و عمل هورمونها و تقسيم سلولي دخالت دارد و همچنين نقش بارزي در رشد لوله گرده داشته و اثر تحريك كنندگي آن در جذب اكسيژن و قند براي جوانه زني دانه گردها به اثبات رسيده است. اين عنصر در خاك بصورت اسيد بوريك H3BO3 موجود بوده و بهمين صورت نيز جذب گياه ميگردد. بد شكلي ميوه ها، ترك خردگي پوست، سخت شدن ميوه و بعضا بروز شكاف در پوست درخت از علائم كمبود بور ميباشد.
درختان ميوه براي رفع كمبود بور از اسيد بوريك با غلظت 17% يا بوراكس با غلظت 11% بهره ميگيرند. اين مواد در آب بسيار محلولند و ميتوان از آنها بصورت محلولپاشي يا كودهي در خاك بهره گرفت. بدليل دامنه باريك غلظت مناسب بور در خاك و خطر مسموميت بور توصيه ما به استفاده دقيق از اسيد بوريك بصورت كوددهي در خاك ميباشد. اين كود را به نسبت 10 گرم براي هر درخت همراه ساير كودها در اواخر پائيز در خاك مدفون كنيد و در صورت نياز پس از كامل شدن گلها در غلظت 2 در هزار يك نوبت در اوائل خرداد و يك نوبت در اواخر شهريور همزمان با خنك شدن هوا و تغير رنگ ميوه ها و قبل از رسيدن ميوه ها محلول پاشي كنيد.
روي : روي در بسياري از آنزيمهاي موجود در متابوليسم گياه نقش دارد. مقدار RNA و ريبوزم موجود در سلولها به هنگام كمبود روي بشدت كاهش ميابد. روي بطور غير مستقيم روابط آب در گياهان را تنظيم ميكند. وجود اين عنصر براي سنتز اسيد آمينه تريپوفان كه در توليد اكسين دخالت دارد ضروري است، فقدان اكسين IAA كه در اثر كمبود روي رخ ميدهد باعث عدم رشد ديواره سلولي و كاهش جذب آب در گياه ميشود. روي به شكل كاتيون دو ظرفيتي Zn+2 جذب گياه ميشود.
براي تامين نياز ساليانه هر درخت انار به روي حدود 30 گرم سولفات روي 36% را همراه ساير كودها در اواخر پائيز در خاك دفن كنيد. هم اكنون بسيار از كودهاي پر مصرف با تركيباتي حاوي روي ساخته ميشوند همچنين استفاده از كلات روي بشكل محلول پاشي و همراه آب آبياري در تانك كود براي يك نوبت در اوائل دوره رشد ميوه ها موثر ميباشد.
آهن : مهمترين عمل آهن حضور در سيستمهاي آنزيمي گياه است. وجود آهن براي سنتز كلروفيل ضروري است زيرا كمبود آن باعث زردي يا كلروز در برگها ميشود. اهميت آنزيمهاي آهن دار به ويژه سيتوكرومها در عمل تنفس گياه واضح است.
آهن بصورت فرو Fe+2 جذب گياه ميشود. با وجود اينكه مقدار اين عنصر در خاكها زياد است اما علائم كمبود آن به وفور گزارش شده است. در خاكهاي قليايي و اسيدي به علت فقدان آهن محلول، اين كمبود بروز ميكند، مضاف بر آن مقدار بيش از اندازه برخي از عناصر مانند فسفر، روي، مس، منگنز و نيكل در خاك ميتواند به ايجاد اين كمبود كمك كند.
حدود 50 گرم كود سولفات يا اكسيد فرو بطور ساليانه تامين كننده نياز هر درخت انار به عنصر آهن ميباشد. در شرائط بروز مكرر كمبود اين عنصر توجه داشته باشيد اضافه كردن اين نمكها به خاك چاره ساز نبوده و بهتر است از كلات آهن بصورت محلول پاشي و يا تركيب در آب آبياري بهره بگيريد. در مورد جذب كود آهن كمي حساس باشيد. كمبود اين عنصر بسرعت آثار خود را نمايان ميكند. برگهاي سوراخ و بد ريخت و زرد رنگ نشانه هاي آشكار شدن كمبود اين عنصر ميباشد.
موليبدن : موليبدن به مقدار بسيار كم براي گياهان لازم است. اين عنصر جزء تشكيل دهنده دو آنزيم مهم گياهي بنامهاي نيتروژناز و نيترات ردوكتاز ميباشد. آنزيم نيتروژناز داري آهن و موليبدن است و آنزيم نيترات ردوكتاز در متابوليسم دخالت دارد. موليبدن بشكل موليبدات MoO4-2 جذب گياه ميشود.
نياز به موليبدن در درخت انار بسيار محدود است و كمبود آن نيز گزارش نشده محلول پاشي با موليبدات سديم يا آمونيم و يا استفاده از كودهاي ميكرو كامل بصورت محلول پاشي يا همراه آب آبياري موثر خواهد بود. براي سهولت كار ميتوان حدود 10 گرم موليبدات سديم و يا آمونيوم را همراه ساير كودها در اواخر پائيز در خاك دفن نمود. كمبود اين عنصر در خاكهاي اسيدي بيشتر محتمل است.
كلرين : اين عنصر بشكل آنيوني كلرايد Cl-1 جذب گياه ميشود. بدليل اينكه اين عنصر عموما همراه بارندگي و تركيبات ثانويه و بعضا آب آبياري وارد خاك شده كمبود آن ملموس نبوده و برنامه اي براي تامين كودهاي كلراين ضرورت ندارد.
اگر باغات خويش را به سيستمهاي آبياري تحت فشار مجهز كرده ايد بهترين راه تامين كودهاي شيميايي استفاده آنها از طريق تانك كود ميباشد. هم اكنون كودهاي كامل قابل حل در آب توليد شده كه در زمان توزيع توسط تانك كود با كاهش PH آب ضمن ايجاد شرائط مناسب براي جذب ريز مغزي ها از رسوب عناصر در قطره چكانها جلوگيري و باعث حل شدن و شستشوي آنها ميگردد. تنها نكته منفي در استفاده از اين روش در مقايسه با چال كود، توده اي شدن و بلوكه شدن ساختمان خاك به شكل سراسري ميباشد. اين معضل نتيجه طبيعي استفاده از كود هاي شيميايي است كه ساختمان خاك را تحت تاثير قرار ميدهد.
منبع:www. anar-iran.ir
ادامه دارد
/ع