وقتي موضوع مهم خودسازي بين هم‌سن و سال‌ها مطرح مي‌شه يا وقتي تنها مي‌شيم، از خودمون مي‌پرسيم: «چطور مي‌تونيم ويژگي‌هاي مثبت و استعدادهاي خودمونو بشناسيم و دست به سازندگي بزنيم؟» نگران نباشيد جواب اين سؤال، پيشِ خود ماست، اگر يه ميزان سنجشِ كلّي از خودتون داشته باشيد، مطمئن باشيد كه به لطف خدا، موفق مي‌شيد.
قدم اول: دروغ نگفتن
از ساده‌ترين كارها، مثل دروغ نگفتن يا غيبت نكردن شروع مي‌كنيم. فرض كنيد روزي روزگاري يه نفر به شما دروغ بگه، چه احساسي به شما دست مي‌ده؟! به احتمال زياد، براي مدّتي با اون فرد حرف نمي‌زنيد و رابطه‌تون ضعيف مي‌شه، واقعاً چرا وقتي راستي و درستي، دنيايِ ما رو روشن مي‌كنه، با دروغ گفتن خونه دلمون رو ظلماني مي‌كنيم؟
قدم دوم: شيوه برخورد
تا حالا شده در محفلي نشسته باشيد كه يك‌دفعه يكي از دوستانتون شروع كنه پشت سر كسي حرف زدن. شايد هم خونتون به جوش اومده، به دوستتون اعتراض هم كرده باشين و اون هم كارش رو توجيه كنه. با اين‌حال، شما همه تلاشتون رو مي‌كنيد كه با مهربوني به دوستتون بفهمونيد كارش درست نيست. البته اين كارمي‌تونه يه تذكر غيرمستقيم هم به خود شما باشه.
قدم سوم: شناخت توانايي‌ها و كام‌يابي‌ها
خدا به همه ما استعدادها و توانايي‌هايي رو داده كه مي‌تونيم از اونا براي تقويت روح و رسيدن به كمال مطلق استفاده كنيم. فقط نبايد دراين راه خدا رو فراموش كنيم. قطعاً در اين‌صورت، خداوند در همه مسير، يار و ياور ماست و به ما كمك مي‌كنه. در مرحله سوم، مهمترين مجوز براي ورود به عرصه اصلاح اينه كه با گرايش‌هاي خودآگاه و ناخودآگاهمون هم آشنا باشيم.
قدم چهارم: داشتن قلب و دل پاك
دوران پاك و بي‌آلايش جواني، دورانيه كه هرچي از خدا بخوايم، مي‌ده. ازطرفي، خداوند اين ثروتِ عظيم رو در وجود ما قرار داده تا در راه‌هاي صحيح استفاده كنيم. چي از اين بهتر كه يه جايِ خوب سرمايه‌گذاري كنيم تا يكي از خوشبخت‌ترين بنده‌هاي خالقِ يكتامون بشيم.
قدم پنجم: ارزشيابي اعمال
از همون اول بايد خودمون را جوري تربيت كنيم كه حقِ و حقوقِ خودمون‌رو بدونيم و حق بقيه‌رو هم ضايع نكنيم. در اين‌صورت مي‌بينيم چقدر به احترام و عزت ما اضافه مي‌شه و خدارو از خودمون راضي نگه مي‌داريم. هركار مثبتي كه انجام بديم، گذشته از اينكه ثواب داره، شايستگي‌هاي مارو تقويت مي‌كنه و اعمال ما ارزش واقعي خودش‌رو به دست مي‌ياره.
قدم ششم: بهترين دوران سازندگي
جواني يه دوره طلاييه كه هركسي براي رسيدن به كمال مي‌تونه بهترين برنامه‌ريزي رو در اين دوره بِكُنه، علتش هم اينه كه دراين دوران شخصيت هنوز شكل ثابتي نگرفته و خصوصيت‌هاي غيراستاندارد و عادت‌هاي زشت تثبيت نشده. براي همين، مي‌تونيم با زحمت كمتري خصلت‌هاي بدمون رو ضعيف و نابود كنيم.
قدم هفتم: ايجاد انگيزه
بهتره با قدرت سرشار جووني‌مون، به مبارزه با عادت‌هاي ناشايست بريم. واگذاري اين عمل براي دوره‌هاي بعدي كه سن هم بالاتر مي‌ره و ديگه اون روحيه، قدرت و اراده دوران جواني‌رو نداريم، اشتباه بزرگيه و كار رو براي ما دشوار مي‌كنه. پس قبل ازاينكه دير بشه، بايد تصميم خودمون رو عملي كنيم.
قدم هشتم: استفاده بهينه از دوران طلايي جواني
«تا جواني در دست توست، كوشش كن در عمل و تهذيب قلب و در شكستن اقفال و رفع حُجُب، كه هزاران جوان كه به افق ملكوت نزديك‌ترند، موفق مي‌شوند و يك پير موفق نمي‌شود. قيد و بندها و اقفال شيطاني اگر در جواني غفلت از آنها شود، هرروز كه از عمر بگذرد، ريشه‌دارتر و قوي‌تر شوند».(1)
دوران جواني، بهترين موسم تربيت و ساختن شخصيته. چون ما فرصت زيادي پيش رو داريم كه هر اقدامي براي اصلاح شخصيتمون لازم باشه، انجام بديم و سال‌ها از آثار و نتيجه‌هاي مثبتِ اين كار بهره‌مند بشيم و با اصلاح به موقع عادت‌هاي زشت، ازعواقب اون‌ها در امان بمونيم.
قدم نهم: دوري از غفلت
حالا كه تصميمي به اين مهمي گرفتيم و مي‌خوايم به خودمون ثابت كنيم كه يه جوان مقتدريم، و هيچ مانعي نبايد سد راهمون بشه يا ما رو غافل كنه، بهتره كار امروز رو به فردا نسپريم و مراقب باشيم كه غفلت و بي‌خبري ما رو از مسيرمون منحرف و از هدفمون دور نكنه.
قدم دهم: الگوپذيري مناسب
بدون شك وقتي ما مسيري رو انتخاب مي‌كنيم، در اين مسير احتياج به يه راهنما داريم كه الگوي ما باشه؛ امام‌هاي ما، بهترين الگو هستن؛ چون در قلّه كمال و تعالي به سر مي‌بردن، و از همه پيچ‌وخم‌هاي جاده سير و سلوك باخبر بودن؛ پس بهترازهرالگوي ديگري مي‌تونن ما را به اهداف والا برسونن.
قدم يازدهم: مراقبه
مي‌تونيد به ياد بياريد، بچه كه بوديد، بارها پيش اومده كه خواستيد كارخطرناكي بكنيد و مادر يا اطرافيانتون، هرطور شده مانع شما شدن تا مبادا آسيبي به خودتون بزنين. چه خوب مي‌شه براي درامان موندن از گناه، از اين روش استفاده كنيم و باوركنيم كه نزديك شدن به گناه، خيلي خطرناكه و قلب مارو مي‌سوزونه.
پي‌نوشت‌ها:
1. ره عشق (نامه عرفاني حضرت امام‌خميني)، ص2.
منبع: نشريه گلبرگ- ش116 
