نکات بهداشتي در کار با کامپيوتر
همه افرادي كه با كامپيوتر كار مي كنند، بايد پس از مدتي به نقطه اي دور نگاه كنند تا چشمان شان دچار خستگي نشود. در ضمن جهت انجام كار با كامپيوتر، وجود نور كافي لازم و ضروري است و استفاده طولاني مدت از كامپيوتر باعث خستگي و تحريك چشم شده و ممكن است باعث سردرد شود. جهت جلوگيري از عوارض بالا بايد صفحه كليد و سطح كار متحرك قابل تنظيم باشد و حركات دست در محدوده طبيعي باشد يعني مچ دست ها صاف بوده و دست به طرف داخل و خارج خم نباشد.
وقتي مي خواهيم از روي صفحه اي تايپ كنيم، بايد آن صفحه در ارتفاع مانيتور و درست كنار آن باشد تا با حركات كمتري بتوان هر دو را در ميدان ديد داشته باشيم. كاربر بايد در خانه و محل كار، ورزش ها و نرمش هاي لازم را انجام دهد. فشارهاي رواني نيز در بروز دردهاي اسكلتي سهم بسزايي دارند. كاربر نبايد به طور مستمر پشت دستگاه بنشيند و بايد هر چند مدت يك بار قدم بزند و به دور دست نگاه كند. از زيرپايي حتما‌ً استفاده كنيد. در صفحه كليدهاي پيشرفته، جايي براي تكيه و استراحت مچ دست دارند كه بسيار مفيد مي باشند. صفحه كليد را كمي به طرف جلو مايل كنيد، از ميز و صندلي با لبه نرم و قابل اتكا استفاده كنيد.
به نظر مي رسد با فراگيرتر شدن به كارگيري كامپيوتر در محل هاي كار و حتي خانه ها، تعداد كساني كه از مشكلات چشمي و بينايي (CVS) يا به عبارتي « Computer Vision Syndrome) رنج مي برند رو به افزايش مي باشد.
مهم ترين علايم CVS عبارتند از: خستگي چشم، خشكي چشم، سوزش، اشك ريزش و تاري ديد. همچنين ممكن است سبب درد در گردن و شانه ها نيز شود. به طور كلي مي توان گفت CVS مجموعه اي از علايم چشمي و بينايي است كه بر اثر كار با كامپيوتر ايجاد مي شوند. تقريباً ¾ كساني كه زياد با كامپيوتر كار مي كنند، گرفتار اين علايم هستند. چشم انسان حروف چاپي را بهتر از حروف نمايش داده شده بر روي مانيتور مي بيند. علت اين امر اين است كه حرف چاپي كنتراست بيشتري با صفحه سفيد زمينه داشته و لبه هاي آنها واضح تر است، حال آن كه در مورد صفحه مانيتور چنين نيست و لبه ها به وضوح حروف چاپي نيستند. يكي از مهمترين دلايل خشكي و سوزش چشم هنگام كار با كامپيوتر، كاهش ميزان پلك زدن است. اين مساله به همراه خيره شدن به صفحه مانيتور و تمركز روي موضوع كار سبب مي شود تا پلك ها مدت بيشتري باز بمانند و در نتيجه اشك روي سطح چشم سريع تر تبخير مي شود. با رعايت توصيه هاي دهگانه زير مي توان تا حد بسيار زيادي از آسيب هاي چشمي جلوگيري كرد.
1. سعي كنيد به طور ارادي پلك بزنيد
اين كار سبب مي شود سطح چشم شما با اشك آغشته شده و خشك نشود. در صورتي كه مشكل شما شديد باشد، مي توانيد از قطره هاي اشك مصنوعي استفاده كنيد.
2. مركز مانيتور بايد حدود 10 تا 20 سانتي متر پايين تر چشمان شما باشد
اين وضعيت علاوه بر اين كه باعث مي شود پلك ها پايين تر قرار گيرند و سطح كمتري از چشم در معرض هوا باشد. از خستگي گردن و شانه ها نيز مي كاهد. در اين موارد هم بايد مانيتور را در ارتفاع مناسب قرار داد و هم ارتفاع صندلي را نسبت به ميز كار تنظيم كرد، به طوري كه ساعد شما هنگام كار با Keyboard موازي با سطح زمين باشد.
3. مانيتور خود را طوري قرار دهيد كه نور پنجره يا روشنايي اتاق به آن نتابد
هنگام كار با كامپيوتر سعي كنيد پرده ها را بكشيد و روشنايي اتاق را نيز به نصف وضعيت معمولي كاهش دهيد.
4. به چشمان خود استراحت دهيد
سعي كنيد هر 5 تا 10 دقيقه چشم خود را از مانيتور برداشته و به مدت 5 تا 10 ثانيه به نقطه اي دور نگاه كنيد. اين كار سبب استراحت عضلات چشم مي شود. همچنين به شما وقت مي دهد پلك بزنيد و سطح چشم شما مرطوب شود.
5. اگر مجبوريد كه متناوباً به يك صفحه نوشته و مانيتور نگاه كنيد (خصوصاً در مورد تايپيست ها)
ممكن است چشم شما خسته شود زيرا بايد تطابق خود را تغيير دهيد. براي جلوگيري از اين مساله سعي كنيد صفحه نوشته شده را در حداقل فاصله و هم سطح با مانيتور قرار دهيد. براي اين كار مي توانيد از copyholder استفاده كنيد.
6. فاصله مانيتور با چشمان شما بايد 50 تا 60 سانتي متر باشد.
7. روشنايي مانيتور خود را تنظيم كنيد
ميزان روشنايي مانيتور بايد با روشنايي اتاق هماهنگي داشته باشد. يك روش براي تنظيم روشنايي مانيتور اين است كه به يك صفحه وب با زمينه سفيد (مثل اين صفحه) نگاه كنيد. اگر سفيدي صفحه براي شما مثل يك منبع نور مي باشد، روشنايي مانيتور زياد است و بايد آن را كم كنيد. در مقابل اگر صفحه كمي خاكستري به نظر مي رسد، روشنايي را زياد كنيد.
8. مشخصات ديگر مانيتور خود را تنظيم كنيد
كيفيت نمايش تصاوير بر روي مانيتور به سه عامل بستگي دارد: Refresh Rate , Resolution , Refresh Rate , Dote Pitch نشان دهنده فركانس تجديد تصوير روي مانيتور است. فركانس پايين مي تواند براي چشم خسته كننده باشد و فركانس هاي خيلي پايين سبب پرش تصوير مي شوند. بهترين Refresh Rate حدود 70 هرتز يا بيشتر است. Resolution يا وضوح تصوير كه به Refresh Rate نيز بستگي دارد به تراكم پيكسل هاي تصوير روي مانيتور گفته مي شود. هر چه تعداد پيكسل ها بيشتر باشد، جزييات بيشتري از تصوير ديده مي شود. به طور كلي هر چه Resolution بيشتر باشد بهتر است ولي بايد به Refresh Rate نيز توجه داشت. گاهي Resolution بالا Refresh Rate پايين دارند. بنابراين بايد وضعيتي را انتخاب كرد كه هر دو بيشترين تعداد را داشته باشند.
Dot pitch بر sharpness تصوير موثر است و هر چه عدد آن كمتر باشد، تصوير sharp تر است. بيشتر مانيتورها dot pitch بين 0/25 تا 0/28 ميلي متر دارند. 0/28 ميلي متر يا كمتر عدد مطلوب است. Refresh Rate و Resolution را در ويندوز مي توانيد در Display Propertise تنظيم كنيد ولي Dote pitch قابل تنظيم نيست.
9. اگر علي رغم رعايت توصيه هاي گفته شده باز هم دچار علايم هستيد
مي توانيد از عينك هاي مخصوص استفاده كنيد زيرا گاهي مشكل در ديد متوسط است. ما به طور معمول كمتر از ديد متوسط استفاده مي كنيم زيرا بيشتر اوقات يا اشياي دور را نگاه مي كنيم يا اشياي نزديك. ولي مانيتور كامپيوتر دقيقاً در فاصله اي از چشم قرار مي گيرد كه مربوط به ديد متوسط است. براي دريافت عينك مناسب كامپيوتر به چشم پزشك مراجعه كنيد.
10. هنگام كار با كامپيوتر سعي كنيد گردن خود را راست نگه داشته و شانه را عقب بدهيد
قوز كردن هنگام كار طولاني با كامپيوتر سبب دردهاي گردن و شانه ها مي شود. كاملاً پشت خود را به صندلي بچسبانيد. همچنين ارتفاع صندلي خود را طوري تنظيم كنيد كه كف پاها روي زمين قرار داشته و زانوي شما در زاويه 90 درجه قرار داشته باشد. Keyboard و Mouse بايد پايين تر از آرنج و نزديك دستان شما قرار داشته باشد.
منبع: راه موفقيت - شماره 25
