آشنايي با کنسرسيوم بين المللي حفاظت اينترنتي (آي. آي. پي. سي)

دکتراي کتابداري و اطلاع رساني و عضو هيأت علمي سازمان اسناد و کتابخانه ملي ايران

مقدمه
 

کنسرسيوم بين المللي حفاظت اينترنتي (آي. آي. پي. سي )(1) رسماً در 24 جولاي 2003 با 12 عضو شرکت کننده در پاريس بنيان گذاشته شد. اين اعضا عبارتند از: کتابخانه ملي استراليا، کانادا، دانمارک، فنلاند، فرانسه، ايسلند، ايتاليا، نروژ، سوئد، کتابخانه بريتانيا، کنگره آمريکا و آرشيو اينترنتي. مجري اين کنسرسيوم کتابخانه ملي فرانسه است. در حال حاضر 35 کتابخانه ملي و دانشگاهي از آسيا، اروپا، آفريقا، امريکاي شمالي و اقيانوسيه عضو اين کنسرسيوم هستند. اين اعضا اهميت همکاري و تعامل بين المللي براي حفظ محتواي اينترنتي براي نسل هاي آينده را پذيرفتند. رسالت اين کنسرسيوم، حفاظت و قابل دسترس ساختن دانش و اطلاعات اينترنتي براي نسل هاي آينده در اقصي نقاط دنياست.

تاريخچه
 

از سال 1991 که وب از پذيرش همگاني برخوردار شد، معلوم شد که بسيار ناپايدار و متغير بوده و حجم قابل ملاحظه اي از اسناد و اطلاعات در وب موقتي هستند و پس از اندکي ناپديد مي شوند. از اين رو در سال 1996 اقداماتي براي جمع آوري و تنظيم مواد و بي توسط کتابخانه هاي ملي استراليا و سوئد و در امريکا توسط آرشيو اينترنتي صورت گرفت. در سالهاي 1997- 1998 کتابخانه هاي ملي کشورهاي اسکانديناوي شامل فنلاند، دانمارک، ايسلند و نروژ اقدامات آرشيوسازي وب را آغاز کردند و همراه با کشور سوئد در چندين و چند پروژه آرشيو سازي همکاري داشته اند. از سال 2000 به بعد اقدامات جديد و فراوان ديگري در ساير نقاط جهان انجام گرفته است، از جمله در کتابخانه کنگره امريکا، فرانسه، انگلستان، اسلوواني، جمهوري چک، اتريش، ژاپن، ليتواني، نيوزيلند و اخيراً در چين و يونان.
نخستين اقدامات آرشيو سازي وب، اولويت بندي و کانون توجه متفاوتي داشتند. آرشيو اينترنتي امريکا در خصوص پيگيري هدف جمع آوري هر چه بيشتر وب جهاني نسبت به ديگر کشورها بلندپروازي بيشتري را داشته و هنوز هم دارد. در سوئد تمرکز بر روي وب ملي بوده و در استراليا فقط بر روي شمار محدودي از سايت هاي وب منتخب تمرکز شده بود. در سال 2000 کتابخانه کنگره امريکا طرح تحقيقاتي مشترکي را در تعامل با آرشيو اينترنتي به پايان رساند و به اين ترتيب آرشيو اينترنتي متوجه شد با آن دسته از کتابخانه هاي ملي که به جمع آوري و آرشيوسازي اينترنتي علاقه مند هستند، داراي اهداف مشترکي است. آرشيو اينترنتي از تجربه فني و اجرايي برخوردار بود و کتابخانه هاي ملي در خصوص مجموعه سازي از تخصص برخوردار بودند. در کنفرانس ايفلا در گلاسکو در سال 2000، بروستر کاله(2)، مدير کل آرشيو اينترنتي يک کارگاه آموزشي به مدت يک نصف روز برگزار کرد که به طور مشترک با بخش فناوري اطلاعات راجع به «تسخير وب: درس گرفتن از تجارب در کتابخانه هاي ملي» (3) سازماندهي شده بودند. ارائه بسيار جذاب بوستر کاله از کار اوليه در خصوص آرشيو سازي و حضورش در جلسه اي با بعضي از بزرگ ترين کتابخانه هاي ملي جهان، اقدامي را پايه ريزي کرد که به آي. آي. پي. سي تبديل شد. کمي بعد از نشست ايفلا، آرشيو اينترنتي با چند کتابخانه ملي از جمله کتابخانه بريتانيا، کنگره امريکا، ملي فرانسه و دانمارک طرح تحقيقاتي را مطرح ساختند تا امکان انجام کوشش هاي تعاملي در خصوص آرشيو سازي وب سنجيده شود. اين اعضا علاوه بر افرادي از ايتاليا و کتابخانه هاي ملي اسکانديناوي در ماه سپتامبر در خلال کنفرانس اروپايي 2002 راجع به پژوهش و فناوري پيشرفته براي کتابخانه هاي رقمي (اي. سي. دي. ال )(4) در شهر روم با يکديگر ملاقات کردند. در نيمه اول سال 2003 اين شرکا در پاريس، واشنگتن و استکهلم جلسه اي برگزار کردند. در جولاي همان سال کنسرسيوم بين المللي حفاظت اينترنتي (آي. آي. پي. سي) در طي نشستي رسماً در پاريس و با دوازده عضو شرکت کننده پي ريزي شد.

اهداف اين کنسرسيوم به شرح زير است:
1. ايجاد مجموعه توزيع شده جهاني؛
 

2. شناسايي و سنجش استانداردها، ابزار مناسب و در صورت لزوم توسعه آن ها؛
3. بايستي بر سياست گذاري ها، ساختار بندي مواد و توصيف استانداردها به طور اخص تاکيد شود تا دسترس پذيري متقابل آينده به مجموعه ها تضمين شود؛
4. ايجاد يک چشم انداز جهاني و يا نقشه اي از وضعيت سرپرستي يا قيوميت مجموعه ها در سراسر جهان؛
5. تعريف و آزمودن مدل تعاملي جديد بين نهادها و موسسات براي تشريک وظايف عملياتي در هر سطحي که مناسب تشخيص داده شود.

حفاظت مجموعه توزيع شده جهاني
 

 1. اتخاذ شيوه خطرسنجي و راهبردي براي مجموعه سازي؛
2.شناسايي و سنجش ابزارهاي مناسب و توسعه آن ها در صورت لزوم تا دستيابي بلندمدت به مواد تضمين شود؛
3. مدل هاي جديد تعامل و مشارکت بين مؤسسات را تعريف کرده و آزمايش کند تا امنيت مجموعه ها شامل تعريف ملزومات و افزودن مدل هاي مورد تفويض مجموعه هاي مورد سنجش، حفظ شود (هالگريمسون، (5) 2007).
همچنين اين کنسرسيوم ابزار گردآوري اطلاعات تحت وب را در حال توليد دارد ( که هريتريکس (6) خوانده مي شود)، اين ابزار براي نيازهاي آرشيوي سازمان هاي ميراث فرهنگي از نرم افزارهاي عمومي بسيار مناسب تر است. اين کنسرسيوم همچنين ابزار و رويه هايي براي پشتيباني از جمع آوري و آرشيو منابع وب مبتني بر بانک هاي اطلاعاتي ايجاد کرده و نيز در حال تهيه ابزاري است که به مؤسسات کوچک فاقد فناوري هاي اطلاعاتي زياد، در جمع آوري و مديريت منابع تحت وب کمک مي کند (گاتن باي، 2005، ص. 64).
منابع:
1. صميعي، ميترا (1389)." بررسي وضعيت حفاظت رقمي منابع کتابخانه هاي ملي عضو کنسرسيوم بين المللي حفاظت اينترنتي و ارائه الگوي پيشنهادي براي سازمان اسناد و کتابخانه هاي ملي عضو کنسرسيوم بين المللي حفاظت اينترنتي و ارائه الگوي پيشنهادي براي سازمان اسناد و کتابخانه ملي جمهوري اسلامي ايران". پايان نامه دکتراي علوم کتابداري و اطلاع رساني. تهران: دانشگاه آزاد اسلامي، واحد علوم و تحقيقات تهران،
1.Gatenby, P.(2005).Getting started: what needs to be in place to maintain access to digital collections Retrieved from http://archive.ifla.org/IV/ifla71/papers/032e-Gatenby.pdf
2. Halgrimsson, T.(2007).The International Internet Presservation Consortium(IIPC).Retrieved from
http://www.netpreserve.org/about/index.php
3.The International Internet Preservation Consortium (IIPC).Retrieved from http://netpreserve.org/about/memberList.php
4. The International Internet Preservation Consortium(IIPC).,,Mission,,. Retrieved from http://netpreserve.org/about/mission/php
5.National Library of Australia.,,Digital preservation: Collaboration and information sharing,,. Retrieved from
http://www.nla.gov.au/preserve/digipres/collaboration.html#iipc.

پي نوشت ها :
 

1. International internet preservation Consortium(IIPC)
2. Brewster Kahle
3. Capturing the web:learming from experience in the national libraries
4. European Conference on Research and Advanced Technology for (Digital Libraries (ECDL
5.Halrimsson
6. Heritrix
 

منبع: نشريه محتواي ملي شماره 3