طرز تهيه تراريوم

مرحله اول
 

ظرف مورد نظر را انتخاب و آن را تميز و خشک کنيد. يک لايه سنگ ريز داخل ظرف بريزيد. اين زه کش براي رشد مناسب گياهان ضروري است، براي اين که خاک بيش از حد اشباع نشده و ريشه ها پوسيده نشوند. ميزان مواد زه کش بستگي به اندازه و شکل ظرف دارد. با توجه به اندازه ظرف مي توانيد يک لايه 2/5 سانتي از مواد را در ته ظرف پخش کنيد، به طوري که تمام ظرف را بپوشاند. براي ظرف هاي عميق يا بزرگ مي توان حتي لايه اي تا 8 سانتي متر نيز ايجاد کرد. گاهي قبل از لايه سنگ ريزه، لايه نازکي از خزه در ته ظرف قرار مي دهند.

مرحله دوم
 

براي جذب بوهاي ناخوش آيندي که موقع آبياري ايجاد مي شوند، لايه نازکي از زغال روي سنگ ريزه ها بريزيد.

مرحله سوم
 

قرار دادن يک لايه مواد غيرطبيعي روي زه کش، از فرو نشستن خاک و از بين رفتن توانايي لايه زه کش جلوگيري مي کند. موادي مثل پارچه هاي پرده اي فايبر گلاس، جوراب هاي زنانه نايلوني يا پرده هاي دور انداختني، مواد خوبي هستند، چون داراي خلل و فرج کافي براي عبور آب هستند و خاک و ذرات را نگه مي دارند و زود فاسد نمي شوند. گاهي از خزه اسفاگنوم نيز براي اين منظور استفاده مي شود.

مرحله چهارم
 

به مقدار کافي، خاک تميز و استرليزه شده که تقريباً 5/1 تا 4/1 حجم ظرف را پر مي کند، اضافه کنيد. براي دادن جلوه بيشتر به تراريوم، خاک را به طور مسطح در ظرف نريزيد، بلکه آن را شيبدار و تپه مانند بريزيد تا گياهان در سطوح مختلف قرار گيرند. خاک را از پشت به سمت جلو شيبدار کنيد. معمولاً اختلاف سطح بين خاک جلو و خاک عقب 2/5 تا 3 سانتي متر است. اگر تراريوم دايره اي است، مي توايد سطح صافي را براي کشت داشته باشد. مي توان از خاک هاي گلداني بسته بندي شده که استرليزه هم هستند، استفاده کرد يا اين که از مخلوط خاک باغچه و پيت ماس، محيط کشت را تهيه کرد. خاک بايد نرم، داراي زه کشي خوب و بدون کود باشد. اگر مي خواهيد يک باغ کاکتوس ايجاد کنيد، از خاک زبر که از يک قسمت خاک و يک قسمت شن تشکيل شده است، استفاده کنيد.
براي از بين بردن عوامل بيماري زا در خاک تهيه شده مي توان به روش زير عمل کرد: ابتدا خاک را مرطوب و در سيني بزرگي پهن کنيد، سپس آن را در دماي صد درجه سانتيگراد به مدت بيست دقيقه قرار دهيد. هر پنج دقيقه يک بار نيز خاک را به هم بزنيد. به اين ترتيب خاک استرليزه خواهد شد. خاکي که به تراريوم اضافه مي کنيد، بايد نسبتاً خشک باشد، در غير اين صورت به ديواره ها مي چسبد.

مرحله پنجم
 

پس از تهيه محيط کشت و قرار دادن در ظرف، نوبت به انتخاب و کاشت گياهان مي رسد. دنبال گياهاني باشيد که رشد کم و برگ هاي کوچکي داشته باشند. هم چنين توانايي تحمل و رطوبت زياد هوا و خاک، و نور کم را هم داشته باشند.
برخي گياهان که مي توان از آنها در تهيه تراريوم استفاده کرد، عبارتند از: کالاته آ، پيروميا، سرخس، فيتونيا، پتوس، کاماادورا، سارانتا، کراسولا يا گياهاني مثل بنفشه، توت فرنگي وحشي و... .
کاکتوس، گياهان گلدار گرم سيري يا يک ترکيب از گياهان رنگارنگ براي استفاده در تراريوم مناسب هستند. گياهان به رشد پيوسته و آرام نياز دارند، هم چنين بايد توانايي هم زيستي با گياهان همراهشان را در شرايط يکسان داشته باشند. هرگز از ترکيبي از گياهان که نيازهاي رشد مختلفي دارند، استفاده نکنيد. گياهاني را انتخاب کنيد که از لحاظ واريته، اندازه، بافت و رنگ، احتياجاتشان مشابه يک ديگر باشد.
بهتر است گياهاني مورد استفاده قرار گيرند که از لحاظ اندازه، مناسب با ظرف انتخاب شده باشند. گياهاني که داراي رشد کم هستند، به دست کاري و نگهداري کمي نياز دارند. اگر شما مي خواهيد توجه بيشتري به آنها داشته باشيد، مي توانيد گياهاني را که رشد بيشتري دارند، آزمايش کنيد.
اگر ظرف تراريوم طوري است که تمام سطح آن شفاف بوده و داراي ديد است، بايد گياهان بزرگ تر را نزديک به مرکز بکاريد، اما اگر فقط دو يا سه سطح آن ديده مي شود، گياهان بلندتر بايد در قسمت ديواره پشتي جاي داده شوند. گياهان نبايد خيلي نزديک هم کاشته شوند، بلکه بايد فضاي کافي براي هر کدام از آنها در نظر گرفته شود. گياه بايد طوري مستقر شود که پايه گياه، هم سطح بالاي خاک باشد. اجازه ندهيد که پايه گياه بالاتر از سطح خاک قرار گيرد.
گياهان گرمسيري و جنگلي بايد در تراريوم بسته و يا دريچه دار مورد استفاده قرار گيرند و گياهان آبدار و شاداب در ظرف هاي باز. بسيار مهم است که گياهان، فاقد حشره يا بيماري باشند. هر برگ آسيب ديده، زرد يا برگي را که نشان از آسيب حشره يا بيماري دارد، فوراً جا به جا کنيد. اگر بيماري ها براي شما اهميت دارند، گياهان را براي دو هفته در يک بسته پلاستيکي قرار دهيد، اگر بيماري داشته باشند، روي شاخ و برگ و ساقه نمايان مي شود. سريعاً گياه را در ظرف بکاريد تا ريشه هاي بدون حفاظ خشک نشودند.
در ظرف هاي دهان گشاد مي توانيد از قاشق براي حفر کردن خاک استفاده کنيد. اگر از ظرفي با دهانه باريک استفاده مي کنيد، بايد از يک انبر بلند و باريک يا چوبي که انتهاي آن سيم حلقوي بسته شده است، استفاده کنيد. با اين چوب، چاله را پيش از کاشت حفر و پس از کاشت، چاله را پر کنيد و اطراف آن را به آرامي فشار دهيد. چوب بلندي که انتهاي آن يک چوب پنبه قرار دارد، وسيله مناسبي براي محکم کردن خاک اطراف گياه است. چون در تراريوم نمي خواهيم گياهان رشد سريع داشته باشند، متراکم کردن ريشه ها باعث مي شود که رشد گياهان آهسته شود.

مرحله ششم
 

ظرف را با درپوش يا سيني شيشه اي بپوشانيد.در اين مرحله ارتباط با محيط قطع و جنگل باراني مينياتوري ايجاد مي شود.

مرحله هفتم
 

هر گياهي را که شروع به پوسيدگي مي کند، جا به جا کنيد. پوسيدگي معمولاً بر اثر رطوبت زياد به وجود مي آيد. اگر اين اتفاق در تراريوم بسته بيفتد؛ درپوش راحرکت دهيد تا ظرف خشک شود. تراريوم بسته را در هفته اول پس از کاشت در نظر بگيريد. در اين زمان غالباً بيماري ها شروع مي شوند. هر برگي که مي ميرد يا گاهي که شروع به پوسيدگي مي کند، پيش از اين که مشکل به ساير گياهان سرايت کند، بايد سريع از بين برود. در بيشتر حالات، پس از چند هفته تراريوم استقرار پيدا مي کند و خطر بيماري ها کاهش مي يابد.

آبياري
 

پس از کاشت، گياهان را با اسپري آبياري کنيد که در اينصورت برگ ها نيز تميز مي شوند. آبياري شديد باعث از بين رفتن گياهان مي شود. هيچ گاه آب را به طور مستقيم روي تراريوم نريزيد، زيرا جايي براي خارج شدن آب از محيط وجود ندارد. به اندازه اي آب بدهيد که فقط خاک مرطوب شود و آب در زير لايه سنگ ريزه جمع نشود؛ زيرا باعث پوسيدگي ريشه گياه مي شود.
وقتي که کناره هاي ظرف خشک هستند و هيچ رطوبتي در کناره ها آشکار نيست، مقدار کمي آب اضافه کنيد.
اگر بر اثر آبياري زياد، فضاي داخل ظرف مه آلود شد، در ظرف را برداريد تا آب اضافي تبخير شود، سپس درظرف را بگذاريد. وقتي که گياهان براي اولين بار در تراريوم کاشته مي شوند، تراريوم شروع به ايجاد آب و هواي مناسب گياه مي کند. گياهان رطوبت را از برگ هايشان از دست مي دهند که روي شيشه متمرکز مي شود و دوباره به خاک برمي گردد. اين چرخه باعث مي شود که تراريوم براي مدت ها احتياج به آبياري نداشته باشد. در تراريوم هاي بسته فاصله آبياري مي تواند يک ماه يا بيشتر باشد. در بيشترين حالت، به آبياري در هر دو هفته يک بار نياز است که بستگي به شرايط دارد.

کود
 

عدم موفقيت بسياري از تراريوم ها در نتيجه کود بيش از اندازه است. کمتر از يک سال پس از کاشت، برنامه اي براي کود دادن نداشته باشيد. اگر گياهان به زردي گراييدند يا قدرت رشدشان بدون هيچ دليل مشخصي کم شد، از کود سبک محلول درآب، به نسبت 4/1 استفاده کنيد.

نور
 

تراريوم را در معرض نور مستقيم آفتاب قرار ندهد. تابش مستقيم باعث افزايش درجه حرات داخل تراريوم و در نتيجه سوختگي گياه مي شود. تراريوم را در جايي قرار دهيد که نور غيرمستقيم کافي داشته باشد. پشت پنجره هاي شمالي بهترين مکان است. بيشتر گياهاني که مناسب تراريوم هستند، به نور زيادي نياز ندارند، اما مقدار نور بايد خوب باشد. اگر تراريوم در محلي قرار دارد که نور کمي دارد، از نور مصنوعي استفاده کنيد. يک لامپ 100 وات در داخل تراريوم يا لامپ فلوراسنت بالاي تراريوم مي تواند مفيد باشد. در جايي که نور بيروني ضعيف است، نور مصنوعي را شانزده تا هجده ساعت در روز داشته باشيد.
منبع: نشريه انتظار نوجوان شماره 70.