پروفسور حسابي مردي كه زياد مي‌دانست...
نويسنده:اكرم محسني
در 5 اسفند ماه 1281 (هـ .ش) پروفسور سيدمحمود حسابي از پدر و مادري تفرشي در تهران زاده شد. پس از چهار سال به همراه خانواده خود يعني پدر و مادر و برادر عازم شامات شدند.
در هفت سالگي، تحصيلات ابتدايي خود را در بيروت، با تنگدستي و مرارت‌هاي دور از وطن، در مدرسة كشيش‌هاي فرانسوي آغاز كرد و همزمان توسط مادر فداكار، متدين و فاضله خود، خانم گوهرشاد حسابي، تحت آموزش تعليمات مذهبي و ادبيات فارسي قرار گرفت.
استاد، قرآن كريم را حفظ و به آن اعتقادي ژرف داشت. ديوان حافظ را نيز از بر داشته و به بوستان و گلستان سعدي، شاهنامه فردوسي، مثنوي مولوي، منشآت قائم‌مقام نيز اشراف كامل داشت.
شركت راهسازي كه استاد در آن مشغول به كار بود، به پاس قدرداني، ايشان را براي ادامه تحصيل به كشور فرانسه اعزام كرد و بدين ترتيب در سال 1924 (ميلادي) به مدرسه عالي برق پاريس وارد شد.
همزمان با تحصيل در رشته معدن در راه‌آهن برقي فرانسه مشغول به كار گرديد. سپس به دليل وجود روحية علمي به تحصيل و تحقيق در دانشگاه سوربن، در رشته فيزيك پرداخت و در سال 1927 (م) در بيست و پنج سالگي دانشنامة دكتراي فيزيك خود را با ارائه رساله‌اي تحت عنوان «حساسيت سلول‌هاي فتوالكتريك» با درجه عالي دريافت كرد.
دكتر حسابي براي خدمت به وطن خود به ايران بازگشت و خدمات فراواني را در جهت آباداني اين مرز و بوم انجام داد كه به چند نمونه آن اشاره مي‌شود:
* اولين نقشه‌برداري علمي و فني، رسم اولين نقشه نوين راه ساحلي سراسري ميان بنادر خليج فارس (1306)
* تأسيس مدرسه مهندسي وزارت راه و تدريس در آن و تربيت مهندسين ايراني براي خدمت به ايران.
* تأسيس دارالمعلمين عالي و تدريس در آن، ساخت اولين راديو در كشور. ايجاد اولين ايستگاه هواشناسي در ايران. نصب و راه‌اندازي اولين دستگاه راديولوژي در ايران.
* تعيين ساعت در ايران. تأسيس اولين بيمارستان خصوصي در ايران به نام بيمارستان گوهرشاد (حسابي) به ياد مادر گرامي‌شان كه بيماراني را به رايگان مي‌پذيرفتند.
* پيشنهاد و تدوين قانون تأسيس دانشگاه تهران و تأسيس دانشكده فني (1313 هـ .ش) و رياست آن دانشكده و تدريس در آن.
* تأسيس دانشكده علوم و رياست آن و تدريس در گروه فيزيك آن دانشكده تا واپسين روزهاي عمر پر مايه خود.
* تأسيس مركز عدسي‌سازي ديدگاني ـ اپتيك كاربردي در دانشكدة علوم دانشگاه تهران.
* اولين رئيس هيأت‌مديره و مديرعامل شركت ملي نفت ايران.
* وزير فرهنگ در دولت دكتر مصدق.
* پايه‌گذاري مدارس عشايري و تأسيس اولين مدرسه عشايري ايران، پايه‌گذاري مؤسسه ژئوفيزيك دانشگاه تهران، تأسيس سازمان انرژي اتمي و عضو هيأت دائمي كميتة بين‌المللي هسته‌اي.
* تدوين قانون استاندارد و تأسيس مؤسسين استاندارد ايران.
* تأسيس اولين رصدخانه نوين در ايران، تأسيس اولين مركز مدرن تعقيب ماهواره‌ها در شيراز.
* پايه‌گذاري مركز مخابرات اسدآباد همدان.
* تشكيل و رياست كميته پژوهشي فضاي ايران و عضو دائمي كميتة بين‌المللي فضا (1360)
* تأسيس انجمن موسيقي ايران، از مؤسسين و عضو پيوسته فرهنگستان زبان ايران تا آخرين روزهاي حيات خود، و بسياري خدمات ارزنده ديگر، فعاليت در دو نسل كاري و آموزش 7 نسل استاد و دانشجو از خدمات ارزندة پرفسور حسابي به شماره مي‌رود. استاد بر چهار زبان زنده دنيا يعني فرانسه، انگليسي، آلماني و عربي تسلط داشت و در مكالمات به كار مي‌برد.
در زمينه تحقيق علمي: 25 مقاله، رساله و كتاب از استاد به چاپ رسيده است. تئوري «بي‌نهايت بودن ذرات» ايشان در ميان دانشمندان و فيزيكدان‌هاي جهان شناخته شده است. نشان «اوفيسيه دولالژيون دونور» و همچنين نشان «كوماندور دولالژيون دونور» بزرگترين نشان‌هاي كشور فرانسه به ايشان اهدا گرديد.
استاد تنها شاگرد ايراني پروفسور اينشتين بوده و در طول زندگي با دانشمندان طراز اول جهان نظير شرودينگر، بورن، فرمي، ديراك، بوهر ... و نيز فلاسفه و ادبايي همچون آندره ژيد، برتراندراسل... تبادل نظر داشت.
ايشان از سوي جامعة علمي جهاني به عنوان «مرد اول علمي جهان» 1990 (م) برگزيده و در كنگرة شصت سال فيزيك ايران (1366 هـ .ش) ملقب به «پدر فيزيك ايران» شد.
1ـ حسابي، ايرج، استاد عشق، تهران، 1382، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي
2ـ بنياد پرفسور دكتر سيدمحمود حسابي، راه ما، 1379، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي
http://www.ettelaat.com
ارسال توسط کاربر محترم سایت : hasantaleb
در هفت سالگي، تحصيلات ابتدايي خود را در بيروت، با تنگدستي و مرارت‌هاي دور از وطن، در مدرسة كشيش‌هاي فرانسوي آغاز كرد و همزمان توسط مادر فداكار، متدين و فاضله خود، خانم گوهرشاد حسابي، تحت آموزش تعليمات مذهبي و ادبيات فارسي قرار گرفت.
استاد، قرآن كريم را حفظ و به آن اعتقادي ژرف داشت. ديوان حافظ را نيز از بر داشته و به بوستان و گلستان سعدي، شاهنامه فردوسي، مثنوي مولوي، منشآت قائم‌مقام نيز اشراف كامل داشت.
شركت راهسازي كه استاد در آن مشغول به كار بود، به پاس قدرداني، ايشان را براي ادامه تحصيل به كشور فرانسه اعزام كرد و بدين ترتيب در سال 1924 (ميلادي) به مدرسه عالي برق پاريس وارد شد.
همزمان با تحصيل در رشته معدن در راه‌آهن برقي فرانسه مشغول به كار گرديد. سپس به دليل وجود روحية علمي به تحصيل و تحقيق در دانشگاه سوربن، در رشته فيزيك پرداخت و در سال 1927 (م) در بيست و پنج سالگي دانشنامة دكتراي فيزيك خود را با ارائه رساله‌اي تحت عنوان «حساسيت سلول‌هاي فتوالكتريك» با درجه عالي دريافت كرد.
دكتر حسابي براي خدمت به وطن خود به ايران بازگشت و خدمات فراواني را در جهت آباداني اين مرز و بوم انجام داد كه به چند نمونه آن اشاره مي‌شود:
* اولين نقشه‌برداري علمي و فني، رسم اولين نقشه نوين راه ساحلي سراسري ميان بنادر خليج فارس (1306)
* تأسيس مدرسه مهندسي وزارت راه و تدريس در آن و تربيت مهندسين ايراني براي خدمت به ايران.
* تأسيس دارالمعلمين عالي و تدريس در آن، ساخت اولين راديو در كشور. ايجاد اولين ايستگاه هواشناسي در ايران. نصب و راه‌اندازي اولين دستگاه راديولوژي در ايران.
* تعيين ساعت در ايران. تأسيس اولين بيمارستان خصوصي در ايران به نام بيمارستان گوهرشاد (حسابي) به ياد مادر گرامي‌شان كه بيماراني را به رايگان مي‌پذيرفتند.
* پيشنهاد و تدوين قانون تأسيس دانشگاه تهران و تأسيس دانشكده فني (1313 هـ .ش) و رياست آن دانشكده و تدريس در آن.
* تأسيس دانشكده علوم و رياست آن و تدريس در گروه فيزيك آن دانشكده تا واپسين روزهاي عمر پر مايه خود.
* تأسيس مركز عدسي‌سازي ديدگاني ـ اپتيك كاربردي در دانشكدة علوم دانشگاه تهران.
* اولين رئيس هيأت‌مديره و مديرعامل شركت ملي نفت ايران.
* وزير فرهنگ در دولت دكتر مصدق.
* پايه‌گذاري مدارس عشايري و تأسيس اولين مدرسه عشايري ايران، پايه‌گذاري مؤسسه ژئوفيزيك دانشگاه تهران، تأسيس سازمان انرژي اتمي و عضو هيأت دائمي كميتة بين‌المللي هسته‌اي.
* تدوين قانون استاندارد و تأسيس مؤسسين استاندارد ايران.
* تأسيس اولين رصدخانه نوين در ايران، تأسيس اولين مركز مدرن تعقيب ماهواره‌ها در شيراز.
* پايه‌گذاري مركز مخابرات اسدآباد همدان.
* تشكيل و رياست كميته پژوهشي فضاي ايران و عضو دائمي كميتة بين‌المللي فضا (1360)
* تأسيس انجمن موسيقي ايران، از مؤسسين و عضو پيوسته فرهنگستان زبان ايران تا آخرين روزهاي حيات خود، و بسياري خدمات ارزنده ديگر، فعاليت در دو نسل كاري و آموزش 7 نسل استاد و دانشجو از خدمات ارزندة پرفسور حسابي به شماره مي‌رود. استاد بر چهار زبان زنده دنيا يعني فرانسه، انگليسي، آلماني و عربي تسلط داشت و در مكالمات به كار مي‌برد.
در زمينه تحقيق علمي: 25 مقاله، رساله و كتاب از استاد به چاپ رسيده است. تئوري «بي‌نهايت بودن ذرات» ايشان در ميان دانشمندان و فيزيكدان‌هاي جهان شناخته شده است. نشان «اوفيسيه دولالژيون دونور» و همچنين نشان «كوماندور دولالژيون دونور» بزرگترين نشان‌هاي كشور فرانسه به ايشان اهدا گرديد.
استاد تنها شاگرد ايراني پروفسور اينشتين بوده و در طول زندگي با دانشمندان طراز اول جهان نظير شرودينگر، بورن، فرمي، ديراك، بوهر ... و نيز فلاسفه و ادبايي همچون آندره ژيد، برتراندراسل... تبادل نظر داشت.
ايشان از سوي جامعة علمي جهاني به عنوان «مرد اول علمي جهان» 1990 (م) برگزيده و در كنگرة شصت سال فيزيك ايران (1366 هـ .ش) ملقب به «پدر فيزيك ايران» شد.
پي‌نوشت‌ها:
* دبير منطقه 14 تهران، كارشناس ارشد تاريخ و فلسفه آموزش و پرورش
1ـ حسابي، ايرج، استاد عشق، تهران، 1382، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي
2ـ بنياد پرفسور دكتر سيدمحمود حسابي، راه ما، 1379، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي
http://www.ettelaat.com
ارسال توسط کاربر محترم سایت : hasantaleb
/ج
