بدن سازی یا بدن سوزی؟
چندی پیش دکتر روشنپژوه، مدیرکل پیشگیری و درمان اعتیاد و سازمان بهزیستی کشور، در مورد شیوع استفاده از داروهای بدن سازی هشدار داد و مصرف این داروها را نوع جدیدی از اعتیاد روانی دانست. او با بیان اینکه این هورمونها از جنس هورمونهای جنسی مردانه هستند که باعث رشد عضلات، حجیم و پیچ در پیچشدن آنها و «استرویید آنابولیک» نامیده میشوند، هشدار داد: «سوءمصرف این هورمونها باعث اختلال در سیستم توزیع هورمون بدن و بروز سرطان و اختلال در کارکرد دستگاه تناسلی میشود.»
اختلالهای روانی همچون پرخاشگری و کمحوصلگی از دیگر عوارض این داروهاست. شاید اگر این نکته را هم بشنوید که نتایج تحقیقی که اخیرا در نشریه دانشگاه علوم پزشکی ایران به چاپ رسیده، متوسط سن مصرفکنندگان هورمونهای بدنسازی را 22 سال و 6 ماه اعلام کرده است، سوالی برایتان در مورد ضرورت پرداختن به این موضوع که «موضوع ویژه» این هفته است، باقی نماند.
بیشترین موادی که به عنوان مکملهای بدنسازی استفاده میشوند، شامل مکملهای ویتامینی، پروتئینی، اسیدهایآمینه شاخهدار، گلوتامین، اسیدهای چرب ضروری، محصولات غذایی جایگزین، کراتین، محصولات کاهش وزن و تقویتکنندههای تستوسترونی هستند. این مکملها یا به صورت یک ترکیب واحد فروخته میشوند یا به صورت تلفیقی از چند مکمل بدنسازی ارائه میشوند، با این ادعا که چند مکمل بهکاررفته آثار یکدیگر را تقویت میکنند. با توجه به اینکه این مکملها توسط بسیاری از افراد معمولی استفاده میشوند، نمیتوان میزان دقیق استفاده آن را تخمین زد.
در سال 1950 که بدنسازی حالت رقابتی پیدا کرد ایروین پی مشهور، کار تجارت پودرهای پروتئینی که با استفاده از تخممرغ تهیه شده بودند را برای ورزشکاران و بدنسازان آغاز کرد. سالهای 1970 و 1980 به عنوان سالهای انفجار رشد صنعت مکملهای بدنسازی شناخته شدهاند زیرا صنعت ساخت مکملها رشد زیادی داشته و مصرف این مواد هم روند صعودی طی کرده است. در ایالاتمتحده، در اکتبر 1994 سازمان آموزش و سلامت مکملهای غذایی، تایید شد و طبق قوانین این سازمان، تولیدکنندگان مکملهای بدنسازی در مقابل تولیداتشان مسوول هستند. لازم نیست هیچ یک از مکملهای غذایی تولید شده در آمریکا مورد تایید FDA (سازمان دارو و غذای آمریکا) قرار بگیرد و به این دلیل تحت کنترل این سازمان نیستند.
تئوری سازندگان این پودرها، این است که ورزشکاران و بدنسازان برای رشد حداکثری عضلات به پروتئین بیشتری نیاز دارند. البته در حال حاضر، مدارکی دال بر تاثیر پروتئین این مکملها در تقویت عضلات دیده نشده است. مکملهای پروتئینی در شکلها و طعمهای مختلف وجود دارند و براساس پروتئینهای مختلفی تهیه میشوند: پروتئین وی (Whey) حاوی سطوح بالای اسیدهای آمینه ضروری و اسیدهای آمینه زنجیره شاخهدار و اسید سیستئین، پروتئین کازئین که گلوتامین و کازومورفین است، پروتئین سویا که حاوی ایزوفلاون است، پروتئین سفیده تخممرغ که لاکتوز ندارد، پروتدین دانه شاهدانه یا کنف، پروتئین مرغ که معمولا با پروتئین حبوبات مخلوط میشود، پروتئین نخودفرنگی که مثل پروتئین برنج حساسیتزا نیست.
- اسیدهای آمینه زنجیرهشاخهدار: اسیدهای آمینه، ساختار سازنده پروتئین هستند که نوع مذکور سه اسیدآمینه را تشکیل میدهد؛ لوسین، ایزولوسین و والین. این اسیدهای آمینه 33درصد پروتئین عضلات را تشکیل میدهند.
- گلوتامین: این ماده یکی از فراوانترین اسیدآمینههایی است که در عضلات وجود دارد و در مکملهای بدنسازی به شکل پودر محلول عرضه میشود.
- اسیدهای چرب ضروری که همان اسیدهای آلفا لینولنیک و لینولنیک هستند و در عملکردهای مختلف بدن، نقش دارند. این اسیدها در ماهیهای چرب، روغن کتان، گردو و دانه کدوحلوایی وجود دارند و جزو ترکیبات مهم مکملهای بدنسازی هستند.
- محصولات جایگزین غذا که به صورت پودرهای نوشیدنی یا قطعات خوردنی تولید میشوند و معمولا حاوی مقادیر بالای پروتئین، مقادیر کمچربی، مقادیر کم تا متوسط کربوهیدرات و انواع مختلف ویتامینها و املاح است.
- پروهورمونها: پیشساز هورمونها هستند و عمدتا در بدنسازی به عنوان پیشساز ساخت هورمون تستوسترون معرفی میشوند.
- کراتین: یک اسید آلی است که بهطور طبیعی در بدن وجود دارد و تامینکننده انرژی سلولهای عضلانی است. ضمنا کراتین حجم سلولی را افزایش میدهد زیرا آب را درون سلولهای عضلانی میکشد و آنها را بزرگتر میکند.
- فراوردههای ترموژنیک (حرارتزا): این مکملها حرارت بدن را افزایش میدهند، میزان سوختوساز بدن را زیاد میکنند و مقدار سوخت چربی را بالا میبرند و کاهش وزن را تسریع میکنند.
- تقویتکنندههای تستوسترون: گیاهان، ویتامینها و موادشیمیایی صناعی مختلفی وجود دارند که تولیدکنندههای مکملها معتقدند میزان تستوسترون را افزایش میدهند.
مثل هر مکملی این مکملها هم عوارض جانبی دارند که بعضی از آنها شدیدتر و جدیتر از دیگری هستند.
• یکی از مکملهایی که امروزه زیاد مصرف میشود، کافئین است. دلیل مصرف این ماده در بدنسازی افزایش انرژی و تمرکز طی تمرین است. خطرهای کافئین شامل تپش قلب، عصبیشدن، اسهال و کمآبی است.
• مکمل دیگری که عوارض جانبی منفی دارد، مکملهای پرواسترویید هستند. این مکملها خطر بیماری قلبی دارند و تمایلات جنسی را نیز کاهش میدهند.
• پروهورمونها از گروه مکملهای مسالهساز هستند. یکی از دلایل مشکلساز بودن آنها این است که در بیشتر کشورها، این مواد بدون تجویز فروخته میشوند و در کشورهای زیادی بهصورت غیرقانونی ساخته میشوند. بیشتر متخصصان بدنسازی و علوم ورزش این مکملها را جزو لیست موارد ممنوعه اعلام کردهاند. تاکنون بیشتر این محصولات مورد مطالعه قرار نگرفتهاند و آثار طولانیمدت آنها روی سلامت ناشناخته است. در ایالاتمتحده و بسیاری کشورها مصرف آنها بدون تجویز پزشک ممنوع است.
• مکملهای پروتئینی نیز بدون عارضه نیستند. مصرف زیاد این مکملها باعث چاقی، مشکلات کلیوی، پوکیاستخوان و اسهال میشود.
در کل در میان عوارض این مکملها، عوارض قلبی-عروقی خطرناکترین و شایعترین آنها به شمار میرود. ایست قلبی در ورزشکاران دقیقا به این دلیل است که این مواد باعث پرگوشتی عضلات قلبی شده و با اختلال در مکانیسم خونرسانی قلبی، زمینه بروز سکتهها و ایست قلبی را در فرد ایجاد میکند. خوب و بدهای این مکملها بسیار است. امروزه سعی شده، بسیاری از این محصولات براساس مواد طبیعی باشد. اگر واقعا صحت ساخت این محصولات توسط متخصصان تایید شود شاید مصرف آن با تجویز متخصصان مربوطه بهتر از مواد صناعی باشد البته در این مسیر، راه طولانی باید پیموده شود و نمیتوان صرفا با طبیعی اعلام کردن این مواد بدون نگرانی از آنها استفاده کرد. نکته منفی تمام مکملهای بدنسازی وجود محرکهایی است که در آنها وجود دارد و مصرف آنها بهخصوص طولانیمدت و بیرویه، عوارض ناگواری همراه دارد.
مسالهای که این روزها جامعه ما بهخصوص نوجوانان و جوانان را تهدید میکند، روی آوردن به پرورش اندام به جای ورزش است که استقبال از آن به شدت دیده میشود. به مرور زمان، ورزش جای خود را به پرورش اندام میدهد و نقش ورزش روزبهروز کمرنگتر از گذشته میشود. جوان به دلیل روحیه و سنش، تشنه خودنمایی است. ورزش هم یکی از ابزارهای این کار است. پرداختن به ورزش برای کسب مقامهای قهرمانی و شهرت، قابلقبول و توجیهپذیر است، ولی وقتی هدف جوان به هدفی سطحی مانند مطرح کردن خود از طریق زیبایی اندام، آن هم با مصرف مواد نیروزا نزول پیدا میکند، باید با دقت بیشتری این موضوع را پیگیری کرد زیرا آثار منفی مصرف این مواد امروزه برهمه پیداست.
پیش از آنکه دلایل استقبال از وزرش پرورش اندام را بازگو و راهکاری برای آن ارائه کنیم، بهتر است تعریفی از خودباوری که نقش بسیار مهمی در گرایش نوجوانان و جوانان برای انتخاب این ورزش دارد، داشته باشیم. خودباوری تصوری است که شخص از خود و احساس رضایتی است که از بدن و اعمال خود دارد. این حس از دوران کودکی شروع به رشد و شکلگیری میکند و هرگاه نوجوان به این خودباوری نرسد، برای آنکه احساس شکست و سرخوردگیاش را سرکوب کند به هر کاری دست میزند.
زیبایی اندام و میل به داشتن اندامی ایدهآل راهی است برای رسیدن به خودباوری. خانواده، نخستین محیطی است که نقش بسزایی در شکلگیری خودباوری کودک دارد. والدینی که کودک خود را با تمام ویژگیهایی که دارد و به همان صورتی که هست، میپذیرند، فرد خود باوری را برای آینده تربیت میکنند. والدین خودباور، فرزندان خودباور تربیت میکنند. هرگونه برخورد در دوران کودکی میتواند این حس خودباوری را در شخص تقویت یا تضعیف کند. یکی از بارزترین خصوصیات دوران نوجوانی، این است که شخص بسیار به اندام و ظاهر خود توجه میکند و در بیشتر مواقع از آنها رضایت ندارد اما رفتار خانواده در چنین شرایطی میتواند نوجوان را به سمت و سوی خودباوری هدایت کند یا برعکس، کاری کند برای رسیدن به شرایط مطلوب دست، به هر اقدامی بزند و هر راهکاری را دنبال کند.
مثلا گفتههایی مانند «چقدر لاغر مردنی هستی» یا «از چاقی در حال ترکیدنی»، میتواند نوجوان را به زیبایی اندام و استفاده از مکمل?ها متمایل کند. در چنین شرایطی، اگر فرزند یا نوجوان دچار کمبود وزن باشد، بهکاربردن عبارتی چون «من هم وقتی همسن و سال تو بودم، وزنم به همین میزان بود» یا «بزرگتر که شوی، چاقتر میشوی و این نگرانی ندارد» میتواند حس خودباوری را در او تقویت کند. بنابراین در دوران نوجوانی همدلی با فرزند بسیار مفید و سازنده خواهد بود. رسانهها اعم از نوشتاری و گفتاری، نقش بسیار ارزندهای در ایجاد خودباوری در نوجوانان و جوانان دارند.
استفاده از واژههای نامناسب و تخریب شخصیت نوجوانان در فیلم و سریالهایی که از رسانه ملی پخش میشود، باعث گرایش نوجوان به ورزش بدنسازی و استفاده از مکملهای ورزشی خواهد شد، میتوان با برنامهریزی مناسب و ارائه راهکارهای تربیتی و اخلاقی در میان نوجوانان و جوانان، احساس خودباوری را در میان آنها تقویت کرد تا به مرور زمان بیاموزند میتوان بدون داشتن اندامی متفاوت، فردی مفید بود.
اگر مصرف مکملهای مجاز ویتامین با مشاوره با پزشک یا متخصص تغذیه باشد، مصرف آنها مشکلی ندارد و ورزشکاران چه در سطح قهرمانی و چه در سطح همگانی میتوانند با مشورت پزشک، ویتامینهایی نظیر امگا 3، ویتامین E، Bکمپلکس، B12، B6 یا کپسولهای مولتیویتامین، فارماتون و... را که وزارت بهداشت تایید کرده است، مصرف کنند.
یکی از مشکلاتی که برای مصرفکنندگان مکملهای پروتئینی به وجود میآید، نارسایی کلیه و کبد آنهاست که معمولا با انجام آزمایش مشخص میشود و غیرقابلبرگشت است. اختلال در فشارخون، افسردگی، مشکلات پوستی، زخم اثنیعشر، ریزش مو، گرفتگی و سفتی عضلات نیز گریبانگیر مصرفکنندگان مکمل?ها خواهد شد. فرد برای بهتر شدن عملکرد ورزشی از این مکملها استفاده میکند اما به مرور دچار مشکلاتی میشود.
فقط ورزشکارانی که در سطح ورزش قهرمانی و حرفهای فعالیت میکنند، میتوانند زیرنظر متخصص پزشک ورزشی یا متخصص تغذیه از مکملهای مجاز استفاده کنند. بدن یک ورزشکار حرفهای به 8 هزار کالری نیاز دارد در نتیجه نمیتواند فقط با مصرف غذا، حبوبات و... این کالری را تامین کند در نتیجه سوختوساز بدنش با مشکل روبرو خواهد شد.
فروش موادنیروزا در تمام باشگاههای کشور ممنوع است و فقط داروخانهها مجازند این مواد را عرضه کنند و ورزشکاران باید فقط با تجویز و مشاوره پزشک ورزشی باشگاه یا شهرشان یا متخصصان تغذیه این داروها را مصرف کنند.
جوانان و نوجوانان باید به این نکته توجه کافی داشته باشند که قبل از استفاده از هر نوع مکمل و داروی نیروزا با مراجعه به درمانگاه فدراسیون پزشکی و هیاتهای پزشکی – ورزشی مشاوره لازم را از متخصصان این حوزه بگیرند تا از بروز بسیاری از مشکلات جلوگیری شود.
2 کسب مدالهای المپیکی، جهانی، آسیایی، بینالمللی و داخلی با حداکثر سرعت و حداقل زمان و به هر قیمت
3 به شهرت رسیدن در سطوح داخلی و بینالمللی زیرا معتقدند دیگر رقبا هم از موادنیروزا استفاده میکنند و آزمایشگاه قدرت تشخیص ماده نیروزا را ندارد.
6 دریافت جوایز و هدایای ارزشمند که باعث اعتلای مادی شود و توقعات بیشازحد مردم و مسوولان
7 این باور غلط که پس از مصرف مواد نیروزا، میتواند با مصرف یک ماده دیگر، اثر ماده دوپینگ را در روز انجام تست از بین ببرد.
8 فریب خوردن از یک ورزشکار همرشته یا مربی غیرحرفهای که عقیده دارد کسب مدال به هر قیمت باید انجام شود.
9 ناآگاهی کامل از عوارض و خطرهای مواد نیروزای غیرمجاز با وجود آموزشهای متعدد
10 مقایسه اندام خود با بدن ورزشکاری که عضلات حجیم و زیبایی دارد و این تفکر که تنها راه رسیدن به چنین اندامی، مصرف مواد نیروزاست.
11 استفاده از مکملهای غیرمجاز که از راههای قاچاق وارد کشور میشود و مورد تایید وزارت بهداشت یا فدراسیون پزشکی و نادو نیست.
12 مصرف ناآگاهانه یک دارو یا مکمل غیرمجاز که میتواند عامل مثبت شدن تست دوپینگ بشود، با وجود آگاهی از اینکه برای مصرف هر دارو باید با پزشک تیم مشورت کرد.
13 بیتوجهی به توصیههای پزشکی - ورزشی یا توصیههای مربی باتجربه
14 این باور غلط که بدون دوپینگ هرگز نخواهد توانست به مدالهای جهانی دست یابد و حاضر میشود حتی دچار نقص عضو و بیماریهای متعددی در آینده شود ولی در یک مسابقه المپیکی یا آسیایی به مدال دست یابد.
15 جدی نگرفتن هشدارها مبنی بر حضور سرزده افسران دوپینگ وادا و نادوی ایران
16 اعتقاد نداشتن به اینکه تکنولوژی پیشرفته آزمایشگاهها برای تشخیص مواد نیروزا بهگونهای است که حتی دوپینگ بیش از یک سال را نشان میدهد.
ولی مصرف مکملهای پروتئینی و نشاستهای در سطح ورزش همگانی ضرورت ندارد و در صورت مصرف حتما باید زیر نظر پزشکان ورزشی و کارشناسان تغذیه باشد.
مـرگ پـسـر 27 سـالـه یک هنرپیشهبـر اثـر مـصـرف مـواد نـیـروزا
زهره حمیدی، بازیگر چهره آشنایی که او را بسیار بر صفحه تلویزیون و در ایفای نقش مادر دیدهاید؛ یکی از کسانی است که از همین داروها ضربه خورده و پسر 27 سالهاش را از دست داده است. او درباره این اتفاق به یکی از مجلهها گفته بود: «تلخترین خاطره زندگی من فوت حامد عزیز بود و این بدترین حالت برای یک مادر است. هنگام این جریان، من برای فیلمبرداری در اهواز بودم که اطلاع دادند حامد فوت کرده است. 16 ساعتی که از اهواز به تهران میآمدم، برایم مانند یک عمر گذشت و لحظهای نبود که چشمانم خیس نباشد، درست از همان لحظه که حامد متولد شده بود و پزشک او را در آغوشم گذاشته بود تا مدرسه رفتن، بزرگ شدنش، همه و همه مانند یک فیلم از جلوی چشمانم میگذشت.
حامد فقط 27 سال داشت که این اتفاق برایش افتاد، او در اثر ایست قلبی در خواب، ما را ترک کرد. حامد مانند تمام جوانهای همسن و سالش به فکر سلامت و اندامش بود و به همین دلیل از داروهایی که در کلاسهای بدنسازی به او معرفی شده بود، استفاده میکرد ولی دارویی که مصرف کرده بود، روی قلبش تاثیر گذاشت. توصیه من به جوانها بهعنوان یک مادر، پرهیز از مصرف داروهای این چنینی و شیمیایی است و جوانهای امروز باید مثل جوانهای قدیم که زورخانه میرفتند با روشهای درست به فکر سلامتشان باشند.»
منبع:سلامتیران
ارسال توسط کاربر محترم سایت : hasantaleb
اختلالهای روانی همچون پرخاشگری و کمحوصلگی از دیگر عوارض این داروهاست. شاید اگر این نکته را هم بشنوید که نتایج تحقیقی که اخیرا در نشریه دانشگاه علوم پزشکی ایران به چاپ رسیده، متوسط سن مصرفکنندگان هورمونهای بدنسازی را 22 سال و 6 ماه اعلام کرده است، سوالی برایتان در مورد ضرورت پرداختن به این موضوع که «موضوع ویژه» این هفته است، باقی نماند.
مکمل بدنسازی چیست؟
بیشترین موادی که به عنوان مکملهای بدنسازی استفاده میشوند، شامل مکملهای ویتامینی، پروتئینی، اسیدهایآمینه شاخهدار، گلوتامین، اسیدهای چرب ضروری، محصولات غذایی جایگزین، کراتین، محصولات کاهش وزن و تقویتکنندههای تستوسترونی هستند. این مکملها یا به صورت یک ترکیب واحد فروخته میشوند یا به صورت تلفیقی از چند مکمل بدنسازی ارائه میشوند، با این ادعا که چند مکمل بهکاررفته آثار یکدیگر را تقویت میکنند. با توجه به اینکه این مکملها توسط بسیاری از افراد معمولی استفاده میشوند، نمیتوان میزان دقیق استفاده آن را تخمین زد.
گوشت قرمز و آب انگور؛ مکمل های یونان باستان
در سال 1950 که بدنسازی حالت رقابتی پیدا کرد ایروین پی مشهور، کار تجارت پودرهای پروتئینی که با استفاده از تخممرغ تهیه شده بودند را برای ورزشکاران و بدنسازان آغاز کرد. سالهای 1970 و 1980 به عنوان سالهای انفجار رشد صنعت مکملهای بدنسازی شناخته شدهاند زیرا صنعت ساخت مکملها رشد زیادی داشته و مصرف این مواد هم روند صعودی طی کرده است. در ایالاتمتحده، در اکتبر 1994 سازمان آموزش و سلامت مکملهای غذایی، تایید شد و طبق قوانین این سازمان، تولیدکنندگان مکملهای بدنسازی در مقابل تولیداتشان مسوول هستند. لازم نیست هیچ یک از مکملهای غذایی تولید شده در آمریکا مورد تایید FDA (سازمان دارو و غذای آمریکا) قرار بگیرد و به این دلیل تحت کنترل این سازمان نیستند.
در مکمل ها چه وجود دارد؟
تئوری سازندگان این پودرها، این است که ورزشکاران و بدنسازان برای رشد حداکثری عضلات به پروتئین بیشتری نیاز دارند. البته در حال حاضر، مدارکی دال بر تاثیر پروتئین این مکملها در تقویت عضلات دیده نشده است. مکملهای پروتئینی در شکلها و طعمهای مختلف وجود دارند و براساس پروتئینهای مختلفی تهیه میشوند: پروتئین وی (Whey) حاوی سطوح بالای اسیدهای آمینه ضروری و اسیدهای آمینه زنجیره شاخهدار و اسید سیستئین، پروتئین کازئین که گلوتامین و کازومورفین است، پروتئین سویا که حاوی ایزوفلاون است، پروتئین سفیده تخممرغ که لاکتوز ندارد، پروتدین دانه شاهدانه یا کنف، پروتئین مرغ که معمولا با پروتئین حبوبات مخلوط میشود، پروتئین نخودفرنگی که مثل پروتئین برنج حساسیتزا نیست.
- اسیدهای آمینه زنجیرهشاخهدار: اسیدهای آمینه، ساختار سازنده پروتئین هستند که نوع مذکور سه اسیدآمینه را تشکیل میدهد؛ لوسین، ایزولوسین و والین. این اسیدهای آمینه 33درصد پروتئین عضلات را تشکیل میدهند.
- گلوتامین: این ماده یکی از فراوانترین اسیدآمینههایی است که در عضلات وجود دارد و در مکملهای بدنسازی به شکل پودر محلول عرضه میشود.
- اسیدهای چرب ضروری که همان اسیدهای آلفا لینولنیک و لینولنیک هستند و در عملکردهای مختلف بدن، نقش دارند. این اسیدها در ماهیهای چرب، روغن کتان، گردو و دانه کدوحلوایی وجود دارند و جزو ترکیبات مهم مکملهای بدنسازی هستند.
- محصولات جایگزین غذا که به صورت پودرهای نوشیدنی یا قطعات خوردنی تولید میشوند و معمولا حاوی مقادیر بالای پروتئین، مقادیر کمچربی، مقادیر کم تا متوسط کربوهیدرات و انواع مختلف ویتامینها و املاح است.
- پروهورمونها: پیشساز هورمونها هستند و عمدتا در بدنسازی به عنوان پیشساز ساخت هورمون تستوسترون معرفی میشوند.
- کراتین: یک اسید آلی است که بهطور طبیعی در بدن وجود دارد و تامینکننده انرژی سلولهای عضلانی است. ضمنا کراتین حجم سلولی را افزایش میدهد زیرا آب را درون سلولهای عضلانی میکشد و آنها را بزرگتر میکند.
- فراوردههای ترموژنیک (حرارتزا): این مکملها حرارت بدن را افزایش میدهند، میزان سوختوساز بدن را زیاد میکنند و مقدار سوخت چربی را بالا میبرند و کاهش وزن را تسریع میکنند.
- تقویتکنندههای تستوسترون: گیاهان، ویتامینها و موادشیمیایی صناعی مختلفی وجود دارند که تولیدکنندههای مکملها معتقدند میزان تستوسترون را افزایش میدهند.
وقتی پای عوارض به میان میآید
مثل هر مکملی این مکملها هم عوارض جانبی دارند که بعضی از آنها شدیدتر و جدیتر از دیگری هستند.
• یکی از مکملهایی که امروزه زیاد مصرف میشود، کافئین است. دلیل مصرف این ماده در بدنسازی افزایش انرژی و تمرکز طی تمرین است. خطرهای کافئین شامل تپش قلب، عصبیشدن، اسهال و کمآبی است.
• مکمل دیگری که عوارض جانبی منفی دارد، مکملهای پرواسترویید هستند. این مکملها خطر بیماری قلبی دارند و تمایلات جنسی را نیز کاهش میدهند.
• پروهورمونها از گروه مکملهای مسالهساز هستند. یکی از دلایل مشکلساز بودن آنها این است که در بیشتر کشورها، این مواد بدون تجویز فروخته میشوند و در کشورهای زیادی بهصورت غیرقانونی ساخته میشوند. بیشتر متخصصان بدنسازی و علوم ورزش این مکملها را جزو لیست موارد ممنوعه اعلام کردهاند. تاکنون بیشتر این محصولات مورد مطالعه قرار نگرفتهاند و آثار طولانیمدت آنها روی سلامت ناشناخته است. در ایالاتمتحده و بسیاری کشورها مصرف آنها بدون تجویز پزشک ممنوع است.
• مکملهای پروتئینی نیز بدون عارضه نیستند. مصرف زیاد این مکملها باعث چاقی، مشکلات کلیوی، پوکیاستخوان و اسهال میشود.
در کل در میان عوارض این مکملها، عوارض قلبی-عروقی خطرناکترین و شایعترین آنها به شمار میرود. ایست قلبی در ورزشکاران دقیقا به این دلیل است که این مواد باعث پرگوشتی عضلات قلبی شده و با اختلال در مکانیسم خونرسانی قلبی، زمینه بروز سکتهها و ایست قلبی را در فرد ایجاد میکند. خوب و بدهای این مکملها بسیار است. امروزه سعی شده، بسیاری از این محصولات براساس مواد طبیعی باشد. اگر واقعا صحت ساخت این محصولات توسط متخصصان تایید شود شاید مصرف آن با تجویز متخصصان مربوطه بهتر از مواد صناعی باشد البته در این مسیر، راه طولانی باید پیموده شود و نمیتوان صرفا با طبیعی اعلام کردن این مواد بدون نگرانی از آنها استفاده کرد. نکته منفی تمام مکملهای بدنسازی وجود محرکهایی است که در آنها وجود دارد و مصرف آنها بهخصوص طولانیمدت و بیرویه، عوارض ناگواری همراه دارد.
پـرورش انـدام جـای ورزش را گـرفـتـه
مسالهای که این روزها جامعه ما بهخصوص نوجوانان و جوانان را تهدید میکند، روی آوردن به پرورش اندام به جای ورزش است که استقبال از آن به شدت دیده میشود. به مرور زمان، ورزش جای خود را به پرورش اندام میدهد و نقش ورزش روزبهروز کمرنگتر از گذشته میشود. جوان به دلیل روحیه و سنش، تشنه خودنمایی است. ورزش هم یکی از ابزارهای این کار است. پرداختن به ورزش برای کسب مقامهای قهرمانی و شهرت، قابلقبول و توجیهپذیر است، ولی وقتی هدف جوان به هدفی سطحی مانند مطرح کردن خود از طریق زیبایی اندام، آن هم با مصرف مواد نیروزا نزول پیدا میکند، باید با دقت بیشتری این موضوع را پیگیری کرد زیرا آثار منفی مصرف این مواد امروزه برهمه پیداست.
پیش از آنکه دلایل استقبال از وزرش پرورش اندام را بازگو و راهکاری برای آن ارائه کنیم، بهتر است تعریفی از خودباوری که نقش بسیار مهمی در گرایش نوجوانان و جوانان برای انتخاب این ورزش دارد، داشته باشیم. خودباوری تصوری است که شخص از خود و احساس رضایتی است که از بدن و اعمال خود دارد. این حس از دوران کودکی شروع به رشد و شکلگیری میکند و هرگاه نوجوان به این خودباوری نرسد، برای آنکه احساس شکست و سرخوردگیاش را سرکوب کند به هر کاری دست میزند.
زیبایی اندام و میل به داشتن اندامی ایدهآل راهی است برای رسیدن به خودباوری. خانواده، نخستین محیطی است که نقش بسزایی در شکلگیری خودباوری کودک دارد. والدینی که کودک خود را با تمام ویژگیهایی که دارد و به همان صورتی که هست، میپذیرند، فرد خود باوری را برای آینده تربیت میکنند. والدین خودباور، فرزندان خودباور تربیت میکنند. هرگونه برخورد در دوران کودکی میتواند این حس خودباوری را در شخص تقویت یا تضعیف کند. یکی از بارزترین خصوصیات دوران نوجوانی، این است که شخص بسیار به اندام و ظاهر خود توجه میکند و در بیشتر مواقع از آنها رضایت ندارد اما رفتار خانواده در چنین شرایطی میتواند نوجوان را به سمت و سوی خودباوری هدایت کند یا برعکس، کاری کند برای رسیدن به شرایط مطلوب دست، به هر اقدامی بزند و هر راهکاری را دنبال کند.
مثلا گفتههایی مانند «چقدر لاغر مردنی هستی» یا «از چاقی در حال ترکیدنی»، میتواند نوجوان را به زیبایی اندام و استفاده از مکمل?ها متمایل کند. در چنین شرایطی، اگر فرزند یا نوجوان دچار کمبود وزن باشد، بهکاربردن عبارتی چون «من هم وقتی همسن و سال تو بودم، وزنم به همین میزان بود» یا «بزرگتر که شوی، چاقتر میشوی و این نگرانی ندارد» میتواند حس خودباوری را در او تقویت کند. بنابراین در دوران نوجوانی همدلی با فرزند بسیار مفید و سازنده خواهد بود. رسانهها اعم از نوشتاری و گفتاری، نقش بسیار ارزندهای در ایجاد خودباوری در نوجوانان و جوانان دارند.
استفاده از واژههای نامناسب و تخریب شخصیت نوجوانان در فیلم و سریالهایی که از رسانه ملی پخش میشود، باعث گرایش نوجوان به ورزش بدنسازی و استفاده از مکملهای ورزشی خواهد شد، میتوان با برنامهریزی مناسب و ارائه راهکارهای تربیتی و اخلاقی در میان نوجوانان و جوانان، احساس خودباوری را در میان آنها تقویت کرد تا به مرور زمان بیاموزند میتوان بدون داشتن اندامی متفاوت، فردی مفید بود.
مـکـمـلهـای بـدنـسـازی بـرای جـوانـان سـم اسـت!
اگر مصرف مکملهای مجاز ویتامین با مشاوره با پزشک یا متخصص تغذیه باشد، مصرف آنها مشکلی ندارد و ورزشکاران چه در سطح قهرمانی و چه در سطح همگانی میتوانند با مشورت پزشک، ویتامینهایی نظیر امگا 3، ویتامین E، Bکمپلکس، B12، B6 یا کپسولهای مولتیویتامین، فارماتون و... را که وزارت بهداشت تایید کرده است، مصرف کنند.
مکملهای غیرمجاز میتوانند انسان را عقیم کنند
یکی از مشکلاتی که برای مصرفکنندگان مکملهای پروتئینی به وجود میآید، نارسایی کلیه و کبد آنهاست که معمولا با انجام آزمایش مشخص میشود و غیرقابلبرگشت است. اختلال در فشارخون، افسردگی، مشکلات پوستی، زخم اثنیعشر، ریزش مو، گرفتگی و سفتی عضلات نیز گریبانگیر مصرفکنندگان مکمل?ها خواهد شد. فرد برای بهتر شدن عملکرد ورزشی از این مکملها استفاده میکند اما به مرور دچار مشکلاتی میشود.
کوتاهی قد از عوارض برخی داروهای غیرمجاز است
مصرف مکمل برای افراد زیر 18 سال ممنوع است
فقط ورزشکارانی که در سطح ورزش قهرمانی و حرفهای فعالیت میکنند، میتوانند زیرنظر متخصص پزشک ورزشی یا متخصص تغذیه از مکملهای مجاز استفاده کنند. بدن یک ورزشکار حرفهای به 8 هزار کالری نیاز دارد در نتیجه نمیتواند فقط با مصرف غذا، حبوبات و... این کالری را تامین کند در نتیجه سوختوساز بدنش با مشکل روبرو خواهد شد.
فروش موادنیروزا در تمام باشگاههای کشور ممنوع است و فقط داروخانهها مجازند این مواد را عرضه کنند و ورزشکاران باید فقط با تجویز و مشاوره پزشک ورزشی باشگاه یا شهرشان یا متخصصان تغذیه این داروها را مصرف کنند.
جوانان و نوجوانان باید به این نکته توجه کافی داشته باشند که قبل از استفاده از هر نوع مکمل و داروی نیروزا با مراجعه به درمانگاه فدراسیون پزشکی و هیاتهای پزشکی – ورزشی مشاوره لازم را از متخصصان این حوزه بگیرند تا از بروز بسیاری از مشکلات جلوگیری شود.
چـرا بـعـضـی هـا دوپـیـنـگ مـیکـنـنـد؟
2 کسب مدالهای المپیکی، جهانی، آسیایی، بینالمللی و داخلی با حداکثر سرعت و حداقل زمان و به هر قیمت
3 به شهرت رسیدن در سطوح داخلی و بینالمللی زیرا معتقدند دیگر رقبا هم از موادنیروزا استفاده میکنند و آزمایشگاه قدرت تشخیص ماده نیروزا را ندارد.
4 برای کسب درآمد و ارتقای رفاه زندگی
6 دریافت جوایز و هدایای ارزشمند که باعث اعتلای مادی شود و توقعات بیشازحد مردم و مسوولان
7 این باور غلط که پس از مصرف مواد نیروزا، میتواند با مصرف یک ماده دیگر، اثر ماده دوپینگ را در روز انجام تست از بین ببرد.
8 فریب خوردن از یک ورزشکار همرشته یا مربی غیرحرفهای که عقیده دارد کسب مدال به هر قیمت باید انجام شود.
9 ناآگاهی کامل از عوارض و خطرهای مواد نیروزای غیرمجاز با وجود آموزشهای متعدد
10 مقایسه اندام خود با بدن ورزشکاری که عضلات حجیم و زیبایی دارد و این تفکر که تنها راه رسیدن به چنین اندامی، مصرف مواد نیروزاست.
11 استفاده از مکملهای غیرمجاز که از راههای قاچاق وارد کشور میشود و مورد تایید وزارت بهداشت یا فدراسیون پزشکی و نادو نیست.
12 مصرف ناآگاهانه یک دارو یا مکمل غیرمجاز که میتواند عامل مثبت شدن تست دوپینگ بشود، با وجود آگاهی از اینکه برای مصرف هر دارو باید با پزشک تیم مشورت کرد.
13 بیتوجهی به توصیههای پزشکی - ورزشی یا توصیههای مربی باتجربه
14 این باور غلط که بدون دوپینگ هرگز نخواهد توانست به مدالهای جهانی دست یابد و حاضر میشود حتی دچار نقص عضو و بیماریهای متعددی در آینده شود ولی در یک مسابقه المپیکی یا آسیایی به مدال دست یابد.
15 جدی نگرفتن هشدارها مبنی بر حضور سرزده افسران دوپینگ وادا و نادوی ایران
16 اعتقاد نداشتن به اینکه تکنولوژی پیشرفته آزمایشگاهها برای تشخیص مواد نیروزا بهگونهای است که حتی دوپینگ بیش از یک سال را نشان میدهد.
شایعترین داروهای دوپینگ
عوارض مصرف داروهای دوپینگ
چه مکملهایی مجاز است؟
ولی مصرف مکملهای پروتئینی و نشاستهای در سطح ورزش همگانی ضرورت ندارد و در صورت مصرف حتما باید زیر نظر پزشکان ورزشی و کارشناسان تغذیه باشد.
مـرگ پـسـر 27 سـالـه یک هنرپیشهبـر اثـر مـصـرف مـواد نـیـروزا
زهره حمیدی، بازیگر چهره آشنایی که او را بسیار بر صفحه تلویزیون و در ایفای نقش مادر دیدهاید؛ یکی از کسانی است که از همین داروها ضربه خورده و پسر 27 سالهاش را از دست داده است. او درباره این اتفاق به یکی از مجلهها گفته بود: «تلخترین خاطره زندگی من فوت حامد عزیز بود و این بدترین حالت برای یک مادر است. هنگام این جریان، من برای فیلمبرداری در اهواز بودم که اطلاع دادند حامد فوت کرده است. 16 ساعتی که از اهواز به تهران میآمدم، برایم مانند یک عمر گذشت و لحظهای نبود که چشمانم خیس نباشد، درست از همان لحظه که حامد متولد شده بود و پزشک او را در آغوشم گذاشته بود تا مدرسه رفتن، بزرگ شدنش، همه و همه مانند یک فیلم از جلوی چشمانم میگذشت.
حامد فقط 27 سال داشت که این اتفاق برایش افتاد، او در اثر ایست قلبی در خواب، ما را ترک کرد. حامد مانند تمام جوانهای همسن و سالش به فکر سلامت و اندامش بود و به همین دلیل از داروهایی که در کلاسهای بدنسازی به او معرفی شده بود، استفاده میکرد ولی دارویی که مصرف کرده بود، روی قلبش تاثیر گذاشت. توصیه من به جوانها بهعنوان یک مادر، پرهیز از مصرف داروهای این چنینی و شیمیایی است و جوانهای امروز باید مثل جوانهای قدیم که زورخانه میرفتند با روشهای درست به فکر سلامتشان باشند.»
منبع:سلامتیران
ارسال توسط کاربر محترم سایت : hasantaleb
/ج