كليات اخلاق پيامبر(صلي‌الله‌عليه واله)
نوشتاري كه پيش رو داريد خلاصه‌ي كتاب سنن‌النبي، تأليف علامه مرحوم طباطبايي است كه توسط استاد ولي ترجمه شده‌است. قصد ما در اشاره به احاديثي از اين كتاب ارزشمند بوده است كه قابل اجرا باشد.
رسول خدا (ص) فرمود: جبرييل از سوي پروردگار جهانيان بر من نازل شد و گفت: اي محمد بر تو باد به اخلاق خوش، زيرا: بد اخلاقي خير دنيا و آخرت را از بين مي‌برد.
آگاه باشيد كه شبيه‌ترين شما به من كسي است كه اخلاق آن‌ها از همه نيكوتر باشد.
رسول خدا(ص) فرمود از اخلاق‌هاي نيك آن است كه:
آدمي گذشت كند از كسي كه به او ستم كرده است، و بخشش كند به كسي كه او را محروم ساخته و بپيوندد با كسي كه از او بريده و عيادت كند از كسي كه او را عيادت نمي‌كند.
رسول خدا (ص) فرمود: آيا به شما خبر ندهم كه كدامتان بيشتر به من شباهت داريد؟ گفتند: چرا اي رسول خدا،
فرمود: كسي كه خلقش نيكوتر، و بر خوردش با مردم ملايم‌‌تر و با خويشانش نيكوتر باشد، و برداران ديني‌اش را بيش همه دوست داشته، و بر حق صبورتر، و خشم خود را فرو خورنده‌تر و گذشتش از همه بهتر، و در حال خشنودي و خشم از همه با انصاف‌تر باشد.
رسول خدا (ص) در دعاي خود مي‌گفت: خدايا اخلاق مرا نيكو ساز.
امام صادق عليه‌السلام فرمود: خداوند رسول خويش را به اخلاق نيك و پسنديده مخصوص گردانيد، شما هم خود را بيازماييد، اگر آن اخلاق نيك در شما بود، خداي را سپاس گفته و از او بخواهيد تا آن را به شما بيافزايد، سپس امام عليه‌السلام آن‌ها را بدين ترتيب ده خصلت شمرد: يقين، قناعت، صبر، شكر، بردباري، خوش‌خلقي، سخاوت، غيرت، شجاعت و جوانمردي.
پيامبر (ص) فرمود كه جبرييل نزد او آمد وگفت:
يا رسول‌الله، خداوند مرا با هديه‌اي به سوي تو فرستاده كه چنين هديه‌اي را پيش از شما به هيچ كس عطا نكرده است.
رسول خدا (ص) فرمود آن هديه چيست؟
گفت: صبر و نيكوتر از صبر،
فرمود: آن چيست؟
گفت رضا نيكوتر از آن،
فرمود: آن چيست؟
گفت: زهد و بهتر از آن،
فرمود: آن چيست؟
گفت: اخلاص و بهتر از آن،
فرمود: آن چيست؟
يقين و بهتر از آن،
گفتم آن چيست اي جبرييل؟
گفت: نردبان آن توكل برخداست،
گفتم توكل بر خدا چيست؟
گفت: دانستي آن كه مخلوق (بدون خواست خدا) يه زياني تواند زد و نه سودي تواند رساند، نه مي‌تواند عطا كند نه منع نمايد، و نيز نوميد بودن از مخلوق، هرگاه بنده چنين باشد ديگر براي هيچ كس جز خدا عملي انجام نمي‌دهد و جز خدا به كسي اميد نمي‌بندد و از كسي نمي‌ترسد و به هيچ كس جز خدا چشم طمع نمي‌دوزد، اين است توكل.
پيامبر فرمود: گفتم اين جبرييل تفسير صبر چيست؟
گفت: آن است كه آدمي در سختي شكيبايي كند همان گونه كه در شادي شكيبايي مي‌كند و در هنگام نيازمندي شكيبايي كند چنان كه در وقت بي نيازي شكيبايي مي‌كند، و در بلا وگرفتاري شكيبايي كند چنان كه در عافيت و سلامتي شكيبايي مي‌كند، بنابراين از حال خود از بلاي كه به او مي‌رسد نزد كسي شكايت نكند.
گفتم: نفسير قناعت چيست؟
گفت: آن است كه به آنچه از دنيا به او مي‌رسد قناعت ورزد، با چيز كم بسازد و بر عطاي اندك سپاس گزارد.
گفتم: تفسير رضا چيست؟
گفت: كسي كه از آقاي خود راضي است بر او خشم نمي‌گيرد، چه به نعمت‌هاي دنيا برسد چه نرسد، و هيچ‌گاه به عمل اندك خود راضي نمي‌گردد.
گفتم: تفسير زهد چيست؟
گفت: زاهد دوست مي‌دارد كسي را كه خالقش را دوست دارد، او دشمن مي‌دارد كسي را كه خالقش را دشمن مي‌داردف از حلال دنيا احتياط و دوري مي‌كند و به حرام آن اعتنا نمي‌نمايد، زيرا حلال آن حساب دارد و حرامش عقاب، بر همه مسلمانان مهر مي‌ورزد چنان كه به خود مهر مي‌ورزد، از سخن بيهوده خودداري مي‌كند چنان كه از مرداري كه بوي گندش بلند شده دوري مي‌كند، از كالاي بي‌ارزش دنيا و زرق وبرق آن دوري مي‌كند چنان كه از آتش دوري مي‌نمايد كه مبادا شعله‌اش او را فراگيرد، آرزوي خود را كوتاه مي‌سازد و مرگ او پيش چشمش مجسم است.
گفتم جبرييل تفسير اخلاص چيست؟
گفت: با اخلاص كسي است كه از مردم چيزي نخواهد تا خود بدان دست يابد و هر گاه به دست آورد بدان راضي مي‌شود، و اگر چيزي در دستش باقي ماند در راه خدا مي‌بخشد، و چون از مردم درخواستي نكرد به بندگي خود در برابر خداوند اقرار نموده و اگر به جيزي دست يافت و بدان راضي شد پس از خداوند راضي شده و اگر چيزي در راه خدا بخشيد در حد وثوق و اعتماد به خداي خود قرار دارد.
گفتم: تفسير يقين چيست؟
گفت: مؤمن چنان براي خدا كار مي‌كند كه گويي خدا را مي‌بيند، و اگر او خدا را نمي‌بيند، خدا او را مي‌بيند و به طور يقين مي‌داند كه آنچه به او رسيده نمي‌توانست از او خطا برود، و آنچه از او خطا نمي‌توانست به او برسد.
- رسول خدا (ص) فرمود اگر توانستي كه در تمام شب و روز كينه كسي را به دل نداشته باشي، چنين كن، زيرا اين از سنت من است و هر كس كه سنت مرا زنده كند مرا زنده كرده و هر كه مرا زنده كند در بهشت با من خواهد بود.
- رسول خدا (ص) از همه ديرتر به خشم مي‌آمد و زودتر خشنود مي‌شد.
- چون از چيزي ناراحت و غمگين مي‌شد، به نماز و عبادت خدا پناه مي‌برد.
- چون خشم مي‌گرفت، روي خود را بر مي‌گرداند و چشم را فرو مي‌خواباند.
- دنيا و ناملايماتش او را به خشم نمي‌آورد ولي هنگامي كه پاي حق در ميان بود از شدت خشم كسي او را نمي‌شناخت و چيزي مانع او نبود تا آنكه حق را بازستاند.
- پوزش عذر خواهان را مي‌پذيرفت.
- امام صادق (ع) به بحر سقا فرمود: اي بحر، خوش خلقي مايه آساني امور و شادي‌زاست.
- يونس شيباني گويد: امام صادق عليه‌السلام به من فرمود: شما با يكديگر چگونه شوخي مي‌كنيد؟ گفتم كم، فرمود: چرا شوخي نمي‌كنيد؟ شوخي از خوشخويي است، و با شوخي مي‌تواني برادر ديني خود را شاد سازي همانا رسول خدا شوخي مي‌كرد و مي‌خواست بدين وسيله آنان را شاد سازد.
- آن حضرت صلي‌الله و عليه و آله مي‌فرمود: كسي را كه با ترشرويي با برادرانش ديدار كند دشمن مي‌دارد.
كليات اخلاق پيامبر(صلي الله‌وعليه و آله)
- آن حضرت بر كوچك و بزرگ سلام مي‌كرد.
- آن حضرت براي احترام و به دست آوردن دلهاي ياران خود آن‌ها را به كنيه صدا مي‌كرد.
- اگر يكي از يارانش را سه روز پياپي نمي‌ديد، از حال وي جويا مي‌شد.
- چون به كسي رو مي‌كرد با تمام بدن رو مي‌كرد، آن حضرت هنگامي كه مي‌خواست به سوي جلو يا پشت سر خود بنگرد، با تمام بدن برمي‌گشت، نيز به هنگام اشاره كردن، با تمام دست اشاره مي‌كرد نه با انگشت.
- به كسي خيره نمي‌شد، بلكه كوتاه مي‌كرد.
- در مجالس جاي مخصوصي براي خود انتخاب نمي‌كرد و از اين كار نيز نهي مي‌نمود. هرجا كه خالي بود مي‌نشست و ديگران را نيز دستور مي‌داد كه چنين كنند.
- هر گاه داخل منزلي مي‌شد، در نزديكترين جا به محل ورود خود مي‌نشست.
- با همنشينان، هميشه خوشرو و خوش‌خلق و نرمخو بود.
- خود را از سه چيز به سختي دور مي‌داشت: جدال و كشمكش، پرحرفي، و ذكر مطالب بي‌فايده.
- كسي را نكوهش و سرزنش نمي‌كرد، لغزشهاي كسي را جستجو نمي‌كرد و عيب كسي را پي نمي‌گرفت.
- از هيچ مجلسي گر چه كوتاه بر نمي‌خاست مگر اينكه 25 مرتبه استغفار مي‌كرد.
- پيامبر اكرم دعوت هر كسي (چه بنده و چه آزاد) را مي‌پذيرفت.
- براي حضرت رضا مهماني رسيد، امام مقداري از شب را با او نشسته و گفتگو مي‌كرد، در اين ميان نور چراغ تغيير كرد و كم سو شد، مهمان دست دراز كرد تا چراغ را اصلاح كند، امام جلو دست او را گرفت و پيش دستي نموده، خود به اصلاح چراغ پرداخت سپس فرمود: ما مردمي هستيم كه مهمانان خود را به كار نمي‌گيريم.
- از سن پيامبر درباره مهمان آن است كه او را تا دم در خانه مشايعت كنند.
- امام صادق (ع) فرمود: ما خاندان پيامبر مهمان خود را براي رفتن از نزد خود كمك نمي‌كنيم( اينكه مثلاً بازهايشان را ببنديم و 000)
- سخن نمي‌گفت مگر در جايي كه اميد ثواب در آن مي‌داشت.
- سخنان جامع و كوتاه مي‌گفت و كم و زياد در جملات او نبود.
- آن حضرت با كوتاه‌ترين و در عين حال پر معناترين جملات سخن مي‌گفت.
- قطعات گفتارش به يكديگر پيوسته بود و سخن را به طوري شمرده ادا مي‌كرد كه شنونده آن را به خوبي درمي‌يافت و به حافظه مي‌سپرد.
- امام صادق (ع) فرمود: هيچ‌گاه رسول خدا با بندگان خدا به اندازه عقل خود سخن نگفت، خود آن حضرت فرموده است: ما گروه پيامبران مأموريم با مردم به اندازه عقل آنان سخن گوييم.
- با كسي سخني كه او خوش نمي‌داشت نمي‌گفت.
- به هنگام سخن گفتن لبخند مي‌زد.
اما صادق (ع) مي‌فرمايد: روش رسول خدا آن بود كه اگر بچه شتر دوساله‌اي مقروض بود، به جاي آن شتر هفت ساله مي‌داد، يا اگر دو درهم مقرروض بود به جاي آن چهار درهم مي‌پرداخت.
آداب و سنن آن حضرت در نظافت و آرايش و مانند آن
- امام صادق (ع) فرمود: رسول خدا موهاي سر خود را با سدر مي‌شست و مي‌فرمود: هر كه سر خود را با سدر بشويد خداوند وسوسه شيطان را از او دور مي‌سازد و هر كه وسوسه شيطان از او دور مي‌شد گناه نمي‌كند و هر كه گناه نكند، داخل بهشت مي‌شود
- امام كاظم (ع) فرمود: شستن سر با ختمي در روز جمعه از سنت است، روزي را فراوان، و فقر را دور و مو و پوست بدن را نيكو مي‌سازد و اين كار امان از سر درد است.
- امام صادق (ع) فرمود نوره كشيدن هر 15 روز يكبار از سنت است.
- امام علي (ع) زدن موي زير بغل، بو گند را از انسان دور مي‌كند و آن نظافت و سنتي است كه پيامبر پاك به آن دستور داده‌است.
- نيز مي‌فرمايد: چهار چيز از اخلاق پيامبران است: عطرزدن، تراشيدن موي‌سر با تيغ، ازاله موي بدن با نوره و كثرت آميزشي.
- نيز مي‌فرمايد: بر هر مكفي لازم است كه در هر جمعه شارب و ناخن‌هاي خود را بگيرد و عطر مصرف كند.
- محبوب‌ترين عطرها نزد حضرت رسول مشك بود، اما از محتواي روايات به دست مي‌آيد كه آن حضرت از انواع عطرها استفاده مي‌نمود.
- آن حضرت از انواع روغن استفاده مي‌كرد، اما بيشتر با روغن بنفشه روغن مي‌زد و مي‌فرمود اين روغن بهترين روغن‌هاست.
- رسول خدا براي دفع سر درد، ابروان خود را روغن مي‌زد.
- امام صادق (ع) فرمود: رسول خدا فراوان مسواك مي‌كرد.
- پيامبر(ص) پيش از خواب، قبل از هر نماز و هر بار كه از خواب بر مي‌خاست مسواك مي‌كرد.
- حضرت علي(ع) فرمود: غسل كردن در عيدها موجب پاكيزه‌گي كسي است كه در طلب حوائج خود مي‌رود و نيز پيروي از سنت پيامبر است.
- امام صادق(ع) فرمود: غسل جمعه سنتي است كه رعايت آن بر هر مرد و زن، در حضر و سفر لازم است000 غسل جمعه وسيله پاكيزگي و كفاره گناهان از جمعه تا جمعه ديگر است.
- امام صادق(ع) فرمود: خداوند شب و نيز زنان را مايه آرامش قرار داده و از سنت است در شب ازدواج كردن و طعام دادن.
- رسول خدا فرمود: آگاه باشيد كه بهترين شما كساني هستند كه با زنان خود بهترند.
- حضرت علي(ع) فرمود: كام فرزندان خود را با خرما برداريد.
- امام صادق (ع) فرمود: ختنه كردن پسر بچه در روز هفتم از سنت است.
- امام علي(ع) فرمود: براي فرزندانتان روز هفتم عقيقه كنيد و به وزن موي سرشان نقره به مسلماني صدقه بدهيد كه رسول خدا چنين مي‌كرد.
- امام صادق(ع) فرمود: هفت چيز درباره نوزاد از سنت است، 1) نامگذاري،2) تراشيدن موي سر او،3) در صورت امكان به وزن موي سرش نقره يا طلا صدقه دادن،4) براي او عقيقه كردن،5) به سو او زغفران ماليدن، 6) پاكيزه ساختن او با ختنه كردن، 7) از عقيقه او به همسايگان خوراندن.
- امام صادق (ع) فرمود: كودكان خود را از هفت سالگي امر به نماز خواندن كنيد و 000 كودكان خود را در نه سالگي به هر اندازه كه مي‌توانند امر به روزه‌گرفتن كنيد و چون تشنگي بر آنان غالب آمد، افطار كنند.
- رسول خدا فرمود: ما قومي هستيم كه تا گرسنه نشويم غذا نمي‌خوريم، و چون غذا خورديم، سير نمي‌خوريم.
- در حديث سنت طعام آمده‌است: شستن دست‌ها پيش از غذا و بعد از غذا سنت است.
- رسول خدا تا آنجا كه ممكن بود به تنهايي غذا نمي‌خورد.
- رسول خدا فرمود: هنگام غذا خوردن كفش‌هاي خود را درآوريد، زيرا كه اين كار سنت خوبي است و پاها را راحتي مي‌بخشد.
- پيامبر اكرم چون با ديگران بر سر يك سفره مي‌نشست اول كسي بود كه شروع به غذا خوردن مي‌كرد و آخرين كسي بود كه دست از غذا مي‌كشيد.
- در هنگام غذا خوردن، از جلو خود ميل مي‌فرمود.
- علي(ع) فرمود: بارها پيامبر را از زير نظر گرفتم ديدم هنگام نوشيدن آب، آن را سه نفس مي‌نوشيد و در هر نفس بسم‌ا000 مي‌گفت و در آخر الحمدلل000 از سبب آن پرسيدم، فرمود يا علي، حمد براي اداي شكر و بسم‌ا000 براي ايمني از درد است.
- رسول خدا فرمود: درد كبد از آب را به يك نفس خوردن حاصل مي‌شود.
- رسول خدا ميان هر دو لقمه حمد خدا مي‌گفت.
- رسول خدا هرگز طعامي را نكوهش نكرد، اگر دوست‌داشت مي‌خورد و اگر دوست‌نداشت رها مي‌كرد.
- حضرت علي(ع) فرمود: رسول خدا خيلي در كيفيت غذا دقت نمي‌كرد.
- رسول خدا غذاي داغ نمي‌خورد تا اينكه سرد شود و مي‌فرمود: خداوند به ما آتش نخورانيده‌است، غذاي داغ بركت ندارد، پس آن را سرد كنيد.
- حضرت علي(ع) فرمود: شام پيامبران بعد از نماز عشا بوده‌است، شما نيز شام خوردن را ترك نكيد، زيرا ترك آن باعث خرابي بدن است.
- امام صادق(ع) فرمود رسول خدا از پوشاك سياه كراهت داشت مگر سه چيز عمامه، كفش، عبا.
- حضرت علي(ع) فرمود: لباس پنبه بپوشيد كه آن لباس رسول خدا بود.
- رسول خدا چون لباس نو مي‌پوشيد لباس‌هاي كهنه را به فقير مي‌داد و مي‌فرمود: هيچ مسلماني نيست كه لباس كهنه خود را فقط براي رضاي خدا به فقيري بپوشانيد مگر آنكه در پناه خير خداوند خواهد بود تا زماني‌كه آن لباس بر تن فقير است، خواه بخشنده لباس زنده باشد يا مرده.
- در سفر از منزلي به منزل ديگر كوچ نمي‌كرد جز آن كه در آن منزل دو ركعت نماز مي‌خواند و مي‌فرمود: مي‌خواهم اين مكان برايم به نماز خواندن گواهي دهد.
- سنت آن است كه از منازل صبح زود حركت كنند و آغاز سفر روز پنجشنبه باشد هنگام وداع با مؤمناني كه عازم سفر بودند، رسول خدا مي‌فرمودند خداوند تقوا را توشه شما كند. شما را با هر خيري مواجه سازد، همه حاجاتتان را برآورد. دين و دنياي شما را برايتان سالم بدارد و شما را سالم به من باز گرداند،( روايات در دعاهاي آن حضرت در هنگام وداع مختلف است... ولي در همه آن‌ها دعا به سلامتي و غنيمت نهفته است، مؤلف)
- امام هادي(ع) فرمود: ما اهل بيت هنگام خوابيدن ده چيز را مراعا مي‌كنيم: طهارت داشتن، صورت بر كف دست راست نهادن، 34مرتبه ا...اكبر گفتن، 33مرتبه الحمد و لل... گفتن، 33مرتبه سبحان‌ا... گفتن رو به قبله خوابيدن بگونه‌اي كه صورتمان رو به قبله قرار بگيرد، خواندن سوره حمد و آيه‌الكرسي و آيه 18 سوره آل‌عمران و ... پس هر كه چنين كند بهره خود را از آن شب گرفته‌است.
- امام علي (ع) فرمود شب زنده‌داري سبب تندرستي و خشنودي پرودگار و در معرض رحمت قرار گرفتن و تمسك به اخلاق و شيوه پيامبران است.
- امام باقر(ع) فرمود: هيچ‌گاه رسول خدا از خواب بيدار نشد مگر آن كه بر زمين مي‌افتاد و در برابر خداوند سجده مي‌كرد.
- امام صادق (ع) فرمودند: سنت در پاشيدن آب بر روي قبر آن است كه رو به قبله بايستند و از طرف سر ميت شروع كند به ريختن آب تا به طرف پايش برسد، سپس از همان‌جا دور زند و آب بريزد تا به طرف ديگر سر برود و در آخر مقداري آب در وسط قبر بپاشد.
- نزد مصيبت‌زدگان غذا خوردن از جاهليت است و سنت آن است كه غذا به خانه آن‌ها بفرستند.
منبع:http://www.ido.ir
ارسال توسط کاربر محترم سایت : hasantaleb
رسول خدا (ص) فرمود: جبرييل از سوي پروردگار جهانيان بر من نازل شد و گفت: اي محمد بر تو باد به اخلاق خوش، زيرا: بد اخلاقي خير دنيا و آخرت را از بين مي‌برد.
آگاه باشيد كه شبيه‌ترين شما به من كسي است كه اخلاق آن‌ها از همه نيكوتر باشد.
رسول خدا(ص) فرمود از اخلاق‌هاي نيك آن است كه:
آدمي گذشت كند از كسي كه به او ستم كرده است، و بخشش كند به كسي كه او را محروم ساخته و بپيوندد با كسي كه از او بريده و عيادت كند از كسي كه او را عيادت نمي‌كند.
رسول خدا (ص) فرمود: آيا به شما خبر ندهم كه كدامتان بيشتر به من شباهت داريد؟ گفتند: چرا اي رسول خدا،
فرمود: كسي كه خلقش نيكوتر، و بر خوردش با مردم ملايم‌‌تر و با خويشانش نيكوتر باشد، و برداران ديني‌اش را بيش همه دوست داشته، و بر حق صبورتر، و خشم خود را فرو خورنده‌تر و گذشتش از همه بهتر، و در حال خشنودي و خشم از همه با انصاف‌تر باشد.
رسول خدا (ص) در دعاي خود مي‌گفت: خدايا اخلاق مرا نيكو ساز.
امام صادق عليه‌السلام فرمود: خداوند رسول خويش را به اخلاق نيك و پسنديده مخصوص گردانيد، شما هم خود را بيازماييد، اگر آن اخلاق نيك در شما بود، خداي را سپاس گفته و از او بخواهيد تا آن را به شما بيافزايد، سپس امام عليه‌السلام آن‌ها را بدين ترتيب ده خصلت شمرد: يقين، قناعت، صبر، شكر، بردباري، خوش‌خلقي، سخاوت، غيرت، شجاعت و جوانمردي.
پيامبر (ص) فرمود كه جبرييل نزد او آمد وگفت:
يا رسول‌الله، خداوند مرا با هديه‌اي به سوي تو فرستاده كه چنين هديه‌اي را پيش از شما به هيچ كس عطا نكرده است.
رسول خدا (ص) فرمود آن هديه چيست؟
گفت: صبر و نيكوتر از صبر،
فرمود: آن چيست؟
گفت رضا نيكوتر از آن،
فرمود: آن چيست؟
گفت: زهد و بهتر از آن،
فرمود: آن چيست؟
گفت: اخلاص و بهتر از آن،
فرمود: آن چيست؟
يقين و بهتر از آن،
گفتم آن چيست اي جبرييل؟
گفت: نردبان آن توكل برخداست،
گفتم توكل بر خدا چيست؟
گفت: دانستي آن كه مخلوق (بدون خواست خدا) يه زياني تواند زد و نه سودي تواند رساند، نه مي‌تواند عطا كند نه منع نمايد، و نيز نوميد بودن از مخلوق، هرگاه بنده چنين باشد ديگر براي هيچ كس جز خدا عملي انجام نمي‌دهد و جز خدا به كسي اميد نمي‌بندد و از كسي نمي‌ترسد و به هيچ كس جز خدا چشم طمع نمي‌دوزد، اين است توكل.
پيامبر فرمود: گفتم اين جبرييل تفسير صبر چيست؟
گفت: آن است كه آدمي در سختي شكيبايي كند همان گونه كه در شادي شكيبايي مي‌كند و در هنگام نيازمندي شكيبايي كند چنان كه در وقت بي نيازي شكيبايي مي‌كند، و در بلا وگرفتاري شكيبايي كند چنان كه در عافيت و سلامتي شكيبايي مي‌كند، بنابراين از حال خود از بلاي كه به او مي‌رسد نزد كسي شكايت نكند.
گفتم: نفسير قناعت چيست؟
گفت: آن است كه به آنچه از دنيا به او مي‌رسد قناعت ورزد، با چيز كم بسازد و بر عطاي اندك سپاس گزارد.
گفتم: تفسير رضا چيست؟
گفت: كسي كه از آقاي خود راضي است بر او خشم نمي‌گيرد، چه به نعمت‌هاي دنيا برسد چه نرسد، و هيچ‌گاه به عمل اندك خود راضي نمي‌گردد.
گفتم: تفسير زهد چيست؟
گفت: زاهد دوست مي‌دارد كسي را كه خالقش را دوست دارد، او دشمن مي‌دارد كسي را كه خالقش را دشمن مي‌داردف از حلال دنيا احتياط و دوري مي‌كند و به حرام آن اعتنا نمي‌نمايد، زيرا حلال آن حساب دارد و حرامش عقاب، بر همه مسلمانان مهر مي‌ورزد چنان كه به خود مهر مي‌ورزد، از سخن بيهوده خودداري مي‌كند چنان كه از مرداري كه بوي گندش بلند شده دوري مي‌كند، از كالاي بي‌ارزش دنيا و زرق وبرق آن دوري مي‌كند چنان كه از آتش دوري مي‌نمايد كه مبادا شعله‌اش او را فراگيرد، آرزوي خود را كوتاه مي‌سازد و مرگ او پيش چشمش مجسم است.
گفتم جبرييل تفسير اخلاص چيست؟
گفت: با اخلاص كسي است كه از مردم چيزي نخواهد تا خود بدان دست يابد و هر گاه به دست آورد بدان راضي مي‌شود، و اگر چيزي در دستش باقي ماند در راه خدا مي‌بخشد، و چون از مردم درخواستي نكرد به بندگي خود در برابر خداوند اقرار نموده و اگر به جيزي دست يافت و بدان راضي شد پس از خداوند راضي شده و اگر چيزي در راه خدا بخشيد در حد وثوق و اعتماد به خداي خود قرار دارد.
گفتم: تفسير يقين چيست؟
گفت: مؤمن چنان براي خدا كار مي‌كند كه گويي خدا را مي‌بيند، و اگر او خدا را نمي‌بيند، خدا او را مي‌بيند و به طور يقين مي‌داند كه آنچه به او رسيده نمي‌توانست از او خطا برود، و آنچه از او خطا نمي‌توانست به او برسد.
- رسول خدا (ص) فرمود اگر توانستي كه در تمام شب و روز كينه كسي را به دل نداشته باشي، چنين كن، زيرا اين از سنت من است و هر كس كه سنت مرا زنده كند مرا زنده كرده و هر كه مرا زنده كند در بهشت با من خواهد بود.
- رسول خدا (ص) از همه ديرتر به خشم مي‌آمد و زودتر خشنود مي‌شد.
- چون از چيزي ناراحت و غمگين مي‌شد، به نماز و عبادت خدا پناه مي‌برد.
- چون خشم مي‌گرفت، روي خود را بر مي‌گرداند و چشم را فرو مي‌خواباند.
- دنيا و ناملايماتش او را به خشم نمي‌آورد ولي هنگامي كه پاي حق در ميان بود از شدت خشم كسي او را نمي‌شناخت و چيزي مانع او نبود تا آنكه حق را بازستاند.
- پوزش عذر خواهان را مي‌پذيرفت.
- امام صادق (ع) به بحر سقا فرمود: اي بحر، خوش خلقي مايه آساني امور و شادي‌زاست.
- يونس شيباني گويد: امام صادق عليه‌السلام به من فرمود: شما با يكديگر چگونه شوخي مي‌كنيد؟ گفتم كم، فرمود: چرا شوخي نمي‌كنيد؟ شوخي از خوشخويي است، و با شوخي مي‌تواني برادر ديني خود را شاد سازي همانا رسول خدا شوخي مي‌كرد و مي‌خواست بدين وسيله آنان را شاد سازد.
- آن حضرت صلي‌الله و عليه و آله مي‌فرمود: كسي را كه با ترشرويي با برادرانش ديدار كند دشمن مي‌دارد.
كليات اخلاق پيامبر(صلي الله‌وعليه و آله)
در سلام كردن
- آن حضرت بر كوچك و بزرگ سلام مي‌كرد.
در برخورد با ديگران
- آن حضرت براي احترام و به دست آوردن دلهاي ياران خود آن‌ها را به كنيه صدا مي‌كرد.
- اگر يكي از يارانش را سه روز پياپي نمي‌ديد، از حال وي جويا مي‌شد.
- چون به كسي رو مي‌كرد با تمام بدن رو مي‌كرد، آن حضرت هنگامي كه مي‌خواست به سوي جلو يا پشت سر خود بنگرد، با تمام بدن برمي‌گشت، نيز به هنگام اشاره كردن، با تمام دست اشاره مي‌كرد نه با انگشت.
- به كسي خيره نمي‌شد، بلكه كوتاه مي‌كرد.
در همنشيني در مجالس
- در مجالس جاي مخصوصي براي خود انتخاب نمي‌كرد و از اين كار نيز نهي مي‌نمود. هرجا كه خالي بود مي‌نشست و ديگران را نيز دستور مي‌داد كه چنين كنند.
- هر گاه داخل منزلي مي‌شد، در نزديكترين جا به محل ورود خود مي‌نشست.
- با همنشينان، هميشه خوشرو و خوش‌خلق و نرمخو بود.
- خود را از سه چيز به سختي دور مي‌داشت: جدال و كشمكش، پرحرفي، و ذكر مطالب بي‌فايده.
- كسي را نكوهش و سرزنش نمي‌كرد، لغزشهاي كسي را جستجو نمي‌كرد و عيب كسي را پي نمي‌گرفت.
- از هيچ مجلسي گر چه كوتاه بر نمي‌خاست مگر اينكه 25 مرتبه استغفار مي‌كرد.
در مهمان و مهماني
- پيامبر اكرم دعوت هر كسي (چه بنده و چه آزاد) را مي‌پذيرفت.
- براي حضرت رضا مهماني رسيد، امام مقداري از شب را با او نشسته و گفتگو مي‌كرد، در اين ميان نور چراغ تغيير كرد و كم سو شد، مهمان دست دراز كرد تا چراغ را اصلاح كند، امام جلو دست او را گرفت و پيش دستي نموده، خود به اصلاح چراغ پرداخت سپس فرمود: ما مردمي هستيم كه مهمانان خود را به كار نمي‌گيريم.
- از سن پيامبر درباره مهمان آن است كه او را تا دم در خانه مشايعت كنند.
- امام صادق (ع) فرمود: ما خاندان پيامبر مهمان خود را براي رفتن از نزد خود كمك نمي‌كنيم( اينكه مثلاً بازهايشان را ببنديم و 000)
در سخن گفتن
- سخن نمي‌گفت مگر در جايي كه اميد ثواب در آن مي‌داشت.
- سخنان جامع و كوتاه مي‌گفت و كم و زياد در جملات او نبود.
- آن حضرت با كوتاه‌ترين و در عين حال پر معناترين جملات سخن مي‌گفت.
- قطعات گفتارش به يكديگر پيوسته بود و سخن را به طوري شمرده ادا مي‌كرد كه شنونده آن را به خوبي درمي‌يافت و به حافظه مي‌سپرد.
- امام صادق (ع) فرمود: هيچ‌گاه رسول خدا با بندگان خدا به اندازه عقل خود سخن نگفت، خود آن حضرت فرموده است: ما گروه پيامبران مأموريم با مردم به اندازه عقل آنان سخن گوييم.
- با كسي سخني كه او خوش نمي‌داشت نمي‌گفت.
- به هنگام سخن گفتن لبخند مي‌زد.
در قرض گرفتن
اما صادق (ع) مي‌فرمايد: روش رسول خدا آن بود كه اگر بچه شتر دوساله‌اي مقروض بود، به جاي آن شتر هفت ساله مي‌داد، يا اگر دو درهم مقرروض بود به جاي آن چهار درهم مي‌پرداخت.
آداب و سنن آن حضرت در نظافت و آرايش و مانند آن
در شستشو و پاكيزه‌گي
- امام صادق (ع) فرمود: رسول خدا موهاي سر خود را با سدر مي‌شست و مي‌فرمود: هر كه سر خود را با سدر بشويد خداوند وسوسه شيطان را از او دور مي‌سازد و هر كه وسوسه شيطان از او دور مي‌شد گناه نمي‌كند و هر كه گناه نكند، داخل بهشت مي‌شود
- امام كاظم (ع) فرمود: شستن سر با ختمي در روز جمعه از سنت است، روزي را فراوان، و فقر را دور و مو و پوست بدن را نيكو مي‌سازد و اين كار امان از سر درد است.
- امام صادق (ع) فرمود نوره كشيدن هر 15 روز يكبار از سنت است.
- امام علي (ع) زدن موي زير بغل، بو گند را از انسان دور مي‌كند و آن نظافت و سنتي است كه پيامبر پاك به آن دستور داده‌است.
در زينت و آراستگي
در عطر زدن
- نيز مي‌فرمايد: چهار چيز از اخلاق پيامبران است: عطرزدن، تراشيدن موي‌سر با تيغ، ازاله موي بدن با نوره و كثرت آميزشي.
- نيز مي‌فرمايد: بر هر مكفي لازم است كه در هر جمعه شارب و ناخن‌هاي خود را بگيرد و عطر مصرف كند.
- محبوب‌ترين عطرها نزد حضرت رسول مشك بود، اما از محتواي روايات به دست مي‌آيد كه آن حضرت از انواع عطرها استفاده مي‌نمود.
در روغن زدن
- آن حضرت از انواع روغن استفاده مي‌كرد، اما بيشتر با روغن بنفشه روغن مي‌زد و مي‌فرمود اين روغن بهترين روغن‌هاست.
- رسول خدا براي دفع سر درد، ابروان خود را روغن مي‌زد.
در مسواك كردن
- امام صادق (ع) فرمود: رسول خدا فراوان مسواك مي‌كرد.
- پيامبر(ص) پيش از خواب، قبل از هر نماز و هر بار كه از خواب بر مي‌خاست مسواك مي‌كرد.
آداب و سنن آن‌حضرت در غسل و وضو
- حضرت علي(ع) فرمود: غسل كردن در عيدها موجب پاكيزه‌گي كسي است كه در طلب حوائج خود مي‌رود و نيز پيروي از سنت پيامبر است.
- امام صادق(ع) فرمود: غسل جمعه سنتي است كه رعايت آن بر هر مرد و زن، در حضر و سفر لازم است000 غسل جمعه وسيله پاكيزگي و كفاره گناهان از جمعه تا جمعه ديگر است.
در زناشويي و تربيت فرزند
- امام صادق(ع) فرمود: خداوند شب و نيز زنان را مايه آرامش قرار داده و از سنت است در شب ازدواج كردن و طعام دادن.
- رسول خدا فرمود: آگاه باشيد كه بهترين شما كساني هستند كه با زنان خود بهترند.
- حضرت علي(ع) فرمود: كام فرزندان خود را با خرما برداريد.
- امام صادق (ع) فرمود: ختنه كردن پسر بچه در روز هفتم از سنت است.
- امام علي(ع) فرمود: براي فرزندانتان روز هفتم عقيقه كنيد و به وزن موي سرشان نقره به مسلماني صدقه بدهيد كه رسول خدا چنين مي‌كرد.
- امام صادق(ع) فرمود: هفت چيز درباره نوزاد از سنت است، 1) نامگذاري،2) تراشيدن موي سر او،3) در صورت امكان به وزن موي سرش نقره يا طلا صدقه دادن،4) براي او عقيقه كردن،5) به سو او زغفران ماليدن، 6) پاكيزه ساختن او با ختنه كردن، 7) از عقيقه او به همسايگان خوراندن.
- امام صادق (ع) فرمود: كودكان خود را از هفت سالگي امر به نماز خواندن كنيد و 000 كودكان خود را در نه سالگي به هر اندازه كه مي‌توانند امر به روزه‌گرفتن كنيد و چون تشنگي بر آنان غالب آمد، افطار كنند.
در خوردني‌ها
- رسول خدا فرمود: ما قومي هستيم كه تا گرسنه نشويم غذا نمي‌خوريم، و چون غذا خورديم، سير نمي‌خوريم.
- در حديث سنت طعام آمده‌است: شستن دست‌ها پيش از غذا و بعد از غذا سنت است.
- رسول خدا تا آنجا كه ممكن بود به تنهايي غذا نمي‌خورد.
- رسول خدا فرمود: هنگام غذا خوردن كفش‌هاي خود را درآوريد، زيرا كه اين كار سنت خوبي است و پاها را راحتي مي‌بخشد.
- پيامبر اكرم چون با ديگران بر سر يك سفره مي‌نشست اول كسي بود كه شروع به غذا خوردن مي‌كرد و آخرين كسي بود كه دست از غذا مي‌كشيد.
- در هنگام غذا خوردن، از جلو خود ميل مي‌فرمود.
- علي(ع) فرمود: بارها پيامبر را از زير نظر گرفتم ديدم هنگام نوشيدن آب، آن را سه نفس مي‌نوشيد و در هر نفس بسم‌ا000 مي‌گفت و در آخر الحمدلل000 از سبب آن پرسيدم، فرمود يا علي، حمد براي اداي شكر و بسم‌ا000 براي ايمني از درد است.
- رسول خدا فرمود: درد كبد از آب را به يك نفس خوردن حاصل مي‌شود.
- رسول خدا ميان هر دو لقمه حمد خدا مي‌گفت.
- رسول خدا هرگز طعامي را نكوهش نكرد، اگر دوست‌داشت مي‌خورد و اگر دوست‌نداشت رها مي‌كرد.
- حضرت علي(ع) فرمود: رسول خدا خيلي در كيفيت غذا دقت نمي‌كرد.
- رسول خدا غذاي داغ نمي‌خورد تا اينكه سرد شود و مي‌فرمود: خداوند به ما آتش نخورانيده‌است، غذاي داغ بركت ندارد، پس آن را سرد كنيد.
- حضرت علي(ع) فرمود: شام پيامبران بعد از نماز عشا بوده‌است، شما نيز شام خوردن را ترك نكيد، زيرا ترك آن باعث خرابي بدن است.
در لباس
- امام صادق(ع) فرمود رسول خدا از پوشاك سياه كراهت داشت مگر سه چيز عمامه، كفش، عبا.
- حضرت علي(ع) فرمود: لباس پنبه بپوشيد كه آن لباس رسول خدا بود.
- رسول خدا چون لباس نو مي‌پوشيد لباس‌هاي كهنه را به فقير مي‌داد و مي‌فرمود: هيچ مسلماني نيست كه لباس كهنه خود را فقط براي رضاي خدا به فقيري بپوشانيد مگر آنكه در پناه خير خداوند خواهد بود تا زماني‌كه آن لباس بر تن فقير است، خواه بخشنده لباس زنده باشد يا مرده.
در سفر
- در سفر از منزلي به منزل ديگر كوچ نمي‌كرد جز آن كه در آن منزل دو ركعت نماز مي‌خواند و مي‌فرمود: مي‌خواهم اين مكان برايم به نماز خواندن گواهي دهد.
- سنت آن است كه از منازل صبح زود حركت كنند و آغاز سفر روز پنجشنبه باشد هنگام وداع با مؤمناني كه عازم سفر بودند، رسول خدا مي‌فرمودند خداوند تقوا را توشه شما كند. شما را با هر خيري مواجه سازد، همه حاجاتتان را برآورد. دين و دنياي شما را برايتان سالم بدارد و شما را سالم به من باز گرداند،( روايات در دعاهاي آن حضرت در هنگام وداع مختلف است... ولي در همه آن‌ها دعا به سلامتي و غنيمت نهفته است، مؤلف)
در خوابيدن
- امام هادي(ع) فرمود: ما اهل بيت هنگام خوابيدن ده چيز را مراعا مي‌كنيم: طهارت داشتن، صورت بر كف دست راست نهادن، 34مرتبه ا...اكبر گفتن، 33مرتبه الحمد و لل... گفتن، 33مرتبه سبحان‌ا... گفتن رو به قبله خوابيدن بگونه‌اي كه صورتمان رو به قبله قرار بگيرد، خواندن سوره حمد و آيه‌الكرسي و آيه 18 سوره آل‌عمران و ... پس هر كه چنين كند بهره خود را از آن شب گرفته‌است.
- امام علي (ع) فرمود شب زنده‌داري سبب تندرستي و خشنودي پرودگار و در معرض رحمت قرار گرفتن و تمسك به اخلاق و شيوه پيامبران است.
- امام باقر(ع) فرمود: هيچ‌گاه رسول خدا از خواب بيدار نشد مگر آن كه بر زمين مي‌افتاد و در برابر خداوند سجده مي‌كرد.
در امور اموات
- امام صادق (ع) فرمودند: سنت در پاشيدن آب بر روي قبر آن است كه رو به قبله بايستند و از طرف سر ميت شروع كند به ريختن آب تا به طرف پايش برسد، سپس از همان‌جا دور زند و آب بريزد تا به طرف ديگر سر برود و در آخر مقداري آب در وسط قبر بپاشد.
- نزد مصيبت‌زدگان غذا خوردن از جاهليت است و سنت آن است كه غذا به خانه آن‌ها بفرستند.
منبع:http://www.ido.ir
ارسال توسط کاربر محترم سایت : hasantaleb
/ج
.jpg "5 ابزار ضروری برای زنده ماندن در صعودهای زمستانی")
