TYPE 45 ناوشکن نيروي دريايي سلطنتي

نيروي دريايي سلطنتي براي حفاظت از ناوگان خود در برابر حملات هوايي دشمن، گونه جديدي از ناوشکن هاي پدافند هوايي را به خدمت وارد کرده است. ناوشکن هاي Type 45 يا Daring، بنا بر ادعاي لرد اول درياداري، «سر آلن وست» (Sir Alan West) برترين نمونه موجود در کلاس خود است و ناوگاني که از اسکورت اين شناورها بهره مند مي گردد با خيالي راحت از تهديدات هوايي مي تواند در آب هاي آزاد سراسر دنيا تردد کرده و در برابر هواپيماها و موشک هاي ضد کشتي به خوبي از خود حفاظت کند.
ناوشکن هاي کلاس Daring به معني واقعي کلمه پيشرفته هستند. مهندسان شرکت نام آشناي BAE Systems موفق شده اند شکل بيروني کشتي را به گونه اي طراحي کنند که کمتر راداري در دنيا قادر به شناسايي آن باشد و به دليل بهره برداري از مواد جاذب پرتوهاي رادار در روکش بخش هاي مهم کشتي، احتمال آشکار شدن آن در برابر رادار دشمن به حداقل ميزان ممکن کاهش پيدا کرده است. توانايي پيشرفته ديگر ناوشکن هاي Type 45 سامانه پدافندي بي نظير آنهاست. رادار سامانه PAAMS مي تواند اهدافي در فاصله 400 کيلومتري را شناسايي کند و موشک هاي Aster قادرند هر هواگردي را در فاصله 80 کيلومتري سرنگون کنند. اما اين همه ماجرا نيست و پيشرانه جديد نصب شده روي اين کشتي ها، کارآيي سوخت را تا 45 درصد افزايش داده و به ناوشکن هاي پدافند هوايي جديد نيروي دريايي سلطنتي اجازه مي دهد بدون سوخت گيري، مسير رفت و برگشت بين پورت مو و نيويورک را طي کند.

بدنه اي جديد
 

هنگامي که اولين عضو خانواده Type 45 با نام HMS Daring در 23 جولاي سال 2009 به صورت رسمي به خدمت نيرويي دريايي سلطنتي در آمد، نماي بيروني پيشرفته آن توانايي رادار گريزي بالايي را به رخ رقبا مي کشيد. همپوشاني قسمت هايي از برج اصلي و دو برج عقبي به خوبي نشان دهنده تلاش طراح براي به دام انداختن امواج رادار بوده و شکل خاص زواياي ايجاد شده در گوشه هاي بدنه، از کارآيي بالايي براي منحرف کردن امواج برخوردار است. نکته مهم ديگر پوشش به کار رفته در سراسر سطح بدنه و برجک ها است، پوششي که به دليل شکل خاص لانه زنبوري خود مي تواند از بازتاب بخش بزرگي از امواج راداري جلوگيري کند و بنا بر ادعاي سازنده قادر است تشعشعات حرارتي و مغناطيسي وسيله را نيز کاهش دهد.
البته خود مهندسان BAE Systems نيز قبول دارند که با توجه به قدرت رادارهاي جديد نمي توان وسيله اي که 152/4 متر طول دارد را به شکل کامل از ديد تيزبين رادارهاي دشمن پنهان کرد اما کاهش شديد سطح مقطع راداري که در Type 45 علاوه بر کاهش چشمگير فاصله قابل رهگيري آن به وسيله دشمن، ايشان را در تشخيص دقيق اندازه و مدل کشتي نيز با مشکل جدي روبه رو مي کند.
گذشته از توانايي پنهانکاري بالا، اندازه بزرگ بدنه ناوشکن هاي خانواده Daring بسيار جالب توجه است. در حالي که اندازه کابين در مقايسه با مدل هاي پيشين حدود 40 درصد افزايش يافته، تعداد خدمه کاهش يافته و به 190 نفر رسيده و محل اضافي براي سوار کردن 60 تفنگ دار دريايي کاملاً مسطح نيز در کشتي در نظر گرفته شده است. هر نفر داراي کابين مخصوص به خود با دستگاه پخش صوتي مجزا است و امکانات خدماتي در نظر گرفته شده درون کشتي قابل مقايسه با انواع تجاري طراحي شده است.
طراحان BAE Systems بخش انتهايي بدنه کشيده و زيباي کشتي هاي Type 45 را به ساخت يک باند فرود مخصوص بالگرد اختصاص داده اند. اين باند به قدري بزرگ است که حتي هلي کوپترهاي بزرگ شينوک نيز مي توانند بدون هيچ مشکلي از آن استفاده کنند. امکاني که در مواردي همچون انتقال تدارکات، نيروها و با عمليات امداد و نجات دريايي، کمک بزرگي براي خدمه به شمار مي آيد. در حالت استاندارد نيز يک فروند هلي کوپتر متوسط LynxHMA8 که از قابليت حمل موشک هاي ضد کشتي Sea Skua بهره مند است. براي مبارزه با اهداف سطحي در اين محل قرار مي گيرد. اين هلي کوپتر همچنين در نبرد بر عليه اهداف زير سطحي نيز نقش مهمي بر عهده دارد.

توان پدافندهاي کوبنده
 

نيروي دريايي سلطنتي قصد دارد تا سال 2015 شش فروند ناوشکن کلاس Daring را به خدمت بگيرد و از آن پس محافظت هوايي از ناوگان هاي اين نيرو بر عهده اين کشتي ها خواهد بود. وظيفه اي که با توجه به برنامه هاي موجود تا سال هاي مياني قرن 21 ادامه خواهد داشت. براي پوشش کامل اين نياز شرکت BAE Systems سامانه پدافندي RAAMS را براي استفاده در ناوشکن هاي Type 45 برگزيد. اين سامانه که محصول مشترک بريتانيا، فرانسه و ايتاليا است در حال حاضر يکي از برترين هاي کلاس خود به شمار مي آيد.
رادار اصلي SAMPSON که روي برجک اصلي شناور نصب گشته، مي تواند تا فاصله 400 کيلومتري به شناسايي اهدافي با سطح مقطعي به کوچکي يک توپ بيسبال بپردازد. اين رادار که در دو باند E/F به صورت آرايه فازي عمل مي کند قادر است تا تصويري سه بعدي از ميدان نبرد را در برابر ديدگان فرماندهان کشتي قرار دهد. ناوشکن هاي Type 45 همچنين براي رهگيري دقيق تر اهداف هوايي به يک رادار S1850M نيز مجهز گشته اند. اين رادار که مي تواند به صورت همزمان تا هزار هدف مختلف را شناسايي کند، تا اندازه زيادي نسبت به اقدامات جنگ الکترونيکي مقاوم است و فرار از دست آن براي هيچ هواگردي به سادگي ميسر نخواهد بود.
سامانه اصلي پدافند هوايي PAAMS پس از دريافت اين داده ها براي واکنش در برابر هواپيما و يا موشک هاي ضد کشتي و کروز دشمن از موشک انداز عمودي 48 سلولي SYLVER استفاده مي کند. در درون اين موشک انداز موشک هاي پدافند Aster در دو مدل 15 و 30 جاي گرفته اند. اين موشک ها هستند و با تکيه بر کامپيوتر دروني خود و اطلاعات به دست آمده از رادار باند J مي توانند به تعقيب اهداف بپردازند. بالک هاي اين موشک مي تواند براي تغيير مسير حرکت به کار گرفته شود. با توجه به سرعت بالاي 3 ماخ و توانايي تحمل فشاري بيش از 50 گرم توسط موشک هاي Aster 15 هيچ موشک و هواپيمايي در شعاع 30 کيلومتري قادر به فرار از دست آن نخواهد بود و براي ايجاد پوشش پدافندي بر بلند نيز موشک هاي Aster 30 با سرعت 4/5 ماخ يعني چيزي در حدود 1500 متر بر ثانيه مي تواند تا فاصله 80 کيلومتري با تهديدات درگير شوند.
براي پدافند هوايي برد کوتاه نيز دو سامانه مستقل Phalanx CIWS در دو طرف ناوشکن در نظر گرفته شده که با توانايي شليک بيش از 3 هزار گلوله در دقيقه و عملکرد کاملاً خود کار خود قادرند هر هدفي را تا فاصله 3 کيلومتري از بين ببرند.
همچنين دو توپ 30 ميلي متري براي درگيري با اهدافي چون هلي کوپترها، قايق هاي انتحاري و UAVهايي که در فاصله اي نزديک از کشتي قرار دارند در دو طرف برج اصلي در نظر گرفته شده اند. نکته جالب در مورد اين توپ ها عملکرد خودکار و برجک آنها بوده که با رعايت کامل اصول رادار گريزي طراحي شده است.

معامله دو طرفه
 

اعضاي ناوگان هاي رزمي براي دفاع ضد هوايي خود تا اندازه زيادي متکي به Type 45 بوده و در سوي ديگر ناوکش هاي کلاس Daring نيز براي درگيري با کشتي ها و زير دريايي هاي دشمن تا اندازه زيادي به ديگر اعضاي ناوگان وابسته هستند.
امکان نصب موشک هاي ضد کشتي هارپون روي اعضاي خانواده ناوشکن هاي کلاس Daring وجود دارد اما اين موشک ها تا به امروز روي اين وسايل نصب نشده اند. و در نتيجه توانايي نبرد سطحي مستقل اين ناوشکن ها با کشتي هاي ديگر به توپ دريايي 144 ميلي متري MK8 mod1 نصب شده روي عرشه جلويي محدود شده است، البته نيروي دريايي اعلام کرده که در آينده نزديک علاوه بر موشک هاي ضد کشتي پر تابگر عمودي را نيز تغيير خواهد داد تا توانايي پرتاب موشک هاي کروز تاماهاوک را نيز به ليست قابليت هاي Type 45 اضافه کنند اما تا آن زمان قدرت درگيري با اهداف سطحي محدود و ناکافي به نظر مي رسد.
در زمينه درگيري با اهداف زير سطحي نيز Type 45 تا اندازه زيادي به ديگر اعضاي ناوگان همراه خود وابسته است. سونار MFC 7000 که محل جايگيري آن در بخش جلويي کشتي در نظر گرفته شده، از توان بالايي در شناسايي زير دريايي و اژدهاي دشمن برخوردار است. ولي از آنجايي که اين ناوشکن ها به پرتابگر اژدر مجهز نيستند توانايي حمله به زير دريايي هاي دشمن را ندارند و براي نبرد با اژدها نيز سامانه SSTD تنها به فريب اژدر مهاجم مي پردازد و براي مقابله مستقيم با آن توانايي قابل توجهي ندارد.

پيشرانه اي به سبک جديد
 

محل ديگري که اين کشتي هاي 8 هزارتني، پيشرفته بودن خود را به رخ رقبا مي کشند، سيستم تأمين نيروي آنهاست. هر يک از دو پروانه ناوشکن به صورت مستقيم به يک موتور الکترونيکي با توان خروجي 27 هزار اسب بخار متصل گشته، در نتيجه علاوه بر حذف جعبه دنده، طول شفت اتصال نيز در مقايسه با نمونه هاي سنتي به گونه چشمگيري کاهش پيدا کرده و اين موضوع به معناي حذف دو قسمت بسيار آسيب پذير از ساختار اين بخش است در حالي که حداکثر سرعت وسيله نيز به عدد 55 کيلومتر بر ساعت افزايش يافته است.
استفاده از موتورهاي الکتريکي مزيت مهم ديگري نيز دارد و آن اينکه به دليل حذف شفت، دست طراح را براي جابه جايي بخش هاي تآمين نيرو باز مي گذارد. در نتيجه طراحان BAE Systems توانسته اند با ايجاد يک چيدمان خطي براي دو توربين گازي Rolls-Royce WR-21 و دو ژنراتور ديزلي Wartsila 12V200 يک فضاي يک تکه و بزرگ را در بخش زيرين عرشه به دست بياورند. نکته بعدي افزايش راندمان مصرف سوخت به دليل استفاده از گرماي گازهاي خروجي است که باعث شده تا استفاده از سوخت در اين روش در حدود 40 درصد نسبت به انواع سنتي بهينه گردد و در عين حال به دليل کاهش دماي گازهاي خروجي از دودکش هاي شناور امکان شناسايي ناوشکن هاي کلاس Daring به وسيله موشک هاي حرارتي به شدت کاهش يافته است.

افق هاي پيش رو
 

نيروي دريايي سلطنتي بيش از 6 ميليارد پوند روي طرح ساخت ناوشکن هاي پدافند هوايي Type 45 سرمايه گذاري کرده و مجموعه اي از جديدترين تکنولوژي هاي حال حاضر دنيا را در ساختمان اين وسايل به کار گرفته است. طبق برنامه در آينده نزديک اين کشتي ها با برقراري ارتباط با اعضاي ديگر ناوگان، کنترل تمامي حساسه ها و سامانه هاي پدافندي را در دست مي گيرند و با تکيه بر کامپيوترهاي پر قدرت خويش، بهترين پاسخ ممکن بر ضد اهداف هوايي متخاصم را رهبري مي کنند.
منبع: ماهنامه نوآور شماره 88