نویسنده: جان پین سنت
مترجم: باجلان فرخی
مترجم: باجلان فرخی
زئوس چرخه مشکل جانشینی را طی کرد و به استوار کردن نقش خویش پرداخت. با این همه نشانه‌هایی وجود دارد که زئوس از فرزندان خویش و دیگر خدایانی که از برانداختن وی بهره می‌بردند بیمناک بود. بدین سان جهان قلمرو فرمانروائی سه پسر کرونوس یعنی زئوس؛ پوزئیدون Poseiden و هادس Hades شد. در نظام خداشناسی یونان این زئوس بود که خدایان را در مقام خویش منصوب می‌کرد. در ایلیاد پوزئیدون از تقسیم میراث پدری بین سه فرزند سخن می‌گوید و در این جا نشانی از جانشینی فرزند ارشد نیست. در اساطیر یونان خانواده چون خانواده خدایان هند و اروپائی و بنیاد آن متکی بر شیخوخیت و پدرسالاری است و با این همه نظام دینی و بومی تا حدی پیچیده و خاص یونان است.
هرا؛ پوزئیدون و آتنا در بسیاری از روایت‌ها در انتقاد از زئوس همداستان اند. آتنا همانند هرا نه یک نام که یک لقب و به معنی آتنی و بازگشت به خدابانوئی پیش یونانی دارد که در آکروپولیس آتن نیایش می‌شد. اتیمولوژی هندو اروپائی این نام به معنی دختر پدر و چنین است که آتنا وابسته به زئوس و از پیشانی او و سپر در دست و با پوشاکی از پوست و به یاری هفائیستوس تولد می‌یابد.
توضیح عکس: سفالگران یونان از تولد آتنا Athena آثار و نقش‌های بسیار ساخته‌اند و در برخی از این تصاویر هفائیستوس با تبر پیشانی زئوس را می‌شکافد تا آتنا از سر زئوس زاده شود. تاریخ این سفال به 560 ق. م و در بردارنده روایت تولد آتنا در اُلمپ است. در این سفال منقوش زئوس بر مسندی آراسته به آرایه آذرخش نشسته و در زیر مسند ابوالهولی به تصویر کشیده شده که حضور او فقط برای پر کردن جای خالی در تصویر است. در جانب چپ زئوس هرمس و اپولو با چنگ تصویر شده در جانب راست آرس به هیأت جنگجوئی پیاده و سنگین اسلحه با کلاه خودِ کورینتی به تصویر کشیده شده و خدابانوئی که در این تصویر دیده می‌شود همانا آرتیمس خواهر آپولو یا شاید آفرودیت است. موزه هنرهای ظریف، بوستون، ماساچوست از یافته‌های پیرس Pierce.
در روایتی زئوس دلداده متیس Metis و بدان دلیل که با پیشگوئی ارت یا گایا فرزند این زن پدر را از خدای خلع می‌کند زئوس؛ متیس را می‌بلعد. آتنا فرزند زئوس و متیس و این تنها اسطوره‌ای نیست که زئوس در آن در نقش کرونوس پدیدار می‌شود در چنین نگرشی فرزند از تخمه مرد و زمین در نقش مادری است که دانه‌ای در آن کشته شده است. آتنا دختری جنگجو و از تبار خدایان هند اروپائی [و در نبرد تروا از سپاه یونان حمایت می‌کند و در ماجراهای هراکلس نیز از حامیان بزرگ است آتنا مزید بر خدا بانوی جنگ در یونان باستان خدا بانوی خرد و در شهرهای اسپارت؛ مگار و آرگوس معابد بزرگی اختصاص یافته بود. نمادهای آتنا نیزه و کلاه خود و سپر یا زره اوست و بر سپر او سر گورگون Gorgon نصب شده است.]
در روایتی [از هومر] پوزئیدون Poseidon؛ هرا و آتنا در دشمنی با زئوس همداستان و زئوس را به زنجیر می‌کشند و تتیس Thetis نمف دریائی به یاری بریاره Briare یا ایگائون Aegaeon او را از بند می‌رهاند. چنین می‌نماید که این روایت نشانی از اسطوره جانشینی را در خود دارد و شاید هومر در تفسیر علت توجه زئوس به تتیس آن را ابداع کرده است. در این اسطوره با حضور بریاره (بریاروس) در نقش یاور زئوس با تردیدی اندک می‌توان گفت که شاید مراد از تتیس؛ تتایس Thetys [از خدابانوان آغازین یونان و نماد با روی دریا و زاده عشقبازی‌های اورانوس و گایا و همسر برادر خود ئوشن؛ رود در برگیرنده زمین است. تتایس به هنگام نبرد زئوس و کرونوس؛ هرا را پرورش داد ماوای این خدابانوی آغازین اقصای غرب و در سرزمین هسپرید Hesperideها و مکانی است که خورشید هر شب در آن افول می‌کند] در این روایت گایا نقشی خاص به عهده دارد و حضور ئوشن و اورانوس شاید اشارتی است به زنجیر کشیده شدن فرزندان اورانوس از جانب پوزئیدون.
بی تردید در این روایت پوزئیدون پدر بریاره و بریا رورس از این مسیر با دریای اژه پیوند می‌یابد و در اشاره به سرزمین هسپریدها؛ بریاروس شاید چون اطلس Atlas و غولی است که دریا ایستاده وجهان را بر دوش دارد پیوند پوزئیدون با ئوشن؛ اورانوس و زئوس و نبرد با کرونوس گویای اسطوره جانشینی و بدان سان که در ایلیاد آمده است رقابت بین خدایان المپ و داستان مایه‌های که بدان اشاره می‌شود به اسطوره‌هایی کهن‌تر باز می‌گردد.
منبع: پین سنت، جان؛ (1387) شناخت اساطیر یونان، ترجمه‌ی باجلان فرخی، تهران، اساطیر، چاپ دوم.
هرا؛ پوزئیدون و آتنا در بسیاری از روایت‌ها در انتقاد از زئوس همداستان اند. آتنا همانند هرا نه یک نام که یک لقب و به معنی آتنی و بازگشت به خدابانوئی پیش یونانی دارد که در آکروپولیس آتن نیایش می‌شد. اتیمولوژی هندو اروپائی این نام به معنی دختر پدر و چنین است که آتنا وابسته به زئوس و از پیشانی او و سپر در دست و با پوشاکی از پوست و به یاری هفائیستوس تولد می‌یابد.
در روایتی زئوس دلداده متیس Metis و بدان دلیل که با پیشگوئی ارت یا گایا فرزند این زن پدر را از خدای خلع می‌کند زئوس؛ متیس را می‌بلعد. آتنا فرزند زئوس و متیس و این تنها اسطوره‌ای نیست که زئوس در آن در نقش کرونوس پدیدار می‌شود در چنین نگرشی فرزند از تخمه مرد و زمین در نقش مادری است که دانه‌ای در آن کشته شده است. آتنا دختری جنگجو و از تبار خدایان هند اروپائی [و در نبرد تروا از سپاه یونان حمایت می‌کند و در ماجراهای هراکلس نیز از حامیان بزرگ است آتنا مزید بر خدا بانوی جنگ در یونان باستان خدا بانوی خرد و در شهرهای اسپارت؛ مگار و آرگوس معابد بزرگی اختصاص یافته بود. نمادهای آتنا نیزه و کلاه خود و سپر یا زره اوست و بر سپر او سر گورگون Gorgon نصب شده است.]
در روایتی [از هومر] پوزئیدون Poseidon؛ هرا و آتنا در دشمنی با زئوس همداستان و زئوس را به زنجیر می‌کشند و تتیس Thetis نمف دریائی به یاری بریاره Briare یا ایگائون Aegaeon او را از بند می‌رهاند. چنین می‌نماید که این روایت نشانی از اسطوره جانشینی را در خود دارد و شاید هومر در تفسیر علت توجه زئوس به تتیس آن را ابداع کرده است. در این اسطوره با حضور بریاره (بریاروس) در نقش یاور زئوس با تردیدی اندک می‌توان گفت که شاید مراد از تتیس؛ تتایس Thetys [از خدابانوان آغازین یونان و نماد با روی دریا و زاده عشقبازی‌های اورانوس و گایا و همسر برادر خود ئوشن؛ رود در برگیرنده زمین است. تتایس به هنگام نبرد زئوس و کرونوس؛ هرا را پرورش داد ماوای این خدابانوی آغازین اقصای غرب و در سرزمین هسپرید Hesperideها و مکانی است که خورشید هر شب در آن افول می‌کند] در این روایت گایا نقشی خاص به عهده دارد و حضور ئوشن و اورانوس شاید اشارتی است به زنجیر کشیده شدن فرزندان اورانوس از جانب پوزئیدون.
بی تردید در این روایت پوزئیدون پدر بریاره و بریا رورس از این مسیر با دریای اژه پیوند می‌یابد و در اشاره به سرزمین هسپریدها؛ بریاروس شاید چون اطلس Atlas و غولی است که دریا ایستاده وجهان را بر دوش دارد پیوند پوزئیدون با ئوشن؛ اورانوس و زئوس و نبرد با کرونوس گویای اسطوره جانشینی و بدان سان که در ایلیاد آمده است رقابت بین خدایان المپ و داستان مایه‌های که بدان اشاره می‌شود به اسطوره‌هایی کهن‌تر باز می‌گردد.
منبع: پین سنت، جان؛ (1387) شناخت اساطیر یونان، ترجمه‌ی باجلان فرخی، تهران، اساطیر، چاپ دوم.
