نقش دوزی کردستان (قسمت دوم)

لوازم مورد نیاز:

پارچه حصیری- نخ گلدوزی یا نخ عمامه-سوزن- قیچی
برای این دوخت حتماً باید از پارچه ای استفاده شود که بافت پارچه قابل شمارش باشد ؛چون این دوخت با شمارش خانه ای پارچه پیش می رود. درصورتی که به این گونه پارچه دسترسی نداشتید با قرار دادن تور شماره دوزی روی پارچه ی مورد نظر این دوخت را می توان انجام داد.
نکته ی مهم در این دوخت کادربندی طرح است. به این صورت که باید فاصله نقطه ی شروع از لبه پارچه طوری باشد که با همین فاصله درآخر به اتمام برسد. پس اول تعداد خانه ها را روی پارچه در سمتی که می خواهید کار را انجام دهید شمارش کرده، سپس نقش مورد نظر را شمارش کنید و با رعایت فاصله از طرفین در خانه های پارچه تقسیم نموده و دوخت را انجام دهید.
با توجه به فاصله ای که از طرفین قائل شدید، فاصله ای را از لبه ی کار(پایین) متناسب با حاشیه ی طرفین در نظر بگیرید و دوخت را شروع کنید. چون این دوخت از پایین به بالا پیش می رود.
لازم به ذکر است که این دوخت از دوخت های آموزش داده شده در درس های دوخت های تزیینی که شامل شلال ساده، شلال مستقیم و شلال مورب بود، تشکیل شده است.

مراحل انجام کار:

7 شلال ساده در ردیف اول بدوزید.
از خانه ی بعدیِ شلال ها بیرون آمده و یک شلال مستقیم به اندازه ی 5 خانه بالاتر بزنید.
از خانه ی بعدی بیرون آمده و شلال مستقیم را تکرار کنید و به ردیف اول برسید. دوباره 7 شلال ساده بزنید و تا آخر ردیف به همین ترتیب ادامه دهید.
این طرح چون زاویه دار است، به آخر طرح در کادر مورد نظر که رسیدید به صورت زاویه ی90درجه شلال های ساده را به اندازه ی ضلع قبل که 7 تا بود دوخته و شلال مستقیم بزنید.
تا انتهای این ضلع از کادر پیش بروید.
برای دوخت ردیف دوم، یک خانه کم کنید و شلال های ساده را شروع کنید. پس 6 شلال ساده بین شلال های ساده ی ردیف اول بزنید.
بعد از شلال های ساده، یک شلال مورب درست در خانه ی بالایی شلال مستقیم ردیف اول با همان فاصله ی 5 خانه بالاتر بدوزید.
به زاویه کار که رسیدید به روش ردیف اول عمل کنید و کار را در ضلع بعد ادامه دهید.
ردیف دوم را تکمیل کنید.
در ردیف سوم 5 شلال ساده، بین شلال های ردیف دوم و یک شلال مورب به فاصله ی 5 خانه بالاتر و یک خانه بالای شلال مورب ردیف دوم بدوزید و تا آخر ردیف سوم به همین ترتیب در دو ضلع ادامه دهید.در مرحله بعدی به نحوه ی دوخت شلال های مورب توجه کنید.
ردیف چهارم هم باز یک شلال ساده کمتر از ردیف سوم بزنید.
یک شلال مورب به اندازه ی شلال مورب ردیف سه و یک خانه بالاتر از آن دوخت بزنید.
در ردیف پنجم یک شلال کمتر از ردیف چهارم خواهید داشت. پس 3 شلال ساده زده و یک شلال مورب با فاصله ی 5 خانه بالاتر، بالای شلال قبلی بدوزید. در کلیه ی ردیف ها دوخت زاویه را با دقت و ظرافت انجام دهید.
در ردیف ششم که آخرین ردیف دوخت است 2 شلال ساده و یک شلال مورب بزنید و هر 2 ضلع را کامل کنید.
پس از اتمام کار در هر 2 ضلع ردیف ششم، در صورت تمایل می توانید کار را به اتمام رسانده و طرح را به همین شکل روی پارچه داشته باشید؛ اما در صورت تمایل به طرح قرینه که تکرار همین دوخت از انتها به ابتدا می باشد باید به این روش عمل کرد:

قرینه سازی طرح زاویه دار:

برای قرینه سازی از انتهای طرح شروع کرده و به ابتدا برسید.
به این ترتیب که اولِ ردیف، 2شلال ساده بزنید.برای این کار در مرحله ی اول فاصله بین دو طرح قرینه را روی خانه های پارچه شمارش کرده و دوخت را شروع کنید.
در طرح اولیه برای دوخت شلال های مستقیم و مورب، 5 خانه بالا رفتید، پس برای دوخت قرینه ی طرح، 5 خانه را به آن اضافه کرده و از آخرین ردیف دوخته شده در قسمت اول 10خانه بالاتر رفته و از خانه ی 11 سوزن را وارد پارچه کرده و دوخت را شروع کنید.
شلال های ردیف اول قسمت قرینه دقیقاً باید مقابل 2 شلال ردیف آخر طرح اولیه مان باشند.
شلال مورب را به سمت شلال مورب قسمت اول در خانه بالایی بزنید.
به همین ترتیب دوخت را ادامه دهید تا به قسمت زاویه دار برسید.
نباید در قسمت زاویه ی طرح شلال های مورب و مستقیم را قرینه بدوزید؛ چون از دو طرف با هم تداخل پیدا کرده و طرح را به هم می ریزد. پس فقط از شلال های ساده استفاده کنید. اما نکته ی مهم در اینجا این است که اگر شلال های ساده طوری کنار هم قرار گرفتند که در ضلع مقابل باعث مقابل هم قرار گرفتن شلال ها نشدند، از یک خانه صرف نظر کرده و از خانه ی بعدی شلال ساده بزنید.پس 4 شلال ساده در هر ضلع زده و دوباره دوخت شلال مورب را انجام داده و تا آخر به شکل ضلع قبل پیش می رویم.
در ردیف دوم باید یک شلال بیشتر از ردیف اول داشته باشید، پس از یک خانه جلوتر کار را آغاز کنید و در جای مناسب شلال های مورب بزنید.
در زوایه ی هر دو ضلع هم 4 شلال زده و تا آخر پیش بروید.
همین طور در ردیف سوم 4 شلال ساده و شلال مورب بدوزید(4شلال ساده درهر دو ضلع و فاصله ی بین آن ها در زاویه).
در ضلع بعد هم مانند ضلع قبل دوخت را ادامه دهید.
در ردیف چهارم 5 شلال ساده و شلال مورب درست در خانه ی بالایی شلال مورب ردیف قبل بزنید.دوخت زاویه همچنان رعایت شود.
در نهایت دوخت شما مانند شکل آماده خواهد شد.در ردیف پنجم هم یک خانه جلوتر شروع کرده و 6 شلال ساده و مورب در جای خود بدوزید و در قسمت زاویه همچنان 4شلال ساده در هر ضلع و دوخت ضلع بعد را هم مانند قبلی ادامه دهید. در ردیف ششم که آخرین ردیف طرح قرینه است با 7 شلال ساده، یک شلال مورب کار را ادامه دهید تا به دوخت زاویه که همان 4 شلال ساده در هر ضلع است برسید و دوخت قرینه را در ضلع بعد تا آخر انجام داده و کار را به اتمام برسانید.
منبع: نشریه ترمه شماره 18